Centralne Biuro Antykorupcyjne

Centralne Biuro Antykorupcyjne to służba specjalna do spraw zwalczania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w szczególności w instytucjach państwowych i samorządowych, a także do zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.

Działa na podstawie ustawy z dnia 9.06.2006r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.

Korupcją jest czyn polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu przez jakąkolwiek osobę, bezpośrednio lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści osobie pełniącej funkcję publiczną dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji.

Zadania CBA:

• rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw przeciwko:

  • działalności instytucji państwowych i samorządu terytorialnego,

  • wymiarowi sprawiedliwości, wyborom, referendum, porządku publicznego, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, pieniędzmi i papierami wartościowymi,

  • finansowaniu partii politycznych,

  • obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji;

• ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne;

• dokumentowanie podstaw i inicjowanie realizacji przepisów o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych;

• ujawnianie przypadków nieprzestrzegania procedur podejmowania i realizacji decyzji dotyczących prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek lub przedsiębiorców, przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych;

• kontrola prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej;

• prowadzenie działalności analitycznej dotyczącej zjawisk występujących w obszarze właściwości CBA oraz przedstawienie w tym zakresie informacji Prezesowi Rady Ministrów, Prezydentowi RP, Sejmowi oraz Senatowi;

• podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.

Organizacja

CBA kieruje Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Jest on centralnym organem administracji rządowej, nadzorowanym przez Prezesa Rady Ministrów. Prezes Rady Ministrów lub wyznaczony przez niego minister koordynuje działalność CBA. Szefa CBA powołuje na 4-letnią kadencję i odwołuje Prezes Rady Ministrów (po zasięgnięciu opinii Prezydenta, Kolegium ds. Służb Specjalnych, Sejmowej Komisji ds. Służb Specjalnych). Działalność Szefa CBA podlega kontroli Sejmu.

Szef CBA może tworzyć zespoły, określając ich nazwę, skład osobowy oraz szczegółowy zakres i tryb działania. W skład CBA wchodzą następujące jednostki organizacyjne:

• Zarząd Operacyjno-Śledczy

• Zarząd Postępowań Kontrolnych

• Zarząd Analiz i Ewidencji

• Zarząd Techniki Operacyjnej

• Gabinet Szefa

• Departament Ochrony

• Departament Kadr i Szkolenia

• Departament Finansów

• Departament Logistyki

• Samodzielny Wydział Prawny

• Samodzielny Wydział Inspekcji

• Zespół Audytu Wewnętrznego.

Uprawnienia funkcjonariuszy

W granicach ustawowych zadań, funkcjonariusze CBA wykonują:

• czynności operacyjno-rozpoznawcze w celu zapobiegania popełnieniu przestępstw, ich

rozpoznania i wykrywania oraz czynności dochodzeniowo-śledcze w celu ścigania sprawców przestępstw;

• czynności kontrolne w celu ujawniania przypadków korupcji, a także działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa;

• czynności operacyjno-rozpoznawcze i analityczno-informacyjne w celu uzyskiwania i

przetwarzania informacji istotnych dla zwalczania korupcji oraz działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa;

• czynności na polecenie sądu lub prokuratora.

Funkcjonariusze CBA, wykonując czynności służące realizacji zadań, mają uprawnienia do:

1) wydawania osobom poleceń określonego zachowania się, w granicach niezbędnych do

wykonania czynności;

2) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;

3) zatrzymywania osób w trybie i w przypadkach określonych w przepisach Kodeksu

postępowania karnego;

4) przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i w przypadkach określonych w przepisach

Kodeksu postępowania karnego;

5) dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości bagaży oraz zatrzymywania

pojazdów i innych środków transportu oraz sprawdzania ładunku w środkach transportu

lądowego, powietrznego i wodnego;

6) obserwowania i rejestrowania, przy użyciu środków technicznych, obrazu zdarzeń w

miejscach publicznych oraz dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom w trakcie wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych;

7) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej

i samorządu terytorialnego, przedsiębiorców, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych oraz każdej osoby.

Funkcjonariusze CBA mogą stosować fizyczne, techniczne i chemiczne środki przymusu bezpośredniego, służące do obezwładniania lub konwojowania osób oraz do zatrzymywania pojazdów.

Jeżeli środki przymusu bezpośredniego okazały się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, funkcjonariusz CBA ma prawo użycia broni palnej.

Jeżeli przy wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych, podjęte środki okazały się bezskuteczne, sąd na wniosek Szefa CBA lub prokuratora może zarządzić kontrolę operacyjną. Kontrola operacyjna prowadzona jest niejawnie i polega na:

1) kontrolowaniu treści korespondencji;

2) kontrolowaniu zawartości przesyłek;

3) stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny

informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i

innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych.

Szefowie: CBA, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu

Wojskowego oraz Komendant Główny Policji, Komendant Główny Straży Granicznej,

Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Szef

Służby Celnej i Generalny Inspektor Informacji Finansowej są obowiązani do współdziałania w zakresie zwalczania korupcji. Jednak rolę koordynatora tej współpracy pełni Szef CBA.