Wykład 05.11.2013
Średniookresowe efekty w dziedzinie wzrostu gospodarczego wskutek przepływu pracowników intra UE -25 (w %)
| Kraje UE | PKB | PKB per capita | Produktywność | Stopa zatrudnienia |
|---|---|---|---|---|
| UE -15 | 0,38 | -0,12 | -0,13 | 0,01 |
| Nowe kraje członkowskie | -2,23 | 0,28 | 0,42 | -0,14 |
| UE -25 | 0,27 | 0,27 | 0.27 | 0,04 |
Uwaga: Nowe kraje członkowskie bez Bułgarii i Rumunii.
Źródło: Komisja Europejska
Kraje UE -15: wzrost zatrudnienia, ale spadek produktywności ze względu na pogorszenie relacji kapitał-praca.
Kraje UE -10: spadek zatrudnienia, ale poprawa relacji kapitał-praca i wzrost produktywności.
Efekty akumulacyjne wspólnego rynku:
1)wzrost gospodarczy i wzrost dochodów wynikających z bardziej efektywnego wykorzystania zasobów kapitału i pracy oraz wzrost wzajemnych obrotów handlowych
2)wzrost siły gospodarczej i konkurencyjnej regionu w gospodarce światowej
3)uczestnictwo w procesach integracyjnych krajów słabszych gospodarczo, które rozwijają się szybciej i zmniejszają swoją lukę gospodarczą w stosunku do przeciętnego poziomu całego ugrupowania.
PKB per capita w PPS( czyli wg standard siły nabywczej walut), czyli z uwzględnieniem cen pomiędzy krajami.
| Nazwa kraju | Rok 2004(%) | Rok 2012 (%) |
|---|---|---|
| UE -28 | 100 | 100 |
| Luksemburg | 253 | 272 |
| Niemcy | 116 | 122 |
| Szwecja | 127 | 129 |
| Finlandia | 117 | 115 |
| Wielka Brytania | 124 | 110 |
| Francja | 110 | 108 |
| Holandia | 130 | 129 |
| Hiszpania | 101 | 97 |
| Portugalia | 78 | 75 |
| (prognoza, szacunek) Grecja | 94 | 75 |
| (?) Czechy | 78 | 79 |
| Słowacja | 57 | 75 |
| Węgry | 63 | 66 |
| Polska | 51 | 66 |
| Rumunia | 34 | 49 |
Niemcy:
1)wysokość PKB per capita wzrosła w badanym okresie o 6 punktów procentowych
2)PKB per capita był stabilny, czyli na poziomie 116% od 2001 roku, zmniejszył się do 115, w 2202 roku i 2209 roku. Natomiast w 2010 roku wynosił już 119, a w 2011 roku 121%.
Dlaczego PKB per capita i Niemczech nie zwiększał się w stosunku do wielkości średniej UE -28?
Po pierwsze- do 2006 roku tempo wzrostu PKB w Niemczech(od 2000 roku) było albo niskie, albo był spadek PKB. Wyższy spadek PKB odzwierciedlają lata 2002 i 2009. Niskie bądź spadkowe tempo wzrostu PKB w okresie pierwszych lat(4-5) było spowodowane uśrednioną przez EBC( Europejski Bank Centralny) stopą procentową na obszarze strefy euro i ta stopa procentowa była za wysoka dla krajów o niskiej inflacji i za niska dla krajów o wysokiej inflacji.
Stopa procentowa decyduje o cenie kredytów. W rezultacie uśrednienia stopy procentowej, ceny kredytów wzrosły w krajach, które przed przyjęciem euro miały niską inflację niskie stopy procentowe i w związku z tym polityk pieniężna EBC nie sprzyjała wzrostowi PKB, a przeciwnie powodowała zmniejszenie popytu , bo kredyty były za drogie i zmniejszanie tempa wzrostu PKB. Niemcy wyraźnie były przypadkiem takiego kraju. Natomiast kraje, w których inflacja przed przyjęciem euro była wysoka, np. w Hiszpanii, uzyskały możliwość dostępu do tańszych kredytów i te kredyty stawały się czynnikiem pro popytowym, a w literaturze nawet określono tę sytuację jako napędzanie rozwoju gospodarczego za pomocą kredytów.
Po drugie lata 2002 i 2009 to był czas recesji gospodarczej i w okresie recesji następują spadek PKB, choć oczywiście on jest zróżnicowany w zależności od kraju. Jeśli porównamy rok 2009 biorąc pod uwagę głębokość recesji w różnych krajach UE, to widzimy, ze spadek PKB per capita w Niemczech w stosunku do średniego UE -28 był niższy niż w Wielkiej Brytanii, a w niektórych krajach w 2009 roku nastąpił wzrost PKB per capita w stosunku do poprzedniego lub się nie zmienił- np. Polsce w 2008 roku PKB per capita stanowił 57%, PKB per capita UE -28, a w 2009 roku 61%. Polska- jedyny kraj w UE, gdzie nie było recesji. Polska osiągnęła wysokie tempo konwergencji w okresie kryzysu 2009-2010r. Niemcy także zdecydowanie poprawiły wskaźnik PKB per capita od 2010 roku, ponieważ zastosowały duży pakiet fiskalny stymulujący wzrost gospodarczy. Szczególnym przypadkiem jest Wielka Brytania, której sytuacja gospodarcza uległa pogorszeniu ze względu na bardzo wysoką pomoc budżetową zastosowaną w celu ratowania banków w latach 2008-2010. Duży sektor finansowy Wielkiej Brytanii był ratowany przed upadkiem przez państwo. Tempo wzrostu PKB w Wielkiej Brytanii zdecydowanie spadło. Kraje południowe doznały dywergencji w okresie ostatniego kryzysu, a Portugalia nawet przed kryzysem.
Wzrost siły gospodarczej i konkurencyjnej UE w skali globalnej.
Wspólny rynek uważany jest za dźwignię(sposób) za pomocą, której można osiągną korzyść z globalizacji w rezultacie działania trzech podstawowych mechanizmów:
1)wzrost konkurencji na wspólnym rynku zmusza podmioty gospodarcze do większej efektywności
2)zwiększa się atrakcyjność rynku UE dla inwestorów całego świata
3)istnieją przesłanki aby rynek UE wyznaczał reguły funkcjonowania rynku światowego i standardy dotyczące prawa pracy, produktów, zdrowej żywności, ochrony środowiska i nadzoru na rynku usług finansowych.
Udział UE w handlu światowym w 2008 roku:
-towary( bez wymiany intra- UE):
a)w imporcie- 18,4%
b)w eksporcie- 15,9%
-wymiana (intra+ekstra)
a)import- 38,9%
b)eksport- 37,5%
-usługi- 45% (średnia eksportu i importu intra+ekstra)
Korzyści Unii Walutowej i skutki przyjęcia wspólnej waluty:
1)zdecydowane ograniczenie ryzyka kursowego
2)eliminacja kosztów transakcyjnych
3)integracja rynku finansowego- łatwiejszy dostęp do kredytów
4)większa przejrzystość cen
5)większy napływ kapitału
6)wzrost wzajemnych obrotów handlowych
7)niższa inflacja- większa stabilność makroekonomiczna
8)przyspieszenie procesu konwergencji
9)większa dyscyplina budżetowa
10)zagrożenia (kredyt boom i wzrost inflacji, wzrost płac i kosztów pracy oraz spadek konkurencyjności)
11)brak instrumentu polityki makroekonomicznej jaki stanowiła polityka pieniężna, którą w warunkach Unii Walutowej prowadzi Bank Centralny tej unii.