Trwały zarząd

Trwały zarząd (tz) jest formą prawną władania nieruchomością przez państwową lub samorządową jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej. Forma ta traktowana jest jako odrębna, niekonwencjonalna instytucja prawna w zakresie gospodarowania publicznymi zasobami nieruchomości.

W ramach trwałego zarządu następuje przyporządkowanie mienia określonej jednostce organizacyjnej wraz z prawem do korzystania z tej nieruchomości i pobierania z niej pożytków. Dotyczy SP – jednostki organizacyjne państwa i JST – jednostki organizacyjne samorządowe.

Trwały zarząd ustanawia się na czas nieoznaczony lub czas oznaczony.

TZ podlega ono na korzystaniu z nieruchomości oddanej w trwały zarząd, a w szczególności do:

- korzystania z nieruchomości w celu prowadzenia działalności należącej do zakresu jej działania

- zabudowy, odbudowy, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy lub remontu obiektu budowlanego na nieruchomości, zgodnie z przepisami prawa budowlanego, za zgodą organu nadzorującego

- oddania nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę albo użyczenie na czas nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd, wraz z:

- równoczesnym zawiadomieniem właściwego organu i organu nadzorującego jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony do 3 lat.

- zgodą tych organów. Jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub nieoznaczony

- zgoda jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość

Decyzja o ustanowieniu trwałego zarządu powinna zawierać:

- nazwa i siedzibę jednostki organizacyjnej, na rzecz której jest ustanawiany trwały zarząd

- oznaczenie nieruchomości według KW i według katastru nieruchomości

- powierzchnię oraz opis nieruchomości

- przeznaczenie nieruchomości i sposób jej zagospodarowania

- cel, na jaki nieruchomość została oddana w trwały zarząd

- termin zagospodarowania nieruchomości

- cenę nieruchomości i opłatę z tytułu trwałego zarządu

- możliwość aktualizacji opłaty z tytułu trwałego zarządu

- czas, na który trwały zarząd został ustanowiony

W przypadku nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, w decyzji o ustanowieniu trwałego zarządu można nałożyć , w miarę potrzeby, na jednostkę organizacyjną obowiązek odbudowy lub remontu położonych na tej nieruchomości zabytkowych obiektów budowlanych, w terminie określonym w decyzji.

Objęcie nieruchomości w trwały zarząd następuje na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.

Opłaty za trwały zarząd

- za nieruchomość oddaną w trwały zarząd pobiera się opłaty roczne uiszczane przez cały okres trwałego zarządu, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok

- w pierwszym roku po ustanowieniu trwałego zarządu opłatę roczną uiszcza się najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym decyzja o oddaniu nieruchomości w trwały zarząd stała się ostateczna.

Wysokość stawek

Opłaty z tytułu trwałego zarządu ustala się według stawki procentowej od ceny nieruchomości ustalonej w drodze bez przetargowej nie niższej niż jej wartość

Wysokość stawek procentowych opłat rocznych z tytułu trwałego zarządu jest uzależniona od celu, na jaki nieruchomość została oddana i wynosi:

- za nieruchomości oddane na cele obronności i bezpieczeństwa państwa, w tym ochrony przeciwpożarowej – 0,1% ceny

- za nieruchomości oddane na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej i innych celów publicznych, działalność charytatywną, opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną a także na siedziby organów władzy i administracji publicznej – 0,3% ceny

- za pozostałe nieruchomości – 1% ceny

- za nieruchomości oddane w trwały zarząd pod drogi publiczne, parki, zieleńce, ogrody botaniczne oraz zoologiczne nie pobiera się opłat rocznych

- jeżeli nieruchomość oddana w trwały zarząd jest wykorzystywana na więcej niż jeden cel, stawkę procentową opłaty rocznej przyjmuje się dla tego celu, który w decyzji o oddaniu w trwały zarząd został określony jako podstawowy

- jeżeli po oddaniu nieruchomości w trwały zarząd nastąpi trwała zmiana sposobu korzystania z nieruchomości, stawkę procentową opłaty rocznej zmienia się stosownie do zmienionego sposobu korzystania. Zmiany stawki procentowej opłaty rocznej dokonuje się w drodze decyzji właściwego organu.

Bonifikaty do opłat rocznych

W szczególnych przypadkach może zostać udzielona bonifikata do opłat rocznych jeżeli nieruchomość jest oddana:

- na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej oraz innych celów publicznych

- jednostkom organizacyjnym, które prowadzą działalność charytatywną opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną na cele niezwiązane z działalnością zarobkową

- na siedziby organów administracji publicznej i sądów oraz prokuratur

- na siedziby aresztów śledczych, zakładów karnych i zakładów dla nieletnich

- Opłaty z tytułu trwałego zarządu obniża się o 50 %, jeżeli nieruchomość lub jej część składowa zostały wpisane do rejestru zabytków

- w razie zbiegu praw do bonifikat stosuje się jedną bonifikatę korzystniejszą dla jednostki organizacyjnej

Aktualizacja opłat

- Wysokość opłaty rocznej z tytułu trwałego zarządu nieruchomości może być aktualizowana nie częściej niż raz w roku, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie. Zaktualizowaną opłatę roczną ustala się według dotychczasowej stawki procentowej od wartości nieruchomości określonej na dzień aktualizacji opłaty.

- aktualizacji opłaty rocznej dokonuje się z urzędu albo na wniosek jednostki organizacyjnej posiadającej nieruchomość w trwałym zarządzie na podstawie wartości nieruchomości określonej przez rzeczoznawcę majątkowego.

- Przy aktualizacji opłaty, na poczet różnicy między opłatą dotychczasową a opłatą zaktualizowaną, zalicza się wartość nakładów poniesionych przez jednostkę organizacyjną, po dniu dokonania ostatniej aktualizacji, na budowę poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej

- jeżeli jednostka organizacyjna poniosła nakłady na wybudowanie budynków i innych urządzeń trwale związanych z gruntem, położonych na nieruchomości oddanej w trwały zarząd, wartości tych nakładów nie uwzględnia się w cenie nieruchomości będącej podstawa do ustalenia opłat z tytułu trwałego zarządu.

Wygaśnięcie trwałego zarządu

- trwały zarząd wygasa na skutek wydania decyzji właściwego organu o jego wygaśnięciu (z urzędu) lub z upływem okresu na który został ustanowiony

- wygaśnięcie trwałego zarządu powoduje wypowiedzenie umów najmu, dzierżawy lub użyczenia z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia.

Wygaśnięcie trwałego zarządu z urzędu w odniesieniu do nieruchomości lub jej części ma miejsce gdy:

- nieruchomość nie została zagospodarowana zgodnie z decyzją o ustanowieniu TZ

- nie zawiadomiono właściwego organu o oddaniu nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę albo o użyczeniu lub nie uzyskano wymaganej zgody

- nieruchomość jest wykorzystywana niezgodnie z jej przeznaczeniem określonym w decyzji

- sposób korzystania z nieruchomości pogarsza stan środowiska w stopniu zagrażającym życiu, zdrowiu lub mieniu

- przeznaczenie nieruchomości w planie miejscowym uległo zmianie, która nie pozwala na dalsze wykorzystanie nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób i nie ma możliwości zmiany sposobu wykorzystania nieruchomości

- nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji o ustanowieniu trwałego zarządu

- zlikwidowano jednostkę organizacyjną która sprawowała TZ - nie dotyczy sytuacji gdy nieruchomość przechodzi na następcę prawnego