Polska Zjednoczona Partia Robotnicza-rola
Partia komunistyczna utworzona 15 12 1948 na kongresie Zjednoczeniowym przez polaczenie PPR i PPS. Do 1976 spelniala w panstwie pozakonstytucyjne funkcje zwierzchnie nad organami wladzy panstwowej, kontrolowala calosc zycia politycznego, kulturalnego i naukowego. Calosc funkcji wladczych w partii skupiona była w reku niewilkiego kregu scislego kierownictwa. Do 1955 faktyczna wladze sprawowal w polsce tzw. Triumwirat (B Bierut J Berman H Minc )a w sprawach obronnosci K Rokossowski.
Rytm dziallnosci PZPR mialy wyznaczac zjazdy PZPR
W pierwszym okresie istnienia uksztaltowala klasyczne mechanizmy zycia wewnątrzpartyjnego : hierarchiczna strukture organizacyjną oparta na systemie wodzowskim, nieformalnych ukladow personalnych, powszechnej nieufnosci, niejawnosci dzialan oraz schematyzmu.
Poczatek 2 okresu dzialania PZPR wziąć można umownie z przemianami pazdziernikowymi 1956. W Gomulka zostal wybrany I sekretarzem. Pozwolilo to uchronic partie przed upadkiem i zapobiegalo także realnej groźbie wojskowej interwencji radzieckiej.
Sierpień 1980 ukazal wszelkie slabosci PZPR i systemu socjalistycznego w Polsce Około 700 tys. Czlonkow wstapilo do solidarnosci. Stan wojenny ostatecznie ujawnil wszelkie slabosci partii która bez pomocy wojska i milicji nie była w stanie utrzymac swojej dominacji w panstwie.