Julia Mausolf , oligofrenopedagogika
Temat: Stany depresyjne kobiet w wieku starszym.
Depresja w dzisiejszych czasach jest bardzo dużym problemem psychicznym ludzi starszych ale i młodszych. Pojawiające się problemy, niespełnione nadzieje czy też inne napotykające człowieka niepowodzenia mogą prowadzić do wielu załamań, rozczarowań a nawet depresji. Bardzo ważne jest prawidłowe jej zdiagnozowanie oraz określenie czy to rzeczywiście ona czy też inne zaburzenie. Wielu ludzi błędnie spostrzega u siebie depresję choć rzeczywiście to tylko przejściowy stan, gorszy humor czy dzień.1 Jednakże nie jest ona łatwą do zdiagnozowania nawet przez lekarzy, ponieważ u ludzi starszych często myli się lęk pojawiający się w różnych sytuacjach , otępienie czy też inne objawy ze stanami depresyjnymi. Czynnikami, które mogą wpłynąć na pojawienie się jej są: indywidualne czynniki predysponujące związane z rodziną czy też życiową historią, czynniki społeczne oraz psychologiczne mogące wiązać się z utratą bliskiej osoby czy też przechodzenia poważnego kryzysu w relacjach z innymi.2 Istnieje także pojęcie depresji endogennej, która nie była wcześniej znana, charakteryzuje się ona barkiem równowagi chemicznej w organizmie. Na jej poprawę nie wystarczy tylko odpowiednia psychoterapia, konieczne są także dobrze dobrane leki.3Jak wykazują badania ten problem psychiczny częściej obserwuje się u kobiet niż u mężczyzn niezależnie od badanego kraju. Często także u kobiet przebieg depresji ma gorsze skutki oraz można zauważyć nawroty po wydającym się już jako wyleczonym stanie. Przyczyny pojawiającej się częściej u kobiet depresji nie są do końca wyjaśnione, często jako powód podaje się „słabość” emocjonalną płci. U mężczyzn zaś trudniej jest zauważyć objawy, są one bardziej ukryte, często swoje problemy psychiczne „zatapiają” w alkoholu czy narkotykach. Na większe ryzyko powstawania depresji u kobiet składają się również czynniki, które mogą mieć wpływ na samopoczucie, funkcjonowanie płci a co za tym idzie doprowadzenie do gorszych stanów. Kolejnym czynnikiem jest większe narażenie na stres wiążące się z całokształtem wykonywanych przez kobietę czynności zaczynając od wielu obowiązków związanych z domem czy pracą. Zawód, który wykonują zazwyczaj jest mniej płatny oraz mniej doceniany poprzez co są uboższe i nie dostają tylu pochwał i nagród co mężczyźni. Na pojawienie się u kobiety stanów mogących prowadzić do depresji są również przeżycia związane z problemami rodzinnymi czy też bliskich im osób, ponieważ dużo bardziej niż mężczyźni przeżywają one problemy innych. Mężczyźni nie reagują tak bardzo emocjonalnie, ponieważ nie są tak zaangażowani w życie krewnych czy środowiska społecznego.4 Jednakże skupiając się na kobietach w starszym wieku wśród typowych przyczyn pojawiającej się depresji często wymienić można stratę bliskiej osoby a w tym przypadku najczęściej męża. W większości przypadków po śmierci ukochanej osoby odczuwa się żal po stracie lecz jak wykazują badania 25% ludzi popada w depresję kliniczną.5 Kolejną przyczyną jest pojawiającą się często w średnim ale i starszym wieku depresja egzystencjalna polegająca na tym, że człowiek zaczyna zastanawiać się nad sensem życia, moralnością. W przypadku kobiety w starszym wieku, pani T. (90 lat), która jest na emeryturze i mieszka sama można zauważyć brak sensu egzystencji. Kobieta od momentu straty ukochanego kota skarży się na kłopoty ze snem, ma także obniżony nastrój oraz apetyt, uważa także, że nie warto żyć. Przykład ten mówi o tym jak bardzo jest samotna i nieszczęśliwa, wizyta u lekarza pani T. kończy się podaniem leku przeciwdepresyjnego, po którym jej stan się poprawia.6 Następnym powodem prowadzącym do depresji są wydarzenia, które powodują utratę szacunku do siebie związane z tym, że człowiek nie czuje się już tak wartościowy. Można tutaj przytoczyć kolejną historię sześćdziesięciodziewięcioletniej pani, która prowadziła aktywne życie, była skarbnikiem oraz prowadziła grupę dziewcząt w miejscowej parafii. Niestety z wiekiem czuła się coraz gorzej i z trudem przychodziły jej rachunki oraz rozmowa z dziewczętami dlatego też została zwolniona ze swych obowiązków co przyczyniło się do nawrotu pojawiającej się już depresji.7 Na zaburzenia prawidłowego funkcjonowania kobiet w wieku starszym wpływają również przewlekłe choroby i ból. Są to bardzo poważne problemy, gdyż w pewnym wieku pojawia się wiele dolegliwości, często są to poważne choroby, które wpływają na funkcjonowanie w życiu codziennym. Jedną z nich może być zanik mięśni co dla kobiety mającej wiele obowiązków domowych jest bardzo dużą przeszkodą, może to prowadzić do całkowitego załamania. Potwierdza to przykład kobiety, która po pracy uczestniczyła w zajęciach tanecznych lecz choroba uniemożliwiła jej to poprzez co jak powiedziała „poczuła się pusta”.8 Dolegliwości związane z wiekiem często sprawiają dużo bólu, cierpienia czy bezsenności co tylko pogłębia depresję. Warto także zauważyć, że częstym problemem kobiet w starszym wieku jest zbyt wielkie ograniczenie samodzielności przez innych, kobiety chcą być niezależne, chcą same decydować o swoim życiu i różnych związanych z nim sprawach. Niestety zdarza się, że dzieci czy też inni chcą nad tym zapanować, może to prowadzić do tłumienia przez kobietę w sobie uczucia złości, niezadowolenia, ponieważ nie chce urazić bliskich, którzy jak się im wydaje opiekują się, troszczą. Takie sytuacje również mogą prowadzić do pojawienia się stanów depresyjnych, do poczucia nieumiejętności podejmowania decyzji. Jednakże czasem starsi ludzie potrzebują opieki bliskich, rozmowy z nimi, ponieważ łączy ich szczególna więź. Tak było w przypadku pani T. (77 lat), która bardzo chudła i miała niedobór żelaza, gdy zainteresowała się tym jej córka i poszła z nią do lekarza jej stan zaczynał się polepszać. Stwierdzono u niej stan depresji lecz po podaniu antydepresantów i odnowieniem kontaktów z córką wracała do zdrowia.9 Warto również zaznaczyć, że kobiety nie zauważają tego, że nie czują się szczęśliwe, ponieważ całe życie poświęcają się dla dobra innych. Przyjmują jako obowiązek codzienne sprzątanie, gotowanie czy też inne czynności nie zwracając uwagi na siebie, na swoje potrzeby. Żyjąc tak przez wiele lat w starszym wieku są przyzwyczajone do takiej sytuacji lecz z czasem mogą odczuwać potrzebę zmiany co nie do końca sobie uświadamiają. Może stać się to kolejnym powodem pojawienia się depresji, kobieta odczuwa przygnębienie, niezadowolenie lecz nie wie jak sobie z tym poradzić odrzucając myśli związane z tą chorobą psychiczną.10 Analizując literaturę można zauważyć jak wielkim problemem nie tylko starszych, ale i młodszych ludzi jest depresja. Ludzie często nie chcą się do niej przyznać, ponieważ wstydzą się, wolą używać innych określeń mówiąc o swoim stanie. Ważnym zadaniem bliskich jest pomoc im, namówienie na wizytę u psychiatry, ponieważ samodzielne wyjście z depresji jest bardzo trudnym zadaniem. Morawska w swojej książce opisuje historie znanych ludzi cierpiących na tę chorobę, dzięki niej nie jedna osoba może zacząć przestać wstydzić się przyznać co jej dolega, stać się bardziej odważna, ponieważ jej idol, ulubiony aktor też się z tym zmagał. Problemem w naszym kraju jest niestety brak specjalistów, oraz długi czas oczekiwania na wizyty w ramach publicznej służby zdrowia.11
Bibliografia:
1.Frankel L.P., Kobieta i depresja. Jak dotrzeć do swojej wewnętrznej siły, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002
2.Hammen C., Depresja, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004
3.Lowen A., Depresja i ciało, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2012
4.Manthorpe J., Iliffe S. , Depresja wieku podeszłego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010
5.Morawska A., Twarze depresji, Świat Książki, Warszawa 2015
6.PrestonJ. , Pokonać depresję, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002
A.Lowen, Depresja i ciało, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2012, s.67-68, ISBN 978-83-7554-381-0↩
J.Manthorpe, S.Iliffe, Depresja wieku podeszłego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, s. 8-16, ISBN 978-83-200-3904-7↩
L.P.Frankel, Kobieta i depresja. Jak dotrzeć do swojej wewnętrznej siły, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002, s.21, ISBN 83-87957-87-9↩
C.Hammen, Depresja, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004, s. 62-66, ISBN 83-89574-37-3↩
J.Preston, Pokonać depresję, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002, s.43, ISBN 83-89120-38-0↩
J.Manthorpe, S.Iliffe, Depresja wieku podeszłego, op.cit., s. 57-58.↩
Ibidem,s.35-36.↩
J.Preston, Pokonać depresję, op.cit.,s.46.↩
J.Manthorpe,S.Iliffe, Depresja wieku podeszłego, op.cit., s.143-144.↩
L.P.Frankel, Kobieta i depresja. Jak dotrzeć do swojej wewnętrznej siły , op.cit.,s.69-74.↩
A.Morawska, Twarze depresji, Świat Książki, Warszawa 2015, s.314, ISBN 978-83-8031-188-6↩