Socjologiczna podstawy resocjalizacji

Zajęcia 1 14.10.2015

1. Paradygmat etiologiczny – są to takie starające się odpowiedzieć na pytanie dlaczego (coś się dzieje) ludzie przekraczają pewne normy.

• Kierunek strukturalny (teoria anomii Mertona) szuka dewiacji w strukturze społecznej

• Kierunek kulturowy – szuka dewiacji w kulturze, szkoła Chicagowska, teoria zróżnicowanych poglądów, teorie podkulturowe

• Kierunek kontroli społecznej, ludzie są źli ale społeczeństwo go kontroluje żeby nie popełnił przestępstwa.

1. Paradygmat relatywny – jak powstają normy społeczne

2. Koncepcja anomii Mertona

• „dlaczego ludzie naruszają normy społeczne?”

• Nie pyta się jak powstają normy społeczne ani jak są egzekwowane

• Nie kwestionuje się istniejącego porządku normatywnego, nie podważa się zastanego porządku społecznego. Zastany ład i porządek (system norm) traktujemy /lub jest punktem wyjścia do rozważań nad nonkonformizmem norm.

• W jaki sposób struktura społeczna i kulturowa wywiera presje na różnie ulokowanych w niej ludzi, popychając ich do zachowań niezgodnych z normami?

• Koncepcja anomii zrodziła się z negacji wcześniejszych kontroli społecznych tzn. nie jest tak że zachowanie dewiacyjne wynika z natury człowieka, jest częścią jego wnętrza i ujawnia się gdy kontrola społeczna ulega osłabieniu

Zajęcia 2, 21.10

Teoria anomii

1. Zachowanie dewiacyjne jest dla Mertona normalne, w tym sensie iż stanowi oczekiwane albo spodziewane i w gruncie rzeczy racjonalne stanowi… w strukturze społecznej i kulturowej.

2. Zgodnie z tą koncepcją w grupach szczególnie podatnych na takie naciski spodziewamy się spotkać z zachowaniami dewiacyjnymi co wynika z faktu że reagują oni normalnie na sytuacje w której się znajdują.

3. „dla systemu społecznego dewiacje nie koniecznie sa bardziej dysfunkcjonalne niż funkcjonalny jest dla nich konformizm.

4. Dla Mertona dewiacja jest czymś innym niż patologia.

Patologia społeczna ma zabarwienie wartościujące, perioratywne, negatywne, jest to zachowanie negatywne, niepożądane, które trzeba eliminować.

1. Dewiacja społeczna jako oczekiwany rezultat napięć w strukturach… jako racjonalne i … nie jest czymś nienormalnym lub patologicznym.

2. Struktura społeczna- zorganizowany system społecznych zależności w które uwikłani są w różny sposób członkowie społeczeństwa lub grupy.

3. Struktura kulturowa – zespół kierujący zachowaniem normatywnym w które są zaplątani członkowie pewniej grupy.

4. Dwa szczególnie ważne elementy struktury kulturowej (co do nas dopływa ze świata kultury):

• Kultura mówi nam o szczegółowo zdefiniowanych celach czyli rzeczy ważne zabiegu, które są punktem odniesienia aspiracji, do czego trzeba zmierzać

• Usankcjonowane środki służące osiągnięciu podstawowych celów. Określenie sposobów postępowania jakimi można osiągnąć cele,

1. Każda grupa społeczna kojarzy swe cele ze sposobem dążenia do nich. We właściwie funkcjonującym społeczeństwie cele i instytucjonalne środki …. Do ich realizacji są harmonijne ze sobą powiązane.

2. Równowaga między celami a sposobami ich realizacji może być zachwiana

3. Merton wyróżnił dwa biegunowe typy społeczeństw, w których takie zachowania występują.

• Ekstremalny wzór społeczeństwa gdzie ważniejsze są cele niż wiodące do nich środki; „cel uświęca środki”; „wszystkie chwyty dozwolone”.

• Działania służące realizacji osiągnięcia celu staję się celem samym w sobie. Wartością podstawową jest konformizm. Cele nie są istotne, cele kulturowe są wyparte zbiorowej świadomości. Liczy się świadome wypełnianie rytuałów. Np. państwa zrytualizowane, kraje muzułmańskie, arabskie, państwo religijne, świete, o bardzo wąskim aprobowanym ….

• Są to dwa przykłady kultur źle zintegrowanych. W społeczeństwie dobrze zintegrowanym ludzie są zadowoleni po pierwsze z reguł gry i po drugie z końcowego rezultatu.

1. Kiedy zainteresowanie przesuwa się wyłącznie na czynnik współzawodnictwa ci nieustannie ponoszący porażkę mogą podjąć starania o zmianę reguł gry.

2. Wg Mertona gdy społeczny nacisk na kulturowo wyznaczone cele jest wyjątkowo silny wówczas motywacja ich osiągniecia przeważa nad środkami ich osiągniecia. W miarę pogłębiania się tego procesu społeczeństwo staje się nie stabilne i pojawia się anomia (brak norm).

3. Struktura kulturowa: mówi nam:

• Czego powinni pragnąć członkowie społeczeństwa

• Jak te pragnienia realizować

1. Struktura społeczna determinuje faktyczne możliwości realizacji kulturowo wyznaczonych celów przez jednostki ulokowane w różnych jej punktach<rysunek >

2. Definicja sukcesu zakłada relatywizowanie pozycji osiągniętego względem innych osiągający sukces jest lepszy, a oni są gorsi

3. Pewne kręgi kulturowe modyfikują tą oczywistą prawdę. Dopiera ta modyfikacja kulturowa powoduje stan napięcia motywacyjnego

4. 3 zalecane przez kulturę mistyfikacje zasady:

   1. Cele są dostępne dla wszystkich (Każdy może zostać każdym)

   2. Widoczne niepowodzenie jest tylko przystankiem na drodze do celu

   3. Autentyczna porażka jest tylko i wyłącznie ograniczeniem lub wyzbyciem się ambicji.

Taki nadmierny nacisk może osłabić ochotę do postepowania wg norm. Dotyczy to w szczególności osób, które mają gorszą pozycje na starcie.

1. Sukces mogą osiągnąć wszyscy, ale prawdopodobieństwo przez jednostki pochodzące z niższych grup społecznych jest niższe. Jest to często ukrywane. Ideologia równych szans.

2. Konsekwencją tego jest że przegrani odczuwają podwójną kleskę. Po pierwsze obiektywna- porażka sama w sobie, po drugie subiektywna.

3. Definicja anomii wg Mertona- anomia to załamanie starzejącej się strukturze … wtedy kiedy istnieje silna rozbieżność pomiędzy normami a celami kulturowymi społecznie ustruktalizowanymi możliwościami działania

4. Typy adaptacji jednostek:

5. Tabelka

6. Konformiści – podtrzymują porządek społeczny, poprzez typowe zachowania. Zachowania konformistyczne wobec ustalonych, choć zmieniających się w czasie wzorców kulturowych.

7. Innowacja- (droga na skróty) kiedy rośnie prawdopodobieństwo sięgnięcia po środki nonkonformistyczne.

   1. Akceptacja kulturowego nacisku na osiągnięcie celu

   2. Brak internalizacji norm

   3. Egalitarna ideologia

   4. Mglista definicja sukcesu

Innowacja występuje we wszystkich warstwach społecznych również tych najwyższych. Skłonność do innowacji grup wyższych nie ma odzwierciedlenia w statystykach przestępczości. We warstwach niższych nie mogą zdobyć celów w sposób legalny.

Alka Poa reprezentuje w tym kontekście triumf, a moralnej inteligencji nad realnie moralną porażką.

1. Egalitarna ideologia. Należy wskazać bardzo istotne role egalitarnej ideologii, bez tego nie byłoby innowacji. Przykład społeczeństwa kastowe w których występują odmienne symbole sukcesu dla różnych grup społecznych. członek danej grupy odnosi swoje ambicje do wzorców w danej grupie. Tendencje innowacyjne występują dopiero gdy bariery i ograniczenia są skutecznie maskowane przez egalitarną ideologie sukcesu.

2. Rysunek

3. Najważniejsza amerykańska cnota, ambicja prowadzi do największej amerykańskiej wady, zachowań dewiacyjnych

4. Przypowieść o pokerze i pasjansie, że nawet w pasjansie mogą oszukiwać.