Pozostała działalność operacyjna

Czynności w ramach działalności jednostki, które są pośrednio związane z podstawową (zasadniczą; statutową) działalnością operacyjną oraz mają na celu zrealizowanie innych niż podstawowe zadania jednostki gospodarczej są ujęte w pozostałej działalności operacyjnej. 

Pozostałe przychody i koszty operacyjne zaprezentowano w tabeli 1.

Tabela 1. Pozostałe przychody i koszty operacyjne

Źródło: W. Gos, Vademecum samodzielnego księgowego, PAR, Warszawa 2008, s. 77-82.

Uwaga: w rachunku zysków i strat wykazuje się rezultat ze sprzedaży środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych metodą netto: wykazuje się zysk ze zbycia niefinansowych aktywów w grupie pozostałych przychodów operacyjnych, a stratę ze zbycia niefinansowych aktywów w grupie pozostałych kosztów operacyjnych.

Zadanie 1

W przedsiębiorstwie produkcyjnym Mag-Dor stan należności z tytułu dostaw i usług na dzień 01.04.2013 r. wyniósł 1.300.000,00 zł. W ciągu miesiąca powstały w kwocie 1.500.000,00 zł kolejne należności – z uwagi na odroczoną płatność przy sprzedaży produktów. W kwietniu odbiorcy spłacili należności w kwocie 2.100.000,00 zł. Na moment analizy portfela należności z tytułu dostaw i usług (kwiecień danego roku) Komisja ds. analizy należności stwierdziła, iż należność od odbiorcy X w kwocie 400.000,00 zł jest przeterminowana o 6 miesięcy – z analizy dokumentacji o stanie finansowym odbiorcy wynikała pogarszająca się jego sytuacja płatnicza. Komisja d/s analizy należności oceniła ryzyko spłaty na 40%, w związku z czym Dział Księgowości dokonał odpisu aktualizującego wartość należności.

Należy:

1. Obliczyć saldo konta Rozrachunki z odbiorcami z tytułu dostaw i usług na dzień 30.04.2013r. oraz saldo konta Odpisy aktualizujące wartość należności

2. Obliczyć wartość bilansową należności z tytułu dostaw i usług na 30.04.2013r.

3. Wskazać zasadność stosowania odpisu aktualizującego wartość należności z tytułu dostaw i usług, a także określić skutki bilansowo-wynikowe dokonanego odpisu aktualizującego.

Odpowiedź: saldo konta Rozrachunki …. 700.000,00 zł, Odpisy …. 160.000,00 zł; wartość bilansowa 540.000,00 zł. Dokonywanie odpisu aktualizującego wartość należności wynika z konieczności stosowania zasady ostrożnej wyceny (urealnianie wartości składników) – skutki: zmniejszenie wartości bilansowej należności i obciążenie pozostałych kosztów operacyjnych (wpływa to zmniejszająco na wynik finansowy)

Zadanie 2

Spółka Omega w księgach rachunkowych wykazywała na 01.03.20XXr. wartość początkową środka trwałego w kwocie 240.000,00 zł i dotychczasowe umorzenie 100.000,00 zł. Z uwagi na zmianę technologii podjęto decyzję o zaprzestaniu użytkowania tego środka trwałego i przeznaczeniu go do sprzedaży. Cena sprzedaży wyniosła 130.000,00 zł, poniesione koszty demontażu wyniosły 1.000,00 zł. Wszystkie rozrachunki zostały uregulowane kasowo.

Należy:

1. Podać księgową wartość netto środka trwałego.

2. Określić skutki bilansowo-wynikowe związane ze sprzedażą środka trwałego.

3. Obliczyć wynik ze sprzedaży środka trwałego; wskazać pozycję uwidocznienia w rachunku zysków i strat.

Odpowiedź: księgowa wartość netto środka trwałego wyniosła 140.000,00 zł; sprzedaż spowodowała zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych o 240.00,00 zł oraz zmniejszenie umorzenia środków trwałych o 100.000,00 zł, wpływ środków pieniężnych w kwocie 130.000,00 zł, rozchód środków pieniężnych 1.000,00 zł. Wynik ze sprzedaży jest stratą wynoszącą 11.000,00 zł.

Zadanie 9

W marcu 2013 r. Spółka X otrzymała darowiznę w postaci środka trwałego o wartości godziwej (rynkowej) 36.000,00zł. Amortyzację tego środka trwałego rozpoczęto od kwietnia, przyjmując metodę liniowych odpisów amortyzacyjnych – roczna stopa amortyzacji 20%.

Należy:

1. Podać skutki zaistniałych operacji gospodarczych – w marcu i kwietniu danego roku.

2. Ukazać skutki bilansowo-wynikowe na koniec roku 2013; podać pozycje sprawozdania finansowego, na które będą mieć wpływ uwidocznione operacje gospodarcze.

Odpowiedź: w marcu zwiększył się stan środków trwałych o 36.000,00 zł oraz powstały pozostałe przychody operacyjne w tej samej kwocie. W kwietniu dokonano odpisu umorzeniowo-amortyzacyjnego w kwocie 600,00 zł, tym samym zmniejszyła się wartość środka trwałego; do końca roku dokonano takich odpisów za 9 miesięcy, co oznacza, że na koniec okresu księgowa wartość netto środka trwałego wyniosła 30.600,00 zł (o taką kwotę powiększyła się bilansowa wartość środków trwałych), amortyzacja naliczona za 9 miesięcy spowoduje powiększenie na koniec okresu kosztów w układzie rodzajowym o kwotę 5.400,00 zł, może to skutkować większym kosztem osiągnięcia przychodów (jeśli produkty wytworzone zostaną sprzedane), W rachunku zysków i strat na koniec okresu będzie uwidoczniony pozostały przychód operacyjny (darowizna) w kwocie 36.000,00 zł.