Obowiązki i odpowiedzialność przewoźnika
Przebieg czynności wyładowczych ( INCONTERMS):
- żegluga regularna : FAS - free alongside ship ( wolne od burty statku)
FOB – free on board ( podział kosztów na granicy burty )
- żegluga nieregularna: FIO – Free In and out ( przeładowany na ryzyko czarterującego)
Obowiązki przewoźnika:
- wydanie ładunku ( na podstawie konosamentu)
- zatrzymanie ładunku może nastąpić gdy:
1. urząd celny, służba sanitarna może zatrzymać wydanie ładunku
2. odroczenie płatności za przewóz ładunków
3. w sytuacji gdy my wyładujemy a osoba nie odbierze to dostaniemy rewers – dokument gwarancyjny. Odbiorca gwarantuje, że gdy odbierze ten zatrzymany ładunek to nam zapłaci
4. przewoźnik wyładuje a odbiorca twierdzi, że to nie to. Ma prawo sprawdzenia ładunku. Gdy się zgadza to odbiorca płaci za przegląd a jak nie to płaci przewoźnik.
5. Może nie zgłosić się odbiorca po ładunek
6. odbiorca odmówił chęci przyjęcia ładunku
7. opóźnienie przez odbiorcę wyładunku ładunku
W sytuacji gdy zgłosi się kilku właścicieli konosamentu. Pierwszy odbiera ładunek a pozostałe tracą ważność. Gdy zgłoszą się na raz mamy prawo zdeponować ładunek. Jest to nie zawsze możliwe ponieważ musza być płacone składowe koszty zdeponowania. Które mogą być za wysokie. Można dlatego sprzedać ładunek:
- w terminie 2 miesięcy gdy nikt się nie zgłosi
- skrócić ten termin gdy koszty składowania są wyższe niż wartość ładunku lub gdy traci on swoje właściwości.
Gdy odbiorca ładunku bankrutuje , nie może odebrać ładunku to przewoźnik bierze udział w rozliczeniu masy. Kategoria upadłości: 1 kategoria upadłości – pracownicy, przewoźnik jest uprzywilejowany.
Obowiązek frachtu (zapłacenie frachtu)
Wysokość frachtu: w umowie przewozu określona przez strony w żegludze regularnej. Może być:
- ryczałtowy ( lump sum )
- od wartości ( ad valorem)
- dystansowy – mnożenie wartości przyjętej przez dystans
- martwy – gdy nie dostaniemy na czas ładunku przewoźnik ma prawo wypłynąć bez niego ale za miejsce ( w którym ładunek by się znajdował) trzeba zapłacić.
- fracht za utracony ładunek płaci się gdy uszkodzenia spowodowane są naturalnymi właściwościami ładunku
Odpowiedzialność przewoźnika za utratę lub zgubienie ładunku:
- dołożenie staranności ( niedbalstwo lub naruszenie przepisów)
- szkoda na ładunku: uszkodzenie, zmiany jakościowe. Damage powoduje zmniejszenie wartości ładunku.
- strata ładunku – częściowe lub całościowe zaginięcie, zniszczenie ładunku loss
Kryterium od momentu którego odpowiadamy za szkodę:
- przy wyładunku: gdy urządzenie wisi nad ładunkiem
- przy załadunku ro – ro: gdy pojazd przejedzie granice linii statku
- podstawa odpowiedzialności – na podstawie winy, którą ponosi przewoźnik, pomocnicy i podwładni. Wina statku jest domniemana, osoba pozywające musi dostarczyć dowody.
Działania zwalniające:
- działania zaniechania lub uchybienia kapitana lub członków załogi w nawigacji statku. Jest to ubezpieczone
- przypadek pożaru, wątpliwości gdy umyślnie został wywołany lub przez „ rażące niedbalstwo”
- przypadek wypadku spowodowanego sztormami, wiatrami itd.
- Siła wyższa, wojna, rozruchy w porcie, fala tsunami, trzęsienia ziemi, aresztowanie, kwarantanna statku, strajk
- wady towaru: ukryte, niedostateczne opakowanie, złe oznakowanie
- załadowca świadomie zadeklarował niewłaściwą ilość ładunku
Wysokość odszkodowania: określana według zwykłej wartości rzeczy. Trzeba zdecydować jaką wartość przyjąć. Jest to zawsze wartość końcowa. Określenie wartości można otrzymać z giełdy. Wartość przewożonego ładunku podana jest w dokumentach przewozowych. Zawsze istnieje ograniczenie co do wielkości odszkodowania ( granica odszkodowania) Stosuję się inne odszkodowania w zależności od jednostki i kilograma. Wartość liczymy na dwa sposoby:
Należące do międzynarodowego fundusz walutowego
SDR – jednostka DR to ok. 5 zł
Ograniczona do 666,67 SDR za opakowanie/jednostkę
1 kg wagi brutto– 2 SDR
nie należące do MFW, rozliczany jest we frankach Poincare. (chyba już tego nie ma)
1 f = 65,5 mg złota próby 900
Ograniczona do 100 000 franków za opakowanie/jednostkę
1 kg wagi brutto – 30 franków
przedawnienia roszczeń
- do wszystkich płatności – 10 lat
- przez przedsiębiorstwa prywatne – 3 lata
- z tytułu za stracony lub uszkodzony ładunek – 2 lata
Awaria wspólna
Podejmuje się dla dobra innych
Dotyczy tylko transportu morskiego
Działanie ponoszone przez wszystkich dla wszystkich
Działanie nadzwyczajne ponoszone rozmyślnie
Rozdzielenie odpowiedzialności:
- kontraktowe – wynika z nienależytego wykonania czynności
- deliktowe – za czyn prawnie niedozwolony
Szkody i straty w statku, ładunku lub frachcie, które nie zaliczają się do awarii wspólnej, stanowią awarię poszczególną (ponosi je poszkodowany lub ten, kto za nie odpowiada)
Dyspasza – dokument, który stwierdza, czy doszło do awarii wspólnej, wysokość strat i ich rozdzielenie, wystawiany przez dyspaszera na zlecenie armatora (udzielenie zlecenia niezwłocznie po zakończeniu podróży, nie później niż w ciągu miesiąca)
Dokument ten ma tytuł egzekucyjny z klauzulą szybkiego wykonania
Ubezpieczenia
Zrzeszanie się podmiotów:
- porozumienia związane z handlem
- odpowiedzialność członka załogi ( siła wyższa, działanie osób trudniących się w tym zawodzie, działania osób)
Pożyczka morska – była spowodowana zdobywaniem środków na wyprawę morską. Gdy wyprawa morska kończyła się sukcesem, zarabiał ten co dał pożyczkę. Były one dobrze oprocentowane. Stanowiła połączenie kredytu oraz ubezpieczenia.
Ubezpieczenie morskie – powstało we Włoszech.
Grupa Loyda XVII w – pierwsza grupa ubezpieczeniowa?
Podział ubezpieczeń:
Indywidualne:
- na życie: pojawiły się gdy coraz większe były oddziaływania społeczne
- majątkowe: głównie sprawy związane z zagrożeniem takim jak ogień i powódź
- przymusy w ubezpieczeniach
1. konwencja CLC- statki przewożące oleje luzem
2. statki pasażerskie – każdy pasażer musi być ubezpieczony
3. socjete ? – grupy miejskie związane z ochroną przed powodzią
4. ubezpieczenie na życie dla pracowników
Ubezpieczenia morskie
- mają związek z terminami takimi jak armator, zderzenia statków
- rozłożenie ryzyka na wiele pracowników
- wysokie stawki ubezpieczeniowe
- związane z rynkiem Anglo – Saskim
- międzynarodowy charakter
- formy ujednolicone przez ONZ
Umowy: dobrowolne – konsensualne, narzucone - adhezyjne
Morskie ubezpieczenia:
- armatorskie
- ładunkowe
- stoczniowe
- działalności wydobywczej
Umowa o ubezpieczenie – umowa, w której ubezpieczyciel zobowiązuje się w zamian za stawkę wypłacić odszkodowanie.
Agent – przedstawiciel armatora zatrudniony na umowę o pracę ( miejscowy) !!
Makler – zatrudniony do określonej czynności !!
Cechy umowy o ubezpieczeniu: konsensualność, dwustronnie obowiązująca, odpłatna, adhezyjność ( narzucona forma), losowość ( dot. Zdarzenia które może nastąpić w przyszłości) wzajemność ( w zamian za składkę ubezpieczeniową), pisemna.
Podstawowe obowiązki ubezpieczyciela:
- wypłata odszkodowania ( po wykazaniu przez ubezpieczającego istnienia stosunku ubezpieczenia oraz faktu powstania szkody)
- subrokacja? – przypadek w którym ubezpieczyciel po wypłacie odszkodowania wchodzi w prawa z przedmiotu ubezpieczyciela?
W przypadku całej szkody nie dostaniemy ubezpieczenia gdy:
- podubezpieczenie/ suma < wartość ubezpieczenia ( ubezpieczyciel wypłaca do sumy)
- nadubezpieczenie – odwrotnie
Polisy:
- imienne
- na zlecenia
- na okaziciela
- Loyda – na zasadzie adhezji ( jako dodatkowe warunki)
Zaświadczenie o ubezpieczeniu dla każdego z osobna
Obowiązek deklaracji, podanie do wiadomości ubezpieczyciela
Przeniesienie praw – bez zgody właściciela nie można przenieść praw
Ubezpieczenia statku – przechodzą wszystkie obowiązki na nowego właściciela
Umowa ubezpieczenia generalnego – szereg jednostek można ubezpieczyć łącznie
Nie można podpisać umowy o ubezpieczenie gdy:
- szkoda nastąpiła w chwili zawarcia umowy o ubezpieczenie
- nie ma możliwości zaistnienia szkody
Wygaśnięcie umowy o ubezpieczenie:
- gdy obie strony odstąpią od umowy na zasadach ogólnych lub określonych w umowie
- w ubezpieczeniach generalnych – określony termin rozwiązania umowy 3 m –cy wypowiedzenia
- przedawnienie 5lat
zrzeszenie się przez ubezpieczającego na rzeczy ubezpieczyciela wszelkich praw do przedmiotu ubezpieczenia w zamian za zapłatę wszelkich … ?
Abandon – gdy cała strata jest nieunikniona albo zapobieganie jej spowodowałoby wydatki niewspółmiernie wysokie do kwoty ubezpieczenia
Asekuracja
- czynna – gdy część ryzyka przekazana zostaje innym ubezpieczycielom
- bierna – ubezpieczyciel ubezpiecza się u asekuranta
Roszczenie – szczególny rodzaj uprawnienia związany z ciążącymi na oznaczonych osobach obowiązkami
Uprawnienie – konkretyzuje się do pewnej osoby
Zabezpieczenia kredytu:
- rzeczowe –zastaw, hipoteka, przewłaszczenie
- osobiste – poręczenie, gwarancja bankowa
Rodzaje zastawu
Hipoteka morska (zastaw wpisany do rejestru okrętowego)
Ciąży na statku morskim, wierzyciel może zaspokoić wierzytelność ze statku poprzez egzekucyjną sprzedaż
Sprzedaż następuje bez względu na to, kto jest właścicielem
Statek trudno sprzedać, wartość dużo niższa
Na statku ciąży 100% obciążenia (nawet wtedy, gdy część kredytu została spłacona)
Hipoteka może być nałożona na kilka statków tego samego właściciela
Zastaw może być wykonany na statku w budowie lub w eksploatacji
Podstawą założenia jest rejestr okrętowy
Hipoteka przymusowa na podstawie orzeczenia sądu, z klauzulą natychmiastowej wykonalności
Pierwszeństwo wykonywania: koszty egzekucyjne, alimentacyjne, rentowe, odszkodowania
Wygasa najczęściej po wygaśnięciu wierzytelności, gdy wpis nie został przywrócony po 10 latach lub wierzyciel hipoteczny kupił statek, na którym ciąży hipoteka
Zastaw zwykły (bankowy)
Zastaw nie jest wpisywany do rejestru okrętowego
Jest to umowa zawarta pisemnie z notarialnym poświadczeniem zawarcia
Wpisany do rejestru prowadzonego przez bank, który udzielił kredytu
Przywileje
Zwiększenie realności dochodzenia roszczeń odszkodowawczych
Nie jest wymagane, aby przywileje były rejestrowane, są niejawne
Dotyczą statku na koniec podróży wraz ze wszystkimi częściami składowymi
5 kategorii zaspokajania wierzytelności:
Koszty sądowe i egzekucje (a także opłaty pilotowe, portowe itp.)
Koszty pracownicze (w stosunku do osób zatrudnionych na umowę o pracę, a także stoczniowcom, jeśli statek był remontowany w momencie zastawu)
Wierzytelności z tytułu ratownictwa i awarii wspólnej
Wierzytelności z tytułu wynagrodzenia z powodu zderzenia statków lub innych wypadków
Wierzytelności z tytułu umów podjętych przez kapitana
Zaspokajanie wg kolejności, w przypadku braku funduszy na daną kategorię, ustala się procentowy udział każdej z nich
Pierwszeństwo mają wierzytelności późniejsze nad wcześniejszymi
W przypadku ratowania statku, te wierzytelności mają pierwszeństwo nad wierzytelnościami innych kategorii.
Przywileje na ładunku
Podział na 4 kategorie:
- koszty sądowe i egzekucje
- wynagrodzenia
- szkody spowodowane przez ładunek
- należność przewoźnika
Możliwość realizacji przywilejów jest ograniczona czasowo
Przywilej późniejszy ma pierwszeństwo nad wcześniejszym
Przedawnienie następuje z chwilą wydania ładunku osobie upoważnionej
Środkiem prawnym do zabezpieczenia roszczeń będzie areszt statku w trybie postępowania.
- gdy roszczenie prowadzone jest przed sądem
- jest ono wiarygodne
- brak zabezpieczenia w postaci statku nie zaspokajają wierzytelności
Areszt statku może nastąpić gdy:
Roszczenie ze szkód wyrządzonych przez statek w wyniku:
- z tytułu utraty życia lub zdrowia, uszkodzenia ciała
- z tytułu ratownictwa morskiego
- z tytułu umów o czarterowanie lub dzierżawę
- z tytułu uszkodzenia ładunku
- z tytułu awarii wspólnej
- z tytułu holowania, pilotażu
- z tytułu naprawy, wymiany wyposażenia
- z tytułu opłat portowych
- z tytułu wynagrodzenia kapitana i załogi
- wynikające ze sporów dotyczących praw własności statku
Statek zostaje zatrzymany na mocy orzeczenia sądu
Może zostać zatrzymany przed rozpatrywaniem sprawy
Aresztowi nie podlegają statki które pełnią służbę specjalną i państwową
Niekoniecznie areszt musi być na tym statku który jest podstawą wierzytelności
Ograniczenia odpowiedzialności: podobnie jak przy ładunku
- określenie przywilejów na ładunku
- przyczyny aresztowania