• Wykład- Nowożytne Idee Polityczne 06.12.2013

  Friedrych Niettzsche 1844 -1900

• „przewartościowanie wszystkich wartości” – „najwyższe wartości tracą wartości”- nihilizm

• „jest tylko moralny przesąd, że prawda więcej jest warta niż złudzenie”

• „wola mocy”, „pasja życia” przeciwko „beztrosce”

• Krytyka chrześcijaństwa (słabość, sentymenty- pomagając najuboższym, potrzebującym zatrzymują rozwój świata, tych „sprawnych”) i demokracji („pożyteczność stadna) – upadek autorytetów

• Krytyka liberalnej wolności (czyni z człowieka jedynie konsumenta i „zwierzę stadne”)- człowiek to „dogorywających świateł”

• Jego idea życia, istnienia, funkcjonowania była inspiracją dla kolejnych systemów

  Sigmund Freud 1856-1939

  Epitafium oświecenia, irracjonalizm

• Do prawdy nie dociera się za pomocą rozumu

• Id, ego, super ego, Kultura, jako źródło cierpień”- człowiek żyjący w nieustannym konflikcie

• Zachowanie społecznej równowagi wymaga wszechobecnej represji- człowiek szczęście próbuje zamieniać w bezpieczeństwo

• Głęboka krytyka demokracji: „psychologiczna nędza mas” i „demokratyczny chaos”, jako wyniki zasady równości

• Pozytywna rola wielkich osobistości, ludzi przemożnej sile ducha

• Postulowane odtworzenie hierarchicznych struktur władzy

  Gustaw Le Bon 1841-1931, „Psychologia tłumu”

• Zwycięstwo aroganckiego, pewnego siebie człowieka: homo novus, który w świece bez wartości pragnie oparcia w tłumie (w znaczeniu psychologicznym)

• Tłum narzuca nową tożsamość, w której roztapia się poczucie indywidualnej odrębności „tłumy wysyłają do ciał ustawodawczych swych przedstawicieli, pozbawionych wszelkiej inicjatywy i samodzielności, będących jedynie rzecznikami komitetów, które ich wybrały”

• Irracjonalność, emocjonalność, upadek wszystkich dogmatów- w ich miejsce ślepa wiara w idee

• Tłum „adoruje” siłę- lekceważy słabych

• Tłum jako osoby utożsamiające się z daną ideą, dający jej oparcie; w ramach tłumu człowiek czuje się zwolniony z odpowiedzialności, z myślenie , w tłumie siła

  Georges Sorel 1847-1922

  „Rozważania o przemocy”

• Pogarda dla intelektualistów- nauka zawodzi, bo przecenia rolę rozumu

• Najważniejszym powodem wielkich zmian są MITY- jako projekcja ludzkich uczuć i pragnień (jako pierwszy użył tego sformułowania)

• Historia to inscenizacja wielkich mitów

• Bunt, jako sprawdzian godności

• Krytyka demokracji i parlamentaryzmu

• Nie kompromis a walka

• Oczyszczająca rola przemocy

  Jose Ortega y Gasset

  „Bunt mas” – rozwiana iluzja oświecenia

• Krytyka nauki i naukowych metod

• Wzrost poziomu wiedzy i wykształcenia nie przynosi pożądanych efektów- ludzie nadal mają ograniczoną mentalność

• Bunt mas jako eksplozja przeciętności, pospolitości- ilość zastępuje jakość- we wszystkich strefach życia społecznego, „życie szlachetne ustępuję pod naporem życia pospolitego”- rosnące oczekiwania wobec otoczenia i malejące wobec siebie, człowiek zdemoralizowany ułatwieniami technicznymi

• Specjalizacja wymuszająca „ciasnotę umysłową” i bezmyślność, odwagę „człowiek mądry się waha, zadaje pytania, głupiec nie żywi wobec siebie żadnych obaw”

• W takiej sytuacji kompromis jest niemożliwy

• Człowiek masowy lubi siłę a nie liberalną wolność i szacunek dla innych

  Carl Schmitt 1889-1975

  Decyzjonizm, „Pojęcie polityczności”

• Krytyka demokracji parlamentarnej, opinii publicznej; demokracja spowalnia państwo i jego rozwój

• Bezradny rozum w miejsce pojęć teologicznych buduje „puste” pojęcia

• Krytyka koncepcji suwerenności ludu- to pusta fraza: „ten który decyduje o stanie wyjątkowym- jest suwerenny”

• Polityczność musi definiować przyjaciela i wroga (zawsze musi być ta 2 siła, opozycja, musi być wróg, gdy go nie ma, trzeba go samemu wykreować, by nie było stagnacji, zatrzymania działań)

• Kreatywna rola konfliktu z publicznym wrogiem

• Warunek polityczności: identyfikacja „wroga”

• Krytyka deliberacji

• Jedność w państwie dzięki sile prawa- decyzjom politycznym

• Reprezentacja parlamentarna rodzi podziały, niszczy jedność

  DARWINIZM SPOŁECZNO- POLITYCZNY

• Karol Darwin (1809-1882) Zasady ewolucji i walki o byt, „dobór naturalny”, eliminacja słabego, fundamentalne prawo: „przetrwanie najbardziej przystosowanego”, rywalizacja, przegrana słabych jest ceną postępu

• August Comte (1798-1857) twórca „filozofii pozytywistycznej”, etapowy rozwój świata (fazy: teologiczna, metafizyczna i pozytywistyczna), potrzeba nowej doktryny, postęp uzależniony od porządku, homo- faber- człowiek wytwórca, ważna całość, ład organiczny

• Hubert Spencer (1820-1903): determinizm biologiczny, samolubny człowiek- naturalny postęp, pomoc słabszym jest nienaturalna, szkodliwa dla całości, nieustanna walka, sprawiedliwa jest tylko ewolucja, holizm, emergentność

• L.Gumplowicz (1838- 1923); darwinizm społeczny, walka gatunków, krytyka indywidualizmu, teoria ras- walka ras (rasa nie jako zbiór ludzi o jednakowych, dziedzicznych cechach somatycznych, lecz jako historyczną zbiorowość etniczną), teoria podboju, państwo jako najważniejsza wartość- koncepcja genezy państwa

• Vilfredo Pareto (1848-1923): irracjonalność ludzkich działań, ideologie, jako pozory logicznego uzasadnienia nielogicznego postępowania, teoria elit- walka elit, teoria „krążenia elit”- historia, jako cmentarzystko elit; Skuteczne rządy muszą być oparte na sile i terrorze, sile i zdecydowaniu