KOMPETENCJE NACZELNIKA I DYREKTORA.

Dyrektor Izby Celnej:

• organ drugiej instancji w postępowaniu w sprawach celnych

• sprawuje nadzór nad naczelnikami urzędów celnych

• wykrywa i zwalcza przestępstwa i wykroczenia skarbowe (przemyt, oszustwo)

• sprawuje dozór i kontrolę celną

Dozór celny – wszelkiego rodzaju działalność podejmowana przez organy celne w celu zapewnienia przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów regulujących obrót towarowy z zagranicą.

Kontrola celna – wykonywanie specjalnych czynności, takich jak:

1. Weryfikacja towarów.

2. Kontrola posiadania i autentyczności dokumentów.

3. Kontrola bagaży i środków transportu.

4. Kontrola księgowości i innych dokumentów przedsiębiorstw.

Naczelnik Urzędu Celnego:

• pobór należności celnych, podatku VAT i podatku akcyzowego (akcyza w zupełności należy do urzędu celnego, VAT – tylko z tytułu importu z państw 3cich), podatku od gier

• organ pierwszej instancji w postępowaniu w sprawach celnych

• nadaje towarom przeznaczenie celne

• wydaje pozwolenia na korzystanie z procedur gospodarczych

• ściga i zwalcza przestępstwa i wykroczenia skarbowe

• sprawuje dozór celny i kontrolę celną

TARYFA CELNA – AKT PRAWNY.

Wspólna taryfa celna obejmuje:

1. Nomenklaturę scaloną - kod towaru, sklasyfikowanie towarów w obrocie towarowym. Nomenklatura scalona (CN) pozwala na sklasyfikowanie towarów w obrocie międzynarodowym a tym samym na stworzenie systemu, który umożliwia dokonanie identyfikacji towarów. Jest niezbędna do celów statystycznych (8 cyfr). Nomenklatura Unijna (CN) oparta jest na zharmonizowanym systemie oznaczania i kodowania towarów (HS). Nomenklatura dzieli się na sekcje (21), działy (96), poddziały (nie zawsze), pozycje i podpozycje.

Nad nomenklaturą scaloną czuwają: Światowa Organizacja Handlu, Światowa Organizacja Celna.

1 2 3 4 5 6 7 8

HS CN

1. Podstawowe stawki celne.

   • Stawki konwencyjne (podstawowe) – stosowane są do większości państw spoza UE.

   • Stawki autonomiczne – stanowią wyjątek od stawek konwencyjnych, przedstawiane są w taryfie celnej w formie przypisu; stawkę tą stosuje się jeżeli jest ona niższa niż konwencyjna oraz jeżeli nie jest wiadome pochodzenie towaru (dowolnie kształtowane przez UE).

   • Stawki ryczałtowe – sosowane są do towarów:

     • umieszczonych w przesyłkach wysyłanych przez osoby prywatne innym osobom prywatnym;

     • umieszczonych w bagażu podróżnych.

Towary powyższe nie mogą mieć charakteru handlowego, powinny być przewożone okazjonalnie; wartość rzeczywista towaru do 700 EUR na przesyłkę lub podróżnego; stawka = 2,5%.

1. Środki preferencji jednostronnych.

2. Środki preferencji dwustronny.

Wersje użytkowe taryfy celnej:

1. TARIC – Unijna wersja użytkowa taryfy celnej, oprócz wspólnej taryfy celnej zawiera również informacje dotyczące:

   1. Zawieszania cła

   2. Preferencji celnych

   3. Ceł antydumpingowych i antysubsydyjnych/subwencyjnych

   4. Produktów rolnych

   5. Zakazów/ograniczeń importu, eksportu, ograniczeń

Kod TARIC liczy 10 cyfr lub więcej, mogą być dodatkowe 4 cyfry (używa się ich aby określić, np. opłaty antydumpingowe i antysubwencyjne; produkty rolne, które zawierają w składzie sacharozę, skrobię, białko, co oznacza dodatkową opłatę; substancje farmaceutyczne, co do których wymagane jest pozwolenie).

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4

HS CN TARIC kody dodatkowe TARIC

1. ISZTAR –polska wersja taryfy celnej; zawiera ona dane pochodzące z systemu TARIC a także polskie dane dotyczące:

   1. Podatku VAT

   2. Podatku akcyzowego

   3. Krajowych środków ograniczających obrót towarowy

Wiążąca informacja taryfowa – WIT – dotyczy klasyfikacji towarów, jest to pisemna decyzja, która określa właściwy kod taryfy celnej dla jednego dowolnie zgłoszonego towaru; głównym celem tej instytucji jest wyeliminowanie w jak największym stopniu błędów klasyfikacyjnych. W Polsce WIT wydaje Dyrektor Izby Celnej w Warszawie. WIT ważna jest przez 6 lat od daty wydania. Wydana decyzja wiąże organy celne oraz osoby, którym udzielono informacji.

ŚRODKI TARYFOWE I POZATARYFOWE.

Środki taryfowe:

1. Kontyngent taryfowy – określona ilość lub wartość towaru w przywozie na obszar celny UE, dla który ustanowiono obniżoną stawkę celną. W kontyngencie ściśle określona jest jego wielkość oraz czas obowiązywania. Kontyngenty ustanawiane są tylko na surowce, materiały i komponenty nie produkowane w państwach w Unii albo wytwarzane w niewystarczających ilościach (nie mogą być nimi objęte produkty gotowe).

2. Plafon taryfowy – określona ilość lub wartość towaru, w przywozie na obszar celny UE, dla których ustanowiono obniżone stawki celne. Cechą charakterystyczną jest to, że określona ilość lub wartość plafonu może być realizowana a nawet przekroczona przed terminem przywrócenia stawek celnych określonych w taryfie celnej. Zamknięcie plafonu następuje w drodze odrębnego rozporządzenia.

3. Autonomiczne zawieszenie poboru ceł – autonomiczne zawieszenie dotyczy najczęściej wszystkich krajów, do których UE stosuje klauzulę największego uprzywilejowania; zakres towarowy autonomicznego zawieszenia ceł ustalony jest na podstawie wniosków przedsiębiorców. Zawieszenie polega na ustaleniu dla danego towaru stawki zero (całkowite zawieszenie) lub stawki niższej niż podstawowa (częściowe zawieszenie). Nie podlega ograniczeniom ilościowym i wartościowym w zakresie towarów, do których jest stosowane. Skorzystanie z niego nie wymaga pozwolenia. Jedynym wymogiem jest przedstawienie świadectwa pochodzenia.

Wiążąca informacja o pochodzeniu towaru – WIP – ma na celu stworzenie możliwości podmiotom dokonującym obrotu towarowego z zagranicą ustalenia pochodzenia towaru w przypadku, gdy istnieją poważne wątpliwości co do miejsca pochodzenia. Wydaje Dyrektor Izby Celnej w Warszawie.

Środki pozataryfowe:

1. Nadzór importu – monitoring towarów wjeżdżających.

   1. Nadzór uprzedni – wymagane pozwolenie

   2. Single checking (forma) – wymagane 1 pozwolenie wydawane przez organy państwa, do którego przywozi się towary (wyroby metalowe, włókiennicze, leki); bardzo dokładny monitoring.

   3. Double checking (forma) – wymagane 2 pozwolenia (od państwa, z którego się wywozi towar i od państwa, do którego się przywozi); bardzo dokładny monitoring.

2. Nadzór następczy – prowadzony w momencie przywozu, nie wymaga pozwoleń, czynnością wystarczającą jest rejestracja przez organ celny przywożonych lub wywożonych towarów.

3. Kontyngenty ilościowe – przywóz określonej wartości towarów na teren UE po normalnych stawkach celnych (bez ulg), nie można go przekroczyć. Określona ilość lub wartość towaru, która może być przywieziona w określonym czasie; poza kontyngentem obowiązuje zakaz przywozu.

Korzystanie z kontyngentu wymaga uzyskania pozwolenia. Rozdysponowanie kontyngentu ilościowego może odbywać się:

• Według kolejności otrzymania wniosków.

• Proporcjonalnie do wnioskowanych ilości.

• Proporcjonalnie do ilości lub wartości zrealizowanych obrotów przez osobę wnioskującą.

1. Zakaz przywozu importu – ustanawiana na poziomie UE lub konkretnych państw, najbardziej restrykcyjna forma.

DŁUG CELNY.

Dług celny – nałożony na osobę obowiązek uiszczenia należności celnych przywozowych, który stosuje się do towarów określonych zgodnie z przepisami prawa unijnego (art. 201 – 205). Powstanie długu celnego - import towaru. Dług celny powstaje z chwilą przyjęcia zgłoszenia celnego przez organ celny. Obowiązuje zasada bezdecyzyjnego przyjmowania zgłoszeń (dokument SAD) - powstanie w przywozie i wywozie.

Zabezpieczenie długu celnego - składane jest w celu pokrycia kwoty długu.

Zasady:

1. Jeden dług celny - jedno zabezpieczenie.

2. WKC - wprowadza instytucje gwaranta, czyli osoby trzeciej, która solidarnie z dłużnikiem może zobowiązać się do zapłaty długu celnego.

3. Zabezpieczenie może być obligatoryjne lub fakultatywne.

   1. Obligatoryjne - gdy wydane przez organ celny rozstrzygnięcia lub podjęcia innej decyzji albo czynności zależy od złożenia zabezpieczenia.

   2. Fakultatywne - w pozostałych przypadkach.

4. Zabezpieczenie może być pojedyncze i generalne.

POCHODZENIE TOWARÓW.

Pochodzenie towaru – ekonomiczna przynależność towaru, co oznacza, że pochodzenie nie zawsze związane jest z jednym państwem a także nie zawsze związane jest z krajem wywozu towaru, lecz z państwem, któremu można przypisać najbardziej znaczący udział w wytworzeniu towaru.

Preferencyjne pochodzenie towarów (jedno- i dwustronne):

• AKP – Afryka Karaiby Pacyfik (zniesione)

• Polega na zastosowaniu niższej lub zerowej stawki celnej, według której towar podlega ocleniu

• Preferencyjne pochodzenie może wynikać z dwustronnych umów zawieranych przez Unię albo mieć charakter jednostronny (wyraz dobrej woli UE)

• Dwustronne. My coś im, oni coś nam.

• Jednostronne. Generalny system preferencji celnych (GSP) ma charakter:

  1. Jednostronny

  2. Autonomiczny (samodzielny) – ulgi dla krajów korzystających są udzielane na warunkach i zasadach określonych jednostronnie, bezumownie, przez państwo udzielające (UE)

  3. Niewzajemny – państwa beneficjenci (korzystające z systemu) nie muszą odwzajemniać się identycznymi lub jakimikolwiek rozwiązaniami preferencyjnymi

GSP + - system zachęt specjalnych dodany do GSP

GSP – kraje rozwijające się i słabo rozwinięte (najmniej rozwinięte)

• Lista beneficjentów nie jest stała (obserwacje 3 letnie przed wykreśleniem i przed wpisaniem; PKB musi być niższe niż PKB średnie wszystkich państw)

• Zasady (Generalne zasady stosowania preferencyjnych stawek celnych):

  1. Towar przywożony musi pochodzić z kraju korzystającego z preferencji. (art. 23)

  2. Towar musi być bezpośrednio przywieziony z kraju korzystającego z preferencji na obszar UE.

Dowodem spełnienia warunków bezpośredniego transportu jest przedłożenie organom celnym jednolitego dokumentu przewozowego, z zastosowaniem którego dokonano przejazdu przez kraj tranzytu.

Za przywożone bezpośrednio uważa się:

• Produkty, których przewóz nie odbywa się przez terytorium innego kraju.

• Produkty, których przewóz odbywa się bez przerw w rurociągami przez terytoria innych krajów.

• Produkty stanowiące pojedynczą przesyłkę, których przewóz odbywa się przez terytorium innych krajów, pod warunkiem, że produkty zostaną pod nadzorem organów celnych i nie będą tam poddawane innym czynnościom niż rozładunek lub jakiejkolwiek innej czynności mającej na celu zachowanie w niezmienionym stanie.

  1. Pochodzenie towaru powinno być udokumentowane.

Dokumenty:

• Formularz A (świadectwo pochodzenia towaru) – wystawiany jest przez kraj, z którego towar pochodzi; świadectwo pochodzenia towarów wystawiają między innymi organy Ministerstwa Gospodarki na wniosek eksportera lub przedstawiciela eksportera, organy celne, resorty;

• Deklaracja na fakturze (gdy wartość towarów nie przekracza 6,000 EUR) – powinna poświadczać, że towary nią objęte spełniają wszystkie wymogi dotyczące ustalania pochodzenia towarów i powinna być podpisana przez osobę ją składającą;

• Świadectwo EUR1 – trzeba złożyć wniosek, który składany jest przez odpowiednie organy, może być stosowany przez kraje GSP.

Pochodzenie niepreferencyjne towarów:

• Nie uprawnia do niczego ani do stawek zerowych, ani do niższych niż taryfowe.

• Jeżeli w produkcję zaangażowany jest więcej niż jeden kraj, uznaje się, że towar pochodzi z kraju, w którym podlegał ostatniej istotnej ekonomicznie uzasadnionej obróbce lub przetworzeniu, w wyniku której powstał nowy produkt w porównaniu do użytych surowców i pół produktów.

• Potwierdzeniem pochodzenia towarów jest świadectwo pochodzenia, jednak w niektórych sytuacjach może być dokonane na podstawie innych dowodów a mianowicie trwałego oznaczenia na towarze MADE IN… lub też określenia pochodzenia na fakturze.

Pochodzenie niepreferencyjne (art. 22 – 26). Niepreferencyjne pochodzenie towarów ustalone jest dla celów:

• Stosowania taryfy celnej Wspólnoty Europejskiej.

• Stosowania środków pozataryfowych.

• Sporządzania statystyki handlu zagranicznego.

Dokumenty: świadectwo pochodzenia. Towary wrażliwe (głównie rolne) – narażone na konkurencję, zagrożone przez inne towary przywożone na rynek UE; niewrażliwe – głownie przemysłowe, mechaniczne.

METODY WARTOŚCI (WYMIENIĆ).

1. Metoda wartości transakcyjnej (art. 29, 32, 33 WKC) – za wartość celną przyjmuje się wartość transakcyjną, czyli cenę faktyczną zapłaconą lub należną za towar.

2. Metoda wartości transakcyjnej towarów identycznych (art.30 WKC)

3. Metoda wartości transakcyjnej towarów podobnych (art. 30 WKC)

4. Metoda wartości opartej na cenie jednostkowej (art. 30 WKC)

5. Metoda wartości kalkulowanej (art. 30 WKC)

6. Metoda ustalania wartości na podstawie danych dostępnych w Unii (metoda „ostatniej szansy”, art. 31 WKC)

Powyższe metody należy stosować w takiej kolejności w jakiej są wymienione.