Wczesna interwencja logopedyczna w okresie noworodkowym i dziecięcym od 0 do 3 roku życia .
Stymulacja rozwoju mowy.
Program spotkania
Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy.
Badanie logopedyczne noworodka.
Reakcje słuchowe i mowa od 0 do 3 r.ż.
Stymulacja i usprawnianie aparatu artykulacyjnego.
Czynniki działające niekorzystnie na rozwój mowy.
Kształcenie sprawności językowej w wieku młodszym poprzez zajęcia grupowe.
I. PRENATALNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MOWY
Rozwój mowy nie zaczyna się od chwili, kiedy dziecko wypowiada pierwsze słowa. Rozwój mowy jak i innych czynności układu nerwowego, zaczyna się od chwili poczęcia. Dziecko, już jako płód, przygotowuje się do rozpoczęcia nabywania mowy - okres przygotowawczy.
Kształtowanie się i funkcjonowanie narządów mowy dziecka odbywa się przed jego narodzeniem.
Rozwój układu nerwowego obserwujemy od 13 dnia życia płodowego.
4 tydzień życia płodowego płód reaguje na bodźce dotykowe; rozwija się współpraca miedzy układem mięśniowym i układem nerwowym; obserwujemy pierwsze objawy odruchu wargowego, powodują one skręt tułowia u płodu.
Od 8 - 12 tygodnia życia płodowego z podniebienia wtórnego kształtuje się podniebienie twarde, miękkie i języczek.
12 tydzień życia płodowego - rozpoczynają pracę mięśnie oddechowe i fonacyjne oraz mięśnie biorące udział w ssaniu; w tym też okresie warga górna unosi się do góry pod wpływem dotknięcia, co daje początek odruchu wargowego; mięśnie dziecka są jeszcze bardzo słabe, ale już wówczas zaczyna się ich praca treningowa.
16 - 17 tydzień życia płodowego drażnienie warg powoduje ich zamknięcie, otwarcie, wysuwanie i wykonywanie ruchów ssących, ssie własny palec.
Około 20 tygodnia życia płodowego - zakończony rozwój odruchów wargowych.
23 tydzień życia płodowego - dziecko jest przygotowane do samodzielnego oddychania.
29 tydzień życia płodowego - zakończony rozwój odruchu ssania; dziecko zdrowe urodzone w tym wieku porodowym ma szanse na samodzielne ssanie.
31 tydzień życia płodowego - rozwija się odruch lizania.
32 tydzień życia płodowego - pełna koordynacja aktu ssania, połykania i oddychania
W 33 tygodniu życia płodowego bodźcowany język wysuwa się i dotyka wargi górnej (rozwija się odruch wypychania).
W okresie prenatalnym rozwija się też narząd fonacyjny. Kształtowanie się wiązadeł głosowych trwa do 3 miesiąca życia płodowego. W tym też czasie dziecko rozpoczyna połykanie wód płodowych. Ćwiczy w ten sposób mięśnie, które po urodzeniu biorą udział w wytwarzaniu dźwięków mowy. Wraz z ruchami połykania rozpoczyna się pod koniec 3 miesiąca życia płodowego ruchy nabierania i wypierania wód płodowych, które są potrzebne przy wydychaniu i wdychaniu powietrza po urodzeniu, a więc potem przy mówieniu.
Podstawowym i niezbędnym warunkiem decydującym o rozwoju mowy jest prawidłowy słuch. Kształtuje się on bardzo wcześnie, jest zmysłem najlepiej rozwiniętym w pierwszych 3 m.ż. płodowego, a po urodzeniu jest już dojrzały do pracy. Między 4 a 5 m.ż. płodowego dziecko zaczyna reagować na bodźce akustyczne. Odbiera pozasłuchowo charakterystyczne cechy dźwięków, np. akcent, melodia, rytm, natężenie. Przyswaja sobie zatem prozodyczne cechy systemu językowego, którym mówi jego otoczenie. Płód posiada zdolności magazynowania informacji. Dobrze słyszy i rozpoznaje głos matki spośród innych słyszanych już po narodzinach.
II. BADANIE LOGOPEDYCZNE NOWORODKA
Ocenie poddawane są odruchy z głównych punktów twarzy, istotnych dla rozwoju mowy. Do tych odruchów zalicza się: ssania, połykania, zwracania, kąsania, żuchwowy, wysuwania języka, otwierania ust, odruchy wargowe.
Badanie odruchów
odruch ssania (aktywnie funkcjonuje od narodzin do 1 - 1,5 r.ż.; w 2 m.ż. obserwujemy dojrzewanie tego odruchu - dziecko potrafi hamować ssanie pod wpływem innego bodźca, np. słuchowego; niezintegrowany odruch m.in. blokuje rozwój odruchów związanych z jedzeniem: przełykania, kąsania, gryzienia, żucia, słabo informuje o stanie głodu). - aktywizuje się podczas stymulacji obszaru pomiędzy miękkim i twardym podniebieniem.
odruch przełykania (funkcjonuje od narodzin przez całe życie;; integracja w 4 m.ż.; zintegrowany odruch przełykania funkcjonuje z odruchem ssania, żucia i oddychania) - stymulacja jamy ustnej, podniebienia- następuje ssanie i połykanie.
odruch wymiotny (funkcjonuje od urodzenia, pozostaje na całe życie; odruch pierwotnie jest związany z reakcją na zbyt dużą ilość pokarmu)- podrażnienie tylnej części języka: reakcja- odchylenie głowy ku tyłowi.
odruch kąsania (aktywizuje się po narodzinach do 5 m.ż. zanika przy pojawieniu się odruchu żucia; integracja: 7-9 rok życia) - dotykamy palcem wskazującym dziąseł od przodu: reakcja zaciśnięcia szczęk.
odruch żucia (pojawia się około 7 m.ż., aktywnie funkcjonuje od 12 miesiąca przez całe życie; musi wycofać się odruch kąsania, żeby się pojawił odruch żucia. Jest to odruch nieuświadomiony, często jest stymulowany przez dziecko np. wkłada piąstki do buzi, zabawki i próbuje żuć dziąsłami. Dziecko odwrażliwia sobie wtedy śluzówkę jamy ustnej przez żucie. Odruch żucia, który oprócz prawidłowości pokarmowych gwarantuje płynność ruchów mownych przy gaworzeniu. Sprawne ruchowo dziecko najczęściej manipuluje wokół twarzy, jamy ustnej) - dotykanie dziąseł w okolicach zębów trzonowych reakcja - ruchy żujące.
odruch żuchwowy (pojawia się od urodzenia i zmniejsza się) - palec wskazujący odciąga brodę, drugim uderzamy w palec odciągający: reakcja - żuchwa podnosi się
odruch wysuwanie języka (od urodzenia, rozwija się)- kładziemy kawałek stałego pokarmu na czubku języka: reakcja - dziecko wypycha na zewnątrz.
odruch wargowy: otwierania ust (od urodzenia do 4 m.ż.): zbliżenie butelki z pokarmem do ust powoduje otwieranie ust; szukania dotyk środka i górnej wargi oraz kącików ust powoduje skręt głowy w kierunku podrażnienia; na początku odruch ten związany jest z poszukiwaniem źródła pokarmu i aktywizuje odruch ssania; kieruje ruchem całego ciała i głowy w stronę bodźca - uczy orientacji w przestrzeni.
odruch łaskotania (od 4 m.ż., pozostaje) - łaskotanie w okolicy żeber: reakcja - niekontrolowany śmiech, ruchy głowy w poziomie.
O prawidłowości rozwoju mowy u dziecka decyduje też budowa narządów mowy. Podczas badania jamy ustnej zwracamy uwagę na wielkość języka, usytuowanie wędzidełka, sklepienie podniebienia i jego ciągłość, ciągłość warg oraz dziąseł.
Sprawdzamy również:
wrażliwość twarzy na dotyk (głaszczemy po twarzy)
reakcje na bodźce akustyczne (reakcja na bodziec 40dB: występuje odruch uszno - powiekowy, przejawiający się zaciśnięciem powiek, mrużenie oczu),
odruch Moro (do 6 m.ż.) - można go wywołać przy uderzeniu w łóżeczko lub w materac. Dziecko wykonuje nagle czynność składającą się z kilku faz: rozstawienia kończyn górnych lekko zgiętych w stawach łokciowych, a następnie przywiedzenie kończyn w kierunku klatki piersiowej,
sposób oddychania (każdy noworodek oddycha przez nos - zwiera wargi, unosi język do podniebienia)
Ocena logopedyczna noworodka „uszkodzonego”
Podczas badania noworodka oceniamy wszystkie odruchy. W przypadku dzieci obciążonych może wystąpić:
zniesienie odruchu wargowego (drażnimy wargę, dziecko reaguje skrętem nogi i stopy lub skurczem brzucha). Dziecko bez odruchu wargowego ma trudności ze ssaniem, nie gaworzy. Brak odruchu wargowego może świadczyć o MPDz.
Brak odruchu ssania lub słaby odruch ssania. Logopeda wywołuje odruch ssania poprzez włożenie czubka palca do ust noworodka. Udziela wskazówek matce. Zaleca masaż warg, który poprawi pracę mięśnia okrężnego oraz masaż języka.
Przetrwały odruch kąsania; opóźnia on rozwój artykulacji i żucia. Jeżeli po 4 miesiącu życia utrzymuje się odruch kąsania, wygaszamy go. Wyróżniamy dwa etapy wygaszania: a) przyspieszamy realizację tego odruchu, zabieramy palec zanim dziecko zamknie szczęki, powtarzamy 3 razy, b) wkładamy palec, przytrzymujemy brodę, żeby się odruch nie zrealizował - powtarzamy 3 razy. Następuje rozregulowanie reakcji.
Brak odruchu żucia - stymulujemy ten odruch: masujemy dziąsła w okolicach zębów trzonowych. Najpierw masujemy dziąsła dolne od góry do dołu; następnie górne - od dołu do góry. Powtarzamy 3 - krotnie. Po masowaniu kładziemy na język coś do przeżucia.
Wrażliwość na dotyk twarzy; rozpoczynamy masażem barków i szyi, przechodzimy do twarzy. Masaż twarzy rozpoczynamy od czoła pętelkami do stawów żuchwowych; masujemy kciukami od skrzydełek nosa do skroni, masujemy wargę górną, brodę i kość żuchwy. Później obszczypujemy, głaszczemy. Przeprowadzamy masaż warg: żuchwę podpieramy kciukiem, palcami wskazującymi rozciągamy wargi, schodzimy do cmokania. Skóra po masażu powinna być zaróżowiona, ciepła.
Wygórowany odruch wypychania np. dziecko strzela smoczkiem, nadmierne napięcie mięśniowe; zmniejszamy ten odruch poprzez masaż.
III. REAKCJE SŁUCHOWE I MOWA OD 0 DO 3 ROKU ŻYCIA
Do 3 tyg.ż. dziecko posługuje się krzykiem w komunikacji z otoczeniem. Od 3 tyg.ż. krzyk pojawia się rzadziej. Dziecko zaczyna się uśmiechać, gdy czuje obecność bliskiej osoby.
2 m.ż. obserwujemy dojrzewanie odruchu ssania. Dziecko potrafi hamować ssanie pod wpływem bodźca np. słuchowego. Pojawia się głużenie, pojawiają się mlaski, dźwięki, które początkowo są niewyraźne. W końcowym okresie głużenia można wyróżniać w nich samogłoski, następnie spółgłoski, sylaby, logotomy. Głużeniu towarzyszą ruchy ciała (przede wszystkim rąk i nóg), zatem dziecko ćwiczy nie tylko narządy artykulacyjne, ale i kończyny.
3 m.ż. dziecko budzi się przy głośnych dźwiękach, wsłuchuje się we własny głos, reaguje np. na stukanie.
4 - 6 m.ż. dziecko może swobodnie poruszać aparatem artykulacyjnym (obserwujemy zabawy: parska, pluje), lubi zabawki dźwiękowe, budzi się z lekkiego snu, gdy ktoś mówi; przysłuchuje się własnemu głosowi i bawi się własnym głosem - głośno się śmieje. Od 5 m.ż. zaczyna gaworzyć (w czasie wokalizacji uaktywnia się czubek języka: tatata, da-da-da. W tym okresie jest wiernym naśladowcą: naśladuje naszą minę. Zaczyna reagować gaworzeniem na mowę matki; potrafi zlokalizować źródło dźwięku; uspokaja się słysząc znany głos. Gaworzenie usprawnia u dziecka słuch mowny. Ćwiczone wówczas są takie sprawności, jak analiza, synteza i identyfikacja słuchowa.
6 - 8 m.ż. dziecko reaguje na swoje imię; używa głosu chcąc zwrócić na siebie uwagę gaworzeniem nawiązując dialog z matką; naśladuje wszystkie ruchy języka i warg; produkuje różne dźwięki, które powtarza; bawią go rymowanki, zabawy paluszkowe.
9 - 11 m.ż. dziecko powtarza łańcuchy sylab: ma-ma, ta-ta, ba-ba; próbuje powtarzać to co usłyszało, ale i to co samo wyprodukowało; świadomie naśladuje szept; potrafi wykonać gest pożegnania pa-pa; zna kilka lub kilkanaście pojęć; rozwija komunikowanie się gestami; w 10 m.ż. podejmuje zabawę kląskanie językiem.
12 m.ż. następuje strukturalizacja gaworzenia (z ciągu sylab wybiera i powtarza te, które tworzą wyraz ze swojego otoczenia); naśladuje głosy zwierząt (hau - hau, kici); wypowiada niektóre onomatopeje; tańczy, porusza się i wydaje dźwięki w takt muzyki; wskazuje palcem przedmioty, osoby, gdy się o to prosi (bogaty słownik bierny); reaguje na swoje imię. Roczne dziecko potrafi wymawiać samogłoski a, e, czasem i, również spółgłoski m, b, n, t, d, j. Dziecko wykazuje rozumienie sytuacji, np. śmieje się podczas zabawy. Zwraca głowę we wszystkich kierunkach, by znaleźć źródło interesujących dźwięków lub mówiącą osobę.
12 - 24 m.ż. reaguje na swoje imię wołane z drugiego pokoju; tańczy przy muzyce; poproszone pokaże nos, oko, ucho; bawią go rymowanki; naśladuje wiele wypowiadanych słów; reaguje na polecenia i pytania, np. chodź, daj. Rozpoczyna się okres wyrazu. Dziecko posługuje się wypowiedzią jednowyrazową, która może przybrać formę ułamka wyrazu (np. si - coś gorącego), onomatopei (mu - krowa). Wśród głosek, które dziecko już używa znajdują się samogłoski ustne, spółgłoski: p, b, pi, m, t, d, n, ni, ś, k, ki, j. Zasób leksykalny dziecka, które ukończyło 18 miesięcy obejmuje od 50 do 100 wyrazów. Dziecko półtoraroczne spostrzega, że każdy przedmiot ma swoją nazwę, odkrywa więc rzeczownik. Posługuje się przeważnie rzeczownikami, czasami czasownikami. Między osiemnastym a dwudziestym pierwszym miesiącem życia dziecko posługuje się niegramatycznymi zdaniami, słowami - zdaniami, np. am-am.
2 - 3 rok życia spełnia proste polecenia; pokazuje różne części ciała; odpowiada na proste pytania; pokazuje znane obrazki, gdy się je nazywa; nazywa to czego chce: lala, sok. Dziecko wymawia wszystkie samogłoski ustne i nosowe, spółgłoski wargowe twarde i zmiękczone, wargowo - zębowe, środkowojęzykowe (szereg ciszący, ń), tylnojęzykowe twarde i zmiękczone, szczelinową ch, przedniojęzykowe zębowe (t,d), półotwartą n, przedniojęzykowe dziąsłowe półotwarte l, li, połsamogłoski j, ł. między drugim a trzecim rokiem życia pojawiają się konstrukcje składniowe (najpierw oznajmujące, potem rozkazujące, pytające, wykrzyknikowe - kolejność ta uzależniona jest od indywidualnego rozwoju dziecka). W okresie zdania zasób leksykalny dziecka wzrasta do około 800 - 1000 wyrazów. Głównie są to rzeczowniki, czasowniki, sporadycznie przymiotniki, zaimki, przysłówki, przyimki, spójniki i liczebniki. Około 3 roku życia dziecko potrafi słuchowo różnicować fonemy, ale może je wypowiadać tak samo.
Podsumowanie - jak dziecko uczy się mowy:
Rozpoznaje znajomy głos - już w pierwszym miesiącu życia.
Zaczyna wydawać pierwsze samodzielne dźwięki inne niż płacz - w drugim lub trzecim miesiącu życia.
Przysłuchuje się różnym głosom i rozróżnia je - około piątego miesiąca życia.
Wydaje dziwne piski i mruczenia, które są treningiem strun głosowych przed właściwą mową - gdy ma pół roku.
Mówi „mama” i „tata” z rozbiciem na sylaby, ale jeszcze bez zrozumienia tych słów - około ósmego miesiąca życia.
Pierwsze słowa może wypowiedzieć ze zrozumieniem już w dziesiątym miesiącu życia, ale także dopiero na początku drugiego roku życia.
Dźwięki, jakie wydaje, mają rytm i jakość charakterystyczne dla języka, w którym z dzieckiem rozmawiamy.
W drugim roku życia dodają do swojego słownictwa coraz nowe słowa (rozwój mowy jest nie równomierny).
Układa proste, dwuwyrazowe zdania - w wieku około dwóch lat.
W wieku trzech lat może już zupełnie sprawnie posługiwać się mową.
IV. STYMULACJA I USPRAWNIANIE APARATU
ARTYKULACYJNEGO
U dzieci, u których odruch ssania jest nieobecny lub słabo wyraźny, należy od pierwszej doby życia rozpocząć stymulację tego odruchu poprzez podjęcie ćwiczeń usprawniających aparat artykulacyjny w postaci masażu. Celem tych ćwiczeń jest utrzymanie sprawności mięśniowej warg, języka i żuchwy oraz odpowiedniego rozwoju podniebienia i twarzoczaszki. Za pomocą tych ćwiczeń reguluje się napięcie mięśniowe jamy ustnej, okolic twarzy, przełyku, uwrażliwia się cały aparat artykulacyjny.
Masaż policzków, podbródka i czoła: delikatnymi ruchami masujemy policzki od nosa i warg w kierunku skroni. Kciukami podtrzymujemy brodę dziecka tak, aby wargi były złączone. Zmieniamy nacisk i szybkość ruchów, początkowo powoli i delikatnie, następnie silniej i szybciej. Lekko obszczypujemy masowaną okolicę i ponownie przechodzimy do masowania i głaskania.
Masaż warg wykonujemy poprzez rozciąganie i ściąganie ich, lekkie szczypanie i głaskanie. Kciuk układamy pod brodą, a palec wskazujący i środkowy masują złączone wargi.
Masaż żuchwy wykonujemy delikatnie, rytmiczne i płynne ruchy ku dołowi i ku górze, łączymy ruchy pionowe z poziomymi jak przy żuciu. Odpowiednie napięcie mięśni żuchwy i języka ułatwia dziecku żucie i połykanie.
Szyję masujemy od dołu ku górze ruchem głaskającym pionowym.
Masaż wewnętrzny zaczynamy od grzbietowej powierzchni języka, przesuwając palec ruchami kolistymi (podłużnie lub poprzecznie) najpierw po jednej, a następnie po drugiej stronie nasady (aż do wystąpienia odruchu wymiotnego). Następnie masujemy brzegi języka, zahaczając o powierzchnię dolną, kierując się od czubka ku jego nasadzie. Czubek języka chwytamy delikatnie w palce (przez gazę) i masujemy ruchem rozgniatającym. Język przesuwamy w płaszczyźnie poziomej i pionowej. Dotykamy go energicznie krótkim ruchem pulsującym, aby sprowokować odruch cofania się. Czasami u niektórych dzieci obserwujemy skrócone wędzidełko podjęzykowe. Niedorozwój wędzidełka języka może być różnego stopnia. Wszelkie ćwiczenia mające na celu rozciąganie fałdu podjęzykowego polegają na: podciąganiu i energicznym wywijaniu czubka języka ku górze.
Podniebienie twarde i miękkie masujemy w kierunku od wałka dziąsłowego ku tyłowi - najpierw po jednej, później po drugiej stronie linii środkowej. Następnie płynnym ruchem przechodzimy do masażu wewnętrznej strony policzków i warg. Podniebienie dziecka jest bardzo elastyczne i delikatne, stąd masaż nie może być zbyt drażliwy.
Dziąsła dolne masuje się w kierunku od góry do dołu, a dziąsła górne - od dołu ku górze. Jeśli dziecko ma ząbki to tylko dotykamy dziąsła. Masaż dziąseł pobudza odruch żucia i dlatego wykonujemy go jako ostatni przed posiłkiem.
Masaż narządów artykulacyjnych daje dzieciom możliwość odbierania wrażeń czuciowo - ruchowych odpowiedzialnych za artykułowanie dźwięków mowy, a w dalszej kolejności możliwość wykonywania tych ruchów.
Rodzaje stymulacji - masaże
Znanych jest wiele rodzajów stymulacji twarzy i jamy ustnej, m.in.:
dotykowa
mechaniczna (użycie specjalnych urządzeń stymulujących)
termiczna
smakowa
Stymulacja twarzy poprawia funkcjonowanie jej mięśni i czucia, zaś oralna ma na celu normalizację wrażliwości okolic ust i wnętrza jamy ustnej, redukcję przetrwałych odruchów patologicznych.
Masaż twarzy i okolic ust wykonujemy początkowo bardzo delikatnie, stopniowo zwiększając natężenie bodźca. Masaż rozpoczynamy od łagodnego dotykania okolic bardziej oddalonych od ust:
od barków do podbródka
od okolicy za uszami do podbródka
od podbródka w kierunku skroni
od środka czoła do ucha
V. CZYNNIKI DZIAŁAJĄCE NIEKORZYSTNIE
NA ROZWÓJ MOWY.
Karmienie sztuczne.
Niewłaściwe układanie niemowlęcia do snu.
Oddychanie przez usta.
Nieprawidłowe funkcje połykania.
Krótkie wędzidełko podjęzykowe.
Nadwrażliwość śluzówki w jamie ustnej.
Zaburzenia czucia w obrębie aparatu mowy.
Parafunkcje.
VI. KSZTAŁCENIE SPRAWNOŚCI JĘZYKOWEJ W WIEKU MŁODSZYM POPRZEZ ZAJĘCIA GRUPOWE.
Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój mowy to:
Dojrzałość układu nerwowego
Odpowiedni poziom rozwoju intelektualnego
Odpowiedni poziom integracji sensorycznej (międzyzmysłowej)
Właściwa stymulacja rozwoju emocjonalnego i społecznego
Optymalny stan psychiczny
Jeżeli brak udziału któregokolwiek z ww. czynników, rozwój mowy dziecka nie przebiega prawidłowo, jest opóźniony lub zahamowany.
Podstawą diagnozy logopedycznej oraz ustalenie optymalnego planu terapii jest ocena kondycji psychoruchowej dziecka i jego możliwości.
Wczesne wspomaganie logopedyczne polega na prowadzeniu konsultacji dla rodziców i udzielaniu im instruktażu:
nauczeniu rodziców prowadzenia odpowiedniej terapii ustno - twarzowej, której celem jest uaktywnienie mięśni za pomocą dotyku i proprioceptywnej stymulacji, aby umożliwić dziecku kontrolę nad ruchami mimicznymi, ruchami związanymi z prawidłowym ssaniem, żuciem i połykaniem, jak również domykaniem jamy ustnej, cofaniem języka. Logopeda doradza rodzicom, jak rozwijać percepcję słuchową dziecka, jakich wrażeń mu dostarczyć, aby coraz więcej rozumiało i jak najlepiej komunikowało się z otoczeniem.
Stymulację rozwoju mowy należy włączyć w całokształt usprawniania dziecka (codzienne czynności, zabawy i zabiegi pielęgnacyjne, a także usprawnianie funkcji motorycznych, w tym aparatu artykulacyjnego, należy łączyć z bodźcami werbalnymi).
Zaleca się dla dzieci starszych 3 - 4 latków terapię logopedyczną grupową.
Zalety terapii grupowej:
Zajęcia grupowe uaktywniają mowę .
Dziecko czerpie satysfakcje ze współdziałania w grupie.
Dziecko przełamuje swój lęk, nieśmiałość, nabiera chęci włączania się do zabaw, identyfikuje się z grupą poprzez wspólną aktywność ruchową, głosową, instrumentalną.
W trakcie zajęć dziecko poznaje własne możliwości. Stwarzamy sytuacje, w których dziecko odnosi sukcesy.
Terapia grupowa stwarza warunki do samorealizacji dziecka.
Dziecko podczas nauczania mowy w formie zabaw grupowych staje się swobodne, zapomina przy tym, że mowa jest czymś, co wymaga mozolnej pracy.
Zajęcia grupowe mają na celu:
Wzbudzanie motywacji do mówienia.
Przygotowanie dzieci do współdziałania w grupie.
Budowanie pozytywnego wizerunku własnej osoby.
Celem pracy nad prawidłową wymową dziecka jest:
Usprawnianie mięśni narządów mowy
Kształcenie prawidłowego wzorca oddechowego i emisji głosu.
Działania rozwijające rozumienie mowy.
Rozwijanie i wzbogacanie słownictwa dzieci.
Rozwój percepcji słuchowej i wzrokowej.
Rozwijanie naśladownictwa w zakresie ćwiczonych ruchów.
Usprawnianie motoryki małej i dużej z wykorzystaniem elementów metody SI.
Praca z rodzicami (włączenie rodziców w proces terapeutyczny poprzez udzielanie im instruktażu, wskazówek do pracy w domu oraz informacji na temat postępów dziecka).
Zajęcia prowadzone są w formie zabawy
Zabawy działają na psychikę dzieci wywołując pozytywne emocje i dając poprawę samopoczucia i wyzwalają spontaniczną twórczość językową. Poprzez zabawę rozwijają się uczucia u dziecka i zdolności do kontaktów społecznych oraz rozwija się pamięć, myślenie, wyobrażenia, uwaga. Zabawy utrwalają zachowania słowne.
O czym należy pamiętać podczas prowadzenia zajęć grupowych wspomagających rozwój mowy?
Każda zabawa powinna usprawniać pewne umiejętności, czyli zabawy z dziećmi mają charakter celowy.
Koncentracja uwagi małego dziecka jest krótkotrwała, należy więc zmieniać rodzaje zadań.
Zajęcia muszą być przeplatane ruchem.
Należy pamiętać przy wyborze ćwiczeń, by nie były zbyt trudne, bo zniechęcimy dziecko do dalszych działań, nie mogą też być łatwe, ponieważ staną się nudne.
Czas trwania zabaw powinien być dostosowany do wydajności i wieku dziecka.
Ćwiczenia pobudzające mowę, układamy tak, by rozwijały dziecko ogólnie a więc: ćwiczenia wszystkich zmysłów, ćwiczenia pamięci, uwagi itp.
Podstawową zasadą stymulacji języka jest mówienie o rzeczach i zjawiskach, które dziecko aktualnie widzi, czuje lub w których uczestniczy.
2