CZ.2
PAŃSTWO A GLOBALIZACJA
Państwo – organizacja korzystająca z z prawomocnego
monopolu do stosowania przymusu w obrębie
określonego terytorium (Weber);
Globalizacja procesów gospodarczych:
Współzależność rynków finansowych i rynków
walut; Triada: USD – EURO – yen – ciągła wymiana +
systemowa koordynacja między walutami;
Wszystkie pozostałe waluty świata zostały
powiązane z nimi; Kursy wymiany współzależne =>
współzależność politykimonetarnej;
Państwa narodowe tracą kontrole nad głównym
elementem polityki gospodarczej;
Rosnąca transnacjonalizacja produkcji;
Kryzys fiskalny państwa w gospodarce globalnej
(trendy):
Wzrost wydatków rządowych (40% PKB i >);
Wzrost deficytu i długu publicznego;
Finansowanie deficytu – najczęściej ze źródeł
zagranicznych (poza Japonią);
Zwiększenie zależności rządów od globalnych
rynków finansowych;
Globalizacja a państwo opiekuńcze (WELFARE
STATE REGIME):
Kontekst: firmy działają w globalnych warunkach,
ale doświadczają różnic w kosztach oraz stopnia
regulacji gospodarek (protekcjonizm pracowników);
Globalizacja produkcji i inwestycji – zagrożenie dla
państwa opiekuńczego;
Downsizing państwa opiekuńczego;
MEDIA, przestępczość narkotyki
Tożsamość i lokalne rządy:
(Re)konstrukcja tożsamości jednostek;
Różnorodność potrzeb, oczekiwań, żądań;
Państwo nie jest w stanie równocześnie na nie
odpowiedzieć (kryzys legitymizacji);
Decentralizacja państwa (władze regionalne i
lokalne);
Kryzys tożsamości – separatyzm;
MIĘDZYNARODOWE UGRUPOWANIA
GOSPODARCZO - POLITYCZNE
Związek dwu lub więcej państw;
Utworzony w celu ochrony wspólnych interesów;
Gospodarczo-politycznych państw członkowskich;
Większość państw należy do ugrupowań
gospodarczych;
• Nie przyłączone skazane na marginalizację;
• Wymiar geograficzny ugrupowań:
amerykańskie;
afrykańskie;
europejskie;
obszaru Azji i Pacyfiku;
Organizacje supranarodoweZawiązują je państwa;
• Wspólne interesy nie dotyczą jedynie
członków – państw sygnatariuszy;
• W założeniu wymiar szerszy;
Globalny (United Nations: UN - ONZ);
Regionalny
- Council of Europe (Rada Europy);
- Organisation of Security and Cooperation in
Europe (Organizacja Bezpieczeństwa i
Współpracy w Europie – OSCE);
ONZ: Główny organ - Zgromadzenie Ogólne zbierające się
raz do roku w Nowym Jorku (każde państwo 1 głos)
• Drugim ważnym organem jest Rada Bezpieczeństwa (
5 stałych członków: USA, Rosja, Wielka Brytania,
Francja i Chiny – z prawem weta, oraz 10 członków
niestałych wybieranych na 2-letnie kadencje). Rada
Bezpieczeństwa powołuje siły zbrojne składające się z kontyngentów
wybranych państw, które interweniują w wypadku zagrożenia lub
naruszenia pokoju międzynarodowego.
• Sprawami społeczno-ekonomicznymi zajmuje się Rada
Gospodarczo-Społeczna składająca się z 54 członków.
G20 − grupa 19 państw oraz UE;
• Cel: dyskusja nad wspólną polityką finansową;
• Spotkanie raz do roku;
• Członkowie: Arabia
Saudyjska; Argentyna; Australia; Brazylia; Chiny;
Francja; Indie; Indonezja; Japonia; Kanada; Korea
Południowa; Meksyk; Niemcy; Republika
Południowej Afryki; Rosja; Stany
Zjednoczone; Turcja; Wielka Brytania; Włochy +
Unia Europejska;
KORPORACJE TRANSNARODOWE
Transnarodowe – wykraczające poza granice;
Wielonarodowe – mają biura w wielu różnych krajach;
UNCTAD (World Investment Report, 2008): organizacje
gospodarcze, w których skład wchodzą firmy macierzyste
(spółki matki) oraz filie zagraniczne (spółki córki) –
posiadające lub nieposiadające osobowość prawną;
Firma macierzysta sprawuje kontrolę nad aktywami
jednostek zagranicznych, zwykle przez posiadany pakiet
udziałów w kapitale własnym podmiotów;
Z kolei filia, oddział zagraniczny (foreign affiliate) - to
spółka, której inwestor, pochodzący z obcego kraju,
posiada pakiet kontrolny pozwalający zarządowi dbać o
swoje interesy;
Internacjonalizacja – ekspansja zagraniczna
przedsiębiorstwa;
# Transnationality index – transnacjonalizacja
przedsiębiorstw
# TNI=(ITA+ITS+ITZ)/3
# ITA =zagraniczna aktywa/ aktywa korporacji x 100%
# ITS =sprzedaż zagranicznych filii/ sprzedaż korporacji x
100%
# ITZ =zatrudnienie w zagranicznych filiach korporacji/
zatrudnienie w korporacji x 100%
Udział KT w globalnej gospodarce:
Zatrudnienie w filiach zagranicznych - 56 mln osób (UNCAD 2007);
Udział w sumie kapitałów prywatnych (equity) = ponad 30 %
(UNCTAD,99);
Wartość dodana filii – 11% światowego PKB;
Wartość sprzedaży (roczna) = 31 000 mld USD (UNCTAD, 2007);
Udział w produkcji światowej = ok. 25 %
Handel wewnątrz-korporacyjny stanowi ok. 1/3 całości handlu
światowego
KWESTIE DEMOGRAFICZNE I
MIGRACJE
1850 – żadne państwo nie może być nazwane
miejskim;
• 1900 – tylko 1 państwo, Wielka Brytania;
• 1970 – prawie wszystkie państwa rozwinięte -
zurbanizowane;
• 1970 – powyżej miliona mieszkańców - 50 miast;
• 2000 – powyżej miliona mieszkańców - 254 miast
Przeludnienie świata:
1985 – 5,5 mld ludzi;
2001 – 6,2 mld;
- 6 miliardowy obywatel globu urodzony w
grudniu 1999 w Sarajewie;
- 7 miliardowy obywatel urodzony w listopadzie
2011;
2050 – 9-10 mld ludzi;
Pod koniec 21 w. – 11-12 mld ludzi (klęska
naturalna – brak wody, pożywienia etc.);
Strach przed przeludnieniem (overpopulation);
• Thomas Malthus, 1798 (Essay on principles of
population) – 1/9 rozmiaru obecnej populacji;
• Wnioski:
Podaż żywności rośnie w sposób arytmetyczny (1->2-
>3->4;
Populacja rośnie w sposób geometryczny (1->2->4->8);
Założenie: pragnienia seksualne (desires for sexual
intercources) i stopień ludzkiej płodności (fertility) -
stałe;
Przyrost ludności;
Starzejące się społeczeństwa;
Głodowa śmierć;
Choroby – efekt przeludnienia, braku czystej
wody – 90% chorób w ubogich krajach;
Natura chorób – lokalna vs globalna;
Choroby państw zachodnich:
Układu krążenia, zwłaszcza serca – 25-30% USA/ Europa;
Udar mózgu – 7 % -15% Europa/USA ;
Choroby nowotworowe – 25% zgonów;
• Choroby państw rozwijających się (Afryka):
AIDS - >20% zgonów (2006 – 25mln ofiar śmiertelnych, od
1981 ok. 65 mln zarażonych);
Malaria – podobnie (śmierć ok. 3k dzieci dziennie);
Infekcje układu oddechowego – 10% zgonów;
Dezynteria – 6,5% zgonów;
Przeludnienie – konflikty – klęski żywiołowe – jakość
życia;
• Uchodźcy i przesiedleńcy (refugees and displaced
persons);
• Nieregularni pracownicy (irregular – udocumented –
illegal workers);
• Drenaż mózgów (brain drain);
• Marnotrastwo mózgów (brain waste);
• Kobiety migrantki – drenaż opieki (care drain);