Pomysł powrotu do energetyki jądrowej pojawił się oficjalnie w 2005 r., kiedy to na wiosnę Rada Ministrów uchwaliła dokument Polityka Energetyczna Polski do 2025 r. Autorzy opracowania stwierdzili, że należy ponownie rozważyć możliwość budowy elektrowni atomowych w kraju oraz że z punktu widzenia polskiej elektroenergetyki wskazane byłoby oddanie do użytku pierwszego bloku jądrowego już w roku 2021 a kolejnego w 2025 r.

W lipcu 2006 r. premier Jarosław Kaczyński w swoim expose stwierdził, że Polska powinna wrócić do energetyki atomowej i zasugerował skorzystanie z pomocy Francji, która jest jednym z liderów światowej energetyki jądrowej. W styczniu 2007 r. powołana została specjalna komisja sejmowa d/s energetyki jądrowej. W tym czasie Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (dziś jako Polska Grupa Energetyczna S.A.) podjęły wstępne prace lokalizacyjne opierające się przede wszystkim na zebraniu i przeanalizowaniu starych opracowań oraz zweryfikowaniu ich przydatności dla dzisiejszych potrzeb.

Projekt Polityki Energetycznej Polski do 2030 r. przygotowywany przez rząd Jarosława Kaczyńskiego podtrzymywał tezy i wnioski ze swojego poprzednika, a nawet szedł dalej akcentując w zasadzie konieczność i nieuchronność budowy w Polsce elektrowni atomowych.

Obecny rząd Donalda Tuska planuje uruchomienie do 2020 roku pierwszej elektrowni jądrowej, a do roku 2030 mają powstać elektrownie o łącznej mocy co najmniej 6000 MWe. Szacowane koszty inwestycyjne bez oprocentowania kapitału to 2500 euro/kWe, a więc więcej niż dla elektrowni węglowych bez urządzeń do usuwania CO2 (około 1800 euro/kWe) ale mniej niż dla elektrowni węglowych z urządzeniami do wychwytywania i przechowywania CO2 (około 4000 euro/kWe). Koszty energii elektrycznej z elektrowni jądrowych uwzględniające wszystkie koszty uboczne to około 54 euro/MWh, a więc mniej niż dla elektrowni węglowych, a znacznie mniej niż dla elektrowni wiatrowych. Resort szacuje, że na realizację Programu w latach 2010–2020 należy przeznaczyć ok. 703 mln zł.

Pełnomocnik Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej

13 stycznia 2009 r. Rada Ministrów przyjęła specjalną uchwałę o rozpoczęciu prac nad Programem Polskiej Energetyki Jądrowej oraz o powołaniu Pełnomocnika Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej. Celem programu jest uruchomienie pierwszej elektrowni jądrowej w roku 2020. Głównym inwestorem będzie PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. Pełnomocnik został powołany 19 maja 2009 r. - została nim Hanna Trojanowska, dotychczasowy dyrektor Departamentu Energetyki Jądrowej Polskiej Grupy Energetycznej S.A. Pełnomocnik sprawuje swoje obowiązki w randze podsekretarza stanu (wiceministra) w Ministerstwie Gospodarki.

Jednym z najważniejszych działań przewidzianych w Programie atomowym jest stworzenie odpowiednich ram prawnych i instytucjonalnych dla funkcjonowania w kraju sektora jądrowego. Program zakłada przyjęcie 2 ustaw regulujących jego poszczególne obszary, tj.:

- ustawy o przygotowywaniu inwestycji dla energetyki jądrowej, która określa m.in. proces przygotowania i realizacji inwestycji w budowę obiektów energetyki jądrowej (ustawę przygotowało Ministerstwo Skarbu)

- nowelizację prawa atomowego, które definiuje wymogi bezpieczeństwa dla obiektów jądrowych zarówno na etapie ich budowy jak i eksploatacji, reguluje również kwestie dotyczące postępowania z wypalonym paliwem i odpadami promieniotwórczymi oraz ustanawia normy regulujące kwestię ewentualnych szkód jądrowych (nowelizację ustawy przygotowało Ministerstwo Gospodarki).

Obie ustawy zostały uchwalone przez Sejm w czerwcu 2011 r. a weszły w życie, po podpisaniu przez Prezydenta RP, 1 lipca 2011 r.

Zmiany w prawie pozwolą ukształtować docelowy model polskiej energetyki jądrowej, którego podstawę będą stanowić cztery główne podmioty:

Komisja Dozoru Jądrowego (KDJ) - centralny, niezależny organ administracji państwowej pełniący rolę dozoru jądrowego. Głównym zadaniem Komisji będzie zapewnienie systemu nadzoru nad bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną, ochroną fizyczną obiektów jądrowych oraz zapobieganie niepowołanemu rozprzestrzenianiu materiałów jądrowych.

Ministerstwo Gospodarki, którego zadaniem będzie wytyczanie i koordynowanie realizacji strategii rozwoju energetyki jądrowej.

Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (ZUOP) - instytucja wykonująca zadania w zakresie postępowania z odpadami promieniotwórczymi, w tym wypalonym paliwem jądrowym.

Inwestorzy obiektów energetyki jądrowej, a po rozpoczęciu ich eksploatacji operatorzy, posiadający doświadczenie i wiedzę oraz odpowiednie zasoby finansowe niezbędne do budowy i eksploatacji takich obiektów.

Gdzie powstaną pierwsze elektrownie atomowe

26 listopada 2011 r. PGE S.A. poinformowała, że wybrała 3 potencjalne lokalizacje pod pierwszą elektrownię jądrową:

lokalizacja "Choczewo" (woj. pomorskie, powiat wejherowski, gmina Choczewo)

lokalizacja "Gąski" (woj. zachodniopomorskie, powiat koszaliński, gmina Mielno)

lokalizacja "Żarnowiec" (woj. pomorskie, powiat pucki, gmina Krokowa, przy granicy z gminą Gniewino)

Przez kolejne dwa lata we wskazanych lokalizacjach prowadzone będą szczegółowe badania lokalizacyjne i środowiskowe. Wyniki tych badań pozwolą wskazać lokalizację docelową. Wybór potencjalnych lokalizacji poprzedzony został wielomiesięcznymi badaniami uwzględniającymi m.in. takie czynniki jak właściwości terenu, dostępność wody chłodzącej, środowisko przyrodnicze czyli na przykład położenie względem parków narodowych czy obszarów Natura 2000, obecne zagospodarowanie terenu oraz logistykę i infrastrukturę czyli bliskość energetycznych sieci przesyłowych, sieci drogowych i kolejowych. Ostateczny wybór lokalizacji ma się odbyć do końca 2013 r.

Zasoby i wydobycie uranu

Obecnie w naszym kraju nie pracuje żadna kopalnia. Jednak posiadamy pewne zasoby, których ewentualne wydobycie wraz ze wzrostem ceny tego surowca na światowym rynku mogłoby być opłacalne. Złoża rudy uranowej w Polsce zawierają od 250 do 1100 ppm [1 gram na tonę] uranu, podczas gdy bardzo dochodowe kopalnie wykorzystują rudę o zawartości 300 ppm (np. Rossing w Namibii), a nawet 126 ppm (Trekkopje w Namibii). Złoża uranu eksploatowane w latach 50-tych zawierały typowo około 2000 ppm.

Łącznie zasoby zidentyfikowane wynoszą:

∑ = 7270 t U co wystarczy na ponad 45 lat pracy reaktorów o mocy 1000 MWe,

a zasoby prognozowane to:

∑ ≈ 100 000 t U co wystarczy na ponad 625 lat pracy reaktorów o mocy 1000 MWe.

W chwili obecnej wydobycie tego uranu byłoby nieopłacalne, bo tańszy uran możemy kupić z wielu krajów, np. z Australii, Kanady czy Namibii, ale w dyskusji aspektów strategicznych warto zdawać sobie sprawę, że Polska może mieć własny uran. Wielkość składowej uranowej w cenie elektryczności z EJ jest mała, około 0,15 centa/kWh, a więc 0,5 grosza/kWh, przy koszcie wytwarzania energii elektrycznej ok. 15 gr/kWh. Nawet podwojenie czy potrojenie kosztu uranu nie spowoduje więc zauważalnego wzrostu ceny energii elektrycznej pochodzenia nuklearnego.

Ponadto uran można uzyskiwać jako produkt uboczny przy wydobyciu innych minerałów.

W Polsce możliwy jest odzysk uranu występującego jako domieszka do pokładów miedzi w rejonie Lubin-Sieroszowice. Zawartość uranu w rudzie wynosi tam ~ 60 ppm, przy zawartości miedzi 2%. Całkowite zasoby rudy to: miedzi 48 mln ton, a uranu 144 000 ton. Uran zawarty jest również w węglu kamiennym i brunatnym.

Udziały polskich firm w zagranicznych kopalniach uranu

W kwietniu 2011 r. Areva zaproponowała polskim firmom objęcie udziałów w swoich kopalniach uranu w RPA, Kanadzie, Kazachstanie i Australii. Objęcie udziałów w kopalniach może zagwarantować bezpieczeństwo dostaw uranu do polskich elektrowni jądrowych.

Unieszkodliwianie i składowanie odpadów

Niezależnie od tego czy będziemy mieć elektrownie atomowe czy też nie, musimy zbudować nowe składowisko odpadów promieniotwórczych. Istniejące składowisko odpadów w Różanie wkrótce będzie zapełnione (zebrało odpady promieniotwórcze z całej Polski z ostatnich 50 lat), poza tym nie nadaje się do umieszczenia w nim odpadów wysokoaktywnych (choć tych będzie bardzo niewiele jeśli wypalone paliwo z elektrowni będzie poddawane recyklizacji). Dlatego konieczne jest wyznaczenie lokalizacji dla nowego składowiska. Po przeprowadzeniu wstępnych badań eksperci Państwowej Agencji Atomistyki wytypowali 5 miejscowości:

Łanięta (woj. łódzkie, powiat kutnowski)

Damasławek (woj. wielkopolskie, powiat wągrowiecki)

Kłodawa (woj. wielkopolskie, powiat kolski)

Jarocin (woj. wielkopolskie, powiat jarociński)

Pogorzel (woj. warmińsko-mazurskie, powiat gołdapski)

Kształcenie kadr i edukacja społeczeństwa

Kształcenie kadr i edukacja społeczeństwa

Kadry dla elektrowni

Praca w elektrowni jądrowej (i generalnie w całym przemyśle jądrowym) wymaga znacznej liczby wysoko wykwalifikowanej kadry. Do pracy w elektrowniach jądrowych potrzebni są ludzie z różnym wykształceniem. Pierwsza grupa to inżynierski personel techniczny, po takich kierunkach studiów jak:

fizyka (zwłaszcza specjalność: bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna)

elektrotechnika

energetyka (zwłaszcza specjalność: energetyka jądrowa)

elektroenergetyka

automatyka

elektronika

inżynieria środowiska

inżynieria lądowa

inżynieria mechaniczna

mechatronika

budownictwo

informatyka

chemia

ochrona środowiska

spawalnictwo

chłodnictwo i klimatyzacja

geologia

inne pokrewne kierunki ścisłe i techniczne

Druga grupa to absolwenci szkół technicznych o profilach elektrycznych, elektronicznych, energetycznych, nukleonicznych, informatycznych itp. jako specjaliści niższego szczebla lub wykwalifikowani robotnicy:

elektryk

spawacz

mechanik

technik energetyk jądrowy

technik elektronik jądrowy

technik chemik jądrowy

technik mechanik jądrowy

Trzecią grupę stanowią pracownicy administracyjni, którzy ukończyli takie kierunki studiów jak:

zarządzanie i marketing

ekonomia

prawo

administracja

dziennikarstwo, socjologia lub politologia (zwłaszcza specjalności związane z komunikacją społeczną i Public Relations)

medycyna

inne kierunki pokrewne

oraz osoby po innych kierunkach, które uzupełniły swoje wykształcenie odpowiednimi studiami podyplomowymi na kierunkach zbliżonych do wyżej wypunktowanych.

Ostatnia grupa to pracownicy fizyczni do prostych prac np. sprzątanie, straż przemysłowa.

Do tego należy doliczyć miejsca pracy w firmach produkujących urządzenia i świadczących usługi dla elektrowni jądrowych, które już w tej chwili funkcjonują w Polsce oraz powstaną po rozpoczęciu budowy i jej późniejszej eksploatacji. Pracę można znaleźć także w instytutach badawczych i administracji państwowej (np. w dozorze jądrowym i dozorze technicznym), zajmujących się energetyką jądrową.

W takich krajach jak USA, Finlandia, Japonia, Korea Pd., Szwecja Czechy, Słowacja, Belgia i innych, miejsca pracy w energetyce jądrowej są z reguły dobrze płatne, stabilne i dają możliwość rozwoju zawodowego.

Wszyscy pracownicy przechodzą specjalne przeszkolenie do pracy w obiektach posiadających źródła promieniowania jonizującego (przeszkolenie z zakresu BHP, ochrony radiologicznej, postępowania w sytuacjach awaryjnych itp.)

W amerykańskich EJ średnio na jeden blok 1000 MWe przypada następujący personel:Typy stanowisk Liczba zatrudnionych

Inżynierowie budowlani 5

Inżynierowie informatycy, elektrycy i elektronicy 20

Inżynierowie mechanicy 15

Inżynierowie jądrowi 25

Inżynierowie projektanci i utrzymania obiektu 30

Operatorzy systemu sterowania i wyposażenia 75

Technicy chemicy 20

Technicy utrzymania ruchu 135

Technicy ochrony radiologicznej i gospodarki odpadami promieniotwórczymi 35

Personel ochrony fizycznej 70

Personel szkoleniowy 35

Pozostały personel 335

Ogółem 800 (+/-300)

Czas kształcenia inżynierów jądrowych wynosi 4-6 lat, operatorów reaktora 2-4 lat.

Obecnie w naszym kraju istnieją już kierunki/specjalności studiów ściśle związane z energetyką jądrową - więcej w dziale STUDIA "JĄDROWE" W POLSCE

Niestety, w chwili obecnej w Polsce brakuje specjalistów w dziedzinie energetyki jądrowej. Większość z nich aktywnie pracowała w czasie budowy elektrowni jądrowej w Żarnowcu (w latach osiemdziesiątych XX wieku) i są teraz w wieku emerytalnym albo się do niego zbliżają. Z problemem tym ma do czynienia nie tylko Polska, ale też inne kraje pragnące rozwijać energetykę jądrową od podstaw czy nawet posiadające funkcjonujący sektor energetyki jądrowej. Zainteresowanie znacznej liczby krajów szkoleniem kadr dla energetyki jądrowej, ze względu na ograniczone możliwości szkoleniowe cały ten proces utrudni. Obecnie, polskie ośrodki naukowe uaktywniają się we wspieraniu realizacji nowych inicjatyw mających na celu rozwój edukacji i badań jądrowych.

Po oszacowaniu potrzeb kadrowych energetyki jądrowej w Polsce zostanie opracowany przez ministra właściwego ds. gospodarki Plan rozwoju zasobów ludzkich, który powinien zostać przyjęty do końca 2011 roku. W celu realizacji tego Planu podjęte zostaną działania w kierunku rozwinięcia infrastruktury w obszarze kształcenia kadr. Jednym z rozwiązań będzie modyfikacja i modernizacja istniejącej infrastruktury w szkołach zawodowych, średnich i wyższych. W Planie uszczegółowione zostaną zadania do realizacji i środki do ich osiągnięcia. Będzie on uwzględniał potrzeby administracji i wszelkich państwowych służb, szkół, uczelni i zaplecza badawczo - rozwojowego oraz przedsiębiorców. Plan wyznaczy niezbędne kwalifikacje oraz ilość specjalistów niezbędnych na każdym etapie realizacji Programu. Będzie on uwzględniał ewentualne zagrożenia w realizacji określonych w nim wskaźników i zostanie skonsultowany ze światem nauki i przedsiębiorcami.

Jednym z narzędzi, które można wykorzystać już teraz jest realizowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego program kierunków zamawianych. Jednym z takich kierunków jest energetyka, co umożliwia wsparcie finansowe uczelni otwierających studia pierwszego lub drugiego stopnia w tej specjalizacji. Celowe jest podjęcie działań dla uszczegółowienia tego priorytetu w kierunku energetyki jądrowej.

Zobacz też: Kadry dla energetyki jądrowej do 1990

Edukacja społeczeństwa i informacja

Poza kształceniem kadr konieczna jest też promocja wiedzy o energetyce jądrowej w społeczeństwie (np. poprzez programy TV, audycje radiowe, strony internetowe, pokazy, wystawy) i edukacja młodzieży (przygotowanie podręczników i innych materiałów szkoleniowych oraz włączenie wiedzy o energetyce jądrowej do programów szkół wszystkich typów, a także uczelni wyższych o odpowiednich kierunkach, zwłaszcza technicznych i medycznych, wydanie materiałów popularno-naukowych w różnej formie na temat energetyki jądrowej, technologii jądrowych, wpływu elektrowni jądrowych na zdrowie i środowisko, ochrony radiologicznej, z uwzględnieniem specyfiki każdej z grup odbiorców.

Ministerstwo Gospodarki uruchomiło 3 sierpnia 2010 r. przetarg na opracowanie koncepcji i zrealizowanie kampanii informacyjnej dotyczącej energetyki jądrowej. Do końca 2012 r. planowane jest wydatkowanie na ten cel 20 mln zł.