Polityka spoleczna notatki werja 2

Polityka społeczna

Polityka społeczna jako nauka i praktyka

Nauka:

Badanie- pewna procedura, sposób postępowania zmierzający do rozwiązania pewnego danego problemu naukowego.

Bardzo ważną częścią polityki społecznej jest informacja statystyczna. Informuje ona nas np. o kondycji gospodarstw domowych, zatrudnieniu, ochronie zdrowia itp. W Polsce zbieraniem informacji statystycznych zajmuje się Główny Urząd Statystyczny.

Polityka społeczna jako praktyka

Jest to przede wszystkim wszelkiego rodzaju pomoc społeczna, czyli:

Nadrzędnym celem pomocy społecznej jest wspieranie rodzin w wysiłkach zmierzających do zachowania niezbędnych podstaw życiowych w warunkach godnych ludzkiej egzystencji. Celem jest również prewencja, czyli zapobieganie takim trudnym sytuacjom. Człowiek powinien się usamodzielnić żeby z niej wyjść. Pomoc społeczna ma również na celu aklimatyzację środowiska.

Jako instytucja pomoc społeczna wypełnia różne funkcje. Wg Roberta Titmusa są to przede wszystkim:

Pod koniec lat ’60 eksperci ONZ określili pomoc społeczną jako zespół czynników ułatwiający jednostkom, grupom i społecznością przezwyciężanie trudnych sytuacji socjalnych, których źródło tkwi w zachodzących zmianach.

Pomoc społeczna ma obejmować wszystkich członków społeczeństwa.

Pomoc społeczna to instytucje polityki społecznej państwa mające na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie kryzysowych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokona same z wykorzystaniem własnych środków, możliwości i uprawnień.

Głównym celem pomocy społecznej jest doprowadzenie w sytuacji kryzysowej do wyrównania szans oraz usamodzielnienia i integracji ze środowiskiem jednostek pokrzywdzonych.

Pomocy udziela się z powodu:

Pomoc społeczna bardzo często wiąże się ze świadczeniami pieniężnymi. Świadczeniami pomocy społecznej są zasiłki, świadczenia oraz renty.

Zadania pomocy społecznej:

Formy pomocy społecznej:

Geneza polityki społecznej

W połowie XVIII wieku nastąpił znaczny rozwój polityki społecznej.

W 1601 roku w Anglii powstała tzw. Ustawa o ubogich, nakładająca obowiązek na gminy związany z opieką nad ludźmi potrzebującymi. Byli nimi ludzie starsi, dotkliwie chorzy oraz niewidomi i lunatycy. Środki miały pochodzić z dóbr, które posiadała gmina (lasy, łąki, jeziora etc.)

Na przestrzeni wielu rzeczy, aby rozwiązać problem ubóstwa.

1880- 1930- okres poszukiwań rozwiązań w polityce społecznej. Jest to czas, gdzie cechą polityki społecznej jest ścieranie się różnorodnych poglądów i koncepcji politycznych. Przeważa jednak pogląd, że jakakolwiek ingerencja socjalna państwa szkodzi funkcjonowaniu mechanizmów naukowych.

Wybrane fakty w zakresie polityki społecznej:

Państwo nie nadąża za rozwiązywaniem wszystkich problemów, dlatego konieczne są ciągłe reformy i zmiany zasad funkcjonowania polityki społecznej.

1955-1970- Budowa welfare state- opiekuńczego państwa dobrobytu:

Koncepcja ta nie powiodła się. W 1973 wybucha pierwszy kryzys naftowy i następuje załamanie koniunktury. Mimo wszystko nadal realizowana jest w krajach skandynawskich.

1975-2000- Polityka społeczna na Świecie:

Polityka społeczna wciąż szuka nowych rozwiązań w związku z wciąż zmieniającą się polityką i warunkami.

Polityka społeczna w Polsce po 1989:

Podsumowanie pierwszych sześciu lat:

Dostrzeżono jak ważną rolę odgrywa polityka społeczna w życiu codzienny. Państwo ma obowiązek zapewnienia potrzeb indywidualnych i zbiorowych na właściwym, godnym poziomie. Zrozumiano, że nowa polityka społeczna musi być akceptowana przez wszystkie opcje polityczne. Nowy model polityki społecznej powinien być oparty na założeniu, że polityka społeczna może być czynnikiem rozwoju społeczeństwa, a nie obciążaniem dla budżetu.

Założono, że to państwo jest naczelnym podmiotem polityki społecznej. Ponad to należy zachować odpowiednie proporcje między dochodami z pracy, a świadczeniami socjalnymi. Za cel postawiono sobie m.in.:

Obecna polityka społeczna:

Doktryny polityki społecznej

Wstęp:

Istnieją dwa typy myślenia o polityce społecznej:

Istnieją trzy główne kierunki i ideologie na których oparta jest polityka społeczna

Doktryna- jest to kompleks teoretyczno- normatywny, który zawiera koncepcje realizacji stosunków społecznych w oparciu o przyjęte systemy wartości.

Liberalizm

indywidualizm, wolność jednostki

Jednostka musi działać w pewnych ramach prawnych. Jednocześnie każdy człowiek ma możliwość wolności wyboru. Człowiek musi działać, być aktywnym. Liberałowie zakładali, że także aktywne jednostki będą czynić świat lepszym, bacząc na dobro wspólne i swoje własne. Społeczeństwo liberalne jest sumą jednostek, przy czym każda z jednostek jest ważniejsza od całego społeczeństwa. Zagrożeniem dla liberalizmu jest istnienie silnego państwa ingerującego w wiele sfer ludzkiego życia.

Geneza:

Liberałowie odwołują się do oświecenia. Każdy z nas rodzi się równy. Według liberałów wszystkie przywileje klasowe są niedopuszczalne, ponieważ godzą one w naturalną równość.

Liberałowie godzą się na istnienie nierówności społecznej. Ludzie są bowiem mniej lub bardziej utalentowani.

Liberalizm narodził się w oświeceniu. Jego hasła uderzały głównie w monarchię (feudalną/ klasową)- zniesienie przywilejów, ograniczenie roli Kościoła Katolickiego

Postulowano zniesienie monarchii i wprowadzenie w jej miejsce demokracji, która dla liberałów jest najlepszym systemem.

Od okresu oświecenia liberalizm znacznie ewoluował. Mimo to, dla liberała nadal najważniejszą wartością pozostaje wolność. Niejako pochodną wolności jest tolerancja. Budulcem dla liberalizmu jest prawo (państwo prawa, praworządność). W ujęciu liberalnym rządy prawa to nie tylko wolność, ale także ograniczenie władzy przepisami prawnymi.

Liberalizm jako doktryna polityki społecznej:

Wolność i wynikające z niej konsekwencje mają zapewnić równy start życiowy

Wolność uważa się za źródło postępu w dziedzinie życia społecznego i gospodarczego. Wolność jest również najlepszą metodą rządzenia i gospodarowania.

Liberalizm stoi na straży własności prywatnej. Brak własności prywatnej skutkuje pojawieniem się i rozszerzaniem zjawiska ubóstwa.

Liberalizm ma swoją wizję polityki społecznej, którą możemy określić jako aktywność państwa, organizacji pozarządowych, rodziny i wspólnot, mających na celu rozwiązywanie skomplikowanych zjawisk życia społecznego oraz rozwiązywanie podstawowych potrzeb ludzkich.

Tak rozumiana polityka społeczna opiera się na rynku i rodzinie, która ma zaspokoić podstawowe potrzeby człowieka. Jeżeli te instytucje zawodzą to wówczas jest uprawniona działalność państwa. (doraźna).

Zadaniem państwa jest nauczyć człowieka, aby mógł istnieć bez państwa.

Etos pracy

Państwo ma człowiekowi pomagać znaleźć pracę, by ten mógł żyć z tej pracy. Jeżeli tak się nie stanie, to wówczas możliwe jest przyznanie ewentualnego świadczenia.

Jednostki muszą być odpowiedzialne za siebie. Pomoc należy nieść tylko w sytuacjach kryzysowych.

Liberałowie są przeciwni rozbudowywaniu nad to polityki społecznej, ponieważ rodzi ona patologię (jeżeli jest rozbudowywana w nadmiernym stopniu- państwo nadopiekuńcze):

-wzrost u człowieka mentalności roszczeniowej

-wzrost ubóstwa

Liberałowie posługują się co najwyżej świadczeniami fakultatywnymi (selektywnymi).

Socjalizm

równość, wspólnota, sprawiedliwość społeczna

Socialis- łac. społeczne

To ideologie i ruchy społeczne, które powstały na przełomie XVIII i XIX wieku. Dążą do ładu społecznego opartego na równości i wspólności oraz na racjonalnym zarządzaniu gospodarką. Socjalizm powstał jako reakcja na to co się wydarzyło w XIX wieku (rewolucja przemysłowa, powstanie klasy proletariackiej). Zwraca się przeciwko wyzyskowi, alienacji i kapitalizmowi. W drugiej połowie XIX wieku rozwijają się myśli socjalistyczne.

-Karol Marks

→ Socjalizm naukowy

-Frederich Engels

Socjalizm w rozumieniu Karola Marksa i Fredericha Engelsa miał być „koniecznym etapem historycznego rozwoju ludzkości”. W ich myśl konieczna jest rewolucja, walka robotników, która skutecznie unicestwi ustrój kapitalistyczny.

W Europie zachodniej socjalizm szybko stał się integralną częścią programu partii politycznych i związków zawodowych. Zaczęto odchodzić od rewolucyjnego wprowadzenia socjalistycznych postulatów na rzecz ich ewolucyjnego wprowadzenia.

Według socjalistów to własność prywatna chroniona przez kapitalistów doprowadziła do walki klas.

Socjalizm:

-własność wspólna

-dystrybucja dóbr

-zniesienie stosunków społecznych opartych na prywatnych środkach produkcji

-zniesienie podziałów klasowych

-powszechna równość (wiodąca wartość różnych odmian socjalizmu).

-Państwo, które zaspokoi potrzeby

Katolicyzm społeczny

Powstał w XIX wieku w wyniku bezpośredniej konfrontacji zasad etycznych zawartych w Piśmie Świętym z problemami społecznymi stworzonymi przez rewolucję przemysłową..

Kościół Katolicki musiał zająć wobec tej sprawy odpowiednie stanowisko.

1891 rok- encyklika Leona XIII „Rerum novanum”- odpowiedź Kościoła Katolickiego na problemy społeczne.

Dziś mówi się także o Chrześcijańskiej nauce społecznej, ponieważ wkład w jej tworzenie wnieśli myśliciele innych wyznań chrześcijańskich.

→ stworzenie systemu międzyludzkich relacji, opartych na pewnych zasadach etycznych. Te zasady mają znaczenie niezmienne.

→ rozwojowość- poszukiwanie nowych interpretacji Pisma Świętego

→ Historyczny wymiar nauczania Kościoła- solidarność i pomocniczość

Widzieć, oceniać, działać Jan XXIII

-Widzieć problemy społeczne,

-Oceniać, interpretować te problemy w świetle nauki społecznej,

-Działać, realizować dokonane wybory, mające na celu dobro człowieka i jego integralny rozwój.

Za prekursora katolicyzmu społecznego uważa się biskupa Moguncji Wilhelma von Ketteler'a (1811- 1877). Zajmował się on m. in. programami nędzy robotników (program prawodawstwa pracy, który ma chronić interesy pracowników).

Encykliki społeczne

Rerum novarum- 1891- Leon XIII

Rzeczy nowych

Dotyczyła kwestii robotniczej i została potraktowana jako odpowiedź Kościoła Katolickiego na postulaty reform społeczno- gospodarczych, które były formułowane przez środowiska socjalistyczne.

Tezą encykliki było stwierdzenie, że socjalizm jest rozwiązaniem fałszywym. Encyklika stwierdza, że własność prywatna dla każdego robotnika jest podstawowym celem. Jest sposobem rozwoju siebie i rodziny. Własność prywatna może więc rozwiązać kwestie społeczne. Istotną cechą życia gospodarczego jest praca i współpraca ludzka.

Encyklika stwierdza, że państwo jako podstawowy podmiot życia ludzkiego ma swoje obowiązki:

Magna Carta- wielka karta nauki społecznej Kościoła postuluje również:

Popierała ona również ideę samorozciągłości społecznej poprzez tworzenie robotniczych związków zawodowych.

Quadragesimo anno- Pius XI

O ochronie ustroju społecznego

Powstała w czasie wielkiego kryzysu gospodarczego Świata. Krytykowała zarówno liberalizm jak i socjalizm.

Liberalizm okazał się nie zdolny do stworzenie sprawiedliwego ustroju społecznego, a socjalizm doradza lekarstwo, które jest stokroć gorsze od choroby.

Po raz pierwszy użyto stwierdzenia Katolicka nauka społeczna. Dokument ten ocenił 40 lat historii. Stwierdził, że w tym czasie nastąpił gwałtowny rozwój polityki społecznej oraz rozwój prawodawstwa pracy, głównie przez wstawiennictwo w 1919 roku międzynarodowej organizacji pracy.

Życie gospodarcze i moralność choć rządzą się swoimi własnymi prawami to wciąż oddziaływają na siebie. Nie można ich rozdzielić. Problem własności ma tak samo podwójny charakter. Z jednej strony służy jednostce, a z drugiej ma również służyć ogółowi (ma charakter społeczny). Na własności ciążą się pewne obowiązki, które wynikają z zasady sprawiedliwości.

Pius XI postuluje odnowienie ustroju społecznego definiowanego jako jedność powstałą z dobrego założenia wielości (jest to myśl św. Tomasza).

Państwo jest podmiotem reform społecznych i powinno się kierować zasadą pomocniczości (subsydiarności). Istotą tej zasady jest uznanie i pierwszeństwo inicjatywy oddolnej oraz pomocniczy charakter interwencji państwa. Państwo dobrze więc musi spełniać funkcje kontrolne i kierownicze, nie powinno zaś ograniczać ani kontrolować inicjatyw oddolnych.

Papież proponuje ustój korporacyjny, który mógłby rozwiązać kwestie społeczne. Byłby to ustrój stanowo- zawodowy, który działałby na zasadzie wolnej konkurencji i miałby przezwyciężyć walkę klas.

Obydwie encykliki mają ogromny wpływ na rozwój katolicyzmu społecznego. Pokazują, że Kościół ma coś do powiedzenia na arenie międzynarodowej. Kościół zaproponował konkretne działania naprawcze.

W 1934 roku prymas Polski August Hrondl powołał Radę Społeczną, której głównym zadaniem było propagowanie nauczania społecznego Kościoła.

Mater et magista- 1961- Jan XXIII

Matka i nauczycielka (chodzi o Kościół)

Był to czas ścierania się doktryny liberalnej i socjalistycznej, czas Zimnej Wojny. Na Świecie panował zróżnicowany rozwój społeczny, zwłaszcza wśród krajów trzeciego świata.

Encyklika w sposób naturalny dokonuje oceny rzeczywistości ostatnich 20 lat poprzez wzgląd moralny i polityczny. W dziedzinie życia społecznego uznaje pierwszeństwo w zakresie własności prywatnej, a interwencje państwa ogranicza do funkcji popierania, pobudzania i koordynowania pomocy oraz ubezpieczeń. Podstawowym zadaniem państwa jest realizacja dobra wspólnego, czyli dobra poszczególnych jednostek i wszelkich mas.

Istotna była kwestia zatrudniania jak największej ilości pracowników (w tym czasie była duża ilość bezrobotnych w Europie wschodniej oraz Stanach Zjednoczonych). Praca dla większości ludzi jest tą instytucją, która daje dochód. Pieniądze służą do zaspokajania potrzeb człowieka (zarówno cielesnych jak i duchowych).

Należy przeciwdziałać tworzeniu się uprzywilejowanych grup społecznych (to czas tworzenia się międzynarodowych konsorcjów, które wywierały ogromny wpływ na kształt polityki). Istotne jest również odpowiednie dostosowanie płacy do cen towarów. Powinno się także ograniczyć dysproporcje między sektorem rolniczym, przemysłowym i usługowym oraz zatroszczyć się o to, aby osiągnięty dobrobyt jak najlepiej służył przyszłym pokoleniom.

Jan XXIII określany był mianem proboszcza świata. Postulował humanizację przedsiębiorstwa poprzez udział wszystkich pracowników w jego rozwoju.

Encyklika papieska zwracała uwagę na powstanie nowych kwestii społecznych w wymiarze międzynarodowym. Zaliczało się do nich:

Jan XXIII formułuje zasadę proporcjonalnego rozwoju społecznego, która ma charakteryzować się równowagą sił, wartości i kierunków działania.

Pacem in terris- 1963- Jan XXIII

Pokój na ziemi

Encyklika o pokoju na ziemi, która wydana została w okresie Zimnej Wojny pomiędzy USA, a ZSRR. Tezę wiodącą tego dokumentu jest stwierdzenie, że warunkiem koniecznym, niezbędnym do zaistnienia pokoju na świecie jest ład i porządek międzyludzki. Istniejący porządek we wszechświecie, potwierdza, że muszą funkcjonować jakieś prawa. Jan XXIII stwierdza, że aby osiągnąć wymagany pokój trzeba przestrzegać podstawowych praw człowieka.

Encyklika bywa nazywana Katalogiem praw człowieka. Prawa te są niezbywalne, wszystkie są tak samo ważne i wywodzą się z prawa natury. Do tych podstawowych zalicza się:

Każdemu z tych praw odpowiadają obowiązki. Jan XXIII domaga się uznania praw i obowiązków wszystkich wobec wszystkich opartych na odpowiedzialności, prawdzie, wolności i sprawiedliwości.

Dobro wspólne jako cel życia społecznego i zasada subsydiarności polegać ma na poszanowaniu praw i obowiązków osoby ludzkiej. Państwa powinny wspólnie rozwiązywać problemy mniejszości narodowych, kwestii pomocy dla cudzoziemców, a także eliminować nieuzasadnione różnice kulturowe i społeczne.

Sprawiedliwość społeczna, rozum i godność osoby ludzkiej domagają się konieczności rozbrojenia państwa (chodzi przede wszystkim o Zimną Wojnę, gdzie finanse publiczne przeznaczane były głównie na zbrojenia, nie zaś na rozwój społeczeństwa). Papież zakłada reorientację polityki społecznej państw, która powinna koncentrować się nie na zaspokajaniu potrzeb, ale na prawach człowieka. Potrzeby i ich zaspokajanie wpływają na rozwój konsumpcji, natomiast rozwój społeczny przypomina o takich wartościach jak rodzina, godność i szacunek dla drugiego człowieka.

Populorum progressio- 1967- Paweł VI

Rozwój ludów

Encyklika Pawła VI. Traktuje ona o kwestii społecznej w wymiarze społecznym. Postrzegana jako dokument, który określa przezwyciężenie niedorozwoju, ubóstwa, przeludnienia oraz głodu w skali globalnej. Całość działań społeczności międzynarodowej ma być podporządkowany zróżnicowanemu rozwojowi gospodarczemu. Rozwój jest nowym imieniem pokoju na świecie i powinien oznaczać przejście od warunków mniej ludzkich do warunków godnych człowieka. Przywołuje personalizm chrześcijański, życie na miarę swojej godności. Encyklika proponuje realizację międzynarodowego programu pomocy w takich dziedzinach jak oświata, zdrowie, kultura oraz rozbudowa infrastruktury społecznej. Paweł VI popiera międzynarodowy interwencjonizm socjalny na rzecz walki z nędzą, biedą w krajach nierozwiniętych.

Laborem exercens- 1981- Jan Paweł II

Wykonując pracę

Encyklika Jana Pawła II z 1981 roku (90 lat po Rerum novarum). Punktem wyjścia tej encykliki jest głębsza analiza przemian technicznych, ekonomicznych, politycznych i społecznych jakie zaszły w świecie od Leona XIII i jakie miały wpływ na świat pracy. Tezą podstawową jest stwierdzenie, że praca ludzka stanowi klucz do rozwiązania kwestii społecznych. Praca w sensie przedmiotowym to umiejętność, technika panowania nad rzeczywistością ziemską Podmiotowym to według Jana Pawła II człowiek, który stanowi ostateczny cel pracy. Efektem tego zagrożenia jest powstanie solidarności jako zbiorowa i słuszna sytuacja przeciwko degradacji człowieka jako podmiotowi pracy. Dopuszczanie pracownika do współudziału w zyskach przedsiębiorstwa i nim zarządzania. Państwa rozumiane jako pracodawca powinno zabezpieczyć uprawnienia ludzi pracy. Przedsiębiorstwo przestrzegane jako pracodawca bezpośredni. Człowiek pracuje w przedsiębiorstwie musi mieć na nie jakiś wpływ. Społeczna gospodarka rynkowa jako najlepszy ustrój władzy. Państwo winno planować zatrudnienia oraz przeciwdziałać i ograniczać bezrobocie. Bezrobocie jako zło. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnić godziwe warunki pracy i wynagrodzenia za nią. Podkreśla duże znaczenie związków zawodowych w rozwiązywaniu kwestii społecznych. Związki zawodowe mają dbać o sprawiedliwość społeczną i pokojowymi metodami przeprowadzać założenia.

Sollicitudo rei socialis- 1983- Jan Paweł II

Solidarność w rzeczach społecznych

Wydana w 20 rocznicę ukazania się encykliki Pawła VI. Prezentuje współczesną mu rzeczywistość w sposób krytyczny, szczególnie pod kątem rozwoju społecznego. Zauważa i zmieni stwierdzenie o krajach trzeciego świata. Stosuje podział na bogate kraje północy i biedne kraje południa. Wyraża się w różnicach ekonomicznych, kulturalnych, politycznych oraz ograniczeniu praw jednostek. Przechodząc do szczegółów. Niedorozwój charakteryzuje się kryzysem mieszkaniowym, wzrastającym bezrobociem, coraz większym zadłużeniem państwa, wyścigiem zbrojeń oraz handlem bronią. Dokument ten w sposób jednoznaczny krytykuje cywilizację konsumpcji. Cywilizacja ta charakteryzuje się radykalnym nienasyceniem, które rozwój wprowadza do kultu posiadania rzeczy. Prawdziwy rozwój oznacza poszanowanie i realizację podstaw praw człowieka. Istotna zasadę spełnia zasada solidarności. Rozumie ją jako mocna i trwała wola zaangażowania się każdego i wszystkich na rzecz wspólnego dobra. Papież apeluje do całego świata i ludzi dobrej woli o zaangażowanie się na rzecz sprawiedliwego rozwoju. Encyklika sugeruje prowadzenie międzynarodowej polityki społecznej, której celem będzie poszanowanie godności i realizacja praw człowieka.

Centesimus annus- 1991- Jan Paweł II

Setna rocznica

Wydana w setną rocznicę Rerum Novarum. Jan Paweł II zauważył, że upadek socjalizmu realnego był błędem koncepcji ludzkiej i antropologicznej. Socjalizm chciał ubezwłasnowolnić człowieka. Nie ma to racji bytu. Podkreśla funkcjonowanie własności prywatnej. Papież podkreśla, że drogą pokojową osiągnięto zasadnicze zmiany ustrojowe. Encyklika ta opowiada się za budową nowego społeczeństwa opartego o wolność pracy, uczestnictwo i przedsiębiorczość. Zadaniem państwa jest zabezpieczenie dobra wspólnego a przede wszystkim ochrona naturalnego środowiska człowieka.

Carita in veritate- 18 maja 2009 roku- Benedykt XVI

Miłość w prawdzie

Główna teza to apel papieża o zasady etyczne w gospodarce i odnowa zasad życia społecznego. Papież dostrzega kryzys który rozwija się na całym świecie, który generuje kryzys i bezprawie. Udowodnił, że gospodarka rynkowa nie może funkcjonować bez solidarności, sprawiedliwości i dążenia do prawdy. Jako rzecz nie do przyjęcia papież uznaje problem głodu. Stwierdza, że miłość przewyższa ścisłą sprawiedliwość ponieważ kochać tzn. darować, ofiarować coś drugiemu ale jednocześnie nie ma miłości bez sprawiedliwości, która skłania by drugiemu człowiekowi dać to co jest jego i co mu się należy z tej racji, że jest i działa. Papież zauważa również, że współczesne czasy, które charakteryzują się dużą zależnością między ludźmi, narodami nie charakteryzują się współdziałaniem w zakresie zasad etycznych. Benedykt XVI „ Nadal trwa skandal niewiarygodnych nierówności, korupcja i bezprawie są obecne zarówno w zrachowaniach podmiotów ekonomicznych i politycznych, krajów bogatych jak i krajach ubogich”. Pochylając się nad krajami najbiedniejszymi, pomoc międzynarodowa była przekazywana niezgodnie z jej przeznaczeniem. Według papieża w biedzie są Ci „którzy uważają, że ekonomia rynku potrzebuje strukturalnie pewnego okresu ubóstwa i niedorozwoju by mogła lepiej funkcjonować”. Interesem rynku jest propagowanie emancypacji, ale żeby tego dokonać nie można liczyć jedynie na siebie. Rynek powinien czerpać energię moralną od innych podmiotów.

Różne formy pomocy dla osób słabych i niezaradnych życiowo w Europie

1957- traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą. W tym dokumencie wprowadzono zasadę harmonizacji państw członkowskich w zakresie polityki społecznej. Zastosowano stopniowe znaszanie barier i ograniczeń dotyczących pracowników niektórych gałęzi przemysłu, jak również ustanowienie wspólnych norm dla polityki społecznej.

Belgia, Holandia, Luxemburg, Francja, Niemcy oraz Włochy rozwijały się w podobnym tempie i kierunku, mając przy tym podobne systemy socjalne. System kontynentalny bazował na systemie korporacyjnym i podziale systemów socjalnych w zależności od dochodów.

Przyjęcie nowych członów w 1973 roku- Danii, Irlandii, Wielkiej Brytanii oraz w latach ’80 Grecji, Hiszpanii i Portugalii w znacznym stopniu zahamowało szansę na szybką harmonizację w zakresie polityki społecznej, ponieważ nowoprzyjęte kraje prowadziły w tym zakresie zupełnie inną politykę niż kraje założycielskie.

1 stycznia 1983 roku zostały zapisane zasady swobodnego przemieszczania się wszystkich obywateli wspólnoty. Ten zapis stworzył nowe wyzwania w zakresie polityki społecznej (problem mieszkaniowy, zdrowotny itp.). Poszczególne państwa wspólnoty różniły się pomiędzy sobą modelami polityki społecznej.

Dokonując przeglądu polityki społecznej, warto wziąć pod uwagę następujące kryteria:

Autor/ Model Liberalny Konserwatywny Socjalny
Robert Titmuss Marginalny (rezydualny) Motywacyjny Instytucjonalno- redystrybucyjny
Furiniss- Tilton Państwo pozytywne Bezpieczeństwa socjalnego Dobrobytu społecznego
Esping- Andersen Liberalny Konserwatywno- korporacyjny Socjaldemokratyczny
Mirosław Księżopolski Rezydualny Korporacyjny Opiekuńczy

+ system rudymentarny

Roberta Titmuss:

Model marginalny (rezydualny):

Jest to funkcjonowanie dwóch naturalnych kanałów właściwego zaspokojenia potrzeb indywidualnych człowieka:

Dopiero, kiedy te dwa kanały zawiodą dopuszczalna jest interwencja państwa, ale tylko w wymiarze działań doraźnych.

Właściwym celem państwa jest nauczenie ludzi jak mają sobie bez tego państwa radzić

Model motywacyjny:

Programy socjalne są dodatkiem do gospodarki i pełnią wobec niej rolę służebną. Model zakłada pierwszeństwo pracy jako formy zaspokojenia potrzeb, kształtowania lojalności klasowej i grupowej.

Model instytucjonalno- redystrybucyjny:

Uznaje politykę społeczną za integralną instytucję w ramach społeczeństwa, która gwarantuje powszechny dostęp do świadczeń i usług biorąc pod uwagę kryterium potrzeb. Polityka społeczna powinna pełnić funkcję redystrybucyjną (rozdzielczą). Model opiera się częściowo na zasadzie równości społecznej.

Furniss- Tilton:

Zwolennik możliwości interwencji państwa kapitalistycznego w wolną grę sił rynkowych.

Państwo pozytywne:

Ono potrzebuje polityki społecznej do ochrony właścicieli kapitału przed trudnościami związanymi z grą i siłami rynkowymi oraz przed zadaniami redystrybucji dochodów. Aby ta ochrona była funkcjonalna i właściwa środkiem ma być rozwój ubezpieczeń społecznych. To te ubezpieczenia mają utrzymywać poziom życia i dochody w ramach cyklu życiowego pracowników.

Model bezpieczeństwa socjalnego:

Ma zabezpieczyć minimalny dochód wszystkim obywatelom, a nie tylko grupom pracującym. Ustanowienie minimum dochodu ma służyć stworzeniu społeczeństwa równych szans (zwłaszcza jeżeli chodzi o start życiowy).

Model państwa dobrobytu społecznego:

Celem polityki społecznej oprócz stworzenia równości szans jest również wyrównywanie warunków życiowych.

Esping- Andersen:

Rozdział dóbr ze względu na dostęp do świadczeń i usług, podziały społeczne oraz relacje między państwem, a rynkiem prywatnym w ubezpieczeniach emerytalnych.

Liberalny:

Dominacja świadczeń o charakterze opiekuńczym. Świadczenia przysługują głównie osobom o niskich dochodach. Model stawia sobie za zadanie, że pierwsze i ważniejsze są dochody z pracy, niż ze świadczeń socjalnych. Wg przedstawicieli tego modelu problemy społeczne są przyczynami natury jednostkowej, wobec czego głównym zadaniem polityki społecznej jest łagodzenie biedy i ubóstwa.

Konserwatywno- korporacyjny:

Opiera się na zachowaniu na rynku pracy pewnych różnic w statusach społecznych osób wykształconych. Model paternalistyczny, oparty o ubezpieczenia społeczne. Władze publiczne realizując ten model są gotowe do zastąpienia rynku jako głównego dostarczyciela określonych świadczeń. Wpływ tego modelu na podział dochodów jest nieznany. Wg Espinga- Andersena w państwach konserwatywnych obserwuje się silne wpływy Kościoła oraz nawiązujące do tradycji wartości rynkowe. Dlatego ubezpieczenia nie obejmują pracujących żon, a świadczenia socjalne stymulują macierzyństwo.

Władze decydują się na interwencje wówczas, gdy wyczerpują się pomysły na niesienie pomocy społecznej z innych źródeł. Model zakłada, że rodzina jest podmiotem niezależnym i autonomicznym względem siebie. Dlatego zadaniem rodziny jest utrzymanie jej samej oraz jej członków.

Socjaldemokratyczny:

Występuje w tych krajach, w których prawa socjalne zostały przyznane także klasom średnim. Nazwa modelu wywodzi się z dominacji państw socjaldemokratycznych. Zakładały one budowę państwa dobrobytu opartego na zasadzie solidarności, kolektywizmie oraz uniwersalizmie.

Duże znaczenie mają związki zawodowe, które przyczyniają się do rozwoju klasy średniej. Państwo powinno w tym modelu zapewnić prace swoim obywatelom. Powinno również obciążyć obywateli różnymi podatkami w zależności od uzyskanych dochodów. Socjaldemokraci opowiadają się za opodatkowaniem wszystkich, ale rozdziałem dóbr socjalnych tylko dla potrzebujących. Głównym źródłem problemów socjalnych jest właściwa struktura społeczno- gospodarcza danego społeczeństwa.

Wedle powyższego polityka społeczna ma za zadanie stworzenie systemu, w którym zgodnie z solidarnością potrzeby wszystkich zostaną zaspokojone.

Mirosław Księżopolski:

Był polskim profesorem.

Model rezydualny:

Państwo minimalne. Podstawą stabilizacji polityki społecznej i ekonomicznej jest samorozdzielenie i samozaspokojenie potrzeb przez obywateli.

Model korporacyjny:

Paternalizm oparty na ubezpieczeniach społecznych. Obywatele ubezpieczają się na okres, w którym nie będą mogli pracować. Państwo gwarantuje podstawowe zabezpieczenia socjalne, ale zadania leżą w kompetencji organów pozarządowych.

Opiekuńczy:

Troska państwa o obywateli, wysoki poziom zatrudnienia i usług socjalnych, wyspecjalizowane służby społeczne.

Rudymentarny (elementarny):

Realizowany w państwach Unii Europejskiej najsłabszych ekonomicznie. Duża część pomocy społecznej opiera się na dobroczynności, a większość potrzeb socjalnych zaspokajają organizacje pozarządowe. Założenia tego modelu wywodzą się z zasad nauczania Kościoła Katolickiego, głównie z zasady subsydiarności. Głównymi podmiotami polityki społecznej wg tego modelu ma być rodzina, organizacje społeczne, wspólnoty lokalne, Kościół oraz organizacje charytatywne.

Podsumowanie:

W europejskiej przestrzeni socjalnej nie realizuje się jednego, narodowego modelu polityki społecznej. Wynika to z tego, że państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą kompromisy i różne rozwiązania prawne. Dlatego w Unii Europejskiej spotykamy różne modele polityki społecznej, które się wzajemnie uzupełniają i nakładają. Polityka społeczna opiera się na mieszance dwóch, trzech modeli.

Rozwój polityki społecznej w Europie

W Europie od 1951 roku są urzeczywistniane założenia polityki społecznej. Rynek wymusił pewne wspólne zakresy działań w polityce społecznej.

Lata 1951- 1971

W 1960 we Wspólnocie europejskiej mieszkało wówczas ok. 174 mln ludzi. W 1970 roku było ich już 189 mln .

Charakterystyczny dla tego okresu jest wzrost bezrobocia:

18.10.1961 w Turynie Rada Europy podpisała Europejską Kartę Socjalną. Zawarte w niej zostały:

Lata 1972- 1992

Dołączenie nowych krajów do Wspólnoty: Wielka Brytania, Irlandia, Dania. A także Hiszpania, Portugalia oraz Grecja, czyli ok. 260 mln ludności

2 grudnia 1969 w Hadze podpisano decyzję o urzeczywistnieniu Unii gospodarczej.

W 1972 roku w Paryżu wypowiedziano tezę:

Równość polityki społecznej z polityką gospodarczą.

Komisja Europejska w 1974 roku ustaliła program socjalny:

Przyjęto również pewne założenia odnoszące się do przyszłości polityki socjalnej:

Lata 1993- 1997

Liczba mieszkańców to ok. 375 mln

Skala bezrobocia wynosi ok. 11%

7 lutego 1992- podpisano traktat w Maastricht (traktat o Unii Europejskiej), który otwiera dyskusję na temat nowych wyzwań dla polityki społecznej:

Czerwiec 1997, Amsterdam- Nowy traktat o Unii Europejskiej, potwierdza pewne zasady, na których opiera się polityka społeczna:

Zgodnie z tymi wytycznymi państwa członkowskie miały skoncentrować się na polityce zatrudnienia.

  1. Rozwój przedsiębiorczości

  2. Rozszerzenie kwalifikacji ułatwiających znalezienie pracy

  3. Zwiększenie zdolności adaptacji na rynku pracy

  4. Równość szans na starcie zawodowych między kobietami i mężczyznami

Po roku 1997

1.01.2010- liczba mieszkańców Unii Europejskiej przekracza 500 mln

Europa jest pełna sprzeczności co powoduje powstanie różnych problemów.

Każda polityka musi opierać się o pewne zasady- ustawodawstwo. W UE te zasady stanowione są w oparciu o akty międzynarodowe oraz traktaty zarówno pierwotne (czyli założycielskie) oraz wtórne.

Ważne akty międzynarodowe nota bene polityki społecznej:

Mówi biskup do biskupa, że go bardzo boli…. Głowa! Ks. Dziekan

Pierwotne akty wspólnotowe (data podpisania, nie wejścia w życie!):

Od 1957 roku polityka społeczna w Europie podlega ciągłej ewolucji. Są pewne zasady ogólne, dyrektywy oraz rozporządzenia w oparciu o które każdy kraj stara się politykę społeczną realizować na odpowiednim poziomie. Jednak ów poziom zależny jest przede wszystkim od gospodarki.

Państwa członkowskie UE kierują się tymi zasadami zarówno w charakterze obligatoryjnym jak i charakterze doradczym.

W ostatnich dwóch traktatach szczególny nacisk został położony na rozwój:

W UE są różne instytucje zajmujące się kwestią polityki społecznej:

Europejskie fundusze strukturalne

Powstała w 1957 roku Wspólnota Europejska kontynuuje działania dążące do wzmocnienia struktur politycznych i ekonomicznych.

Oraz powstały w 1993 roku Finansowy Instrument do spraw orientacji w dziedzinie rybołówstwa.

Polityka regionalna:

Unia Europejska prowadzi politykę regionalną, zgodnie z ideą zniwelowania różnic pomiędzy regionami.

Opiera się na zasadzie współfinansowania i partnerstwa ze strony władz regionalnych i centralnych państw członkowskich. Około 1/3 budżetu Unii Europejskiej jest wydawana na politykę regionalną.

Cele i zadania funduszy:

Cele regionalne:

  1. Pomoc dla regionów słabo rozwiniętych

  1. Restrukturyzacja obszarów dotkniętych upadkiem przemysłu

  1. Promocja rozwoju zagrożonych regionów wiejskich

  1. Rozwój i dostosowanie strukturalne regionów charakteryzujących się niską gęstością zaludnienia

Cele horyzontalne:

  1. Zwalczanie długoterminowego bezrobocia oraz poprawa szansy zatrudnienia dla ludzi młodych

  1. Przystosowanie siły roboczej do zmian w przemyśle

  1. Promocja obszarów wiejskich i modernizacja przemysłu rybnego

Poszczególne fundusze europejskie:

Europejski Fundusz Socjalny- 1954

Głównym celem i przyczyną powołania funduszu było polepszenie zatrudnienia pracowników oraz podniesienie standardu życia na terenie Wspólnoty Europejskiej. Europejski Fundusz Socjalny przede wszystkim wspomaga ułatwienie integracji zawodowej osób bezrobotnych, a szczególnie osób długotrwale bezrobotnych. Jest również zadaniem tego funduszu wspieranie szeroko rozumianych inwestycji socjalnych.

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych- 1964

Głównym zadaniem jest wspieranie i podtrzymywanie społeczności rolniczych w regionach górskich, udzielanie wsparcia dla rozpoczynających działalność młodych rolników, a także przekształcenie, dywersyfikacja oraz poprawa produkcji rolnej, rozwój infrastruktury wiejskiej i inwestycje w dziedzinie agroturystyki.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego- 1975:

Reakcja na coraz głębsze różnice w rozwoju regionów. Było to spowodowane kryzysem gospodarczym (Kryzys naftowy) oraz przystąpieniem do Wspólnoty Europejskiej Wielkiej Brytanii oraz Irlandii.

Głównie wspiera inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego, inwestycje w utrzymanie trwałego poziomu, zatrudnienia, rozwój turystyki i kultury, ochronę środowiska oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego.

Fundusz spójności- 1994:

Finansuje projekty dotyczące ochrony środowiska oraz infrastruktury transportowej. Najczęściej z tego funduszu korzystały Grecja, Portugalia, Hiszpania Irlandia, Czechy oraz Polska.

Podsumowanie

Polityka społeczna nastawiona jest na zasady funkcjonowania Unii Europejskiej. Jej głównym zadaniem jest zabezpieczenie bezpieczeństwa socjalnego (to jest podstawowo cel Unii Europejskiej, który obejmuje:

Podmioty polityki społecznej w Unii Europejskiej:

Ustawodawcze:

Wykonawcze:

Doradcze:

Podmioty kontrolny Unii Europejskiej to Rzecznik Praw Obywatelskich. Podmiot sądowniczy to Europejski Trybunał Sprawiedliwości.

Ponadpaństwowe podmioty Polityki społeczne w Unii Europejskiej:

Rozporządzenia Unii Europejskiej mają charakter obligatoryjny. Obowiązuje w całości i stosuje się bezpośrednio we wszystkich państwach Unii Europejskiej.

Decyzje obowiązują w całości tych, do których jest skierowana.

Dyrektywy Unii Europejskiej zostawiają władzom krajowym wolność wyboru formy i metod jej stosowania.

Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej.

Program socjalny Unii Europejskiej na lata 2000-2005:

Postawił sobie za zadania trzy priorytety:

  1. Dążenie do realizacji zasady pełnego zatrudnienia poprzez tworzenie większej ilości miejsc pracy, modernizacja i adaptacja do nowych warunków pracy oraz promocje mobilności pracowników w obszarze Unii Europejskiej.

  2. Modernizacja i polepszenie ochrony socjalnej, wpieranie równości płci, zwalczanie dyskryminacji oraz ochrona ludzkiej godności i przestrzeganie podstawowych praw obywateli.

  3. Poszerzenie i promocja wspólnoty międzynarodowej oraz wspieranie dialogu socjalnego

To pocieszające, że pomimo trudnej sytuacji ekonomicznej większa część Europejczyków jest zadowolona z życia, choć widać pewną niepewność. Musimy kontynuował strategie do 2020 roku, aby Unia Europejska stała się inteligentniejszą i bardziej przyjazną środowisku gospodarką wolnorynkową. Wladimir Spidra- Komisarz Unii Europejskiej ds. zatrudnienia

W ramach Eurobarometru mieszkańcom Unii zadano pytanie o zadowolenie z życia. W skali od -10 do + 10 średnia wyniosła +3,3 punkty.

Największe zadowolenie deklarowali mieszkańcy:

Najniższy poziom zadowolenia odnotowano w Bułgarii (-1,9 punktu). Węgrzy, Grecy i Rumuni także okazali się być niezadowoleni.

Badania pokazały również, że mieszkańcy są niezadowoleni ze sposobu zarządzania administracją publiczną (średnia -1,2 punktu). Tylko mieszkańcy Luxemburgu i Estonii określili poprawę zarządzania administracją.

Ogólnie rzecz biorąc Europejczycy najbardziej są zadowoleni z opieki zdrowotnej (+1,3 punktu). Największe niezadowolenie Europejczyków budzi z kolei problem walki z bezrobociem i ubóstwem (-0,2 punktu). Tylko respondenci z Luxemburgu i Holandii ocenili to zjawisko pozytywnie.

Warunki mieszkaniowe:

Sprawozdanie Komisji Europejskiej pokazuje, że Europejczycy wydają na mieszkania większą część swoich dochodów. Wiąże się z zadłużeniem hipotecznym. Przeciętny Europejczyk wydaje na mieszkanie aż 1/5 swojego dochodu.

W efekcie prywatyzacji sektora mieszkaniowego w Europie wschodniej obywatele stali się tam właścicielami swoich mieszkań. Komisja Europejska stwierdza, że wiele mieszkań nie spełnia norm, a ponad 25% Europejczyków żyje poniżej przyjętych norm jakościowych. Rozszerza się zjawisko niepłacenia czynszu, szczególnie przez osoby o niskich dochodach. Z analizy przeprowadzonej przez Komisje Europejską jasno wynika, że wydatki przeznaczone na opiekę socjalną przyczyniły się w dużym stopniu do ochrony ubogich mieszkańców w wyniku kryzysu ekonomicznego.

Kwestia ubóstwa

Trzy najbogatsze państwa Świata mają większy majątek niż 48 najbiedniejszych państw.

Ubóstwo definiuje się jako stan poniżej zmiennego progu realizacji potrzeb codziennych. Zjawisko społeczne polegające na braku dostatecznych środków materialnych, duchowych dla zaspokajania potrzeb życiowych jednostki lub rodziny.

Ubóstwo absolutne

To stan warunków bytowych, który uniemożliwia lub w istotnym stopniu utrudnia realizację podstawowych funkcji życiowych- stan niezaspokajania potrzeb uznanych w danym społeczeństwie za minimalne.

Ubóstwo względne

To stan jednostki bądź rodziny, których zasoby w danym czasie w istotny sposób odbiegają, spadają poniżej zasobów będących w dyspozycji przeciętnego członka społeczeństwa. (Tzn. posiadają pewien dochód, ale jest on niższy niż „uśrednienie”)

Przyczyny ubóstwa:

Teoria I- skrajnych charakterów

Jest wynikiem indywidualnego wyboru, wad, brakiem aspiracji życiowych

Głupi bo biedny, biedny bo głupi. Najkrótsza forma wczesnego liberalizmu.

Teoria II- ograniczonych możliwości

Ubóstwo pozostaje poza kontrolą jednostki. Jest niezależne od człowieka. Biednym się jest dlatego, że nie ma równego dostępu do szkół, miejsc pracy itp. Jest dyskryminacja w zależności od płci, rasy. Rząd nie stosuje protekcjonizmu.

Teoria III- Big Brother’a

Władze, rząd niszczy bodźce do niezależności ekonomicznej jednostki lub rodziny poprzez wysokie podatki oraz liczne programy socjalne. Jednostki i rodziny nie mają motywacji do poprawy swojej życiowej sytuacji i w ten sposób uzależniają się od państwa.

Badania:

Według badań przeprowadzonych przez ekspertów UE przyczynami ubóstwa są:

Schemat dziedziczenia ubóstwa

  1. Rozpoczęcie w młodym wieku, przy niskim poziomie wykształcenia pracy najemnej,

  2. Wpisanie się na stałe w strefę pracy nisko kwalifikowanej, a tym samym nisko płatnej.

  3. To prowadzi do niskich dochodów, przez co do skromnego standardu życia, niewystarczających warunków mieszkaniowych, do złego stanu zdrowia jednostki i rodziny, co prowadzi do depresji, załamań nerwowych itp.

Rzeczą niebezpieczną jest, że większość dzieci naśladuje takie zachowania rodziców.

Polska rzeczywistość:

Od 1990 roku zauważa się stałe pogłębianie ubożenia społeczeństwa polskiego. Przyczyną tego jest niski poziom kondycji materialnej. Po II Wojnie Światowej decyzja ówczesnych władz Polski uśredniała poziom dochodów ludności. Władze odebrały własność prywatną wielu obywatelom. Zostały podjęte bardzo niekorzystne inwestycje ogólnokrajowe. Zmarnowano ogromny kapitał ludzki. To wszystko spowodowało dwie rozbieżności między kategoriami i warstwami społecznymi w Polsce.

Dziś ubóstwo jest także podstawą pewnego stylu życia oraz wielu innych przyczyn utrwalonych w społeczeństwie:

Przyczyny ubóstwa w Polsce

Zewnętrzne:

Wewnętrzne:

Pomiar ubóstwa:

Stopa ubóstwa

Informuje jaki procent społeczeństwa danego kraju lub regionu żyje powyżej linii minimalnych dochodów.

Głębokość ubóstwa

Informuje jakie jest położenie osób ubogich względem linii ubóstwa

Zasięg ubóstwa

Określa jego występowanie biorąc pod uwagę jego przestrzenność wstępowania.

Linia ubóstwa

Od lat 70 XX wieku, używa się tego określenia przyjmując za podstawę daną sytuację:

  1. Minimum socjalne, które ustalane jest co roku przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej- to zbiór dóbr i usług niezbędnych do zaspokojenia potrzeb podstawowych poniżej których następuje degradacja jednostki.

  2. Minimum egzystencjalne to zbiór dóbr i usług, które gwarantuje zabezpieczenie potrzeb życiowych, tych najbardziej ograniczonych- jedzenie, mieszkanie, ubranie.

Paradoks roku 2000:

Minimum socjalne wynosiło 800 zł, zaś najniższa pensja państwowa 670 zł.

Najniższa pensja państwowa ustalana jest w oparciu o minimum socjalne:

Skala ubóstwa

Według danych Banku Światowego w Polsce pod koniec XX wieku ubóstwo obejmowało ok. 20% społeczeństwa. Kolejne 5 lat pokazało, że ubóstwo wzrosło do ponad 30%. Szacuje się więc, że w Polsce skala relatywnego ubóstwa dotyczy od 6 do 8 mln obywateli.

Jeszcze bardziej dramatyczny obraz rodziny prezentuje prof. Julian Aulajtner. Twierdzi on, że co piąte dziecko żyjące w polskiej rodzinie dotknięte jest ubóstwem. W 2005 roku 6,5 mln Polaków żyło w niedostatku, 3,5 mln w ubóstwie, a 2 mln w skrajnej nędzy. W sumie 12 mln, czyli 1/3 społeczeństwa.

Ubóstwo postrzegane jest w skali globalnej, jako zjawisko które charakteryzuje niektóre grupy społeczne:

Polska jest krajem, w którym rozpiętość między ubóstwem, a bogactwem jest największa spośród krajów RWPG i wynosi 14,8%.

Problem „budżetówki”

Czyli pracowników służby zdrowia, ochrony państwa, kultury itp.- płacowo wypada bardzo słabo na tle innych zawodów. Od 5 lat nie było w tym sektorze podwyżek, a ceny ciągle rozną…

Niedostatek

Dużo rodzin rolniczych odczuwa niedostatek, zwłaszcza tam, gdzie zlikwidowano Państwowe Gospodarstwa Rolne. Zbiorowość ludzi ubogich charakteryzuje się niskim poziomem wykształcenia. Ok. 22% ludzi o wykształceniu zasadniczym doświadcza ubóstwa.

Ubóstwem najbardziej zagrożone są rodziny utrzymujące się z zasiłków pomocy społecznej.

3,5% małżeństw bezdzietnych zagrożona jest ubóstwem. Wraz z pojawieniem się dziecka wzrasta zagrożenie ubóstwem (najbardziej od trzeciego dziecka wzwyż).

Zróżnicowanie terytorialne ubóstwa w Polsce

Najmniejsza stopa ubóstwa w 2005 roku:

Największa stopa ubóstwa:

Ubóstwo przyczynia się do doznawania pewnych odczuć:

Regulacje prawne kwestii ubóstwa

Powszechna deklaracja praw człowieka i obywatela

Z 10 grudnia 1948 roku

Pakty praw człowieka

Europejska Karta Społeczna Rady Europy (1961 r.)

Konstytucja RP

Z 2 kwietnia 1997 roku

Ustawa o pomocy społecznej

Podmioty działające na rzecz zwalczania ubóstwa

Sposoby rozwiązywania ubóstwa

Walka z ubóstwem musi dotyczyć przyczyn, a nie skutków. Walka ta powinna opierać się na kierunkach działania:

Bezrobocie

Od 1990 orku w Polsce to co była abstrakcją stało się rzeczywistością. Bezrobocie stało się realnym problemem. Osoby, które pracowały w poprzednim ustroju z dnia na dzień stały się bezrobotne.

Humage-fr. Czas sjesty.

W XIX zaczęto tak nazywać osoby, które odpoczywają bo nie mają pracy.

W Polce o bezrobociu możemy mówić dopiero od okresu 20-lecia międzywojennego. Bezrobocie niszczyło człowieka i rodzinie.

31 grudnia 1990 roku w Polsce było 266 tys. zarejestrowanych osób bezrobotnych. W 1991 roku było już ich 2,15 mln, w 1992 roku- 2,5 mln, w 1993 roku- 2,88 mln, zaś w 1994 roku 3,2 mln.

Na początku transformacji bezrobocie miało charakter lawinowy. Szacuje się, że w latach 1994- 1996, co trzeci Polak w wieku produkcyjnym był bezrobotny. Obecnie bezrobocie to splot wielu czynników o następstw o charakterze ekonomicznym, etnograficznym i społeczno- prawnym.

Kolejnym czynnikiem jest głęboka recesja gospodarcza w latach 1978- 1982. Później pogłębiły ją pierwsze trzy lata po transformacji, czego skutkiem był spadek popytu na prace, głównie w gospodarce narodowej.

Wśród czynników społeczno- prawnych istotną rolę w pomocy bezrobotnym miały dwie ustawy:

Pierwsza ustawa dopuszczała redukcje zatrudnienia w trybie zwolnień grupowych. Ustawa ta preferowała dopłaty osłonowo- socjalne zamiast alternatywnych działań.

Dodatkowym mankamentem był fakt, iż w urzędach pracy pracowały osoby nieprzystosowane do obsługi bezrobotnych petentów.

Definicja bezrobocia

Nie ma jednej definicji tego problemu. Nie może być. Jest to zjawisko społeczne, które badane jest przez wielu specjalistów.

Ekonomiczna

Jest to analityczna kategoria zatrudnienia oznaczająca nierównowagę pomiędzy podażą, a popytem na rynku pracy.

Socjologiczna

To stan bezczynności zawodowej jednostek zdolnych do pracy i zgłaszających chęć do jej podjęcia z zaznaczeniem, że praca (jej dochody) są podstawą utrzymania.

Etyczna

Sytuacja społeczno- gospodarcza, w której pewna część osób pozbawiona jest możliwości realizacji podstawowego prawa- prawa do pracy.

Rodzaje bezrobocia

Cechy polskiego bezrobocia

Największa stopa bezrobocia

Najmniejsza stopa bezrobocia:

Laborem Exercum- Jan Paweł II

Bezrobocie jest złem, a nawet klęską społeczną i socjalną uniemożliwiającą zachowania społeczne, etyczne i gospodarcze. Osoba nie pracująca nie może tworzyć wartości, nie może tworzyć relacji osobowych, nie jest w stanie realizować swoich obowiązków, ponieważ nie spełnia swojego zadania. Człowiek pracując rozwija się nie tylko fizycznie, ale i duchowo.

To bezrobocie jest przyczyną wszystkich patologii w świecie:

Transformacja ustrojowa

Na początku transformacji wiele przedsiębiorstw upadało bądź znalazło się na skraju bankructwa. Nie były one konkurencyjne na europejskich i światowych rynkach. Na początku transformacji wiele miast dotknęła recesja:

Duże nasycenie rynku fachowcami. Było za mało miejsc pracy. Na początku transformacji dało się zaobserwować spadek popytu na towary produkowane przez polskie przedsiębiorstwa. Bardzo niebezpiecznym zabiegiem było utrzymywanie w sposób sztuczny inflacji.

W latach 1998- 2000 w sektorze prywatnym powstało 80% miejsc pracy. Największą skalę bezrobocia zaobserwowano w latach 1993- 1996.

Większość polskich bezrobotnych to ludzie, którzy są długotrwale bezrobotni. Od 1998 roku obserwujemy niewielki spadek osób długotrwale bezrobotnych. Im dłużej człowiek pozostaje na bezrobociu, tym trudniej jest mu znaleźć zatrudnienie i jest on mniej interesujący dla potencjalnego pracodawcy.

Długotrwałe bezrobocie to także negatywna rzecz dla gospodarki. Człowiek nie tylko nie zarabia, ale cofa się w rozwoju własnych kwalifikacji. Pracując ludzie rozwijają się w sposób integralny. Zarabiają dla siebie i dla swojej rodziny. Bezrobocie jest więc negatywnym zjawiskiem dla całego społeczeństwa.

Bezrobotny traci swoją starą rolę społeczną, a przyjmuje rolę pasożyta i społecznego darmozjada. Bezrobotni długotrwali to zazwyczaj ludzie w sile wieku, którzy nie przekroczyli 40 roku życia. Są to ludzie o niskim poziomie wykształcenia z przewagą kobiet.

Niska aktywność osób bezrobotnych

Urzędy pracy nie posiadają odpowiedniej ilości ofert nowych miejsc pracy dostosowanych do kwalifikacji osób bezrobotnych. Przyczyną niskiej aktywności jest także liberalizm przepisów prawnych obowiązujących w Polsce. Zbyt małe jest również pośrednictwo pracy.

Niska aktywność polskich bezrobotnych przyczynia się do rozwoju „szarej strefy” lub innych form pracy nie związanych z pracą zawodową (np. zbieractwo).

Regulacje prawne kwestii bezrobocia

Powszechna deklaracja praw człowieka

Europejska karta społeczna

Karta podstawowych praw socjalnych

Konstytucja RP

Ustawa o zapobieganiu i przeciwdziałaniu bezrobociu

Międzynarodowa Organizacja Pracy

W wymiarze krajowym, instytucją która ma przeciwdziałać bezrobociu jest Prezydent, Rząd, Urząd Pracy oraz Minister Pracy o Polityki społecznej, który ma pod sobą Krajowy Urząd Pracy (Rada zatrudnienia) oraz Wojewódzkie i Powiatowe Urzędy Pracy.

Funkcjonuje tzw. fundusz pracy oraz fundusz gwarancyjny świadczeń pracowniczych, który gwarantuje wypłacanie świadczeń w przypadku bankructwa pracodawcy.

Nie da się przenieść rozwiązań państw zachodnich w sprawie bezrobocia w Polsce. Polski rząd przyjął strategię trzech punktów:

  1. Dochód z pracy przed zasiłkiem dla bezrobotnych

  2. Działanie aktywizacyjne osób bezrobotnych

  3. Ochrona dotychczasowych miejsc pracy oraz rozwój nowych (szczególnie w małych firmach)

Bezdomność

Jako zjawisko społeczne dotyka kraje zarówno bardzo bogate jak i bardzo ubogie. Przykład patologii społecznej i marginalizacji. W Europie obecnie wykazuje się najwyższy wskaźnik bezdomności w historii.

Europejska skala bezdomności obejmuje ok. 5 mln ludzi, którzy nie mają stałego domu. Kolejne 15 mln żyje poniżej minimum socjalnego, często w przepełnionych pomieszczeniach.

Definicja

Bezdomnym jest człowiek nie mający miejsca spełniającego warunki mieszkaniowe, w którym mógłby przebywać lub ubiegać się o takie miejsce.

Bezdomność jest pozbawieniem ludzi do podstawowego prawa człowieka. Brak domu oznacza brak bezpieczeństwa, brak zaspokojenia podstawowych potrzeb Dlatego powszechnie uważa się, że bezdomność to problem wielosektorowy mający wymiar społeczny, polityczny, gospodarczy, psychologiczny i kulturowy.

W ujęciu encyklopedycznym bezdomność określana jest jako zjawisko społeczne polegające na braku domu lub miejsca stałego pobytu w przypadku jednostki lub rodziny, które wytwarza poczucie bezpieczeństwa.

Z punktu widzenia socjologii bezdomność oznacza sytuacje osób, które w danym czasie nie posiadają i własnym staraniem nie mogą zapewnić sobie takiego schronienia, które mogłyby uważać za swoje i które to pomieszczenie spełniałoby minimalne warunki pozwalające je uznać za mieszkanie.

Europejska federacja pracy z ludźmi bezdomnymi

Typy bezdomności

Rodzaje bezdomności

Polscy znawcy tej tematyki (por. Pawłowski) wyróżniają:

Prof. Andrzej Przymeński twierdzi, że w polskiej demografii tego zjawiska możemy się spotkać z bezdomnością długotrwałą, krótkotrwałą oraz fikcyjną (sezonową).

Bezdomność jawna oraz ukryta.

Bezdomność ukryta to taka sytuacja, w której nie można uznać pomieszczenia za mieszkanie.

Przyczyny bezdomności:

Według organizacji pozarządowych niepokojące jest to, że na przestrzeni ostatnich 15 lat uległ zmianie status społeczny i wykształcenie osób bezdomnych (przybyło osób z wykształceniem średnim i wyższym). Obniżył się wiek bezdomnych. Przybyło matek z dziećmi oraz narkomanów i nosicieli wirusa HIV.

Cztery podstawowe powody bezdomności

  1. Czynniki materialne

    1. Niskie dochody

    2. Brak stałego miejsca zamieszkania

  2. Czynniki rodzinne

    1. Problemy małżeńskie i rodzinne

    2. Samotność

    3. Gwałty

  3. Czynniki osobiste

    1. Zdrowie fizyczne

    2. Zdrowie psychiczne

  4. Czynniki instytucjonalne

    1. Pobyt w więzieniu

    2. Uchodźctwo

Anna Duracz- Walczak uważa, że bezdomność spowodowana jest przede wszystkim czynnikami społecznymi.

Patologie bezdomności

Czynniki natury psychologicznej

Czynniki natury prawnej

Skutki bezdomności

Istnieją cztery płaszczyzny:

Najbardziej dotkliwy jest brak pracy dla osób bezdomnych. Trudno określić jakiego rodzaju są to liczny. Jedyną możliwą pracą dla takich osób są ewentualne prace dorywcze w rolnictwie.

Według samych bezdomnych głównym problemem życiowym jest brak pracy.

Stereotyp bezdomnego

Problemy psychologiczne osób bezdomnych

Problemy społeczne osób bezdomnych

Problemy prawne

Podsumowanie

Przestępczość

Najbardziej znane rodzaje przestępstw:

W Polskiej rzeczywistości po roku 1990 przestępczość wzrosła szczególnie w grupie wiekowej 17-24. Najczęściej Ci ludzie mają problem z tym, że kradną samochody, oszukują i napadają. Ten czas od roku 1990 charakteryzuje się przede wszystkim otwarciem naszego kraju dla powiązań przestępczych. Polska stała się atrakcyjną areną dla przestępczości zorganizowanej.

Niepokojący jest wzrost udziału ludzi nieletnich w przestępstwach. Bardzo niedobrą rzeczą są wskaźniki niebezpieczeństwa w ruchu drogowym. Wzrasta również wandalizm społeczny. Wykroczenie przeciw spokojowi i porządkowi społecznemu, tj. przemoc w rodzinie, działalność sekt, subkultury młodzieżowe.

Przyczyny popełniania przestępstw

Badania przeprowadzone przez Komendę Główną Policji pokazują, że głównymi przyczynami przestępstw są:

W 2010 roku w Polsce było wszczętych 960 tys. postępowań. Ogółem stwierdzono 1 200 tys. przestępstw. Wykrywalność była na poziomie 68,3%.

Pozytywnym zjawiskiem jest fakt, że wzrasta wykrywalność ogólnych i szczegółowych przestępstw.

Przestępczość zorganizowana

Najbardziej niebezpieczną formą przestępczości po roku 1990 jest przestępczość zorganizowana.

Definicja

To zorganizowana grupa przestępcza posiadająca strukturę grupy składającą się minimum z dwóch osób. Działa w porozumieniu celem uzyskania jak największych korzyści finansowych lub materialnych.

Zorganizowana przestępczość jest rodzajem sprzysiężenia o rozwlekłej, wieloczłonowej strukturze, opartej na wieloczłonowej hierarchii, dyscyplinie. Nie istnieją żadne reguły postępowania.

Celem przestępczości zorganizowanej jest opanowanie i monopolizacja określonych sfer ekonomami.

Planowanie określonego zysku lub władzy przez minimum trzy osoby działające przez dłuży czas, wykorzystujących struktury z użyciem przemocy lub innych środków zastraszenia, wywierające wpływ na politykę, media, administrację publiczną, wymiar sprawiedliwości i gospodarkę.

W Polsce zaczęto używać tego stwierdzenia (Przestępczość zorganizowana) w art. 5 Kodeksu Karnego z 1994 roku. Obecny Kodeks Karny nie zawiera faktycznie legalnej definicji przestępczości zorganizowanej.

256 art. Kodeksu Karnego Penalizacja udziału w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa.

Narkomania

Na 7000 lat p.n.e szacuje się sumeryjski przepis na uprawę maku i przygotowanie z niego opium. (znali go również Persowie i Egipcjanie). W Egipcie opium stosowano jako… lek na płacz dziecka. W Grecji i w Rzymie opium było lekiem na wszelkie dolegliwości. Sam Hipokrates zalecał opium jako lek na ukojenie duszy człowieka.

Marihuana to susz żeńskich kwiatostanów konopi indyjskich. Była używana już 2000 lat p.n.e. w Indiach jako znieczulenie przy zabiegach chirurgicznych. Później rozpowszechniła się w Indiach i rozeszła na cały świat.

W Ameryce Południowej dla wywołania ekstaz religijnych wykorzystywano grzyby halucynogenne i liście koki. Popularną substancją był peloid otrzymywany z gatunku miejscowego kaktusa. Była to substancja halucynogenna. Aztekowie i Majowie również stosowali substancje odurzające i halucynogenne.

Podbój Ameryki przez Hiszpanie spowodował przejęcie pewnych narkotyków, przez co rozszerzył się nurt środków odurzających. W Europie pierwszym krajem który podjął walkę ze zjawiskiem narkomani była Francja. Zakazano palenia wyrobów z konopi (XVIII/ XIX wiek), jednak skutek tego był odwrotny niż zamierzano…

Z czasem zaczęto sprowadzać narkotyki z Chin. Przodowała w tym Wielka Brytania. Na przełomie XIX i XX wieku gwałtowny rozwój chemii i medycyny spowodował odkrycie morfiny i heroiny.

W XX wieku, po zakończeniu II Wojny Światowej nastąpił bardzo dynamiczny rozwój narkomani- przede wszystkim w Ameryce Północnej. Już w 1961 roku podpisano jednolitą konwencje o środkach odurzających.

Narke, Narcosis- łac. Odzołomienie, odumienie. Ponownie zaczęto używać tego słowa w XX wieku. Określano tak przyjmowanie pewnych farmakologii wywołujących podobny stan.

XX wiek to gwałtowny rozwój narkomanii.

Według WHO narkomania to stan psychiczny, ale również i fizyczny wynikający z interakcji między organizmem, a lekiem, charakteryzujący się zmiennymi zachowania oraz innymi reakcjami, które zawierają przymus brania leków w sposób ciągły lub okresowy w celu uniknięcia złego samopoczucia związanego z ich brakiem.

Narkomania to stałe lub okresowe używanie w celach niemedycznych środków odurzających lub substancji psychotropowych albo środków zastępczych w wyniku czego może powstać lub powstało uzależnienie od nich.

Narkomania w Polsce

Na przełomie XIX i XX wieku nie miała jeszcze charakteru społecznego, bowiem dotyczyła tylko niewielkiej grupy osób związanych zawodowo poprzez dostęp do różnych substancji (lekarze, farmaceuci, pielęgniarki, artyści).

W latach dwudziestych XX wieku najpopularniejsze były opium, morfina, eter, rzadziej heroina i kokaina. W 1923 roku Polskie prawodawstwo określiło przepisy stosowania w lecznictwie środków odurzających. W przeciągu 10 lat w latach 1920- 1930 w Polsce rozwija się eteromania, która dociera do tysięcy ludzi. Dlatego przyjęło się nazywać eter „narkotykiem dla ubogich”.

Po II Wojnie Światowej, w 1951 roku polskie prawodawstwo przyjęło Ustawę o farmaceutach i środkach odurzających.

Narkomania jako zjawisko społeczne ujawnia się w naszej ojczyźnie w latach 1968- 1970. Traci wąski wymiar medyczny, a przyjmuje szerszy- społeczny. Lata te to głównie eksperymentowanie i mieszanie różnych rodzajów narkotyków. W latach 1971- 1973 następuje umieszczenie nazwisk ponad 800 ludzi w rejestrze ministerstwa zdrowia jako uzależnionych na stałe od narkotyków. W tym czasie w Polsce rozpowszechniła się produkcja opium z zielonych główek maku, co niosło za sobą nową fale przestępczości (w której znaleźli się ludzie uzależnieni). Kwitnie podziemny świat handlem narkotykami.

Heroina gdańska- tzw. kompot wytwarzany ze słomy makowej.

Po roku 1980 narkomania dotyka coraz większej ilości ludzi. Już wtedy w samych szkołach podstawowych było 880 osób odurzających się. W 1985 ta liczba wzrosła do 3800 osób! Po 1980 mamy do czynienia w Polsce z dystrybucją narkotyków oraz z własnymi uprawami. Doprowadziło to do stworzenia Ustawy o zapobieganiu narkomanii, która uchwalona została w 1985 roku.

Po 1990 roku obserwujemy dość istotne zmiany w środowisku narkomanów, a także w społeczeństwie. Mamy do czynienia z innym, nowym podejściem do narkomanii. Swego czasu, w latach ’90 Polska stała się nawet ważnym szlakiem przerzutowym narkotyków do Europy. Badania przeprowadzone w 2006 roku pokazały, że wzrosła liczba ludzi biorąca ciężkie narkotyki.

Największymi producentami narkotyków są:

Największe narkotykowe rynki to:

Jest bardzo trudną rzeczą oszacowanie ilości narkomanów w Polsce. Bardzo niebezpieczną rzeczą jest to, że obniżył się drastycznie wiek przyjmowania narkotyków.

Prostytucja

To utrzymywanie przypadkowych stosunków seksualnych bez zaangażowania emocjonalnego i pobierania za świadczone usługi określonych opłat finansowych.

Prostytucja ma charakter zachowań typu dewiacyjnego ze względu na powiązanie z alkoholizmem, narkomanią itp. Jest ona problemem globalnym, wciąż jednak nierozwiązanym w wielu krajach.

W dalekiej starożytności w krajach takich jak Babilon i Syria prostytucja występowała w dwojakiej postaci- gościnna oraz religijna.

Prostytucja gościnna polegała na tym, że gospodarz domu oddawał żonę lub córkę gościowi jako towarzyszkę do spania w nocy. Prostytucja religijna polegała zaś na oddawaniu się kapłanek, by w ten sposób zapewnić dobre zbiory i sukcesy handlowe. Z czasem ten sposób prostytucji przeniknął do państw basenu morza śródziemnego i przekształcił się w prostytucje zawodową. Dopiero w XVI wieku, kiedy rozwinął się protestantyzm i etyka spenalizowano prostytucje (publiczna chłosta, obcinanie uszu lub nosa, kara śmierci).

Prostytucje możemy podzielić na trzy kategorie: heteroseksualną, homoseksualną oraz dziecięcą.

Przyczyny prostytucji:

W 1952 roku rząd PRL przyjął Konwencje Abolitanistyczną, która zakazuje jakiejkolwiek formy rejestracji prostytutek.

Trudno jest dzisiaj oszacować ten problem w ilości osób. Szacuje się, że jest ok. 12- 16 tysięcy prostytutek. Większość kobiet, które uprawiają prostytucje nie przekroczyło 25 roku życia. Prostytucja ciągle jeszcze jest zjawiskiem, które polega na uprawianiu nierządu w celach zarobkowych.

Polski Kodeks Karny przewiduje karalność za nakłanianie do prostytucji i czerpanie z niej zysków (sutenerstwo i stręczycielstwo). Po 1990 roku w Polsce mamy do czynienia również w pewnym stopniu z rozwojem prostytucji (sic!) męskiej.

Wbrew stereotypom wśród osób prostytuujących się nie znajdują się wyłącznie osoby niewykształcone czy biedne. Dzisiaj osoby uprawiające nierząd biegle władają językami (również obcymi ;) ), są zamężne, wychowują dzieci, są inteligentne.

Patrząc na zmiany kulturalne, które przyszły do nas po 1990 roku należy prostytucje umieścić na miejscu, które w sposób szybki gwarantuje zarobienie pieniędzy. Żyje z tego wiele osób: taksówkarze, ochroniarze, lekarze itd. S. Alroliński. Badając to zjawisko pod względem rozmieszczenia terytorialnego dochodzi do wniosku, że do prostytucji dochodzi przede wszystkim w ośrodkach wielkomiejskich.

Typy prostytucji:

Z danych Komendy Głównej Policji w Polce potwierdza się fakt, że 70-80% prostytutek pochodzi z rodzin robotniczych. 15-20% z rodzin chłopskich, 5-7% z rodzin inteligenckich. Biorąc pod uwagę wykształcenie większość osób prostytuujących się posiada wykształcenie podstawowe lub zawodowe- 70%, 20% średnie, ok. 5% to osoby z niepełnym wyższym lub wyższym wykształceniem.

Badania przeprowadzone w świecie osób uprawiających prostytucje potwierdzają, że średnio po 3- 5 latach uprawiania nierządu prostytutka porzuca ten zawód. Prostytutki są osobami, które zaliczają się do grupy niedostosowanych społecznie.

W Polskiej rzeczywistości istotnym problemem wzrostu prostytucji stało się ubóstwo oraz bezrobocie. Rozwój technologii spowodował powstanie nowego rodzaju prostytucji- przez Internet. Niepokojący jest fakt, że ostatnie kilka lat pokazują wzrost prostytucji dziecięcej.

Formy prostytucji:

W Polskiej rzeczywistości podmioty państwowe, które powinny zajmować się takimi osobami w zasadzie nie istnieją.

Alkoholizm

Już na początku należy zaznaczyć, że jest dużo problemów z definicją tego zjawiska. Alkoholizm to nie choroba alkoholowa czy nadmierne spożywanie alkoholu. WHO określa alkoholizm jako wszelki sposób picia, który wykracza poza miarę tradycyjnego i zwyczajowego spożycia, albo wykraczanie poza ramy obyczajowego, przyjętego w całej społeczności picia towarzyskiego.

To sytuacja wywołana ciągłym i nadmiernym spożyciem wyrobów alkoholowych, która to prowadzi do umysłowej i fizycznej degeneracji jednostki.

Alkohol- al.-kahul- oznacza delikatny puder, proszek do maskowania powiek, bądź też wysublimowaną, delikatną substancję do upiększania twarzy.

Alkohol w różnych postaciach towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. Spożywany był w różnych celach: religijnych, wojskowych, magicznych, leczniczych, a także towarzyskich. Pomagał w nawiązywaniu kontaktów i przełamywaniu nieśmiałości.

Alkohol ma dymensję ekonomiczną (to świetny biznes), a także polityczną (to państwo w swoim ręku trzyma monopol na dystrybucję). Alkohol występuje w różnych stężeniach- od 0,5% aż do prawie 100% czystego alkoholu. Należy do związków chemicznych organicznych, występujących najczęściej w postaci płynnej, jako ciecz bezbarwna o bardzo charakterystycznym zapachu. Najpopularniejsze alkohole to koniaki (w tym brandy), whisky, wódki, likiery oraz KPN1

Pierwsze oficjalne wzmianki o spożyciu alkoholu pochodzą z czasów starożytnego Egiptu. W celach rytualno- religijnych alkohol spożywali kapłani z najwęższej sfery. Do nich należały także winnice. Podstawowym napojem alkoholowym dla ludzi biednych było natomiast piwo.

W XII wieku w Polsce do najbardziej znanych rodzajów piwa należało:

Wódka w Polsce stała się popularna na przełomie XVIII/ XIX wieku. Produkowano ją przede wszystkim z żyta. Okres II Wojny Światowej to w Polsce to czas wyniszczania narodu polskiego poprzez pryzmat biologiczno- narodowy. Robotnikom i rolnikom płacono nie w pieniądzach lecz w wódce.

Liczne badania prowadzone w Polsce dowodzą, ze po II Wojnie Światowej spożycie alkoholu bardzo istotnie wzrosło. W 1950 roku spożycie czystego alkoholu na jednego Polaka wynosiło 3 litra czystego spirytusu na rok. W roku 1980 wynosiło już 4,8 litra, zaś w latach ’90 aż 9 litrów!

Liczba osób w Polsce uzależnionych i pijących codziennie wynosi od 4 do 5 mln. Liczba osób wymagających natychmiastowego leczenia wynosi od 800 tys. do 1 200 tys. Badania przeprowadzone w Polsce w ostatnich pięciu latach pokazują tendencje spadkową spożywania czystego alkoholu.

W okresie przemian społecznych wzrósł problem nadużywania alkoholu wśród dzieci i młodzieży. Młodzież, która sięga po alkohol najczęściej robi to pod postacią piwa lub wina.

Zespół objawów typowych dla ludzi uzależnionych od alkoholu:

Częste picie alkoholu przez młodzież generuje prymitywne zachowania związane z przemocą fizyczną, lekceważeniem norm życia społecznego oraz apoteozą cwaniactwa. Głównym zadaniem państwa i organizacji pozarządowych winna być walka z przyczynami pijaństwa, nie zaś z jego skutkami.

Rodzina

Dom- wspólnota stołu, wspólnota zamieszkania, azyl bezpieczeństwa.

Zmiany w zakresie życia społecznego

Spisy powszechne sporządzone w latach 1970-2002 pokazują znaczące zmiany demograficzne. Zmalała m.in. liczba rodzin z dziećmi. W 1970 roku 67% rodzin posiadało potomstwo, zaś w 2002 roku 56%. Spdłą również średnia liczba osób w gospodarstwie domowym z 3,89 do 2,84 osoby. W tym czasie wzrósł odsetek jednoosobowych gospodarstw domowych z 16% do 22%. Jednocześnie zanotowano spadek gospodarstw powyżej pięciu osób z 24% do 14%. Wśród rodzin niepełnych dominują kobiety z dziećmi- aż 88,5%.

Badania CBOS’u z 2008 roku wskazują, że w ciągu ostatnich 12 lat znacząco zmieniły się przyczyny zawierania małżeństw i zakładania rodziny. O ile w 1996 decydowały czynniki materialne, to w 2008 największą rolę odgrywały czynniki psychologiczne. Związane to jest z nowym spojrzeniem na rolę kobiety i mężczyzny, głównie przez pryzmat zawodowy.

Badania potwierdzają, że najczęściej odkładają małżeństwo kawalerowie, którzy:

Panny zaś:

Według Polaków najważniejszymi wartościami życia rodzinnego są szczęście i prawdziwa miłość.

Prowadzone przez różne ośrodki badania ujawniają, że głównymi problemami od okresu transformacji są:

Rozwody

W latach 1970- 2002 utrzymywała się w miarę stała liczba rozwodów w stosunku do małżeństw– 4,15 rozwodów na 1000 małżeństw. Od 2004 roku obserwuje się zjawisko wzrostu rozwodów. W skali roku 2004 było ich 71 500 lecz w 2006 ta liczba spadła do 66 000.

Typy rodzin

Rodzina w sensie prawnym

Podmioty działające na rzecz rodziny

Instytucje pozarządowe:

Przemoc w rodzinie

To zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciwko członkowi rodziny, naruszające prawo i dobra osobiste, prowadzące do cierpienia i szkody.

Badacze tego problemu wyróżniają siedem form złego traktowania, które można utożsamić z przemocą:

Jest to szalenie drastyczny problem w naszym kraju, wzmagany dodatkowo obywatelską biernością i bezsilnością służb publicznych. Trudno uchwycić rozmiary, choć wydaje się być to zjawisko powszechne. Wskaźnik małżeństw, które deklarują, że pobiły się choć jeden raz w życiu wynosi od 25% do 33%. Formy przemocy są różnorodne, najczęściej jest to jednak przemoc fizyczna. Należy pamiętać, że przemoc w rodzinie nie ma charakteru marginesu społecznego. Jest to zjawisko powszechne.

Irena Pospiszyl twierdzi, że na przemoc w rodzinie składają się takie czynniki jak:

Formy przemocy

  1. Koniak Pędzony Nocą.↩


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Polityka spoleczna notatki werj Nieznany
Polityka społeczna notatki skrócone
Polityka spoleczna notatki werj Nieznany
Polityka społeczna i system ubezpieczeń społecznych (testy), Notatki
Notatki z polityki społecznej
Zagadnienia - Polityka społeczna, Studia WARSZAWA, Notatki socjologia I rok, polityka społ
wyborcy, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna - notatki, Marketing polityczny
notatki z wykładów POLITYKA SPOŁECZNA
Notatki z polityki społecznej, SZKOŁA- TECHNICY★ ############################, OPIEKUN MEDYCZNY ####
polityka społeczna1, Studia WARSZAWA, Notatki socjologia I rok, polityka społ
Polityka rodzinna - notatki, Dokumenty- PRACA SOCJALNA, Polityka Społeczna
VI. Polityka spoleczna i zdrowie publiczne, specjalizacja-TESTY, notatki
Prawopracy.x, moje dokumenty, esus-ćw, monograf z SOP-u, 2012-04 (kwi), Nagrania polityka społeczna
Marketing polityczny- pytania WSPA, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna - notatki, Marketing poli
Polityka społeczno - gospodarcza notatki, UJK, Polityka Społeczno - Gospodarcza
prawopracyw910.x, moje dokumenty, esus-ćw, monograf z SOP-u, 2012-04 (kwi), Nagrania polityka społec
marketing polityczny, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna - notatki, Marketing polityczny
Polityka społeczna i system ubezpieczeń społecznych (Pytania do zal.PSiSUS 2011 SUM), Notatki

więcej podobnych podstron