Radon pierwiastek chemiczny, gaz szlachetny. Nazwa pochodzi od radu. Znanych jest 27 izotopów radonu, które powstają w wyniku rozpadu szeregu promieniotwórczego uranu 238U, 235U i toru 232Th. Większość izotopów tego szeregu ma bardzo krótki okres połowicznego rozpadu (poniżej 1 godziny). Wyjątkiem są trzy izotopy radonu: 222Rn - 3,8 doby, 211Rn - 14,7 godziny i 210Rn - 2,5 godziny. Najbardziej niebezpiecznym dla środowiska jest 222Rn, który dzięki długiemu okresowi półrozpadu ma możliwość migracji i gromadzenia się. Stanowi on 80% wszystkich izotopów radonu. Radon w czasie rozpadu emituje promieniowanie alfa (w mniejszym stopniu beta) o małej przenikliwości ale o dużej zdolności jonizującej. Radon powstaje jako produkt rozpadu szeregu toru 232Th i uranu 238U znajdującego się w skałach, glebie, materiałach budowlanych. Radon gromadzi się głównie w pomieszczeniach zamkniętych, zbudowanych z kamienia, rzadko wietrzonych.
Jeśli mówimy o naturalnych źródłach promieniowania, to pozornie można sądzić, że nie mamy na nie żadnego wpływu. A przecież możemy starać się ten wpływ zmniejszyć. Przede wszystkim możemy obniżyć stężenie radonu w naszych mieszkaniach, wietrząc je lub wentylując.
łatwo rozpuszczalny w wodzie, przenika przez warstwy geologiczne i w końcu przez glebę
[slajd 2, 3, 4]
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie radonem, ponieważ uważa się, że jest źródłem radioaktywnego skażenia domów, a więc stanowi zagrożenie zdrowia ich mieszkańców.
Podstawą oznaczania zawartości radonu w otoczeniu jest pomiar radiometryczny. Łatwość wykrywania i ilościowego oznaczania promieniotwórczości opiera się właśnie na tym, że każdy rozpad nuklidu promieniotwórczego wyzwala dużą energię, która powoduje zmiany w otaczającej materii. Efekt ten można jeszcze wzmocnić, dzięki czemu osiągamy czułość pomiaru nieosiągalną żadną inną metodą
aktywność badanej próbki zmienia się w czasie wskutek różnych okresów półtrwania i energii emitowanego promieniowania. TA RYCINA przedstawia symulację komputerową narastania i zaniku elementów łańcucha promieniotwórczego.
W Polsce stymulatorem badań nad konstrukcją aparatów pomiarowych było górnictwo, domagające się przenośnego urządzenia, którego obsługa byłaby porównywalna z łatwością obsługi miernika metanu. Wymagała tego nie tylko ocena narażenia górników, ale również kontrola przewietrzania kopalni. W Instytucie Chemii i Techniki Jądrowej w Warszawie opracowano taki przyrząd [rysunek]
Slajd 6 i 7
RADON A ZDROWIE
Radon jest pierwiastkiem stosowanym w medycynie – naturalnie występujące wody radonowe stosuje się do kąpieli w rehabilitacji chorób narządów ruchu, zarówno tych pourazowych jak i reumatycznych. Kąpiele radonowe stosowane są też dla leczenia cukrzycy, chorób stawów, chorób tarczycy oraz schorzeń ginekologicznych i andrologicznych[2].
Przedawkowanie radonu lub stała praca przy kopalinach, gdzie są silne emanacje radonu wpływa niekorzystnie na zdrowie. Szkodliwe efekty działania radonu polegają na uszkadzaniu struktury chemicznej kwasu DNA przez wysokoenergetyczne, krótkotrwałe produkty rozpadu radonu 222Rn, co wywołuje rozwój komórek rakowych. Powoduje to np. zachorowania na raka płuc wśród górników.