Układ informacyjno-poznawczy

Składa się z 4 pięter:

1. intelekt - najmłodszy, najbardziej złożony, najwrażliwszy na uszkodzenia

2. mowa i poznanie

3. narządy zmysłów

4. czucie powierzchowne i głębokie - najstarsze, najprostsza budowa, największa odporność na uszkodzenia

Kora czuciowa

Lokalizacja: zakręt zaśrodkowy

Pola:

1, 2, 3 - pierwotna kora czuciowa

5, 7, 40 - wtórna kora czuciowa - analizuje złożone bodźce czuciowe

Zaburzenia czucia

Receptory czuciowe:

1. powierzchowne - ból, temperatura, dotyk

2. głębokie - ułożenie, ruch, wibracja

Podział zaburzeń czucia:

1. objawy podrażnieniowe

2. objawy ubytkowe

Objawy podrażenieniowe

Postacie:

1. PARESTEZJE - czucie opaczne

2. BÓL

Parestezje - mają charakter:

• mrowienia

• drętwienia

• przebiegania prądu

Fizjologicznie parestezja występuje po długotrwałym uciśnięciu nerwu.

Występują w:

1. uszkodzeniu drogi rdzeniowo-wzgórzowej

2. uszkodzeniu jądra nerwu trójdzielnego

3. stwardnieniu rozsianym (objaw Lhermitte'a)

Ból - rodzaje:

1. bóle związany z układem nerwowym - neuralgia, rwa - zwykle ma nagły początek i określone promieniowanie (wzdłuż nerwu), charakter: rwący, piekący, palenie

2. bóle kauzalgiczne - palące, piekące, napadowy charakter, nasilają się przy dotyku, zwykle towarzyszą im zaburzenia troficzne i w ukrwieniu (bo uszkodzeniu ulegają włókna autonomiczne)

3. bóle fantomowe - po amputacji kończyny

4. bóle nie związane z układem nerwowym - zwykle tępe, trudne do zlokalizowania

Objawy ubytkowe

Ubytki mogą dotyczyć czucia:

1. powierzchownego

2. głębokiego

Lokalizacja zaburzeń czucia

Podział zaburzeń czucia:

1. ośrodkowe

2. obwodowe

Ośrodkowe zaburzenia czucia

• z reguły rozlane

• może występować czucie rozszczepienne - zachowane czucie dotyku i czucie głębokie przy zniesionym czuciu bólu i temperatury (np. w jamistości rdzenia)

Postacie:

1. Korowe zaburzenie czucia

• kontrlateralne zmiany ściśle związne z uszkodzonym frgamentem kory

• zachowane czucie głębokie i wibracji

• występuje upośledzenie precyzji ruchu

2. Torebkowe zaburzenie czucia

• kontrlateralne zniesienie wszystkich rodzajów czucia

• towarzyszące zaburzenia słuchu, widzenia, niedowład połowiczy

3. Wzgórzowe zaburzenie czucia

• połowicze zaburzenia czucia

• ból wyzwalany dotykiem (hiperpatia)

• najsilniej upośledzone jest czucie głębokie

4. Pniowe zaburzenie czucia

• naprzemienne zaburzenia czucia (w obrębie nerwów czaszkowych po stronie uszkodzenia, na tułowiu - po stronie przeciwnej)

• poziom uszkodzenia określa się na podstawie uszkodzonego jądra nerwu czaszkowego

5. Rdzeniowe zaburzenia czucia

• lokalizacja wewnątrzrdzeniowa: czucie rozszczepienne

• połowicze przerwanie rdzenia - zanik:

1. po stronie uszkodzenia

1. wszystkich rodzajów czucia - na poziomie uszkodzenia

2. czucia głębokiego

2. po stronie przeciwnej

1. czucia bólu

2. czucia temperatury

Obwodowe zaburzenia czucia

• zawsze dotyczy wszystkich rodzajów czucia

Postacie:

1. Korzeniowe

• w postaci pasów odpowiadających obszarowi zaopatrywanemu przez dany korzeń

2. Splotowe

• obszar zależy od rodzaju splotu i uszkodzenia

3. Nerwowe

• obszar odpowiada uszkodzonemu nerwowi

4. Wielonerwowe

• symetryczne upośledzenie czucia typu „skarpetki i rękawiczki”

2/3

---