Psychologia- nauka o zachowaniu i procesach psychicznych

Przedmiot psychologii są: procesy psychiczne, umysłowe, zachowanie człowieka

Cele psychologii jako nauki: opis zjawisk np. zaburzenia osobowości , Wyjaśnienie zjawisk- znalezienie przyczyn które powodują zaburzenia,Przewidywanie Metody w psychologii: m. indukcyjna- nauki, które w punkcie wyjścia mają doświadczenie i posługują się doświadczeniem dla uzasadnienia swoich twierdzeń. m. statystyczna- sposób zbierania i porządkowania danych liczbowych o zjawiskach masowych oraz analizy i interpretacji tych danych celem uzyskania informacji o pewnej populacji, bada pewną skończoną populację metodą reprezentacji, zamiast przebadać wszystkie elementy bada kilka i potem mówi o całości populacji. 4. Eksperyment- rodzaj obserwacji w którym szuka się odpowiedzi na wcześniej postawione pytania i równocześnie ingeruje W powstawanie zjawiska bądź jego przebieg. Model eksperymentalny- to taki model sprawdzania hipotez o zależnościach między zmienną zależną i zmienną niezależną który zakłada: Manipulację- co najmniej jedną zmienną niezależną Kontrolowanie- pozostałych zmiennych uznanych przez badacza za istotne dla zmiennej zależnej

Dokonanie- pomiaru zmienności zmiennej zależnej spowodowanej zamierzonym przez badacza oddziaływaniem zmiennej niezależnej

Badanie korelacyjne- badania, których celem jest ustalenie siły i kierunku zależności pomiędzy dwoma zmiennymi lub grupą zmiennych; wykorzystuje się w nich metody wnioskowania statystycznego.

Studium przypadku- to wyczerpująca metoda badawcza, polegająca na jednoczesnym stosowaniu wielu metod w celu jak najdokładniejszej diagnozy psychologicznej. 6. Dziedziny psychologii- kliniczna, dziecka, dorosłego, rozwojowa, społeczna, pracy, sportu, wychowawcza, szkolna, rodziny

7. Psycholog- osoba która ukończyła 5 letnie studia magisterskie, psycholog kliniczny- s. 5 lat + 4 lata specjalizacji Psychiatra- lekarz po studiach medycznych, stosuje farmakoterapię

Psychoterapeuta- osoba, która ukończyła 4 letni kurs psychoterapeutyczny, atestowany przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne i PT Psychiatryczne. 8. Nurty teoretyczne psychologii: gestalt, psychoanaliza neopsychoanaliza behw p. hum poznaw, ewoluc,neuropsych,społ, kult, tłumu,miedzykult. Socjobiologia: człowiek traktowany jako wytwór ewolucji, jest częścią przyrody i podlega takim zarysom prawa jak świat przyrody. Agresja, ekspansja, pogarda, radość, wstręt służą przystosowaniu i przetrwaniu. Czego człowiek potrzebuje aby przetrwać: Jedzenia, rozmnażanie-reprodukcja. Są one centralne i wokół nich sytuują się inne aktywności służące przystosowani. Pośrednikiem między instynktem a zachowaniem jest osobowość-naczelny system przystosowania.

Właściwości adaptacji: Osobowość: Zdolność przewidywania Wyobraźnia Samoświadomość i autorefleksja Zdolność uczenia się Teoria pewności rodzicielstwa Dawida Bussa: Zazdrość

-służy utrzymaniu trwałości związku -mężczyźni są zazdrośni o zdradę fizyczną(bardziej im zagraża, nie chcą wychowywać cudzych dzieci) -kobiety są zazdrosne o zdradę emocjonalną(bardziej im zagraża – mężczyzna może je opuścić i pozbawić środków finansowych i opieki kobietę z dzieckiem)

Psychologia psychodynamiczna- Freud, Adler, Jung Kim jest człowiek? – pionkiem sterowanym przez popedy, ograniczonym przez kulture. Mówiła ze człowiek jest zdeterminowany i nieswiadomy motywow dzialania. Pdst mechanizmem zachowania jest realizacja nieswiadomych popędów które sa pdst motywem działań.

Podzial osobowości: -ID- wrodzona nieswiadoma struktura do zaspokajania potrzeb, poszukuje natychmiastowej akceptacji, dostarczanie przyjemności, zaspokajanie napiecia przedwerbalne, przedlogiczne,nie ma pojecia o czasie, ograniczeniach i o spotykaniu się z pewnymi ograniczeniami i one przewiduja superego. -SUPEREGO-to normy moralne, oczekiwania, wymagania. Nadzorujaca czesc psychiki która kontroluje zachowanie, mysli, emocje z perspektywy moralnej. Bierze się z wymagan rodzicow i z ich oczekiwan. System nagrod i kar. Superego przejawia się w 2 formach: Sumieniu i idealu wlasnego ja tzw ja idealne. Superego blokuje popedy, których realizacja wiaze się z poczuciem winy.

-EGO-jest mediatorem miedzy ID i SUPEREGO. Godzi ono sprzeczne tendencje tych z instancji. Odpowiedzialne jest za ocenianie, rozwiazuje problemy, za racjonalne myslenie, pamiętanie. Dziala uzgadniając rzeczywistość, jest zorientowane na otoczenie zewnętrzne. Jest wstanie unieść smutek, żałobę, porażkę. Sklada się z: swiadomej, nieswiadomej- mechanizmy obronne to takie które nie dopuszczaja do przezycia takich emocji których nie jesteśmy wstanie wytrzymac.

Behawioryzm- Watson, Skinder, Telman, Pawłów. Behawioryści utrzymuja, ze psychologia może być prawdziwa nauka tylko wtedy kiedy będzie ingerowac subiektywne procesy umysłowe.

Kim jest człowiek? – pionkiem steowanym przez cechy sytuacji. Człowiek jest zewnętrznie sterowany, reaktywny, biernie uczy się zachowan, zdeterminowany przez sytuacje.

Podst mechanizm zachowania- zachowanie to efekt wpływu otoczenia, uczy się i utrwala zachowanie poprzez wzmocnienia. Perspektywa behawiorystyczna zwracala uwage na to w jaki sposób nasze dzialania sa modyfikowane przez swoje konsekwencje.

Humanistyczna- Rogers, Maslow, May Podkresla pozytywne znaczenie ludzkiej natury. Tendencja do rozwoju, realizacji swojego potencjalu, podkresla znaczenie wolności człowieka. Zachowanie człowieka jest wynikiem jego celow, które sam sobie stawia, potrzeby samoaktualizacji. Nadrzednym interesem człowieka jest jego rozwoj a sila napedowa rozwoju jest potrzeba samoaktualizacji. Kim jest człowiek ? – wszechwładnym podmiotem który recepte na Zycie szczesliwe ma wspisane w swoich pragnieniach. Jest wolny, wewnatrzsterowany na rozwoj i realizacje swojego potencjalu. Pdst mech zachowan- rozwoj i samoaktualizacja. Najwyzsza potrzeba to samorealizacja. Perspektywa biologiczna: -nauka o ukladzie nerwowym- obejmuje biologie, psychobiologie i neurologie. Bada wyższe procesy mozgowe w celu wyjaśnienia w jaki sposób powstaja nasze mysli, uczucia, motywy, świadomość, wspomnienia. -psychologia ewolucyjna- nawiązuje do ewolucji. W tym wariancie przyjmuje się ze znaczna czesc zachowania człowieka wynika z wrodzonych tendecji. Material genetyczny w tym nasze najgłębsze zachowania były kształtowane przez dziesiątki tysięcy lat przez sily środowiskowe i ocalaly te ktoe służyły przystosowaniu. Wszystkie cechy człowiek maja wartość przystosowawcza. Człowiek jest traktowany jako wytwor ewolucji i jest czescia przyrody. Kwestia przetrwania (Pożywienia) i Reprodukcja- wokół nich stosuja się wszelkie inne aktywności służące przystosowaniu. Miedzy zachowaniem a instynktem zachodzi pośrednictwo i jest nim osobowość- naczelny system przystosowania. Ma zdolność przewidywania, wyobraznie, samoświadomość Poznawcza-wielu badaczy, kelly, neisser, festinger.

Kim jest człowiek?- aktywnym i intencjonalnym podmiotem swoich działań. Człowiek jest człowiek aktywny, racjonalny, swiadomy motywow, wolny, posiada kontrole nad swoim zachowaniem i otoczeniem. Pdst mech zachowania- gromadzenie i przetwarzanie inf w umysłowych reprezentacjach otoczenia i siebie aby przewidywac, kontolowac i rozumiec. Kladzie nacisk na poznanie i aktywność umyslowa. Mozg człowieka przetwarza informacje napływające do umysłu, kategoryzowane sa w tzw. reprezentacje umysłowe. Zajmuje się procesami percepcji, uczenia się, pamieci. Reprezentacja umyslowa jest stereotypem, jest ubogi w inf, najczęściej negatywne. Nasz mozg usuwa sprzeczności w inf. Człowiek ma zdolność modyfikowania informacji. Psychologia cechy i temperamentu- perspektywa psychologiczna która ujmuje zachowanie i osobowość jako produkty trwałych właściwości psychicznych.

Emocja: czteroczęściowy proces obejmujący pobudzenie fizjologiczne, subiektywne odczucia, interpretację (ocenę) poznawczą I ekspresję behawioralną. Funkcje emocji: pomagają organizmom radzić sobie z ważnymi zdarzeniami, Motywacyjna – pobudza nas do podjęcia działania dotyczącego jakiegoś doświadczonego lub wyobrażonego zdarzenia. Ukierunkowują i podtrzymują takie nasze działania wobec określonych celów, które są dla nas korzystne. Pomagają w organizowaniu naszych doświadczeń, gdyż od nich zależy na co zwracamy uwagę, wpływają na nasz sposób spostrzegania siebie i innych Emocje intensyfikując wybrane doświadczenia życiowe sygnalizują, że dana reakcja jest szczególnie ważna. Regulują interakcje społeczne: jako pozytywne wiążą nas z innymi ludźmi, jako negatywny środek pozwalają nam zachować dystans wobec innych. Komunikacyjna funkcja demaskuje nasze próby ukrycia przed innymi tego, co czujemy i zamierzamy. Lustrzane neurony: pozwalają zrozumieć zachowanie innych, ich stany emocjonalne i intencje. Emocje pojawiły się w ewolucji jako stany pełniące funkcję sygnalizacyjną np. o niebezpieczeństwie. Większość podstawowych emocji Carol Izard wyodrębnił 6 emocji podstawowych: Radość, złość, strach, smutek, wstręt, zainteresowanie Emocje złożone (inaczej pochodne) są trudniejsze do odczytania. Na przykład niełatwo jest odróżnić osobę zirytowaną od zazdrosnej. Jest ich również dużo więcej od podstawowych, bo jak mówi teoria Plutchika, każda emocja złożona składa się z mieszaniny kilku innych. Dwa układy przetwarzania emocji: Szybkiego reagowania: emocje powstają poza świadomością kontrolą człowieka. Wolnego reagowania: emocje powstają precyzyjniej i wolniej. Biegnie przez korę mózgową. Teoria Canona- Barda: odwraca sytuację, najpierw czujemy emocje a potem zmiany fizjologiczne. Za reakcje emocjonalne odpowiedzialne jest podwzgórze, w którym dokonuje się ocena emocjonalnego znaczenia dochodzącej informacji. Sygnały przechodzą przez wzgórze a stąd do kory mózgowej i podwzgórza, które z jednej strony przesyła je po modyfikacji również do kory (dzięki czemu mamy świadome odczucie emocji), a z drugiej wysyła sygnały do pnia mózgu odpowiadając za reakcje fizjologiczne występujące jednocześnie z emocjami.

Uczenie się: Proces zdobywania i gromadzenia doświadczeń, w wyniku czego powstają nowe formy zachowania się i działania lub następuje modyfikacja zachowań i działań wcześniej nabytych. Wskutek uczenia się opanowany zostaje cały system wiadomości, umiejętności, nawyków, przyzwyczajeń, przekonań. Korzyści z uczenia się: Poczucie bezpieczeństwa, łatwiejsze życie, przyjemność, rozbudzenie ciekawości świata- poszerzenie kontaktów towarzyskich, odkrywanie swoich talentów i czerpanie z nich inspiracji, odporność na sytuacje wywołujące stres, sprawność umysłu, zdobywanie pewności siebie. Formy uczenia się: Habituacja: jedna z form nieasocjacyjnego uczenia się; proces poznawczy, polegający na stopniowym zanikaniu reakcji na powtarzający się bodziec^[1], jeżeli nie niesie on żadnych istotnych zmian (informacji). Efekt czystej ekspozycji: nazywany również efektem samej ekspozycji to zjawisko polegające na zmianie ustosunkowania afektywnego wobec obiektu na skutek zwiększenia liczby kontaktów z nim bez konieczności świadomego rozpoznawania bodźca. Warunkowanie klasyczne: podstawowa forma uczenia się w której bodziec wywołujący wrodzony odruch zostaje skojarzony z bodźcem uprzednio obojętnym. Wygaszanie: proces w którym osłabia się reakcję warunkową poprzez nie podawanie bodźca warunkowego. Sam. Odnawianie ponowne pojawienie się reakcji warunkowej po upływie pewnego czasu. (Reakcja powraca z mniejszą siłą).

Generalizacja: rozszerzenie wyuczonej reakcji na bodźce podobne do bodźca warunkowego. Zjawisko powszechne. Leży u podstaw rozwijania się fobii. Różnicowanie bodźców – jest procesem, którego wyniku organizm uczy się reagować na bodźce, które różnią się od bodźca warunkowego na pewnym wymiarze. Warunkowanie sprawcze – uczenie się o konsekwencjach. Modelowanie: obserwowanie zachowań innych ludzi. Ten sposób uczenia się można nazwać modelowaniem lub naśladowaniem.