NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI

• Kontrola polega na ustalaniu istniejącego stanu rzeczy i porównywaniu go z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa.

• Jeśli stwierdzone zostaną jakieś rozbieżności, organ kontroli jest uprawniony do podejmowania czynności zmierzających do usunięcia tych nieprawidłowości.

• Kontrola ta odbywa się z punktu widzenia legalności, gospodarności, rzetelności i celowości. Termin ‘kontrola’ oznacza funkcję państwową, odrębną od stanowienia prawa, jego wykonywania, jak też od wymierzania sprawiedliwości.

NIK jako naczelny organ kontroli państwowej

• Ma najszersze kompetencje kontrolne

• Jest uprawniony do korzystania z wyników kontroli innych organów

• Jego oceny i wnioski są ostateczne, nie mogą być uchylone ani zmienione

• Nie działa wyłącznie na zlecenie Sejmu, także na wniosek Prezydenta, Prezesa RM i z własnej inicjatywy

NIK kontroluje działalność:

• Organów administracji rządowej

• Narodowego Banku Polskiego

• Państwowych osób prawnych

• Organów samorządu terytorialnego

• Komunalnych osób prawnych (art. 203)

Pozycja ustrojowa Najwyższej Izby Kontroli

• Izby nie da się przyporządkować żadnemu z trzech elementów władzy, nie jest organem władzy ustawodawczej, wykonawczej ani sądowniczej.

• Jest kolegialnym organem zewnętrznym, niezależnym od rządu, podległym bezpośrednio parlamentowi.

• Pozycja ustrojowa NIK jest scharakteryzowana w rozdziale IX konstytucji, wraz z regulacjami dot. Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Rzecznika Praw Obywatelskich.

Organizacja i skład

• Prezes NIK jest powoływany bezwzględną większością głosów przez Sejm za zgodą Senatu na 6-letnią kadencję

  • może być powołany ponownie tylko raz

  • odwołanie Prezesa może mieć miejsce tylko w określonych

przypadkach (nie ponosi przed Sejmem odpowiedzialności politycznej)

• nie może zajmować innego stanowiska publicznego (z wyjątkiem

profesora szkoły wyższej)

• nie może należeć do partii politycznej oraz związków zawodowych

• nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani zatrzymany (immunitet formalny)

• długość kadencji Prezesa nie pokrywa się z kadencją Parlamentu

• podlega zasadzie incompatibilitas

• Kolegium NIK tworzą: Prezes, Wiceprezesi (od 2 do 4), Dyrektor generalny oraz 14 członków powołanych przez Marszałka Sejmu. Członkowie Kolegium są powoływani na okres 3 lat. Kolegium ma szeroki zakres działania, zatwierdzając, uchwalając lub opiniując większość istotnych aktów związanych z organizacją i funkcjonowaniem Izby.

• Organizacja wewnętrzna Izby jest jednostopniowa, a w jej skład wchodzą departamenty i delegatury (16).