RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA MSM I Opracowała: Elżbieta Kalwasińska

PRZYKŁAD 1

Ustalić wynik działalności jednostki produkcyjnej stosując rachunek kosztów pełnych (aktualnie obowiązującą modyfikację tego rachunku) i rachunek kosztów zmiennych.

Dane o rozmiarach produkcji i sprzedaży oraz wysokości kosztów w trzech kolejnych okresach:

WARIANT I

Wielkość produkcji w każdym okresie 300 szt. Jest to normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych danej jednostki.

Wielkość sprzedaży: okres I – 300 szt., okres II – 200 szt., okres III – 400 szt.

WARIANT II

Wielkość produkcji : okres I – 300 szt., okres II – 400 szt., okres III – 200 szt.

Wielkość sprzedaży w każdym okresie 300 szt.

Cena sprzedaży : 100,-

Koszty: Materiały bezpośrednie 20,- / szt.

Płace bezpośrednie 35,- / szt.

Koszty pośrednie 20,- / szt.

w tym: zmienne 15,- / szt.

stałe 1500,- (dla produkcji 300 szt.)

Koszty sprzedaży zmienne 4,- / szt.

Koszty zarządu 2000,-

PRZYKŁAD 2

W magazynie spółki na dzień 01.02.200x r. znajdowało się 50 sztuk produktów G. Jednostkowy koszt zmienny wytworzenia tego produktu wynosił 17 zł, zaś koszt stały na jednostkę produktu 3 zł.

W lutym spółka wytworzyła 150 sztuk produktów G ponosząc następujące koszty jednostkowe:

Materiały bezpośrednie 9,-

Płace bezpośrednie 7,-

Zmienne koszty pośrednie produktu 5,-

Zmienne koszty sprzedaży 3,-

Stałe koszty pośrednie produktu 3,- (przy normalnym wykorzystaniu zdolności

produkcyjnych równym 200 sztuk)

Ponadto spółka poniosła stałe koszty zarządu w kwocie 400 zł.

Miesięczna sprzedaż produktów G wyniosła 180 sztuk po 38 zł.

Wycena rozchodu produktów gotowych odbywa się wg zasady FIFO.

Ustal wynik działalności spółki stosując rachunek kosztów pełnych i rachunek kosztów zmiennych.

PRZYKŁAD 3

Jednostka produkcyjna posiada dwa wydziały produkcyjne A i B. W każdym wydziale produkowane są dwie grupy wyrobów:

Wydział A: I grupa: wyroby 1 i 2, II grupa: wyroby 3 i 4;

Wydział B: III grupa: wyroby 5 i 6, IV grupa wyrób 7

WYROBY	PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY	KOSZTY ZMIENNE WYROBÓW	KOSZTY STAŁE WYROBÓW
1	700	300	160
2	500	150	120
3	300	220	80
4	250	100	70
5	600	300	---
6	180	190	---
7	550	300	90

Koszty stałe grup : I – 200 i III – 20

Koszty stałe wydziałów: wydział A – 110 i wydział B – 100.

Koszty zarządu: 90.

Ustalić wynik finansowy stosując wielostopniowy zmienny rachunek kosztów i wyników.

PRZYKŁAD 4

W przedsiębiorstwie dane dotyczące produktów są następujące:

TREŚĆ	WYRÓB A	WYRÓB B	WYRÓB C
Cena wyrobu	100,-	150,-	220,-
Koszty zmienne	60,-	100,-	150,-
Koszty stałe produktów	20 000,-	90 000,-	50 000,-
Wielkość produkcji 10000 szt.	2000	5000	3000
Udział w produkcji/sprzedaży	0,2	0,5	0,3

Pozostałe koszty stałe 240 000 zł dotyczą całej jednostki.

Na podstawie powyższych danych należy:

1. obliczyć próg rentowności ilościowy, wartościowy i procentowy;

2. obliczyć strefę bezpieczeństwa ilościową, wartościową i procentową;

PRZYKŁAD 5

Spółka AKA wytwarza 3 wyroby P, T, N. Koszty stałe spółki wynoszą 105 600,-.

Wyszczególnienie	P	T	N
Ceny	500,-	300,-	250,-
Koszty zmienne jednostkowe kz	200,-	180,-	150,-
Jednostkowa marża brutto Mb	300,-	120,-	100,-
Pracochłonność godz/szt.	3	2	5
Struktura produkcji	0,4	0,3	0,3
Planowana produkcja w szt.	480	360	360

1. Oblicz próg rentowności ilościowy, wartościowy i procentowy.

2. Jednostka posiada rezerwę czasu pracy w wysokości 120 godzin. Który wyrób powinna wytwarzać?

3. Jaka powinna być wartość produkcji sprzedanej, aby osiągnąć zysk ze sprzedaży w wysokości 60 000,-

PRZYKŁAD 6

Spółka X zrealizowała sprzedaż o wartości 36 000 zł. Strefa bezpieczeństwa wynosiła 20%, a stopa (wskaźnik) marży brutto 30%. Należy obliczyć:

1. Próg rentowności.

2. Zysk przy danych rozmiarach sprzedaży.

3. Jaka wartość sprzedaży zapewni zysk w wysokości 3 240 zł ?

PRZYKŁAD 7

W spółce G stopa (wskaźnik) marży brutto wynosi 40%, a wartość przychodów ze sprzedaży w progu rentowności 260 000 zł. Spółka osiągnęła w tym okresie zysk w wysokości 50 000 zł. Należy obliczyć:

1. Wartość przychodów ze sprzedaży w danym okresie.

2. Koszty zmienne.

3. Strefę bezpieczeństwa.

PRZYKŁAD 8

W spółce B przychody ze sprzedaży wynosiły 6 000 zł, stopa (wskaźnik) marży brutto 40%, a strefa bezpieczeństwa 30%. Należy obliczyć:

1. Próg rentowności.

2. Zysk przy danych rozmiarach sprzedaży.

3. Jaka powinna być wartość sprzedaży, aby zysk wzrósł o 50% ?

PRZYKŁAD 9

W spółce ZONA produkuje się trzy rodzaje wyrobów A, B i C.

	Wyrób A	Wyrób B	Wyrób C
Cena (w zł)	10,-	15,-	20,-
Popyt (w szt.	1000	1500	2000
Koszt zmienny jedn.	6,-	7,-	14,-

Wzrost ceny o 1 zł spowoduje spadek popytu:

dla wyrobu A o 100 szt.

dla wyrobu B o 300 szt.

dla wyrobu C o 250 szt.

Obniżenie ceny o 1 zł spowoduje wzrost popytu:

dla wyrobu A o 100 szt.

dla wyrobu B o 200 szt.

dla wyrobu C o 500 szt.

Na podstawie powyższych danych ustal optymalne ceny sprzedaży, które umożliwiają uzyskanie maksymalnej marży brutto.

PRZYKŁAD 10

Zarząd firmy MONA polecił opracować różne warianty ustalania ceny sprzedaży wyrobu W.

W celu ustalenia ceny zebrano następujące informacje:

- przewidywana wielkość sprzedaży (w szt.) 2 000

- jednostkowy koszt zmienny (w zł) 10,-

- jednostkowy koszt pełny (całkowity) 18,-

- koszty stałe 16 000,-

- zainwestowany kapitał do produkcji wyrobu W 80 000,-

- planowany zysk 7 200,-

- planowana stopa zwrotu kapitału 9%

Przedstaw zarządowi firmy ceny obliczone według:

1. formuły „Koszty plus...”

2. formuły „Koszty plus zysk od kapitału”,

PRZYKŁAD 11

Jednostka produkuje trzy rodzaje wyrobów X,Y i Z. Ich koszty i sprzedaż kształtują się następująco:

Wyrób Sprzedaż Jednostkowy koszt zmienny Cena sprzedaży

(w szt.)

X 2 000 8,- 15,-

Y 5 000 10,- 20,-

Z 1000 6,- 10,-

Koszty stałe roczne 42 500,-

Jednostka otrzymała dwie oferty dotyczące:

1. Produkcji 1000 szt. wyrobu K po cenie 20,-. Jednostkowy koszt zmienny wynosi 12,-. Podjęcie produkcji spowoduje wzrost kosztów stałych o koszty leasingu operacyjnego wynoszące w skali rocznej 7 500,-;

2. Produkcji 3 000 szt. wyrobu M po cenie 19,-. Jednostkowy koszt zmienny wynosi 18,-. Realizacja oferty spowoduje zmniejszenie ceny wyrobu X o 1zł i ograniczenie produkcji wyrobu Z o 10%.

Którą z tych ofert powinna przyjąć jako korzystniejszą? Uzasadnij swój wybór wykorzystując DGC.

PRZYKŁAD 12

Firma zamierza wprowadzić na rynek nowy produkt X. Przeprowadzono badania rynku, które kosztowały 15.000,- wykazały, że zapotrzebowanie na ten produkt będzie trwało tylko rok i będzie wynosiło 40.000 szt., przy cenie sprzedaży 15,-.

Informacje o kosztach i procesie produkcji:

a) Materiały. Na wytworzenie produktu X potrzebne są materiały A, B i C.

Materiał A firma używa do dotychczasowej produkcji. Materiał B pozostał z poprzednich zakupów i nie jest normalnie używany przez firmę. Można go sprzedać po 2,- za jednostkę. Materiału C firma nie posiada.

Materiał Zużycie Stan Koszt jednostkowy

jednostkowe pocz. historyczny odtworzenia odsprzedaży

A 1,5/szt. 80.000 jn. 2,30 2,- 1,60

B 2,0/szt. 40.000 jn. 3,50 2,50 2,-

C 0,3/szt. --------- ----- 5,- 4,80

b) Wynagrodzenia. Wytworzenie jednostki produktu X wymaga 1/5 godziny (12 minut) pracy wykwalifikowanej płatnej po 10,- za godzinę i 2 godzin pracy niewykwalifikowanej płatnej po 2,- za godzinę. Firma nie może skierować do wytworzenia produktu X ani jednego pracownika wykwalifikowanego. Natomiast w najbliższym roku będzie posiadała nadwyżkę robocizny niewykwalifikowanej w wysokości 100.000 godzin. Pracownicy niewykwalifikowani są wynagradzani według systemu dniówkowego. Produkcja wymagać będzie także zatrudnienia dodatkowego kierownika produkcji z wynagrodzeniem 8.000,- rocznie.

c) Środki trwałe. Do wytwarzania produktu X potrzebna jest maszyna Z, która obecnie nie jest przez firmę wykorzystywana. Maszyna ta może być natychmiast sprzedana. W przypadku podjęcia produkcji produktu X może być sprzedana za rok. Informacje dotyczące maszyny Z:

historyczna cena nabycia 98.000,-

umorzenie (metoda liniowa) 56.000,-

okres użytkowania 7 lat

cena sprzedaży w tej chwili 39.000,-

cena sprzedaży za rok 10.000,-

d) Koszty zarządu. Firma ponosi pewne koszty administracyjne. Część z nich ma charakter kosztów stałych (dzierżawa, podatki), część zmiennych (ogrzewanie, oświetlenie). Stałe koszty administracyjne (bez amortyzacji) wynoszą 50.000,- i pozostają na niezmienionym poziomie bez względu na to, czy podejmiemy produkcję produktu X czy też nie. Natomiast koszty zmienne zgodnie z analizą regresji liniowej zostały ustalone w proporcji do robocizny niewykwalifikowanej na poziomie 0,60 na jedną roboczogodzinę.

Czy spółka powinna rozpocząć produkcje wyrobu X?

PRZYKŁAD 13

Spółka z o.o. otrzymała dodatkowe zamówienie na produkcje wyrobu T, którego cena sprzedaży wynosi 650,-. Przyjęcie oferty spowoduje wzrost kosztów stałych o 5000,-, jednostkowy koszt zmienny wyrobu T wynosi 450,-.

Na podstawie powyższych danych określić jaka powinna być minimalna wielkość zamówienia, aby spółka nie poniosła straty?

PRZYKŁAD 14

Przedsiębiorstwo zamierza produkować proszek do prania w ilości 40 000 kg. Wysłano oferty do kontrahentów w celu opracowania i wdrożenia technologii produkcji. Otrzymano dwie oferty, które można zaakceptować. Dane wynikające z tych ofert są następujące:

Treść	Oferta I	Oferta II
Jednostkowe koszty zmienne (zł/kg)	2,5	2,7
Koszty stałe (w zł)	28 000	18 000

Na podstawie przedstawionych danych dokonać wyboru wariantu technologicznego.

PRZYKŁAD 15

Spółka może wytwarzać podzespoły A wchodzące w skład wyrobu X, ponosząc następujące koszty jednostkowe:

- materiały bezpośrednie 250,-

- płace bezpośrednie 420,-

- koszty wydziałowe

stałe 90,-

zmienne 30,-

- koszty zarządu (stałe) 110,-

Razem koszty 900,-

Firma może wyprodukować brakujące 200 sztuk podzespołu A po powyższych kosztach, ale tylko wtedy, gdy zrezygnuje z produkcji 50 sztuk wyrobów Y. Marża brutto wyrobu Y wynosi 300,-. Jednocześnie w wyniku złożonej oferty zgłosił się kontrahent, który może wyprodukować podzespół A i sprzedać po cenie 800,- za sztukę. Produkować podzespoły czy je zakupić?

PRZYKŁAD 16

Spółka może produkować trzy rodzaje asortymentu.

ASORTYMENT	ILOŚĆ SPRZEDAŻY	CENA SPRZEDAŻY	JEDNOSTKOWY KOSZT PEŁNY	JEDNOSTKOWY KOSZT ZMIENNY
A	2 000	200,-	180,-	140,-
B	1 000	250,-	200,-	160,-
C	3 000	180,-	190,-	120,-

Koszty stałe wynoszą 330 000,-

Na podstawie powyższych danych :

Obliczyć przychody, koszty, zysk, stosując koncepcje rachunku kosztów pełnych i zmiennych

Określić, czy uzasadnione jest wstrzymanie produkcji i sprzedaży nierentownego asortymentu

PRZYKŁAD 17

Spółka może produkować każdy z trzech asortymentów wyrobów: A, B, C. Miesięczne zdolności produkcyjne firmy wynoszą 3 000 maszynogodzin. Koszty stałe wynoszą 70 000,-.

Na podstawie przeprowadzonych badań rynku ustalono ograniczenia ze strony popytu, które wynoszą odpowiednio: 5000 sztuk – A, 4000 sztuk – B, 2000 sztuk – C.

Podstawowe informacje o asortymentach :

ASORTYMENT	A	B	C
Cena sprzedaży (w zł)	52	67	80
Jednostkowy koszt zmienny (w zł)	36	41	55
Norma czasu wytwarzania (mh)	0,5	1	2

Na podstawie powyższych danych ustalić, które asortymenty powinna produkować spółka w celu uzyskania maksymalnej rentowności.

PRZYKŁAD 18

Jednostka zaplanowała następującą produkcje i sprzedaż:

Wyrób	A	B	C
Cena	200	250	300
Koszt zmienny jedn.	70	80	120
Sprzedaż w sztukach	600	800	900

Koszty stałe 226 000

Stopień wykorzystania mocy produkcyjnych 100%.

Po sporządzeniu powyższego budżetu otrzymano dodatkowa ofertę zakupu 120 szt. wyrobu A po cenie 150 i 120 szt. wyrobu B po cenie 200. po analizie kosztów okazało się , że dodatkowa produkcja wyrobu A wymagać będzie zatrudnienia dodatkowych pracowników bezpośrednio produkcyjnych, których wydajność będzie niższa niż dotychczas. Koszty zmienne dodatkowej oferty z tego tytułu wzrosną o 30%. W przypadku wyrobu B przyrost kosztów zmiennych dodatkowej oferty będzie wynosił 15% oraz kosztów stałych o 18 000.

Na podstawie powyższych danych:

1. oblicz zysk zgodny z pierwotnym planem

2. podejmij decyzję o przyjęciu dodatkowych ofert na podstawie analizy zysku ze sprzedaży

3. podejmij decyzję o przyjęciu dodatkowych ofert na podstawie analizy DGC dla wyrobu A i B.

PRZYKŁAD 19

Spółka MAK wytwarza cztery rodzaje produktów A, B, C i D. Materiały oraz pracownicy potrzebni do produkcji są dostępne w każdej ilości. Ograniczenie stanowi zestaw posiadanych maszyn. Spółka dysponuje 20 maszynami, z których 12 może produkować wszystkie wyroby, a pozostałe 8 – tylko wyroby A i B. dyspozycyjny czas maszyny w skali roku wynosi 8000 godzin. Minimalna roczna produkcja wyrobów, zgodnie z podpisanymi umowami, wynosi odpowiednio: A – 20 000 szt., B – 20 000 szt., C – 10 000 szt., D – 10 000 szt. Maksymalna sprzedaż nie jest określona.

Dane wyjściowe o cenach, kosztach i maszynochłonności:

	A	B	C	D
Cena sprzedaży (zł/szt.)	80	100	120	200
Koszty zmienne (zł/szt.	65	78	85	150
Maszynochłonność (mh/szt.)	1,2	1,5	1,4	2,1

Opracuj plan produkcji uwzględniający optymalne wykorzystanie posiadanych zdolności produkcyjnych.