T: Geneza, przebieg i skutki wojny 100-letniej w Europie.

Geneza wojny 100-letnie.

W 1066r dochodzi do desantu wojsk ksiecia Normandii Wilhelma na wyspy Brytyjskie i pokonuje on Anglosasow w bitwie pod Hastinx. W grudniu 1066 ksiaze Wilhelm Zdobywca koronuje się na krola Anglii i daje poczatek rzadom dynastii Normandzkiej.

Rozpoczyna się rzeź Anglosasow a jednoczesnie reformy panstwa m.in. ustrojowa i administracyjna.

Jednoczesnie dochodzi do dominacji kultury francuskiej na dworze królów Anglii ( do XVw).

Wywodzacy się z linii bocznej dynastii Normandzkiej krol Anglii Henryk II po przejeciu tronu w 1154r daje poczatek rzadom d. Plantagenetow. Bierze za zone Eleonore Akwitanska i związku z tym zaczyna zywic pretensje do czesci ziem Francji- Normandii, Brytanii i Akwitanii.

Nastepcy Henryka II skupiaja się z jednej strony na podboju wysp Brytyjskich m.in. w latach 1307-1327 proboja podboju Szkocji i przeszkadza im Ian Wallace. W tym czasie w (1307r) podbili Walie i podejmowali proby podboju Irlandii.

W okresie rządów Iwana III doszlo do otwartego konfliktu z krolem Francji Filipem VI o wladze nad ziemiami które Plantageneci uznawali za swoje posiadłości we Francji. Poza tym konflikt miał również przyczyny ekonomiczne i wiązały się z rywalizacja handlowa miedzy tymi krajami na terenie Niderlandow.

Wojna ta miala tez wymiar narodowy i dopiero po jej zakończeniu można mowic o zintegrowanym panstwie- Francja i świadomości narodowej Francuzow.

Dzialania zbrojne rozpoczęły sie 1340 na morzu a w 1346r na ladzie i wojna z przerwami trwala do 1453r. Kleska Anglii w tej wojnie wywołała w tym kraju wojne 2 Roz czyli walki dynastyczne Lankasterow i Yorkow. W czasie tej wojny dojdzie do licznych ruchow heretyckich a także wystapienie w obronie Orleanu wojsk pod wodza Joany D’Arc.

Splonela na stosie dzieki Anglikom 30 maja 1431r.

W wojnie 100letniej uczestniczyly tez inne panstwa m.in. Czechy, krol Wladyslaw Jagiello planowal tez udzial rycerstwa Polskiego.

Głowne wydarzenia militarne i polityczne w wojnie 100letniej Francji doprowadzily w 1340 do bitwy morskiej przy ujsciu Skaldy.

Do pierwszej bitwy ladowej doszlo pod Crecy w poludniowo-wschodniej Francji i o klesce Francuzow zadecydowali m.in. angielscy łucznicy. Po tej bitwie Anglicy opanowali czesc terytorium Francji ale dalsze dzialania zbrojne zostaly przerwane przez epidemie dzumy. Czarna śmierć doprowadzila do śmierci 1/3 ludnosci Europy.

Dopiero w 1356 doszlo do wznowieniu walk i znowu kleski Francuzow pod Poitiers. Po tej bitwie krol Francji Jan Dobry znalazł się w niewoli a Anglicy okupowali cala zachodnia i polnocna Francje. W związku z ta kleska we Francji rozpoczęły się bunty wewnętrzne i doszlo do powstania Żakerii (powstanie chłopskie). Z drugiej strony w 1357r doszlo do zwolania w Paryzu stanow generalnych. I zostal ogłoszony Wielki Ordonans- zwiekszenie praw Stanow generalnych, które mogly się zbierac 2 razy do roku z wlasnej inicjatywy i uchwalac prawa w zakresie finansow panstwa.

Ta faze wojny zakończył traktat pokojowy w 1360r w zamian za uzyskanie wolności krol Francji zgadzal się na okupacje Anglikow terytorium pn-zach Francji. Nastepne dzialania zbrojne nie toczyly się ze szczegolna intensywnością i było to podyktowane problemami wewnętrznymi w Anglii i Francji. W okresie rządów krola Ryszarda II dochodzi do obciążeń podatkowych ludności, również ma miejsce działalność Wicklieva i powstaje ruch lolardow. Czlonkowie ruchu głosząc chasla antyfeudalne doprowadzaja do powstania Watta Tylera 1381r te wydarzenia mialy wpływ na powstrzymanie dalszych agresywnych działań władcow Anglii.

Do wznowienia wojny dojdzie w momencie gdy tron Anglii obejmie Henryk V z dynastii Lankasterow. W 1415r Henryk V rozpoczyna inwazje na Francje a przy okazji korzysta ze wsparcia stronnictwa Francuskiego Burgundczkow, którego przeciwnikami sa antyangielsko nastawieni Francuzi z rejonu Orleanu ( Armaniakowie). W 1415r oddzialy Henryka V odnosza wielkie zwycięstwo nad armia krola Francji Karola VI pod Azincurt.

Błedy w dowodzeniu były przyczyna kleski Francuzow ( była to jedna z największych bitew w XVw.), od 1413 w sojusz z krolem Francji chciał wejsc krol Polski W.Jagiello i wysłać tam swoje oddzialy, ale w 1414 rozpoczela się wojna glodowa.

Po klesce królów Francji Henryk V zawieraja w 1420 uklad w Troyes. Traktat pokojowy m.in. przewidywal iż zona Henryka V zostanie corka krola Francji Karola VI i krol Anglii Henryk V przejmie w przyszłości tron Francji ( po śmierci Karola VI.

Wydziedziczony zostal z praw do tronu syn krola Francji Karol VII mialo dojsc w przyszłość do uni personalnej tych dwoch panstw i stowrzenia najsilniejszczego mocarstwa w Europie. W 1422 umiera Karol VI, kiedy Henryk V ma przejac tron ma dojsc do jego niespodziewanej śmierci. Rozpoczyna się nowa wojna po stronie Anglikow staje stronnictwo Burgundczykow a po stronie delfina (nastepca tronu) Karola staja Almaniakowie.

W 1428r Anglicy zaczynaja oblegac ostatnia twierdze zwolennikow Karola Orlean.

Upadek Orleanu oznaczalby kres Marzen Karola o władzy we Francji i zwycięstwo Anglikow w wojnie i przejecie tronu przez Henryka VI.

Z odsiecza obleganemu Orleanowi przyszly oddzialy pod dowodctwem pochodzącej z Lotaryngii dziewczyny Joanny D’arc.

5 maja 1429r doszlo do wielkiego zwycięstwa Francuzow pod Orleanem a nastepnie 17 lipca 1429 w katedrze w Reims dochodzi do koronacji Karola VII na krola Francji.

W związku tymi wydarzeniami rozpoczyna się tworzenie legendy o dziewicy Orleanskiej. Podczas bitwy pod CompegnieJoanna D’arc zostala wzieta przez Anglikow do niewoli. Dochodzi do jej procesu i zostaje oskarzona o czary a nastepnie spalona na stosie 30 maja 1431r.

Smierc bohaterki Francuzow przyczynila się do wzrostu świadomości narodowej Francuzow i integracji rycerstwa wokół Karola VII. Zyskal on tez sojusznika gdyz w 1435r rozpoczął wlake z Anglikami książę Burgundii Filip Dobry. Wspoldzialanie Francuzow i Burgundczykow prowadzilo do klesk armii Henryka VI i w 1453r Anglicy traca ostatnia twierdze na terytorium Francji Kaleis. W 1453r konczy się wojna 100letnia.

W związku z tym z wojna ta wiaza się następujące skutki:

- w latach 1346-1429 przewaga w działaniach militarnych należała do Anglikow i oni okupywali czesc terytorium Francji a w okresie rządów Henryka V w praktyce kontrolowali cale terytorium. Dopiero od bitwy pod Orleanem nastapi szereg zwycięstw Francuzow co doprowadzi do ostatecznego zwycięstwa pod Kaleis.

- wojna doprowadzi do integracji politycznej i terytorialnej Francji a także powstanie świadomość narodowa Francuzow. Wiaze się to miedzy innymi z postacia Joanny D’arc

Nie oznacza to iż Francji stanie się mocarstwem: o rywalizacje o prymat w Europie z Habsburgami pokusi się dopiero krol Franciszek II który 1526r poniesie klęskę w bitwie pod Pawia.

- w okresie wojny 100letniej dojdzie do osłabienia pozycji papiestwa i cesarstwa i będzie to związane z wieloma wystapieniami o charakterze antyfeudalnym i heretyckim m.in. powstanie Zakeri 1358r i powstanie Watta Tylera w 1381

- wojna ta doprowadzi do walk wewnętrznych do walk wewnętrznych w Anglii i wybuchu wojny Dwoch Roz w 1455r

Wojna Dwóch Róż

Był to konflikt miedzy stronnictwem krolewskim związanym z Henrykiem VI z Lankasterow którego obwiniano za klęskę w wojnie 100letniej ( Lankasterowie- czerwona róża) i stronnictwem związanym z potezna rodzina Yorkow ( biała róża).

Dzialania zbrojne w ramach tej wojny doprowadza m.in. do przejecia władzy przez przedstawiciela dynastii Yorkow Ryszarda III i śmierci krola Henryka VI a także jego synow ( nastapi wygasniecie linii Lankasterow).

Okrutne rzady Ryszarda III doprowadzily do tego iż na czele stronnictwa Lankasterow stanal spokrewniony z nimi książę Henryk Tudor.

W miedzyczasie z dynastii Yorkow dochodzi do buntu wobec rządów Ryszarda III. Decydujace starcie ma miejsce 22 sierpnia 1485r pod Borsworth. Dochodi do zwycięstwa wojsk skupionych wokół stronnictwa Lankasterow i ich zwolennikowpod wodza ksiecia Henryka Tudora nad oddziałami Ryszarda III ( okrutny krol z dynastii Yorkow ginie w tej bitwie).

Po tej bitwie Henryk Tudor obejmie tron Anglii jako Henryk VII i zapoczatkuje rzady dynastii Tudorow. Dla zapewnienia pokoju za zone wezmie corke Edwarda IV z Yorkow ( rządził Anglia przed Ryszardem III).

Ostatnim przedstawicielem dynastii Tudorow była Elzbieta Wielka.

Wojna Dwoch Roz 1455-1485 – konflikt wewnętrzny w Anglii który doprowadzil do rządów Tudorow. Po jego zakończeniu Anglia zaczela dazyc do bycia mocarstwem w Europie. Nastapi to w okresie rządów Henryka VIII Tudora.

Tematy: Rozwoj miast i wsi w średniowiecznej Europie, Ekspansja ludow Azjatyckich na ziemie średniowiecznej Europy (najazdy Mongolow i wojny z Turkami Osmanskimi), rozwoj kultury w okresie średniowiecz, Sytuacja polityczna Niemiec po okresie wielkiego bezkrólewia (XIV-XVw), poczatki parlamentaryzmu w średniowiecznej Europie.