ZATRUCIA

• TRUCIZNA - SUBSTANCJA, KTÓRA PO WCHŁONIĘCIU DO ORGANIZMU LUB PO PRZEMIANIE W ORGANIZMIE, POWODUJE ZABURZENIA JEGO FUNKCJI I ŚMIERĆ. (każda substancja szkodliwa dla organizmu).

• ZATRUCIE - PROCES CHOROBOWY, WYWOŁANY DZIAŁANIEM SUBSTANCJI TOKSYCZNEJ.

Przyczyny zatruć:

• pomyłka ( nietypowe i niedostatecznie oznakowane naczynia)

• nieświadomość (dzieci)

• lekkomyślność (unieruchamianie samochodu w zamkniętym garażu)

• nadużycie (przedawkowanie leków lub alkoholu)

• zamach samobójczy

DROGI WNIKANIA TRUCIZN:

• Przez przewód pokarmowy (leki, substancje chemiczne używane w gospodarstwie domowym i przemyśle, trujące rośliny, grzyby i inne)

• Przez drogi oddechowe(tlenek węgla, gazy drażniące i inne)

• Bezpośrednio do krwiobiegu( środki odurzające, narkotyki i inne)

• Wieloma drogami: przez przewód pokarmowy, drogi oddechowe i skórę( środki ochrony roślin, cyjanowodór, rozpuszczalniki organiczne)

Zatrucia są czwartą przyczyną zgonów po:

• chorobach układu krążenia

• chorobach nowotworowych

• wypadkach komunikacyjnych

34-37% - ZATRUCIA SAMOBÓJCZE

24-29% - ZATRUCIA WYWOŁANE NADUŻYWANIEM SUBSTANCJI CHEMICZNYCH

• im dłużej substancja trująca przebywa w przewodzie pokarmowym- tym większa jej ilość przedostaje się do organizmu.

• im szybciej zostanie wydalona z organizmu (wymioty, płukanie żołądka) - tym mniejsza jej ilość przedostanie się do ustroju

• toksyny wchłaniane przez drogi oddechowe i błonę śluzową znacznie szybciej przechodzą do krwi i miejsca swego działania

• tylko niewielka ilość trucizn wywołuje objawy charakterystyczne. (objawy specyficzne)

• większość trucizn wywołuje objawy niespecyficzne:

• bóle głowy , bóle brzucha, biegunka.

• zaburzenia oddechu, objawy wstrząsu.

• zaburzenia czynności serca.

• zaburzenia psychiczne.

Zatrucia- punkty działania:

• mózg.

• układ bodźco-przewodzący.

• mięśnie.

• układ krwionośny.

• inne narządy

ZATRUCIA POKARMOWE: żywność: grzyby, niektóre rośliny, substancje używane w gospodarstwie domowym, w przemyśle;

Objawy zatrucia:

• wymioty,

• nudności,

• biegunka,

• bóle brzucha.

ZATRUCIA POKARMOWE: leki; alkohol; narkotyki.

Objawy zatrucia:

• pobudzenie,

• zaburzenia widzenia,

• zaburzenia świadomości.

POSTĘPOWANIE:

• ZBADAĆ OTOCZENIE,

• USTALIĆ CZAS PRZYJĘCIA TRUCIZNY,

• ZABEZPIECZYĆ OPAKOWANIA,

• PROWOKOWAĆ WYMIOTY TYLKO U PRZYTOMNYCH,

• WEZWAĆ POMOC.

Zatrucie tlenkiem węgla:

• zatrucie CO wiodąca przyczyna NZK wśród osób poniżej 40 r. życia

• zatrucia CO –popularnie nazywane zaczadzeniem jest najczęściej spotykanym zatruciem gazowym

• stanowi 75% wszystkich zatruć samobójczych

• stanowi 32% w Szwajcarii, 55% w Austrii zatruć przypadkowych

• jest najczęstszą przyczyną zatruć w wielu krajach

Zatrucie wziewne tlenkiem węgla:

Czad wchłania się drogą oddechową w ilości zależnej od jego ,

• stężenia w powietrzu,

• Częstości oddechów( wentylacji płuc),

• Czasu narażenia.

Jego trujące działanie polega na łączeniu się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę

Karboksyhemoglobina:

• Hemoglobina CO łączy 200-300 razy łatwiej z CO niż z tlenem.

• Powstała karboksyhemoglobina jest związkiem trwalszym, niż połączenie tlenu z hemoglobiną.

• Wystarczy mała zawartość CO w powietrzu, aby zablokować wszystkie drobiny hemoglobiny.

ZATRUCIA WZIEWNE – CO:

OBJAWY:

• przy niskim stężeniu: zaburzenia wzrokowe, zawroty głowy, bóle głowy, uczucie odurzenia, nudności, jasnoczerwone zabarwienie skóry. Skóra zatrutego pomimo ostrego głodu tlenowego, nie przybiera barwy sinej , lecz pozostaje różowa, ponieważ hemoglobina w połączeniu z CO wykazuje jasnoczerwone zabarwienie.

• przy średnim stężeniu: przymglenie świadomości aż do utraty przytomności, wymioty, przyspieszenie oddechu, wzrost ciśnienia tętniczego,

• przy wysokim stężeniu: utrata przytomności, napady drgawek, przykurcze, przyspieszenie oddechu, przyspieszenie pracy serca, spadek ciśnienia tętniczego.

Stężenie CO w powietrzu – objawy:

• 0,01- 0,02% - lekki ból głowy przy ekspozycji 2-3godz.

• 0,04% - silny ból głowy zaczynający się ok. 1godz. po wdychaniu tego stężenia.

• 0,08% - zawroty głowy , wymioty, konwulsje po 45 min., po 2 godz. trwała śpiączka

• 0,16 % - silny ból głowy, wymioty, konwulsje po 20min., zgon po 2 godzinach.

• 0,32% - silny ból głowy, wymioty po 5-10 minutach, zgon po 30 minutach.

• 0,64% - ból głowy, wymioty po 1minucie, zgon po niecałych 20 minutach.

• 1,28% - utrata przytomności 2-3 wdechach, śmierć po 3 minutach.

POSTĘPOWANIE:

• wyniesienie osoby ratowanej z pomieszczenia, w którym występuje CO, z zapewnieniem własnego bezpieczeństwa,

• umożliwienie dopływu świeżego powietrza,

• w razie utraty przytomności ułożenie w pozycji stabilnej na boku,

• ochrona ratowanego przed wychłodzeniem

• kwalifikowany transport do szpitala.

Zatrucie metanolem:

Alkohol metylowy nie jest całkowicie spalany w organizmie człowieka.

Podczas szybkiego metabolizowania powstaje bardzo szkodliwy dla organizm formaldehyd i kwas mrówkowy.

1. Faza narkotyczna- działanie zbliżone do etanolu, nie ma jeszcze toksycznych metabolitów.

objawy:

• Przyspieszony oddech,

• Bóle i zawroty głowy,

• Nudności i wymioty

1. Faza kwasicza - powstający kwas mrówkowy -powoduje kwasicę metaboliczną

objawy:

• Bóle brzucha,

• Skóra zaczerwieniona, spojówki przekrwione

• Spadek ciśnienia krwi.

1. Faza uszkodzenia OUN - uszkodzenie nerwów

objawy:

• Zaburzenia widzenia, problemy z ostrością widzenia,

• rozkojarzenie motoryczne –pobudzenie, później zaburzenia świadomości do śpiączki włącznie

• Zniesienie odruchów fizjologicznych i porażenie ośrodka oddechowego

Postępowanie:

• jeżeli osoba zatruta jest przytomna:

• wywołać wymioty

• podać około 100ml etanolu 40%( zapobiega dalszemu wchłanianiu się metanolu i spowalnia jego metabolizm)

• zabezpieczyć funkcje życiowe

• wezwać pogotowie

Etanol= odtrutka w zatruciu metanolem !!!

TRUCIZNY WNIKAJĄCE PRZEZ SKÓRĘ – postępowanie:

• najszybciej jak to możliwe, przerwać narażenie,

• zdjąć przesiąknięte trucizną ubranie

• skórę skażoną umyć wodą z mydłem i obficie spłukać wodą -spłukiwanie nie powinno zwilżać zdrowej skóry

• w czasie wykonywania powyższych czynności ratujący musi uważać, aby jego niechroniona skóra nie zetknęła się z trucizną.

• z tych samych względów musi się wstrzymać z rozpoczęciem sztucznego oddychania (zatrucie kontaktowe)

• natychmiastowe wezwanie pomocy ma decydujące znaczenie.

Zatrucia ogólne postępowanie:

• zapobiec dalszemu działaniu trucizny:

• wynieść zatrutego z pomieszczenia, zdjąć skażone ubranie, zakręcić gaz, ostrzec inne osoby o niebezpieczeństwie.

Pomoc podstawowa:

1. Ocenić podstawowe czynności życiowe

2. Zapewnić swobodę oddychania

3. wdrożyć postępowanie przeciwwstrząsowe (odpowiednie ułożenie , okrycie i opieka psychiczna)

4. wezwanie pogotowia

5. natychmiastowa konsultacja z ośrodkiem toksykologii w celu otrzymania porady

( podać wiek zatrutego , rodzaj trucizny , dawkę, czas jaki upłynął od chwili zatrucia, stan chorego, dotychczas wykonane czynności).

usuwanie trucizny :

• spłukać obficie wodą substancje szkodliwie działające na skórę.

• sprowokować wymioty jeżeli zatruty jest przytomny (a substancja nie jest substancją żrąco-parzącą , pieniącą się)

• płukanie żołądka

Zabezpieczyć przedmioty pomocne w ustaleniu trucizny( opakowania, naczynia, resztki pokarmowe, wydaliny).

Zatrucia- odrębności w RKO:

• unikaj prowadzenia wentylacji metodą usta-usta zwłaszcza w przypadku zatrucia: cyjankami, fosforanami organicznymi lub substancjami żrącymi

• stosuj, najwyższe możliwe stężenia tlenu w mieszaninie oddechowej

WYJĄTEK!!! PARAKWAT duże stężenia tlenu mogą doprowadzić do zwiększenia uszkodzenia tkanki płucnej.