PROCESY INTEGRACJI GOSPODARCZEJ

Integracja gospodarcza - tworzenie się powiązań między gospodarkami poszczególnych krajów, które wynika ze zniesienia granic handlowych, które wynika ze zniesienia granic handlowych. Towarzyszy często integracja społeczna - ujednolicanie się warunków życia - ponadto zazwyczaj ta integracja ma charakter przestrzenny tzn. integrują się kraje sąsiadujące ze sobą.

FORMY INTEGRACJI GOSPODARCZEJ

1. Strefa wolnego handlu - polega ona na tym, że integrujące się kraje znoszą bariery celne i inne ograniczenia handlu między sobą - przy czym każde z państw prowadzi własną politykę handlową.

• EFTA (Europejska Strefa Wolnego Handlu) - WB(założyciel)+ Szwajcaria+ Norwegia+ Irlandia+ Lichtenstein

• CEFTA (Środkowo-Europejska Strefa Wolnego Handlu) - Polska, Czechy, Węgry

• NAFTA (Północno-Amerykańska Strefa Wolnego Handlu) - USA, Kanada, Meksyk

• Strefa Wolnego Handlu Państw Afryki Zachodniej

• SPARTEKA - Australia, Nowa Zelandia + 11 krajów Oceanii

• ZBiR - Związek Białorusi i Rosji

1. Unia Celna - polega na wspólnej polityce celnej - państwa prowadzą wspólną politykę handlową. Jest utworzona po to, aby uniknąć deformacji w handlu międzynarodowym

2. Wspólny Rynek - wprowadzenie swobody przepływu towarów, usług, pracy i kapitału między integrującymi się krajami.

3. Unia polityczna - kraje zintegrowane prowadzą wspólną politykę wewnętrzną w wybranych strefach.

4. Unia walutowa - wprowadzenie wspólnej waluty międzynarodowej EUROLAND

5. Federacja - utworzenie państwa federalnego

PRZESŁANKI GOSPODARCZE

1. Integracja gospodarcza pomaga państwom poprawić pozycję konkurencyjną na rynku międzynarodowym i w ten sposób przeciwstawiać się konkurencji potęg gospodarczych

2. Chęć zachowania pozycji monopolistycznej w wybranych sektorach rynków.

3. Chęć ochrony wrażliwych sektorów gospodarczych (np. rolnictwo w UE)

4. Dążenie przedsiębiorstw do poszerzenia rynku i uzyskania korzyści z wyższej skali produkcji

5. Chęć dostępu do nowych technologii i różnych rodzajów zasobów

PRZESŁANKI POLITYCZNE

1. W przeszłości była to rywalizacja 2 ustrojów - rynkowego i socjalistycznego /EWG <---> RWPG

2. Jednym z czynników powstania UE była chęć osłabienia potęgi militarnej Niemiec

PRZESŁANKI KULTOROWE

1. Idea wspólnej Europy

2. Wspólne korzenie kulturowe były w przeszłości przesłanką integracji i Zjednoczenia Niemiec, a także integracji krajów Skandynawskich w ramach tzw. Ligi Skandynawskiej

PRZESŁANKI MILITARNE

1. Kraje będące w sojuszu wojskowym często integrują się gospodarczo

PRZESŁANKI SPOŁECZNE

1. Chęć podniesienia poziomu życia w poszczególnych krajach

KONSEKWENCJE INTEGRACJI GOSPODARCZEJ

• utworzenie strefy wolnego handlu i unii celnej

• Efekt kreacji handlu - polega na tym, że kraje zaczynają intensywnie handlować między sobą. Korzystne - tanie produkty z kraju A, wypierają droższe produkty z kraju B, i tanie produkty z kraju B, wypierają droższe z A. Poszczególne państwa zaczynają się specjalizować w wybranych sprawach działalności gospodarczej. Dzięki temu wydaje się wyprodukować więcej - tańszych dóbr. Wzrost produkcji i wzrost konsumpcji przekłada się na wzrost PKB. Kreacji handlu towarzyszy przejściowy wzrost bezrobocia oraz upadanie nieefektywnych przedsiębiorstw.

• Efekt przesunięcia handlu - polega na tym, że tanie produkty z kraju spoza strefy są zastępowane przez droższe produkty kraju znajdującego się w strefie. Powoduje to wzrost cen wybranych produktów i obniżenie siły nabywczej konsumentów --> negatywne. Pozytywną stroną tego efektu jest ochrona miejsc pracy.

• Unia celna i strefa wolnego handlu często są zastępowane przez wspólny rynek - po to, aby korygować niekorzystne skutki efektu kreacji handlu i przesunięcia handlu. Chodzi o to, by uniemożliwić zasobom pracy znalezienie pracy w innym kraju i inwestować inwestorom w innym kraju.

• Efekt bankowy - wynika ze zwiększenia się konkurencji na rynku bankowym. Dzięki temu obniżają się koszty kredytów, a zwiększają dochody z opłat. Powoduje to, że inwestorzy mają łatwiejszy dostęp do kredytu- dzięki czemu mogą zwiększać produkcję --> korzystny

• Efekt koncentracji przestrzennej - polega na tym, że korzyści ze wspólnego rynku rozkładają się nierówno - najwięcej zyskują regiony położone w centrum posiadające najlepszą infrastrukturę i najlepsze otoczenie biznesu. Tam inwestują przedsiębiorcy, tam skupiają się usługi bankowe i tam osiedlają się najlepsze zasoby pracy. Efekt koncentracji przestrzennej spowodował, że UE postanowiła przejść od wspólnego rynku do Unii Politycznej skupiając się na polityce strukturalnej, czyli wsparciu regionów peryferyjnych i opóźnionych gospodarczo.

Temat: PROBLEMY ROZWOJOWE KRAJÓW SŁABO ROZWINIĘTYCH

1. Teoria zaklętych kręgów ubóstwa:

• kraje nie mogą wyjść z biedy z powodu zaklętego kręgu niemożności

• inwestorzy nie mają kapitału, więc działają na małą skalę, mają kiepskie technologie i nie mogą oferować wysokich płac.

• niska płaca to niska wydajność pracy (nie ma na edukacje, leczenie) czyli niskie zyski przedsiębiorców - więc nie mogą inwestować, nie mogą też wykonywać oszczędności - bo ich po prostu nie ma ( ze względu na niskie płace)

Rozwiązania:

• zachęcać do oszczędzania tych, których na to stać

• należy najbogatszych przedsiębiorców zachęcać do inwestowania zamiast kupowania dóbr luksusowych

• należy przyciągać zagranicznych inwestorów

1. Teorie strukturalne

• gospodarka ma złą strukturę - bo jest za duży udział rolnictwa, a w dodatku produkuje się dobra luksusowe zamiast tanich dóbr skierowanych do przeciętnego mieszkańca - powoduje to, że krajom słabo rozwiniętym eksport opłaca się coraz mniej i tracą dystans do bogatych

• zmniejszyć zatrudnienie w rolnictwie i rozwijać przemysł

• przemysł trzeba zacząć od produkcji maszyn rolniczych, bo to najprościej, potem nastawić się na nowszą produkcję tanich dóbr konsumpcyjnych: ochrona celna rynków

1. Teoria dependystyczne

• to kraje bogate są winne biedzie krajów ubogich

• zniszczyły tradycyjne ustroje i granice

• doprowadziły do konfliktów narodowych, etnicznych i plemiennych

• eksploatowały i dalej eksploatują kraje słabo rozwinięte: opłaca się to im bo mają tanie surowce i tanią siłę roboczą

• dlatego kraje słabo rozwinięte powinny się odizolować i same budować swój dobrobyt, ewentualnie współpracują tylko między sobą

1. Teoria zasobowa

• kraje słabo rozwinięte skazane są na niedorozwój

• mają bardzo nieprzychylny klimat, który się pogarsza

• nie mają wartościowych ziem ani innych zasobów

• są nękane przez choroby tropikalne i klęski żywiołowe

• poziom fizycznego zdrowia jest gorszy: upały, choroby, niedożywienie

• kraje te są skazane na pomoc rozwojową i humanitarną

• bogaci powinny spłacić w ten sposób swój kolonialny dług

1. Teoria konsensu waszyngtońskiego

• pomysł USA, Banku Światowego, MFW na rozwój w oparciu o teorie neoliberalne

• prywatyzacja fiskalizmu, walka ze związkami zawodowymi, usuwanie branż schyłkowych, liberalizacja rynku.

• eksperyment nieudany, zarobili na tym tylko twórcy konsensu oraz wszelkie przedsiębiorstwa, które tanio przejęły prywatyzowanie firmy

1. Teoria instytucjonalna

• instytucje formalne - prawo, rząd, urzędy. Instytucje nieformalne - religia, moralność, kultura --> kształtują gospodarkę

• instytucje są niesprawne i trzeba je odpowiednio kształtować

• prawo skomplikowane, niejasne, restrykcyjne, faworyzujące wybrane podmioty, często uniemożliwiającą legalną działalność, nieuporządkowane prawo własności

• rządy niestabilne, skorumpowane, często dyktatorskie, mafijne

• urzędy niestabilne, nieprzyjazne

• kultura: analfabetyzm, brak tradycji przedsiębiorczych, skłonność do emigracji, często wzajemna agresja i uprzedzenia.

• Moralność: tradycja i obyczaje, zupełnie odmienna moralność utrudniająca wprowadzenie zasad rynkowych, kompleksy wobec bogatych społeczeństw.