KOMUNIKAT JA

Branie odpowiedzialności.

Podstawowymi założeniami komunikatu JA jest to, że:

- otwarcie przyznaję, że moje uczucia, pragnienia czy przekonania należą do mnie;

- przyjmuję pełną odpowiedzialność za moje uczucia, pragnienia i przekonania - przestaję obciążać tą odpowiedzialnością innych.

W skrócie więc komunikat JA jest taką formą wyrażania własnych uczuć, pragnień i przekonań, która nie rani drugiej strony i nie obarcza jej odpowiedzialnością za to co czujemy i myślimy.

Jak budować komunikat JA?

Instrukcja do budowania komunikatu JA jest bardzo prosta. Usiądź i zastanów się, a najlepiej zapisz, to co sobie uświadamiasz myśląc o konkretnej sytuacji konfliktowej, analizując poniższe elementy:

- CZUJĘ - stwierdzenie uczuć czy przekonań. Opisz swoje uczucia np. gniew, smutek, zawód, żal itp.

- KIEDY TY - wskazanie konkretnego zachowania. Opisz zachowanie partnera, które powoduje problem, czyli takie, które Ci przeszkadza albo rani.

- PONIEWAŻ - wskazanie konsekwencji/wartości. Opisz konsekwencje, jakie ponosisz w związku z zachowaniem partnera np. ryzyko utraty przyjaciół, strata czasu itp.

- CHCĘ - sformułowanie celu. Powiedz, czego chcesz. Informuj jasno o swoich prośbach i oczekiwaniach np. chciałbym żebyś..., proszę Cię żebyś... itp.

Komunikat Ja - przykłady i ćwiczenia

Krótkie przypomnienie struktury

Czuję … (wyrażenie swoich emocji) … 
Kiedy Ty …. (opis sytuacji oparty na faktach) … 
Ponieważ … (wyrażenie swojej potrzeby, wyjaśnienie) … 
Chcę … (oczekiwania na przyszłość)

K omunikat Ja - przykłady

Czuję	Kiedy Ty	Ponieważ	Chcę
Jestem zdenerwowana	kiedy muszę czekać na Ciebie, gdy się spóźniasz	ponieważ nie wiem co się z Tobą dzieje i za ile się pojawisz	chciałabym, abyś w przyszłości wysłał do mnie sms’a, że się spóźnisz i napisał za ile faktycznie przyjdziesz
Czuję się przygnębiony	kiedy słyszę, że nie zostałem nagrodzony	ponieważ osiągnąłem bardzo dobre wyniki	chciałbym żebyś w przyszłości to docenił
Jestem smutna i rozczarowana	gdyż przygotowałam Ci, a nie zostałam doceniona	ponieważ spędziłam nad nim dwie godziny	chciałabym, abyś w przyszłości powiedział chociaż dziękuję
Czuję się smutna i zaniedbana	kiedy Ty nie pytasz, czy jestem zmęczona	ponieważ ważne jest dla mnie okazywanie sobie troski	proszę, żebyś mnie o to pytał, gdy wracam z pracy
Czuje się nieszanowana	kiedy się całujemy, a Ty odbierasz telefon	ponieważ daję Ci siebie  i swoje uczucie	chciałabym, abyś wyciszał dźwięk i abyśmy czasami mieli chwilę naprawdę tylko dla siebie
Bardzo się złoszczę	kiedy prowadzę samochód, a Ty pouczasz mnie jak jechać	ponieważ robię to najlepiej jak potrafię i również dbam o nasze auto	chciałabym, abyś mnie częściej chwalił i wspierał

Komunikat Ja - przykłady niepoprawnych sformułowań

Kilka poniższych przykładów zupełnie nic nie wnosi do rozmowy, a jedynie prowokuje i buduje atmosferę do awantury i kłótni. Są one dalekie od zasad „Komunikatu Ja”.

- Jesteś beznadziejny, gdy tak tylko siedzisz na kanapie i oglądasz telewizor.

- Nie szanujesz mnie.

- Zawsze tylko myślisz o sobie.

- Nigdy nie powiesz mi dziękuję, tylko ciągle wymagasz.

Nigdy nie mów - Nigdy, czy Zawsze :)

Są dwa wyrazy, które z założenia są kłamstwem i powodują jedynie negatywne reakcje, wystrzegaj się ich. Te słowa to: zawsze, nigdy.

Przykładowe wypowiedzi:

• „Nie wolno tak się zachowywać. Albo przestaniesz, albo powiesz wreszcie o co chodzi.”

• „Jesteś taki roztrzepany! Nie mógłbyś wreszcie zacząć uważać?”

• „To, co zrobiłeś, było po prostu głupie.”

• „Nie wtrącaj się w nie swoje sprawy.”

• „Czemu się mnie czepiasz?”

• „Nie gadaj tyle!”

• „Jesteś źle wychowany!”

• „Zachowujesz się jak przedszkolak.”

- „Jesteś bezczelny” itp.