MARKETING PRZEMYSŁOWY – ćwiczenia

MPcw 2. IDENTYFIKACJA I OCENA OTOCZENIA RYNKOWEGO ORGANIZACJI NA RYNKU DÓBR PRZEMYSŁOWYCH

Dr inż. Jerzy Koszałka

Gdańsk 2009-2010, semestr zimowy

ODMIENNOŚĆ CZYNNIKÓW KSZTAŁTUJĄCYCH POPYT NA SUROWCE I MATERIAŁY

• Jest pochodną popytu na dobra konsumpcji i dobra inwestycyjne (czyli dobra końcowe nie podlegające dalszemu przetworzeniu)

• Popyt na materiały jest w znacznym stopniu związany z polityką podmiotów gospodarczych dotyczącą ich gospodarki zapasami i powstawaniem tzw. popytu pozornego

• Świat zmierza w kierunku maksymalizacji recyklingu, czyli zagospodarowania odpadów traktowanych jako surowce wtórne (np. papier i tekturę produkuje się w 40-55% z makulatury, stal w 70% ze złomu, płyty wiórowe prawie w 100% z odpadów i wiórów drzewnych)

• Rynek surowców i materiałów niemal zawsze reaguje z pewnym opóźnieniem na zmiany zachodzące na rynku dóbr końcowych (większa bezwładność)

• Im wyższa jakość surowców i materiałów oraz wyrobów końcowych tym relatywnie mniejszy popyt na te materiały

• Rynek podstawowych (zwłaszcza strategicznych) środków produkcji jest z reguły kontrolowany przez państwo, które nader często ingeruje, starając się nie dopuszczać do zakłóceń równowagi i niestabilności

[Wojciechowski T.: Marketing i logistyka na rynku środków produkcji. PWE, Warszawa 1995, s. 43-49]

ODMIENNOŚĆ CZYNNIKÓW KSZTAŁTUJĄCYCH POPYT NA ŚRODKI PRODUKCJI

• Uruchamianie produkcji podstawowej części środków produkcji – paliw, surowców i materiałów – jest na ogół bardziej kapitałochłonne niż większości dóbr konsumpcji i wymaga dłuższego czasu (wolniejsze reakcje na rynku)

• Przedsiębiorstwo produkujące środki produkcji wymaga przeciętnie zaangażowania 5 razy wyższego kapitału (budynki, maszyny, urządzenia produkcyjne) niż przedsiębiorstwo produkujące dobra konsumpcji

• Na świecie w produkcję paliw, energii, surowców, materiałów i skomplikowanych maszyn angażuje się głównie skoncentrowany kapitał prywatny (wielkie koncerny, holdingi, konsorcja) często wspomagany przez państwo

• Oznacza to utrzymywanie, często realnie istniejących, choć najczęściej ukrywanych, monopoli i oligopoli opanowujących określone segmenty rynku środków produkcji, co ogranicza zakres konkurencji

• Strategia marketingowa podmiotów działających w sferze produkcji środków produkcji powinna obejmować możliwie długi horyzont czasu i uwzględniać wolniejsze reakcje rynkowe

[Wojciechowski T.: Marketing i logistyka na rynku środków produkcji. PWE, Warszawa 1995, s. 52-57]

CELE INTERWENCJONIZMU PAŃSTWOWEGO NA RYNKU ŚRODKÓW PRODUKCJI

• Obserwowanie i symulacja sytuacji na rynku paliw, surowców i materiałów dla zapewnienia płynności zasilania gospodarki i zbytu krajowych surowców

• Dążenie do zmniejszenia energo- i materiałochłonności produkcji w relacji do produktu globalnego brutto i ograniczenia zanieczyszczenia środowiska

• Stworzenie warunków do zagospodarowania odpadów produkcyjnych i pokonsumpcyjnych

• Realizowanie polityki gospodarczej w zakresie poszukiwania i eksploatacji krajowych zasobów naturalnych paliw i surowców

• Zachowanie względnej niezależności energetycznej i zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego państwa

• Dążenie do uniezależnienia się od importu surowców strategicznych z jednego źródła (kraju) i tworzenie systemu zaopatrzenia wieloźródłowego

• Realizowanie państwowych programów zmierzających do demonopolizacji produkcji (niekiedy handlu) środków produkcji i wspieranie wdrażania nowoczesnych rozwiązań organizacji produkcji i logistyki

[Wojciechowski T.: Marketing i logistyka na rynku środków produkcji. PWE, Warszawa 1995, s. 66-71]

INSTRUMENTY INTERWENCJONIZMU PAŃSTWOWEGO NA RYNKU ŚRODKÓW PRODUKCJI

• Ekonomiczne bezpośredniego oddziaływania

• Kredyty i państwowe gwarancje kredytowe

• Dotacje budżetowe

• Okresowe lub stałe limity eksportu i importu

• Koncesje na import i handel

• Tworzenie rzeczowych rezerw państwowych

• Umowy (kontrakty) między państwem a określonymi przedsiębiorstwami

• Zamówienia rządowe

• Ekonomiczne pośredniego oddziaływania:

• Ułatwienia kredytowe (niższa stopa %) na cele popierane przez państwo (np. odpady)

• Różnicowanie stawek celnych i podatku VAT

• Różnicowanie opłat czynszów (samorządy lokalne)

• Zmiany kursów walut

• Tworzenie i egzekwowanie stosownego prawa (m. in. antymonopolowego, rękojmi, itp.)

• Organizowanie państwowego (lub nadzorow.) systemu informacji o produkcji/obrocie

• Oddziaływanie propagandowe

• Nakazowe – stosowane w wyjątkowych przypadkach (np. zakaz stosowania azbestu, obowiązkowe badanie jakościowe, rozdzielnictwo, kontrola norm, itp.)

[Wojciechowski T.: Marketing i logistyka na rynku środków produkcji. PWE, Warszawa 1995, s. 66-71]

GIEŁDA

CELOWO ZORGANIZOWANY RYNEK FORMALNY

• Miejsce, gdzie w określonych dniach i godzinach spotykają się upełnomocnieni i zarejestrowani przedstawiciele potencjalnych sprzedawców i nabywców określonych rodzajów towarów

• Przedmiotem obrotu giełdowego bywają towary (najczęściej surowce i materiały) oraz papiery wartościowe

[Oprac. na podst. Wojciechowski T.: Marketing i logistyka na rynku środków produkcji. PWE, Warszawa 1995, s. 112-113]

CHARAKTERYSTYKA TOWARÓW

OBJĘTYCH OBROTEM GIEŁDOWYM

• JEDNORODNOŚĆ, pozwalająca ująć ich cechy jakościowe w standardy jakościowe

• MASOWOŚĆ podaży i popytu

• WZGLĘDNA TRWAŁOŚĆ, umożliwiająca ich dłuższe przechowywanie

• ZMIENNOŚĆ PODAŻY I POPYTU powodująca wahania cen rynkowych (giełdowych)

[Oprac. na podst. Urbaniak M.: Marketing przemysłowy. INFOR, Warszawa 1999, s. 183]

FUNKCJE GIEŁD

• HANDLOWA - miejsce spotkań nabywców i dostawców zainteresowanych nabyciem / sprzedażą określonych towarów po wyznaczonej cenie

• INFORMACYJNA - cena ustalona na giełdzie pełni rolę wyznacznika cen światowych i stanowi podstawę transakcji pozagiełdowych

• TWORZENIA JAKOŚCIOWYCH STANDARDÓW KLASYFIKACYJNYCH - parametrów, jakimi muszą się charakteryzować dobra będące przedmiotem obrotu giełdowego

• SPEKULACYJNA - giełda daje możliwość osiągania zysków płynących z transakcji papierowych na skutek spadków i wzrostów cen

[Oprac. na podst. Urbaniak M.: Marketing przemysłowy. INFOR, Warszawa 1999, s. 183]

NAJWIĘKSZE GIEŁDY DÓBR PRZEMYSŁOWYCH

• GIEŁDY METALI NIEŻELAZNYCH

• w Londynie (London Metal Exchange)

• w Nowym Jorku (COMEX – New York Commodity Exchange)

• GIEŁDY ROPY NAFTOWEJ

• w Amsterdamie (Amsterdam Terminal Market)

• w Chicago (Chicago Board of Trade)

• w Nowym Jorku (New York Mercantile Exchange)

• GIEŁDY KAUCZUKU

• w Londynie (London Commodity Exchange)

• w Kuala Lumpur Chicago (Kuala Lumpur Commodity Exchange)

• w Kobe (Kobe Rubber Exchange)

• w Tokio (Tokio Commodity Exchange for Industry)

[Urbaniak M.: Marketing przemysłowy. INFOR, Warszawa 1999, s. 183-184]

AUKCJA

RODZAJ PUBLICZNEJ SPRZEDAŻY TOWARÓW, W KTÓREJ NABYWCĄ STAJE SIĘ OSOBA OFERUJĄCA W DRODZE PRZETARGU NAJWYŻSZĄ (najczęściej) CENĘ

PRZEDMIOTY AUKCJI:

• DOBRA MASOWE - których nie można ujednolicić pod względem jakości i kondycji

Towary masowe są często zastępowane ich próbkami, gdy towar znajduje się w domu składowym

Warrant - dowód składowania będący przedmiotem transakcji na aukcji

• DOBRA JEDNOSTKOWE

[Oprac. na podst. Urbaniak M.: Marketing przemysłowy. INFOR, Warszawa 1999, s. 186]

RODZAJE AUKCJI

• STAŁE - odbywają się systematycznie, zawsze w tym samym miejscu i ustalonych terminach

• DORAŹNE - odbywają się sporadycznie, w miarę istniejącej potrzeby

PRZYKŁADY AUKCJI REGULARNYCH DÓBR PRZEMYSŁOWYCH:

• WEŁNY - w Sydney, Londynie, Liverpoolu

• KAUCZUKU - w Singapurze

• SKÓR SUROWYCH - w Amsterdamie i Londynie

[Oprac. na podst. Urbaniak M.: Marketing przemysłowy. INFOR, Warszawa 1999, s. 186]

LEASING

SPECYFICZNA FORMA FINANSOWANIA INWESTYCJI, POLEGAJĄCA NA PRZEKAZANIU PRZEZ JEDNĄ STRONĘ (leasingodawcę - leasor) DRUGIEJ STRONIE (leasingobiorcy - lease) OKREŚLONEJ RZECZY W CELU JEJ ODPŁATNEGO UŻYTKOWANIA

• Przedmiotem leasingu mogą być maszyny, urządzenia, wyposażenie biurowe, samochody (osobowe i dostawcze), nieruchomości

• W czasie trwania umowy rzecz pozostaje własnością leasingodawcy

• Leasingobiorca zobowiązany jest do płacenia rat leasingowych

KORZYŚCI DLA LEASINGOBIORCY:

• Zwiększenie płynności własnych środków finansowych na inwestycje (raty leasingowe są pokrywane ze środków obrotowych)

• Nieobciążenie zdolności kredytowej firmy (leasing nie wchodzi do bilansu jako zobowiązanie)

• Usprawnianie długofalowego planowania finansowego

• Ułatwienie przedsiębiorstwu dostosowania się do wdrażania nowych technologii produkcyjnych i organizacyjnych

[Oprac. na podst. Urbaniak M.: Marketing przemysłowy. INFOR, Warszawa 1999, s. 187-189]

KORZYŚCI I KOSZTY LEASINGU

KORZYŚCI	KOSZTY
Unikanie kosztów zakupu gotówkowego Unikanie kosztów eksploatacyjnych ponoszonych przez leasingodawcę Ulgi podatkowe od opłat leasingowych	Odpływ gotówki w postaci opłat leasingowych Utracone ulgi podatkowe z amortyzacji, oprocentowania i kosztów eksploatacji Wyrzeczenie się wartości końcowej aktywów

[Oprac. na podst. Hutt M.D., Speh T.W.: Zarządzanie marketingiem. PWN, Warszawa 1997, s. 509]

PRZETARG

Publiczny zakup lub sprzedaż dóbr po najkorzystniejszych cenach w ramach instytucjonalnie zorganizowanego kontaktu stron pragnących zawrzeć transakcję

RODZAJE PRZETARGÓW:

• PUBLICZNE - przeznaczone dla każdej zainteresowanej firmy lub osoby

• ZAMKNIĘTE - przeznaczone tylko dla wybranych jednostek

• WADIUM - kaucja wnoszona przez oferentów przystępujących do przetargu (zwykle 5 - 20% ceny wyjściowej)

• Na rynku dóbr przemysłowych częsta forma przetargów publicznych to przetargi organizowane przez ORGANY RZĄDOWE

[Oprac. na podst. Urbaniak M.: Marketing przemysłowy. INFOR, Warszawa 1999, s. 185-186]