Charakterystyka i ocena wybranej nauczycielskiej strategii przetrwania

W książce A Jankowskiego „Uczeń w teatrze życia szkolnego „ znajduje się rozdział pt: „Strategie nauczycieli – sztuka przetrwania i gra samym sobą”. Przedstawia on 8 typów strategii przetrwania nauczyciela wśród uczniów.

Strategię którą wybrałam to Negocjacje. P. Woods uważa że u jej podstawy leży idea wymiany. Polega ona na stosowaniu apeli, próśb, obietnic, pochlebstw, przekupstw i gróźb. W zamian za dobre sprawowanie i wykonanie pracy oferuje wcześniejsze puszczenie do domu, przymknięcie oka na chwilę na jakieś reguły lub obiecuje pewne działanie załamujące monotonię życia szkolnego typu filmy, wycieczki, wyjścia. Przy apelowaniu może powoływać się na rodziców, abstrakcję, grupę lub wspólne więzy między nauczycielem a klasą. Jeżeli takie negocjacje sprawią wywołają poczucie lojalności wobec nauczyciela to szanse przetrwania wzrastają. Często negocjacje to ustalone reguły między nauczycielem a uczniami z których musza się potem wywiązywać . Negocjacje mają charakter przetargu na zasadzie osłabienia nieco jakiejś reguły by osiągnąć zamierzony cel.

Według mojego zdania strategia negocjacyjna jest najlepszą z możliwych strategii przetrwania nauczyciela. Stanowi ona najmniejsze ryzyko tego że nauczyciel będzie albo uważany za tyrana i uczniowie będą się go bać albo w druga stronę, będą wykorzystywać jego uległość i pasywność by wejść mu na głowę i robić co tylko zechcą. Metoda ta sprawia że wszyscy osiągają swój cel w mniejszym lub większym stopniu a gdy nauczyciel używa przekupstw bądź manipuluje tak sprytnie obraną sprawą że osiąga dokładnie to co chce a uczniowie mają poczucie że osiągnęli to czego oni chcieli. Wymiana obustronna prowadzi do tego że uczniowie wiedzą jaki nauczyciel jest, że mogą się z nim dogadać, nie boją się go a wręcz przeciwnie, często stają się do niego bardzo przywiązani. Uważają że pomimo stosowania czasem gróźb czy przekupstw to jest on uczciwy i dotrzymuje danego słowa a więc można na nim polegać.

W dzisiejszych czasach nauczyciel musi być elastyczny, nie oznacza to że ma pozwalać uczniom na wszystko, tylko ma być bardziej ich partnerem. Dzieci rozwijają się szybciej, postęp technologii sprawia że mają dostęp do wielu informacji, są mądrzejsze i sprytniejsze i potrafią to wykorzystać, nie mają oporów. Aby im zaimponować lub aby co ważniejsze, nabrały do nauczyciela zaufania trzeba stosować jasne, czytelne, przejrzyste i uczciwe reguły które w strategii negocjacji się sprawdzają się najlepiej.

Podczas swojej praktyki w świetlicy szkolnej jak i świetlicy środowiskowej w sposób bezpośredni doświadczyłam takiej strategii przetrwania jaką są negocjacje oraz zaobserwowałam jak świadomie bądź nieświadomi stosuje ją nauczyciel – wychowawca. Ta technika jest tak naturalna że często nie zwracamy uwagi na to że z niej korzystamy.

W świetlicy nie każde dziecko chciało wykonywać swoje zadania, odrabiać lekcje , pomagać w przygotowaniu posiłku, sprzątać po wspólnej zabawie czy pomagać innym, młodszym dzieciom w nauce. Ważne jest więc aby wtedy pozytywną więź między nimi by poczuło swoistą akceptację , zrozumienie a relacje były jasne i , zrozumiałe i akceptowanie przez wszystkie strony.

Pracując z tymi dziećmi starałam stać się dla nich partnerem, pokazać że mają one swoje obowiązki przychodząc do świetlicy ale też że ma je każdy ale zawsze pomogę im w trudnościach edukacyjnych, że mogą się zwrócić o pomoc i radę. Okazywałam przyjacielski stosunek do nich, często zawierałam umowy z kilkoma podopiecznymi którzy nie chcieli odrabiać lekcji a od razu się bawić, mówiłam wtedy „ jeżeli teraz zrobisz te zadania to pomogę Ci, będzie szybciej, będziesz zmógł się potem pobawić a po powrocie do domu będziesz mieć wolny czas”. Dzieci czasem bardziej , czasem niej chętnie ale zgadzały się na taki układ wiedząc że jest to dla nich korzyścią. Na początku trzymały się na dystans w stosunku do mnie lecz po kilkunastu dniach zaufały mi w pełni i chętnie same przychodziły prosząc o pomoc w nauce, zbudowało to wzajemne pozytywne relacje a co za tym idzie, chętnie, bez narzekania przyjmowały powierzone im zadania.

Uważam że podtrzymanie dobrych relacji, akceptacja i ustalenie reguł jest podstawą do tego aby w prosty i przyjemny sposób ta strategia dała nam przetrwanie.