1. Definicja transportu i jego cechy.

Definicja transportu – Zespół czynności związanych z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych przy użyciu odpowiednich środków. Zespół czynności związanych z przemieszczaniem obejmuje zarówno samo przemieszczanie z miejsca na miejsce jak i wszelkie czynności jakie do tego celu mogą być konieczne, do których należą czynności ładunkowe oraz czynności manipulacyjne.

Cechy transportu:

1. Charakrer ruchu środków:

   • transport przerywany transport ciągły

2. Miejsce transportu:

3. Transport wewnętrzny bliski (wew. Zakładu) Transport zewnętrzny (na granicy zakładu)

   • Transport daleki ( poza zakładem)

4. Zasięg środków transportu

   • Transport o zasięgu ograniczonym Transport o zasięgu nieograniczonym

2.Podział środków transportu.

1.Środki transportu o zasięgu nieograniczonym – nośniki dalekie:

1. Tabor kolejky Tabor kolejowo – drogou Tabor lotniczy Tabor wodny

1. Środki transportu o zasięgu ograniczonym – nośniki bliskie

   1. Środki transportu o ruchu przerywanym

- wózki jezdniowe - Dźwignice lub dźwigi

b. Środki transportu o ruchu ciągłym lub przerywanym

- ładowarki - koleje linowe

c. Środki transportu o ruchu ciągłym

- Przenośniki - Pompy z rurociągiem - Sprężarki, wentylatory, dmuchawy z rurociągiem

1. Podział środków transportu wewnętrznego i kryteria ich klasyfikacji.

1. Sposób działania

   1. O działaniu ciągłym O działaniu przerywanym

Podział istotny z punktu widzenia wydajności układu transportowego i nakładów na jego realizację dla danego natężenia przepływu materiałów.

1. Obszar działania

   1. Na obszarze nieograniczonym Na obszarze ograniczonym

Podział istotny ze względu na elastyczność układu transportowego.

1. Zdolność realizacji cyklu transportowego

Zdolne do realizacji pełnego cyklu transportowego Zdolne do realizacji niektórych elementów cyklu transportowego

Podział istotny ze względu na elastyczność i uniwersalność układu transportowego.

1. Podział dźwignic z krótkim komentarzem (określeniami lub schematami).

a) Ciągnik – dźwignica przeznaczona do przemieszczania ładunków za pośrednictwem cięgna zakończonego urządzeniem chwytającym

b) Suwnica – dźwignica, w której urządzenie chwytające (ładunkowe) jest podwieszone do wyciągarki przejezdnej, wciągnika lub żurawia przemieszczających się po moście

c) Żuraw – dźwignica z urządzeniem chwytającym (ładunkowym) podwieszonym bezpośrednio do wysięgnika do wciągarki przemieszczającej się po wysięgniku

d) Dźwignik – dźwignica przeznaczona do prostoliniowego przemieszczania ładunku w pionie lub prawie w pionie za pośrednictwem sztywnego elementu (zębatka, śruba).

e) Układnica – dźwignica przeznaczona do składowania ładunków w magazynie, której ustrój nośny stanowi przejezdny słup lub rama po której przesuwa się wodziak.

f) Wyciąg towarowy – dźwignica składająca się z podstawy ładunkowej w pochyłych prowadnicach przystosowanej do pochyłego przemieszczania ładunków za pomocą cięgników linowych lub łańcuchowego. Podstawą ładunkową może być wózek lub kosz

g) Dźwignica linotorowa – Dźwignica z urządzeniem chwytającym (ładunkowym) podwieszonym do wodziarki przemieszczającej się po linie nośnej zamocowanej na podporach.

1. Podział przenośników i definicje grup przenośników.

1. Cięgnowe – przenośniki, które przemieszczają ładunek za pomocą ciegna stanowiącego podstawowy organ roboczy

2. Bezcięgnowe – przenośniki, które przemieszczają ładunek za pomocą innego niż cięgna organu roboczego np. bieżnia toczna, wał śrubowy, koryto wstrząsne.

3. Z medium pośrednim – przenośniki, które przemieszczają ładunek za pomocą medium pośredniczącego, zazwyczaj gazu lub cieczy.

1. Naszkicować przykłady i krótko omówić przenośniki cięgnowe.

1. Przenośnik taśmowy, ze zmiennym nachyleniem

Przenośnik członowy – wózkowy okrężny

1. Przenośnik członowy – płytowy przestrzenny

Przenośnik półkowy z pojemnikiem cięgnem

Przenośnik kubełkowy – przejezdny

Przenośnik zbierakowy – zgrzebowy (łopatkowy) pochyło pionowy

1. Podział wózków jezdniowych napędzanych.

2. – wózki z napędem elektrycznym – wózki z napędem spalinowym – wózki z napędem specjalnym

1. wózki naładowane wózki unoszące wózki podnośnikowe

2. wózki ciągnikowe wózki jezdniowe specjalne

2. Klasyfikacja pojazdów drogowych z określeniami jej dotyczącymi.

1. Pojazd drogowy mechaniczny – pojazd silnikowy, którego ruch po drodze umożliwia silnik

   1. Pojazd samochodowy – jest to drogowy pojazd mechaniczny przeznaczony do transportu ludzi bądź towarów wyposażony w silnik (najczęściej spalinowy)

   2. Ciągnik – pojazd przeznaczony do ciągnięcia pojazdów drogowych lub urządzeń bez własnego napędu (pojazdów ciągnionych).

   3. Pojazd specjalny – pojazd drogowy przeznaczony do wykonania ściśle okreśonych zadań, zwykle wyposażony w dodatkowe urządzenia.

2. Pojazd drogowy ciągniony – pojazd bez własnego napędu, którego ruch możliwy jest tylko wskutek ciągnięcia przez pojazd mechaniczny, zwierzęta lub ludzi albo wskutek napędu siły mięśni.

2. Podział samochodów.

1 – Osobowe

Przeznaczone są do przewożenia małej liczby osób. Odznacza się lekkością konstrukcji, znaczną szybkością i komfortem jazdy.

Samochody osobowe powszechnie dzielimy wg. pojemności skokowej:

a. mikrosamochody do 0,6 dm3 b. samochody małolitrażowe od 0,6 do 1,2 dm3

c. Samochody średnie od 1,2 do 3,0 dm3 d. Samochody duże ponad 3,0 dm3

2 – Ciężarowe

Przeznaczony do przewozu towarów, podobnie jak autobus odznacza się dużą wytrzymałością i trwałością

Samochody ciezarowe powszechnie dzielimy wg. ładowności:

a. ładowność do 0,5 t – najprostsza modyfikacja samochodu osobowego

b. ładowność od 1 do 1,7 (3) t – samochody niekiedy nazywane dostawczymi. Przeznaczone do rozwózki niewielkich ładunków w celach zaopatrzenia ludności

c. ładowność od 2,5 do 6 t – pojazdy średniej ładowności - dwuosiowe

d. ładowność do 8 t – Odznaczają się mocną budową. Przystosowane do ciągnięcia przyczep, o transportu na duże odległości.

e. ładowność 12 t i więcej – Mają układ napędowy 6x4. Są to samochody dużej ładowności.

3 –Autobusy

Przeznaczone do przewozu kilkunastu lub kilkudziesięciu osób

Częstym kryterium podziału jest liczba pasażerów:

Rodzaj autobusu	Liczba miejsc siedzących	Przeznaczenie
Mały (mikrobus)	10 do 20	Przewozy miejscowe, obsługa hoteli, lotnisk
Średni	25 do 40	Przewozy międzymiastowe na małe odległości
Duży	40 do 60	Przewozy miejskie i międzymiastowe na duże odległości
Wielki	Ponad 60	Przewozy międzymiastowe, turystyczne

Inne kryterium podziału to np podział wg. przeznaczenia:

Miejskie	Prędkość max 70 km/h, moc jednostkowa 7-8 kw/t
Podmiejskie	Prędkość max 90 km/h, moc jednostkowa 7-8 kw/t
Międzymiastowe	Prędkość max 100-120 km/h, moc jednostkowa 10 kw/t
Autokary	Prędkość max 100-120 km/h, moc jednostkowa 12 kw/t

4 – Specjalne

Samochody przeznaczone do specjalnych zadań innych niż te typowe dla samochodów osobowych, ciężarowych i autobusów

2. Zawieszenia w samochodach ( podział, charakterystyka, różnice itp.).

1. Zależne

Zawieszenie zależne można stosować do samochodów ciężarowych.

Wady:

• Duża masa, jeśli przekładnia znajduje się w obudowie mostu i wykonuje drgania kątowe wzdłużne na poprzecznie pofałdowanej powierzchni

• Wzajemne oddziaływanie kół osi na siebie

• Zmiany obciążeń kół wynikające z doprowadzenia napędu

• Niekorzystna mała odległość pomiędzy punktami wprowadzenia sił w nadwoziu, która daje się zwiększyć tylko skomplikowanymi zabiegami konstrukcyjnymi

1. Niezależne

Do zawieszeń niezależnych należą:

• Zawieszenie z podwójnymi wahaczami poprzecznymi

• Wielodrążkowe zawieszenie tylne

• Zawieszenie z kolumnami prowadzącymi koła

• Zawieszenie z wahaczami wzdłużnymi i skośnymi

• Zawieszenie z wahaczami sprzężonymi??

Zalety:

- Zawieszenie tego typu (wielodrążkowe tylne) umożliwia poprzez odpowiednie wzdłużne ustawienie kątowe obu wahaczy regulację wysokości środków przechyłu bocznego i wzdłużnego każdej osi.

- Przy stałych długościach wahaczy zmieniają się ich kąty ustawienia wzdłużnego można wpływać korzystnie na własności kinematyczne

- zawieszenia z wahaczami sprze

Wady:

Większe drgania

2. Omówić opory aerodynamiczne (opór powietrza) w samochodach.

Opór powietrza

Całkowita siła oporu powietrza składa się z oporu aerodynamicznego pojazdu w ruchu oraz oporu aerodynamicznego wywołanego obrotem kół. Drugi ze składników zazwyczaj pomija się gdyż istotne wartości przybiera dopiero powyżej 150 [km/h].

Siłę wzdłużną P_x oporu aerodynamicznego określa się w związku z tym zależnością:

$$P_{x} = C_{x}\frac{\text{Ro\ }V^{2}}{2}A_{x}$$

Gdzie:

C_x – bezwymiarowy współczynnik oporu dla kierunku wzdłużnego

Ro- gęstośc powietrza

V – prędkość ruchu pojazdu

A_x - czołowa powierzchnia odniesienia [m²]

Na opór całkowity P_x składają się opory składowe

P_xp – opór profilowy którego udział wynosi 60%, zależny od kształtu podłużnego.

P_xw – opór wewnętrzny którego udział wynosi 10% i wynika on z przepływu powietrza przez silnik i do wnętrza

P_xz – opór zaburzeń (15%) zakłócenia opływu powietrza spowodowanego elementami wystającymi

P_xt – opór tarcia, którego udział wynosi 5÷8% i zależy od napężeń stycznych wywieranych przez przyścienną warstwę powietrza na powierzchnię nadwozia.

P_xi – opór indukcyjny wywołany zawirowaniami strug powietrza na bokach nadwozia

Rodzaje nadwozia	Cx
Samochody ciężarowe z silnikiem wysuniętym przed kabinę z opończą	1.0-1.2
Ciągniki siodłowe z kontenerem	1.1
Autobusy	0.6
Samochody osobowe typu „kombi“	0.5-0.6
Samochody osobowe ze spoilerem i osłoniętym spodem	0.3-0.4
Samochody osobowe i motocykle wyścigowe oprofilowane	0.15-0.25
Motocykle zależnie od stopnia oprofilowania i pozycji kierowcy	0.5-0.7

Z powyższego wzoru wynika, że każde zmniejszenie wartości współczynnika Cx zmniejsza opory ruchu, a tym samym zużycie paliwa.

2. Omówić opór toczenia i opór wzniesienia w samochodach.

Opór toczenia – zależy przede wszystkim od rodzaju nawierzchni drogi oraz masy m samochodu który obliczamy ze wzoru:

F_t = m*g*f

Zależy od również od rodzaju ogumienia, ciśnienia powietrza w ogumieniu i prędkości jazdy. Wartości współczynnika f w zależności od tych czynników podaje poniższy wykres.

Współczynnik oporu toczenia w funkcji prędkości i ciśnienia w ogumieniu

Inna wygodniejsza od użycia powyższego wykresu metoda wykorzystuje stabelaryzowane wartości współczynnika f dla małych prędkości jazdy, które oznaczamy jako f₀ (wartości stabelaryzowane zależne od nawierzchni)

Dla prędkości jazdy V<= 100km/h, a więc dla wszystkich samochodów ciężarowych ze względu na małe zmiany f wraz z prędkością przyjmujemy dalej stałą zależność

f = 1,25*f₀

Dla prędkości jazdy V > 100km/h można posłużyć się zależnością

f = f₀ * (1+ A*V²)

A – stała wartość stabelaryzowana zależna od nawierzchni.

Opór wzniesienia

Opoerem wzniesienia jest nazywana składową siły ciężkości samochodu skierowana równolegle do nawierzchni

Fw=mgsinALFA

Przy jeździe w dół opór ten przyjmuje wartość ujemną. Wzniesienie lub spadek drogi określany jest jako

100tgALFA=100h/s=w

Biorąc pod uwagę że dla małych kątów ALFA różnica pomiedzy sin ALFA i TGALFA jets niewielka można zapisać

Fw=mgw/100

Podczas pokonywania wzniesiena zmniejsza sie nacisk nromalny na nawierzchnię a wiec i opór toczenia

2. Omówić opór bezwładności w samochodach.

Opór bezwładności dotyczy ruchu przyspieszonego lub opóźnionego. Określa on wartość siły oporu, którą należy dodatkowo przyłożyc do pojazdu aby rozpędzić go lub hamować z określonym przyspieszeniem x¨. Wzór określający te opory to:

m-masa całkowita pojazdu

Is-moment bezwładności ruchomych częsci silnika sprowadzony na wął korbwy

Ik-mment bezwładnosci koła jezdnego

ig-przełożenie przekłądni głównej

ib-przełożenie skrzyi biegów

Nm-sprawnośc mechaniczna układu przeniesienia napędu

k-liczba kół jezdnych

rd-promień dynamicnzy koła

2. Równanie ruchu samochodu, z objaśnieniem składników oporu ruchu.

Przedstawia sumę rzutów wszystkich sił wzdłużnych działających na pojazd na nawierzchnię drogi:

F_n = P_x + F_t + F_s + F_b + F_s + F_u

Gdzie:

F_n – reprezentuje siłę napędową pokonującą wszystkie opory F_u = T_u /r_d

P_x – Opór powietrza F_t – Opór toczenia F_w – Opór wzniesienia F_b – Opór bezwładności F_s – Opór skrętu F_u – Opór uciągu

2. Zestaw kołowy – konstrukcja, podstawowe profile kół oraz kinematyka ruchu po wytrąceniu z położenia równowagi.

3. Podział towarowych wagonów kolejowych.

Pod wzdględem przeznaczenia i cech wagony towarowe dzielą się na:

1- wagony kryte

2- wagony niekryte= a) węglarki b) platformy c) platformo – węglarki

3- wagony do przewozu cieczy, gazów i materiałów sypkich lub sproszkowanych= a) cysterny b)garnkowe c) zbiornikowe

4- wagony specjalne

a) do przewozu owoców b) do przewozu nierogacizny i drobiu c) służbowe

5- wagony techniczno gospodarcze

a) do wewnętrznego użytku kolei nie wykonujące przewozu przesyłek b) tarowe c) skrajne

6- żurawie kolejowe na podwoziach wagonowych i pługi odśnieżne

Pod względem liczby osi w wagonie dzielimy na:

1. wagony o swobodnych osách 2-wagony wózkowe

Pod względem przeznaczenia wagony towarowe dzielimy na:

1. do przewozu handlowych 2-do użytku wewnętrznego PKp

Pod względem posiadacza wagony towarowe dzieli się na:

1. wagony należące do PKP 2-wagony prywatne włączone do taboru PKP

2. Rodzaje trakcyjnych pojazdów szynowych.

Z punktu widzenia przeznaczenia eksploatacyjnego rozróżnia się:

1. Lokomotywy= Pasażerskie Towarowe Manewrowe Uniwersalne

2. Wagony silnikowe i zespoły trakcyjne= Pasażerskie Specjalne

Zespoły trakcyjne dzielą się ponadto ze względu na rodzaj ruchu do którego są przystosowane:

1 – Ruch dalekobieżngo na liniach z wysokimi i niskimi peronami 2 – Ruchu lokalnego lub podmiejskiego

3 – Ruchu podmiejskiego

Zespoły trakcyjne dzielą się ponadto ze względu na liczbę wagonów wchodzących w ich skład:

1. Dwuwagonowe Trzy- i więcej wagonowe