BUDOWA FIZYCZNA KOŚCI

Okostna - włóknista błona ochraniająca kość od

zewnątrz- jest silnie unaczyniona (odżywia kość)

i unerwiona. Znajdują się w niej tzw. komórki

kościotwórcze, od których zaczyna się

wytwarzanie tkanki kostnej w okresie

wzrastaniakości lub po ich złamaniu.

Nasady-są zbudowane z tkanki kostnej

gąbczastej, która składa się z różnej grubości

beleczek kostnych. Układ przestrzenny tych

beleczek zapewnia kościom maksymalną

sztywność oraz odporność na działanie sił

odkształcających.

Trzon -jest zbudowany z tkanki kostnej zbitej.

Ma ona postać zwartej substancji i dopiero

obserwacja mikroskopowa pozwala dostrzec

istniejące w niej przerwy.

Jama szpikowa-to przestrzeń wypełniona

szpikiem kostnym, znajdująca się wewnątrz

trzonu kości

Szpik kostny czerwony- tkanka kostna

krwiotwórcza- produkuje komórki krwi.

U noworodków cały szpik jest czerwony. Z

wiekiem szpik ten jest zastępowany przez żółty,

który nie ma właściwości krwiotwórczych, a jest

żółty bo są w nim kropelki tłuszczu.

POŁĄCZENIA KOŚCI

Ścisłe- nie ma możliwości przemieszczenia się

kości względem siebie(kości czaski- ich brzegi

dostosowane są do siebie kształtem. Taki typ

połączenia to szew).

Półścisłe- między dwoma zakończeniami

kostnymi znajdują się krążki chrzęstne lub

chrzęstno-włókniste (między kręgami). dzięki nim

kręgosłup wykazuje ruchomość.

Ruchome- połączenia kości zapewniają szeroki

zakres ruchów.

TKANKA ŁĄCZNA

Tkanka łączna nadaje ciału określony kształt i

zapewnia łączność między różnymi jego częściami.

W skład tkanki łącznej wchodzi wiele rodzajów

komórek. Ich wspólną cechą jest wydzielanie

różnorodnych substancji międzykomórkowych,

złożonych z włókien i istoty podstawowej.

Dzielimy ją na tkankę łączną właściwą,

tłuszczową, chrzęstną, kostną oraz krew i limfę.

TKANKA CHRZĘSTNA – wytwarza istotę

podstawową, którą wzmacniają włókna białkowe.

Buduje przegrodę nosową, małżowinę uszną i

krtań. Tworzy także powierzchnie stawowe kości.

TKANKA KOSTNA – tworzy szkielet człowieka,

podtrzymuje i usztywnia ciało oraz osłania

najważniejsze narządy. Komórki zanurzone w

istocie podstawowej, połączone ze sobą

wypustkami cytoplazmatycznymi. Przebiegają w

niej naczynia krwionośne.

(Rodzaje na innej ściądze)

Osseina- (sus. organiczna) jest aktywnym

składnikiem organicznym, zawierającym białka

niekolagenowe i kolagen. nadaje kości elastyczność,

a sole mineralne- twardość i kruchość. Z wiekiem

ilość soli mineralnych zwiększa się, a zmniejsza

zawartość zw org –jest to przyczyna większej

podatności kości na złamania.

Osteoporoza to choroba charakteryzująca się

postępującym ubytkiem masy kostnej i zmianą

struktury przestrzennej kości. Osteoporoza występuje

najczęściej u kobiet po menopauzie.

Dochodzi do zniekształceń kości, zwiększenia ich

łamliwości, pojawiają się silne bóle.

Badanie stosowane do rozpoznania- ostodesytometria

oraz tomografia komputerowa.

SZKIELET

KOŚCI

Kości wytwarzają następujące substancje:

-kolagen (długie, oplecione wokół siebie łańcuchy,

zbudowane z połączonych ze sobą aminokwasów) –

dzięki takiej budowie kości mogą wytrzymać znaczne

napięcia wywołane przez mięśnie

-cukry złożone – nadają kości twardość

-fosforan wapnia – związek nieorganiczny, nadaje

kościom twardość

-sole wapnia - nadają kości twardość, czynią ją odporną

na ściskanie i ścieranie.

Składniki organiczne stanowią ok. 30% masy kości, a

składniki mineralne ok. 70%.

Substancja międzykomórkowa kości tworzy blaszki

kostne, które układają się w sposób charakterystyczny

dla dwóch różnych rodzajów tkanki kostnej:

-zbitej (blaszki koncentrycznie otaczają centralnie

położony kanał, w którym znajdują się włókna nerwowe

i naczynia krwionośne. W ten sposób powstają

walcowate struktury zwane osteonami, które stanowią

elementy budulcowe kości. Komórki tkanki kostnej leżą

w niewielkich jamkach i kontaktują się ze sobą

wypustkami cytoplazmatycznymi. W substancje

odżywcze i tlen są one zaopatrywane przez przebiegające

w kanałach naczynia krwionośne)

-gąbczastej (znajduje się w wewnętrznej części kości,

blaszki kostne ułożone są mniej regularnie i tworzą

strukturę podobną do gąbki.

Kość nie jest wytworem niezmiennym, lecz ulega

nieustannej przebudowie poprzez aktywność obu grup

komórek kostnych. Wewnątrz wielu kości znajduje się

jama szpikowa wypełniona szpikiem kostnym. Szpik

żółty – zapasy tłuszczu. Szpik czerwony – znajduje się

w tkance kostnej gąbczastej.

SZKIELET

Budowa szkieletu:

a)szkielet osiowy:

-czaszka (mózgoczaszka, trzewioczaszka)

-kręgosłup

-żebra

-mostek

b)szkielet kończyn

-kości kończyn (kość ramieniowa, promieniowa, łokciowa,

kości nadgarstka, śródręcza, palców oraz kość udowa,

strzałkowa, piszczelowa, kości śródstopia, palców, stępu)

-kości obręczy barkowej (obojczyk i łopatka)

-kości obręczy miedniczej

Połączenia kości:

a)szwy (połączenia nieruchome)

b)stawy (połączenia ruchome)

-stawy obrotowe (krążki międzykręgowe zbudowane z

tkanki chrzęstnej amortyzują siły działające wzdłuż osi kręgosłupa)

-staw nadgarstkowy (kości przesuwają się jedna w stosunku

do drugiej w jednej płaszczyźnie)

-stawy zawiasowy (kości zmieniają kąt wzajemnego położenia), np. kość przedramienia i ramieniowa

-stawy panewkowe (ruch kości odbywa się na wielu płaszczyznach), np. staw biodrowy

Stawy zbudowane są z:

-torebki stawowej (produkuje maź stawową)

-więzadeł (wzmacniają połączenia między kośćmi)

-łąkotki (zabezpiecza dodatkowo połączone kości)

-chrząstki stawowej

-mazi stawowej (pokrywa poruszające się względem siebie powierzchnie)

Zwichnięcie stawu to przemieszczenie względem siebie nasad kości tworzących staw. Rozrywa się wtedy torebka stawowa. Okolica stawu puchnie i boli. Leczy się (wiadomo)

Skręcenie stawu- to naciągnięcie lub naderwanie aparatu więzadłowo-torebkowego stawu. Skutek gwałtownego ruchu w stawie. Najczęściej w obrębie stawu skokowego. Silny ból, obrzęk i sinienie.

FUNKCJE SZKIELETU I KOŚCI

-stanowi podporę dla całego organizmu

-określna położenie poszczególnych narządów względem siebie

-stanowi miejsce przyczepu kości

-przenosi siłę mięśni, co pozwala na wykonywanie ruchów

-chroni narządy przed urazem mechanicznym

Trzon kręgu – pełni funkcje mechaniczne, przyjmuje na siebie dźwiganie masy całego ciała.

Łuk kręgowy – osłania rdzeń kręgowy.

Funkcje kości:

-w szpiku znajdują się komórki wytwarzające komórki krwi

-stanowią magazyn wapnia dla całego organizmu