Głód na Ukrainie

• w pierwszych latach nowej komunistycznej polityki władza radziecka uporała się z najmożniejsza, najbardziej aktywna, i najlepiej zorganizowana częścią wsi

• ludzie bali się wysiedlenia ze wsi i utraty dobrobytu co przyspieszyło proces kolektywizacji

• gromadzenie zapasów zboża pochodzącego z nowych zbiorów rozpoczęło się w sierpniu i wrześniu 1931 roku (terror głodowy)

• chłopi narzekali że nie maja co jeść pomimo że widzieli ile codziennie zbierali zboża mówiono im ze kryzys zbożowy na wsi spowodowany jest tym ze ziarno wywożone jest do rejonów robotniczych

• szybko przekonali się, że tam robotnicy też głodują

• urzędy moskiewskie dysponowały żywnością ukraińska, prośby wysyłane bezpośrednio do Moskwy bez rezultatów

• w kwietniu 1932 do rejonu zinowiewskiego oddelegowano zastępcę ludowego komisarza rolnictwa Związku Radzieckiego Andrzeja Griniewicza aby zapoznał się na miejscu z tym co się dzieje

  • zaznaczył on ze rejon został skolektywizowany w 98 procentach i opuszczony przez wielu chłopów,

  • że zapasy żywnościowe się kończyły,

  • że konie są wycieńczone a ich dalsza eksploatacja niemożliwa,

  • generalnie stwierdził on ze rejon ten nie jest w stanie uporać się ze żniwami

• Griniewicz, zastępca związkowego ludowego komisarza rolnictwa myślał tylko o produkcji; w produkcji ważna jest sprawność chłopów

• ludzie widzieli, że głód i nędza nie są spowodowane nieurodzajem lub susza, i nie rozumieli z jakiego powodu sami nie maja co jeść

• w coraz większej ilości wsi w innych rejonach Ukrainy, także panował głód i nędza

  • ludność zjadała wszystkie zwierzęta, psy nawet stwierdzono przypadki kanibalizmu

  • na ulicach było pełno zwłok ludzi, którzy przychodząc do miasta mieli nadzieje na to że otrzymają pomoc

• warunki były okropne lecz władze potraktowały to jako “trudności żywnościowe”

• głodowała cala Ukraina a w czasie podziału pomocy żywnościowej niezbędnej do uratowania ludzi przed śmiercią głodowa wyodrębniono zaledwie kilka rejonów

Ucieczki od głodu

• ogromna ilość mieszkańców wsi w poszukiwaniu żywności opuszczało swoje domy

  • w ukraińskich miastach chleb mogli otrzymać tylko na kartki

  • tym którym udało się wyjechać poza granice republiki mogli chleb nabyć ( kupić lub otrzymać w drodze wymiany)

• rozdrażniony tym Stalin stwierdził że:

  • demoralizują miejscowych kołchoźników

  • obawiał się bowiem ich wpływu na ludność sąsiadująca z głodująca Ukraina

  • nie na darmo, ponieważ ludność zaczęła zadawać władzom niewygodne pytania, m.in. jak to jest możliwe ze Ukraina w latach urodzaju głoduje

• w czasie kampanii gromadzenia zboża w 1931 roku wprowadzono zakaz przewożenia koleją i transportem wodnym prywatnych lądunków zboża

• w pierwszej połowie 1932 roku Kreml nie stawiał przeszkód masowym wyjazdom ukraińskich chłopów do innych regionów kraju w celu zakupu żywności, nie byli oni ścigani lecz pojawianie się głodujących chłopów w innych rejonach było dla władz kłopotliwe

  • w marcu 1932 roku zostały zniesione ograniczenia dotyczące przewożenia niewielkich ilości ziaren

  • w połowie maja zakazano przewożenia w bagażu więcej niż 10 kg produktów spożywczych

  • to zostało zniesione ale gdy rozpoczęto nowe gromadzenie zapasów zboża z nowych zbiorów Stalin przywrócił zakaz przewożenia prywatnych lądunków żywnościowych – przewoź ziarna został ograniczony do 16kg

Radykalne nastroje

• partia, która cieszyła się dużym autorytetem wśród szerokich mas społeczeństwa utraciła znaczna ich cześć i powstało zagrożenie, że ludzie na wsi po prostu zastrajkują

  • zwrócą się przeciw władzy radzieckiej, zrujnują kołchozy pozbierają swój sprzęt i zaczną gospodarować sami tak jak to robili wcześniej

• władze dostrzegły, że nagle pojawił się wróg wewnątrz kraju, który był groźniejszy od wroga zewnętrznego

  • szczególnie obawiali się nastrojów wśród żołnierzy Armii Czerwonej, ponieważ oni byli uzbrojeni

• społeczeństwo radzieckie nie miało jednak dostępu do obiektywnych informacji o tym co się działo

• Kreml w ciągu ostatnich lat usunął ze wsi osoby, które mogły zorganizować walkę z państwem pomimo ze protest na wsi narastał nie mógł znaleźć ujścia

Polityka wobec wsi i rolnictwa (1930-1931)

• rok 1930 odejście od Nowej Polityki Ekonomicznej

• polityka pozbawienia chłopów własności prywatnej: w wyniku czego miał zniknąć wolny obrót towarowy i gospodarka Pieniężna

• robotnicy i pracownicy sowchozów oraz kołchoźnicy (różnica że kołchoźnicy nie otrzymywali wynagrodzenia od państwa)

  • produkcja sowchozów i kołchozów była taka sama własnością państwa

  • sowchozy i kołchozy odczuwały dążenie państwa do maksymalizacji zgromadzonych zapasów zboża

  • produkcja uzyskiwana przez mieszkańców wsi na podarowanych im działkach była uznana za wystarczające wynagrodzenie materialne za prace w gospodarstwie uspołecznionym

    • będące pracodawca państwo nie płaciło swoim pracownikom

Pomoc państwowa dla głodujących mieszkańców wsi i inne działania państwa

• państwo najpierw wywoziło z kołchozów i sowchozów całe zboże, a następnie pewną cześć zwracało, w reguły w formie pożyczki

• Ukraina (USRR) zawsze była dla sekretarza generalnego podejrzana

  • szczególny stosunek do Ukrainy podczas gromadzenia zapasów zboża

  • pomoc dla Ukrainy w likwidacji skutków głodu również była mniejsza

• problem utrzymania krowy na wsiach rozwiązany był tak, że i kołchozy i sowchozy (te pierwsze również nieodpłatnie) powinny dostarczać państwowym organom zaopatrzenia w produkty mięsne i mleczne

  • przymusowe przekazywanie prywatnych zwierząt do stada kołchozowego

• Stalin jednak ustąpił ponieważ, bez krowy-żywicielki chłop nie będzie pracował w gospodarstwie uspołecznionym pozwolił ludziom mieć swoja krowę, drobne zwierzęta i drób

• powstał handel kołchozowy: kołchozy mogły sprzedawać wszystko co im pozostało po rozliczeniu z państwem

Ludobójstwo

• cel był jeden: uzyskać maksymalne możliwe zapasy, plany gromadzenia ziarna przewyższające niekiedy zebrane plony

• dla Stalina jedyne przekonujące potwierdzenie sumiennej pracy osób odpowiedzialnych za przeprowadzanie kampanii gromadzenia zapasów zboża była właśnie głodowa śmierć mieszkańców nawet wtedy jednak podejrzewał ich o niesumienne wykonywanie obowiązków

• był przekonany, że niektóre rejony uchroniły przed państwem część swych zasobów zbożowych

• terror głodowy: sposób panowania nad grupa która mogła okazać się dla Stalina kłopotliwa

Przemyślenia autora

• gromadzenie zapasów nie mieści się w wąskich ramach zbrodniczych działań przewidzianych przez “Konwencje w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa” przyjętą 9 grudnia 1948 roku przez ONZ pomimo, że spowodował śmierć setek tysięcy ludzi a nawet milionów

• w konwencji ONZ ludobójstwo określono jako : “czyny dokonane z zamiarem zniszczenia całości lub części grup narodowych, etnicznych, rasowych lub religijnych jako takich”

  • powodem śmierci tutaj nie była przynależność narodowa lecz wyłącznie fakt, że byli chłopami

  • lecz Kreml, konfiskacje żywności w celu spowodowania sytuacji uniemożliwiającej przeżycie, zastosował wyłącznie przeciw ludności wiejskiej USRR i Kubania

• można twierdzić, że istniała potrzeba odbierania zboża kołchozom w celu wymiany go na waluty i dokonania zapłaty za importowane maszyny produkcyjne bez których zwycięstwo w 1945 roku byłoby niemożliwe

• może chłopom odbierano jedzenie by wykarmić głodujące rodziny robotnicze w miastach

• idea że nie można mówić o ludobójstwie ponieważ rekwizycje zboża były prowadzone przez miejscowych aktywistów narodowości ukraińskiej