PRACA Z PACJENTEM NIEPEŁNOSPRAWNYM UMYSŁOWO W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM

Pacjenci niepełnosprawni umysłowo to duże wyzwanie w pracy zespołu stomatologicznego. Z powodu ograniczonej możliwości komunikacji z takimi osobami, a często nawet zupełnego braku kontaktu, diagnostyka i leczenie są bardzo utrudnione. Dlatego w większości przypadków konieczne jest zastosowanie u pacjentów niepełnosprawnych umysłowo znieczulenia ogólnego.

W przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną każdorazowo konieczna jest ocena wskazań do zastosowania znieczulenia ogólnego. Najczęściej jest ono niezbędne w leczeniu stomatologicznym osób chorych psychiczne, upośledzonych umysłowo, nadpobudliwych, z dentofobią, ze stwierdzoną odpornością lub uczuleniem na środki znieczulające miejscowo oraz zakwalifikowanych do mnogich zabiegów ekstrakcji. Oczywiście istnieje również szereg przeciwwskazań do znieczulenia ogólnego także u osób niepełnosprawnych umysłowo. Są to m.in. nieustabilizowane ciśnienie i cukrzyca, choroby układu sercowego i naczyniowego, ciąża, problemy neurologiczne oraz choroby zmniejszające drożność dróg oddechowych.

Zabiegi stomatologiczne przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym są obarczone dość wysokim ryzykiem. Dlatego konieczna jest współpraca lekarza dentysty, asystentki stomatologicznej oraz anestezjologa, połączona z bardzo dokładną kwalifikacją pacjentów do zabiegu. Niezbędnym elementem jest także wyposażenie gabinetu stomatologicznego w pełną aparaturę do znieczuleń ogólnych oraz wydzielenie miejsca na salę przeznaczoną do wybudzeń pacjentów.

Szczególnej uwagi ze strony asysty stomatologicznej wymagają pacjenci niepełnosprawni umysłowo z powodu bardzo złożonych problemów zdrowotnych. Połączenie defektów intelektualnych i często spotykanych trudnych warunków socjalno-finansowych, w których funkcjonują, sprawia, iż stan zdrowia ich zębów i jamy ustnej jest bardzo zły. W konsekwencji, u tego typu pacjentów znacznie wzrasta ryzyko zaawansowanej próchnicy oraz jej powikłań, a także chorób przyzębia.

Procedura w przypadku zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym wygląda następująco:

1. Wstępna kwalifikacja do znieczulenia ogólnego. Konsultacja internistyczna. Badania dodatkowe (morfologia, czas krzepnięcia, stężenie kreatyniny, mocznika i elektrolitów, EKG, RTG klatki piersiowej).

2. Poinformowanie prawnego opiekuna pacjenta niepełnosprawnego umysłowo o koniecznym przygotowaniu do zabiegu:
• pacjent zgłasza się do kliniki na czczo (wyjątkiem są przyjmowane na co dzień leki, które mogą zostać popite minimalną ilością wody),
• niezbędna obecność osoby towarzyszącej.
• pacjent w dniu zabiegu musi być ogólnie zdrowy (brak przeziębień, infekcji itp.).

3. Przedstawienie prawnemu opiekunowi pacjenta planu leczenia oraz ryzyka możliwych powikłań. Opiekun musi podpisać zgodę na wykonanie zabiegu.

4. Po wykonaniu znieczulenia ogólnego przez anestezjologa zespół stomatologiczny przeprowadza zabieg właściwy.

5. Podczas zabiegu należy zwracać szczególną uwagę na ułożenie głowy pacjenta, kontrolę krwawienia z okresowym odsysaniem krwi i śliny, a także częstą zmianę tamponów.

6. Po zabiegu pacjent jest przewożony do sali wybudzeniowej, gdzie przebywa do momentu pełnego wybudzenia. Po kilkugodzinnej obserwacji, pod opieką osoby towarzyszącej pacjent wraca do domu.