Audyt ekologiczny dla składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne.

Opole, 18.01.2013

1. Cel przeglądu ekologicznego.

Celem przeglądu ekologicznego składowisk odpadów jest określenie oddziaływania tej instalacji na środowisko i wydanie oceny, czy poprzez to oddziaływanie nie zostanie spowodowane zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia ludzi. Celem przeglądu jest również odpowiedź na pytanie, czy składowisko spełnia wymagania określone w przepisach prawa lub czy po przeprowadzeniu odpowiedniej modernizacji może te wymagania spełnić, czy też nadaje się jedynie do zamknięcia i rekultywacji. Przeprowadzenie przeglądu wymaga analizy zarówno stanu prawnego (decyzji wydanych przez właściwy organ), jak i stanu technicznego instalacji, w tym konstrukcji, wyposażenia, sposobu eksploatacji i monitoringu.

1. Lokalizacja.

Składowisko jest zlokalizowane w odległości około 2 km od najbliższej zabudowy mieszkalnej. Teren zajmowany przez składowisko leży na peryferiach miasta Opola. Kwatery składowe są usytuowane w naturalnym zagłębieniu terenowym (tzw. składowisko podpoziomowe lub wgłębne). Strona zachodnia i południowa składowiska jest osłonięta wzniesieniami, odległość składowiska od najbliższych zabudowań mieszkalnych wynosi około 2 km . Wokół kwater, w obrębie działki składowiska znajduje się pas zieleni ochronnej o szerokości 15-30 metrów, stanowiący bezpośrednią i skuteczną barierę ochronną dla przyległych terenów. Składowisko odpadów w Opolu ma również ustanowiony Uchwałą Nr XX/127/2000 Rady Powiatu Opolskiego obszar ograniczonego użytkowania w promieniu 150 m od ogrodzenia działki składowiska.

1. Obiekty sąsiadujące.

W sąsiedztwie składowiska nie ma zwartej zabudowy mieszkalnej. Najbliższe budynki znajdują się

w odległości około 1,5 km od składowiska w Opolu i są poza zasięgiem jego bezpośredniego oddziaływania. W pobliżu składowiska brak jest obiektów użyteczności publicznej. W bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji nie występują również dobra kultury poddane ochronie na podstawie ustawy z dnia 15 lutego 1962 roku o ochronie dóbr kultury oraz obiekty i obszary poddane ochronie na podstawie przepisów „Ustawy o ochronie przyrody, ustawy o lasach, ustawy”, „ Prawo wodne” oraz przepisów „Ustawy

o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym”. Obiekt posiada bezpośrednią strefę izolacyjną składającą się z pasa zieleni ochronnej, ogrodzenia i rowu opaskowego, który od strony zachodniej i północnej przeciwdziała napływom wód zewnętrznych na teren składowiska. Składowisko posiada też prawidłowo funkcjonujący system zbiorczy odcieków, które są systematycznie usuwane i wywożone na najbliższą oczyszczalnię ścieków.

1. Charakterystyka instalacji.

Składowisko zostało zbudowane poprzez pogłębienie istniejącego terenu i obwałowano go do wysokości 2 m. Czasza składowiska została na dnie i na skarpach uszczelniona. Uszczelnienie składowiska składa się następujących elementów:

• foli HDPE o grubości 2 mm,

• warstwy piasku o miąższości 0,15m i granulacji 2,5 mm wraz z drenażem kontrolnym,

• folia HDPE o grubości 2mm,

• warstwy żwiru o miąższości 0,5m i uziarnieniu 16÷32mm wraz z drenażem odcieków.

Odwodnienie składowiska wykonano w postaci 2 systemów drenażowych:

• drenażu kontrolnego ułożonego na dnie dolnej warstwy foli HDPE, wykonanego z rury giętkiej PCV w rozstawie 24m. Zadaniem tego drenażu jest sygnalizacja ewentualnych nieszczelności,

• drenażu podstawowego (odcieków) ułożonego na górnej warstwie foli uszczelniającej wykonanego z rury giętkiej PCV w rozstawie 24m, w obsypce żwirowej o granulacji 16÷32mm. Zadaniem tego drenażu jest zbieranie i odprowadzanie odcieków z odpadów deponowanych na składowisku.

Odgazowanie składowiska zostało wykonane z zastosowaniem 9 studni odgazowujących. Studnie są wykonane z perforowanych kręgów żelbetowych o średnicy 1000mm, ułożonych na 1m warstwy zagęszczonych odpadów i stopniowo podnoszone w miarę składowania kolejnych warstw odpadów. Wewnątrz studnie są wypełnione warstwami tłocznia i żwiru.

Na składowisku pracują typowe urządzenia dla tego rodzaju obiektów.

Przy składowisku znajduje się ręczna linia do segregacji odpadów stanowiących potencjalne surowce wtórne i magazyny na te odpady.

Kody odpadów

KOD	MASA	NAZWA	PRZEZNACZENIE
02 03 04	9	Surowce i produkty nie nadające się do spożycia i przetwórstwa	Składowisko
02 03 82	7	Odpady tytoniowe	Kompostownik
02 04 99	12	Inne nie wymienione odpady z przemysłu cukrowniczego	Składowisko
03 01 05	11	Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04	Spalarnia
03 03 05	20	Szlamy z odbarwiania makulatury	Składowisko
03 01 04	32	Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir zawierające substancje niebezpieczne	Nie przechowujemy
03 03 10	14	Odpady z włókna, szlamy z włókien, wypełniaczy i powłok pochodzące z mechanicznej separacji	Składowisko
04 01 01	17	Odpady z mizdrowania (odzierki i dzwony wapniowe)	Kompostownik
04 01 09	8	Odpady z polerowania i wykończenia	Składowisko
19 12 02	47	Metale żelazne	Recykling
19 12 05	16	Szkło	Recykling
19 12 12	5700 kg	Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11	Składowisko
20 01 02	38	Szkło	Recykling
19 12 08	30	Tekstylia	Recykling
20 03 02	158	Odpady z targowisk	Segregacja
20 01 34	67	Baterie i akumulatory inne niż wymienione w 20 01 33	Magazynowanie i przekazywanie
04 01 08	6	Odpady skóry wygarbowanej zawierające chrom (wióry, odcinki, pyły ze szlifowania skór)	Składowisko
04 02 19	19	Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków zawierające substancje niebezpieczne	Nie przechowujemy
15 01 01	20	Opakowania z papieru i tektury	Recykling
15 01 02	25	Opakowania z tworzyw sztucznych	Recykling
15 01 04	30	Opakowania z metali	Recykling
16 01 18	32	Metale nieżelazne	Recykling
16 01 19	11	Tworzywa sztuczne	Recykling
17 02 01	10	Drewno	Spalarnia
17 02 03	5	Tworzywa sztuczne	Recykling
20 01 36	15	Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 i 20 01 35	Magazynowanie i przekazywanie
20 01 40	30	Metale	Recykling
20 01 01	59	Papier i tektura	Recykling
20 03 01	280 kg/Mg	Niesegregowane odpady komunalne (zmieszane)	Segregacja
20 01 10	60	Odzież	Segregacja
20 03 07	100	Odpady wielkogabarytowe	Segregacja
17 04 01	12	Miedź, brąz, mosiądz	Recykling
17 04 02	4	Aluminium	Recykling
17 04 03	34	Ołów	Recykling
17 04 04	22	Cynk	Recykling
17 04 05	13	Żelazo i stal	Recykling
17 04 06	7	Cyna	Recykling
18 01 09	41	Leki i inne niż wymienione w 18 01 08	Składowisko
18 01 10	3	Odpady amalgamatu dentystycznego	Nie przechowujemy
19 12 01	50	Papier i tektura	Recykling
20 01 39	52	Tworzywa sztuczne	Recykling
20 02 01	125	Odpady ulegające biodegradacji	Kompostownik
20 02 02	57	Gleba i ziemia w tym kamienie	Przekładka
20 01 08	42	Odpady kuchenne ulegające biodegradacji	Kompostownik
20 03 03	67	Odpady z czyszczenia ulic i placów	Składowisko
20 01 35	70	Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające niebezpieczne składniki	Nie przechowujemy

1. Część obliczeniowa

1. Powierzchnia składowiska odpadów

• jednostkowa pojemność składowiska

$$V = \left\lbrack \frac{g}{G} \bullet \left( \frac{1 - P}{100} \right) + v \right\rbrack \bullet t\ \ \ \ \ \ \ \ \ \left\lbrack m^{3}/M/d \right\rbrack$$

gdzie:

• V – jednostkowa pojemność składowiska

• g – jednostkowa, dobowa masa odpadów, która ma być składowana na składowisku

• G – gęstość nasypowa odpadów po rozładunku samochodu, [kg/m³]

• P – stopień zagęszczenia, [%]

• v – objętość materiału przykrywającego

• t – liczba dni w roku

• M – liczba mieszkańców

• H – wysokość

Dane:

g = 0, 4419 kg/M/d ∖ nG = 320 kg/m³ ∖ nP = 1 : 3  = 0, 33 ∖ nv = 57 Mg/rok = 5, 7 • 10⁻⁴ kg/M/d ∖ nt = 365 dni ∖ nM =  275 tys.

$$V = \left\lbrack \frac{0,4419}{320} \bullet \left( 1 - \frac{33}{100} \right) + 5,7 \bullet 10^{- 4} \right\rbrack \bullet 365 = 0,546\ \frac{m^{3}}{\frac{M}{\text{rok}}}$$

• roczna powierzchnia składowania odpadów

$$A = \frac{\left( V \bullet M \right)}{H}\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \lbrack\frac{\text{ha}}{\text{rok}}\rbrack$$

H = 22, 5m

$$A = \frac{\left( 0,546 \bullet 275000 \right)}{22,5} = 6673\frac{m^{3}}{\text{rok}} = 0,6673\frac{\text{ha}}{\text{rok}}$$

1. Wytwarzanie biogazu na składowisko biogazu

• obliczanie produkcji biogazu

$${G = G_{e} \bullet \left( 1 - e^{- \text{kt}} \right) \bullet \frac{L}{t_{\text{em}}}\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \lbrack\frac{m^{3}}{h\rbrack}\backslash n\backslash n}{Ge = 1,86 \bullet C_{\text{org}} \bullet \lbrack 0,014 \bullet (T - 273) + 0,28\rbrack\backslash n}$$

• k – stała szybkość rozkładu

• t – czas od chwili złożenia odpadów

• t_em – czas emisji

• T – temperatura rozkładu

• L – ilość składowanych odpadów

$${C_{\text{org}} = 60\frac{\text{kg}}{\text{Mg}}\backslash n}{T = 303K}$$

G_e = 1, 86 • 60 • [0,014•(303−273)+0,28] = 78, 12

L  =  161, 29 kg/M/rok ∖ n

$$G = 78,12 \bullet \left( 1 - e^{- 0,06 \bullet 7} \right) \bullet \frac{161,29}{5} = \ 864,24\ \ \ \ \ \ \lbrack\frac{\text{kg}}{rok\rbrack}$$

1. Naliczanie opłat za korzystanie ze środowiska (wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2011)

• I Grupa – odpady do segregacji

Kod	Masa	Stawka	Opłata*
[-]	[Mg/rok]	[zł/Mg]	[zł/rok]
20 03 02	158	107,85	17040,30
20 03 01	280 kg/Mg	107,85	30198,00
20 01 10	60	107,85	6471,00
20 03 07	100	107,85	10785,00
	suma	64494,30

• II Grupa – odpady do kompostowania

Kod	Masa	Stawka	Opłata*
[-]	[Mg/rok]	[zł/Mg]	[zł/rok]
02 03 82	7	17,54	122,78
04 01 01	17	56,30	957,10
20 02 01	125	107,85	13481,25
20 01 08	42	107,85	4529,70
	suma	19090,83

• III Grupa – odpady składowane na składowisku

Kod	Masa	Stawka	Opłata*
[-]	[Mg/rok]	[zł/Mg]	[zł/rok]
02 03 04	9	17,54	157,86
02 04 99	12	11,32	135,84
03 03 05	20	56,30	1126,00
03 03 10	14	11,32	158,48
04 01 09	8	11,32	90,56
19 12 12	5,7	66,32	378,02
04 01 08	6	56,30	337,80
18 01 09	41	56,30	2308,30
20 03 03	67	82,91	5554,97
	suma	10247,83

• IV Grupa – odpady przeznaczone na przekładkę

Kod	Masa	Stawka	Opłata*
[-]	[Mg/rok]	[zł/Mg]	[zł/rok]
20 02 02	57	11,32	645,24
	suma	645,24

*Oplata [zl/rok]  =  stawka [zl/Mg]•masa[Mg/rok]

Całkowita suma za odpady wynosi: 94478,20 zł

1. Opłaty za ścieki

• ścieki technologiczne ze śluzy dezynfekcyjnej w całkowitej ilości 0,3 m³/dobę

• ścieki z kwater deponowania odpadów w ilości około 9000 m³/ rok

- skład odcieków z kwater składowiska

Wskaźnik	Jednostka	Pomiar 1	Pomiar 2
BZT5	mg/dm^3	190	800
ChZT	mg/dm^3	579	1986
zawiesina ogólna	mg/dm^3	259	567
chlorki	mg/dm^3	567	851
siarczany	mg/dm^3	275	10
fosfor ogólny	mg/dm^3	1,8	8,1
fosfor amonowy	mg/dm^3	150	257
cynk	mg/dm^3	0,09	0,25
kadm	mg/dm^3	n.w.	n.w.
miedź	mg/dm^3	0,06	0,38
ołów	mg/dm^3	0,01	0,03
chrom ogólny	mg/dm^3	n.w.	n.w.
nikiel	mg/dm^3	0,036	0,05
odczyn pH	-	7,6	7,7

$$Stezenie\ = \ \frac{(p_{1} + p_{2})}{2}$$

Wskaźnik	Jednostka	Stężenie
BZT5	mg/dm^3	495
ChZT	mg/dm^3	1282,5
zawiesina ogólna	mg/dm^3	413
chlorki	mg/dm^3	709
siarczany	mg/dm^3	142,5
fosfor ogólny	mg/dm^3	4,95
fosfor amonowy	mg/dm^3	203,5
cynk	mg/dm^3	0,17
kadm	mg/dm^3	0
miedź	mg/dm^3	0,22
ołów	mg/dm^3	0,02
chrom ogólny	mg/dm^3	0
nikiel	mg/dm^3	0,043
odczyn pH	-	7,65

$$L_{s} = \frac{V \bullet s}{1000}\ \ \ \ \ \lbrack\frac{\text{kg}}{\text{rok}}\rbrack$$

- BZT₅ : L_s  =  9000 m³  •  495 mg/dm³ :  1000  =  4455 kg/rok

- ChZT: L_s  =  9000 m³  •  1282.5 mg/dm³ :  1000  = 11524, 5 kg/rok

- Zawiesina ogólna: L_s  =  9000 m³  •  413 mg/dm³ :  1000  =  3717 kg/rok

- Chlorki: L_s  =  9000 m³  •  709 mg/dm³ :  1000  =  6381 kg/rok

- Siarczany : L_s  =  9000 m³  •  142, 5 mg/dm³ :  1000  =  1282, 5 kg/rok

- Fosfor ogólny: L_s  =  9000 m³  •  4, 95 mg/dm³ 1000  =  44, 55 kg/rok

- Fosfor amonowy: L_s  =  9000 m³  •  203.5 mg/dm³ :  1000  =  1831, 5 kg/rok

- Cynk: L_s  =  9000 m³  •  0.17 mg/dm³ :  1000  =  1, 53 kg/rok

- Miedź: L_s  =  9000 m³  •  0.22 mg/dm³ :  1000  =  1, 98 kg/rok

- Ołów: L_s  =  9000 m³  •  0, 02 mg/dm³ :  1000  =  0, 18 kg/rok

- Nikiel: L_s  =  9000 m³  •  0, 043 mg/dm³ :  1000  =  0, 387 kg/rok

Oplata [zl/rok]  =  L_s [kg/rok]•s[zl/kg]•w ∖ n

- BZT₅ : Op =  4455 kg/rok •  3, 92 zl/kg • 0, 5  =  8731, 8 zl/rok

- ChZT: Op =  11524, 5 kg/rok •  1, 56 zl/kg • 0, 7  =  12604, 41 zl/rok

- Zawiesina ogólna: Op =  3717 kg/rok •  0, 48 zl/kg • 1  =  1784, 16 zl/rok

- Chlorki: Op =  6381 kg/rok •  0, 046 zl/kg • 1  =  293, 53 zl/rok

- Siarczany : Op =  1282, 5 kg/rok •  0, 046 zl/kg • 1 =  58, 99 zl/rok

- Cynk: Op =   1, 53 kg/rok •  114, 14 zl/kg • 1  =  174, 63 zl/rok

- Miedź: Op =   1, 98 kg/rok •  114, 14 zl/kg • 1  =  225, 99 zl/rok

- Ołów: Op =   0.18 kg/rok •  114, 14 zl/kg • 1  =  20, 54 zl/rok

- Nikiel: Op =  0.387 kg/rok • 114, 14 zl/kg • 1 =  44, 17 zl/rok

Razem: 23938,22 zł/rok

• ścieki bytowe w ilości 2,45 m³/dobę:

• BZT5 --> 150÷500mg O₂/dm³

• CHZT --> 250÷700 mg O₂/dm³

• Azot ogólny --> 30÷100 mg N/dm³

• Fosfor ogólny --> 10÷30 mg P/dm³

Wskaźnik	Stężenie	Stężenie mg/dm^3
BZT5	150÷500	325
ChZT	250÷700	475
azot ogólny	30÷100	65
fosfor ogólny	10÷30	20

$$V = 2,45\ \frac{m^{3}}{dobe = 894,25\ }\frac{m^{3}}{\text{rok}}$$

$$L_{s} = \frac{V \bullet s}{1000}\ \ \ \ \ \lbrack\frac{\text{kg}}{\text{rok}}\rbrack$$

- BZT₅ : L_s  =  894, 25 m³  •  325 mg/dm³ :  1000  =  290, 63 kg/rok

- ChZT: L_s  =  894, 25 m³  •  475 mg/dm³ :  1000  = 424, 77 kg/rok

- Azot ogólny: L_s  =  894, 25 m³  •  65 mg/dm³ :  1000  =  58, 13 kg/rok

- Fosfor ogólny: L_s  =  894, 25 m³  •  20 mg/dm³ :  1000  =  17, 89 kg/rok

Oplata [zl/rok]  =  L_s [kg/rok]•s[zl/kg]•w ∖ n

- BZT₅ : Op =  290, 63 kg/rok •  3, 92 zl/kg • 0, 5  = 569, 64 zl/rok

- ChZT: Op =  424, 77 kg/rok •  1, 56 zl/kg • 0, 7  = 463, 85 zl/rok

Razem: 1033,49 zł/rok

• wody opadowe w ilości około 6m³/dobę:
  
  W wodach surowych:

• - zawiesina ogólna 350 mg/l

• - substancje ekstrahujące się eterem naftowym 200 mg/l

Po doczyszczeniu w separatorze :

• - zawiesina ogólna 50mg/l

• - substancje ekstrahujące się eterem naftowym 50 mg/l

$$V = 6\ \frac{m^{3}}{dobe = 2190\ }\frac{m^{3}}{\text{rok}}$$

$$L_{s} = \frac{V \bullet s}{1000}\ \ \ \ \ \lbrack\frac{\text{kg}}{\text{rok}}\rbrack$$

- Zawiesina ogólna : L_s  =  2190 m³  •  50 mg/dm³ :  1000  =  109, 5 kg/rok

- Eter naftowy: L_s  =  2190 m³  •  50 mg/dm³ :  1000  = 109, 5 kg/rok

Oplata [zl/rok]  =  L_s [kg/rok]•s[zl/kg]•w ∖ n

- Zawiesina ogólna : Op =  109, 5 kg/rok •  0, 48 zl/kg • 1  = 52, 56 zl/rok

- Eter naftowy: Op =  109, 5 kg/rok •  1, 17 zl/kg • 1  = 128, 12 zl/rok

Razem: 180,68 zł/rok

Op_c = 23938, 22 +  1033, 49 + 180, 68  = 25152, 39 zl/rok

Roczna opłata za ścieki wynosi: 25152,39 zł/rok

1. Emisja niezorganizowana

Substancja zanieczyszczająca	Kod substancji wg CAS	Emisja
		[kg/s]
metan	-	0,0129675
dwutlenek węgla	-	0,0057630
tlenek węgla	630-08-0	0,0014410
amoniak	7664-41-7	0,0000144
siarkowodór	7783-06-04	0,0000114
aceton	67-64-1	0,0000114
aldehyd octowy	75-07-0	0,0000114
merkaptany	-	0,0000360
węglowodory alifatyczne	-	0,0000360

Oplata [zl/rok]  =  stawka [zl/Mg]•emisja[Mg/rok]

Substancje zanieczyszczające	Stawka [zł/kg]	Stawka [zł/Mg]	Opłata [zł/rok]
metan	-	0,27	110,41
dwutlenek węgla	-	0,27	49,07
tlenek węgla	0,11	110,00	4998,77
amoniak	0,4	400,00	181,65
siarkowodór	1,17	1170,00	420,63
aceton	1,17	1170,00	420,63
aldehyd octowy	1,17	1170,00	420,63
merkaptany	1,17	1170,00	1328,30
węglowodory alifatyczne	0,11	110,00	124,88
		suma	8054,96

1. Wysokość emisji pyłów

Substancja zanieczyszczająca	Kod substancji wg CAS	Emisja
		g/s
pyły ogółem	-	0,106
pył zawieszony PM10	-	0,021

Oplata [zl/rok]  =  stawka [zl/Mg]•emisja[Mg/rok]

Substancje zanieczyszczające	Stawka zł/kg	Stawka zł/Mg	Opłata [zł/rok]
pyły ogółem	0,47	470	1571,12352
pył zawieszony PM10	0,47	470	311,26032
		suma	1882,38384

1. Zagospodarowanie terenu składowiska odpadów

Na składowisku znajdują się 3 kwatery, na których przechowywane są odpady pozostające na składowisku.

KOD	NAZWA ODPADU	KWATERA
02 03 04	Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa	I
02 04 99	Inne niewymienione odpady	I
03 03 05	Szlamy z odbarwiania makulatury	II
03 03 10	Odpady z włókna, szlamy z włókien, wypełniaczy i powłok pochodzące z mechanicznej separacji	II
04 01 09	Odpady z polerowania i wykańczania	I
04 01 08	Odpady skóry wygarbowanej zawierające chrom (wióry, obcinki, pył ze szlifowania skór)	I
19 12 12	Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11	III
18 01 09	Leki inne niż wymienione w 18 01 08	II
20 03 03	Odpady z czyszczenia ulic i placów	III

Na terenie składowiska jest też 9 studni odgazowujących, piezometry, oraz studzienki.

1. Czas pracy składowiska

Zakłada się, że składowisko pracuje 8 godzin na dobę, 6 dni w tygodniu.

1. Opis technologiczny

Na składowisku i w jego otoczeniu pracują typowe urządzenia dla tego rodzaju obiektów:

• automatyczne belownice kanałowe;

• kompaktor ;

• ładowarka L-34;

• miejsce do poboru próbek;

• myjnia do mycia i dezynfekcji kół i podwozi samochodów opuszczających składowisko;

• opryskiwacz ;

• rozdrabniarka odpadów wielkogabarytowych;

• spycharki typu DT;

• stanowisko do mycia sprzętu i pojazdów własnych;

• stanowisko kontrolne dla weryfikacji jakości i zgodności z normatywnymi wożonych na składowisko odpadów;

• waga samochodowa.

Przy składowisku znajduje się ręczna linia do segregacji odpadów stanowiących potencjalne surowce wtórne i magazyny na te odpady.

1. Zagospodarowanie odcieków

Odcieki można zdefiniować jako wody przesiąkowe ze składowisk odpadów komunalnych.

Odcieki charakteryzują się właściwościami redukcyjnymi i znacznie podwyższonymi parametrami biologicznego i chemicznego zapotrzebowania na tlen (BZT5 i ChZT), wysokimi stężeniami substancji rozpuszczonych, chlorków, siarczanów i związków azotu amonowego.

Gospodarka odciekami obejmuje:

• określenie charakterystyki ilościowej i jakościowej,

• minimalizację ilości oraz ograniczanie ich uciążliwości dla otoczenia,

• ujęcie drenażem i gromadzenie odcieków na terenie składowiska,

• recyrkulację wewnętrzną do złoża odpadów,

• dalsze oczyszczanie odcieków w urządzeniach lokalnych oraz usunięcie do odbiornika (lub do oczyszczalni miejskich lub przemysłowych), ostateczne zagospodarowanie lub unieszkodliwianie w urządzeniach zewnętrznych oraz dokonywanie ocen oddziaływania składowiska na środowisko gruntowo-wodne.

Odcieki z uszczelnionych składowisk odprowadzane są drenażem do pompowni lub bezpośrednio do zbiorników retencyjnych, z których najczęściej usuwa się je do miejskich oczyszczalni ścieków. Przy rutynowej eksploatacji składowisk odpadów nie prowadzi się obserwacji ich bilansu wodnego, a ilość i jakość odcieków analizowane są w ramach monitoringu składowisk. Pomimo opracowania licznych modeli matematycznych służące prognozowaniu bilansu wodnego składowisk oraz ilości odcieków, mogących wystąpić w poszczególnych latach eksploatacji, to brak dostępnych szczegółowych danych meteorologicznych utrudnia praktyczne wykorzystanie modeli (wyniki obliczeń znacznie odbiegają od faktycznych danych eksploatacyjnych).

Na ilość odcieków, oprócz wieku składowiska oraz stopnia zagęszczenia odpadów, znaczący wpływ ma także wielkość opadów atmosferycznych. Przy opadach rzędu 500 mm/a należy liczyć się z małym odpływem odcieków w skali roku (ok. 10%), podczas gdy np. opady 800-900 mm/a mogą powodować odpływy odcieków rzędu nawet do 30-40% rocznie. W Niemczech do wymiarowania urządzeń gospodarki odciekowej przyjmuje się ilości odcieków na poziomie 25% opadu rocznego, co dla 700 mm/a daje średnio 1750 m3/ha na rok oraz 4,8 m3/ha na dobę.

Dodatkowo w obliczeniach przyjmuje się wysoki współczynnik nierównomierności odpływu odcieków:

• 3-5 dla „młodych” składowisk (eksploatowanych nie dłużej niż pięć lat),

• 1,5-2,5 dla obiektów starszych.

Wraz ze starzeniem się złoża składowiska ilość odcieków wzrasta, co spowodowane jest wysyceniem zdolności retencyjnej odpadów przy jednoczesnym zmniejszaniu się pojemności wodnej odpadów w wyniku mineralizacji substancji organicznej. W efekcie ilość odcieków na starszych składowiskach, eksploatowanych przez długi czas bez warstwy przykrywającej, może wzrastać do poziomu 25-30% opadu atmosferycznego. Dane te dotyczą składowisk silnie zagęszczanych przez kompaktory, które także w Polsce są w powszechnym użyciu na większości dużych składowisk odpadów. Małe składowiska korzystają w dalszym ciągu ze spycharek gąsienicowych do plantowania i zagęszczania odpadów. Dla takich składowisk, uznawanych za słabo zagęszczone przyjmuje się do bilansów z reguły znacznie wyższe ilości odcieków – ok. 40% opadu atmosferycznego. W ocenie bilansu odcieków należy także wziąć pod uwagę:

• powierzchnię składowiska,

• czas niezbędny do ułożenia pierwszej warstwy odpadów (miąższość min. 1 m na dnie składowiska).

W początkowym okresie eksploatacji, kiedy dno składowiska nie jest pokryte odpadami, odpływ odcieków z nieprzykrytych części dna wynosi od 80 do 90% opadu (zależnie od wielkości opadów i zdolności retencyjnej warstwy filtracyjno-ochronnej, którą jest z reguły żwir lub pospółka o współczynniku filtracji rzędu 10-4 m/s i małej zdolności retencyjnej). Poniżej przedstawiono czynniki wpływające na ograniczenie lub przyrost ilości odcieków.

1. Monitoring składowiska

Składowisko jest monitorowane. Monitoring realizowany jest zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów ( Dz. U. Nr220 poz.1858 ).

Monitoring składowiska odpadów obejmuje:

• fazę przedeksploatacyjną - okres do dnia uzyskania pozwolenia na użytkowanie składowiska odpadów;

• fazę eksploatacji - okres od dnia uzyskania pozwolenia na użytkowanie składowiska do dnia uzyskania zgody na zamknięcie składowiska;

• fazę poeksploatacyjną - okres 30 lat, licząc od dnia uzyskania decyzji o zamknięciu składowiska.

Wszystkie fazy realizacji przedsięwzięcia prowadzone są stosownie do wymagań rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów.

Program prowadzenia badań monitoringowych składowisk odpadów w fazie eksploatacji:

Badany komponent	Mierzony parametr	Częstotliwość	Zakres badań
Wody powierzchniowe	Wielkość przepływu wód powierzchniowych	co 3 miesiące	Pomiar wielkości przepływu wód powierzchniowych
	Skład wód powierzchniowych	co 3 miesiące	Badania laboratoryjne pobranej próby w zakresie: odczyn, przewodnictwo, OWO, WWA, metale ciężkie: cynk, miedź, ołów, kadm, rtęć, chrom.
Wody podziemne	Poziom wód podziemnych	co 3 miesiące	Pomiar poziomu wód podziemnych w otworach badawczych
	Skład wód podziemnych	co 3 miesiące	Badania laboratoryjne pobranej próby w zakresie: odczyn, przewodnictwo, OWO, WWA, metale ciężkie: cynk, miedź, ołów, kadm, rtęć, chrom
Wody odciekowe	Objętość wód odciekowych	co 1 miesiąc	Pomiar objętości wód odciekowych
	Skład wód odciekowych	co 3 miesiące	Badania laboratoryjne pobranej próby w zakresie: odczyn, przewodnictwo, OWO, WWA, metale ciężkie: cynk, miedź, ołów, kadm, rtęć, chrom
Struktura i skład masy składowiska odpadów	Struktura i skład masy składowiska odpadów	1 raz w roku	Badanie struktury i składu masy składowiska odpadów
Osiadanie powierzchni składowiska	Osiadań powierzchni składowiska	1 raz w roku	Pomiar osiadanie powierzchni składowiska
Emisja gazu składowiskowego	Emisja gazu składowiskowego	co 1 miesiąc	Pomiar emisji gazu składowiskowego
	Skład gazu składowiskowego	co 1 miesiąc	Badania składy gazu składowiskowego w zakresie: metan, dwutlenek węgla,tlen

Sprawozdanie z badań monitoringowych zawierające :

• opis monitorowanego obiektu;

• oznaczenie lokalizacji punktów poboru prób;

• analizę wyników badań;

• określenie (ewentualnego) wpływu składowiska na środowisko;

• propozycje zapobiegania lub ograniczenia negatywnego wpływu składowiska na środowisko.

1. Schemat składowiska