O sposobie i poziomie przystosowania się więźniów do warunków życia w środowisku zamkniętym decydują: PROCES STYGMATYZACJI, PROCES DEGRADACJI, PROCES DEPERSONALIZACJI, Wszystkie są następstwem izolacji więziennej i dają o sobie znać we wszystkich fazach uwięzienia, chodź prawdopodobnie z różnym nasileniem. Dochodzą tu jeszcze inne procesy.

PROCES STYGMATYZACJI – rozpoczyna się w fazie dochodzenia i aresztu, kiedy daje się podejrzanemu do zrozumienia, że należy bądź może należeć do przestępczej mniejszości społecznej. Utrata wolności jest dla wielu skazanych jest dowodem ich moralnego odrzucenia i potępienia przez społeczeństwo. Kolejny etap odbywa się już w instytucji zamkniętej, która posiada właściwe jej prawa ii środki dalszego etykietowania tych, którzy znaleźli się w jej obrębie. Osąd i opinia innych o więźniach może z czasem ukształtować u niego taki sposób widzenia siebie, który dopuszcza możliwość pełnienia roli, którą mu przypisano. Doprowadza to do poczucia solidarności i identyfikacji z grupą skazanych.

PROCES STANDARYZACJI – podlegają mu wszystkie osoby skazane za karę pozbawienia wolności. Wynika to bezpośrednio regulaminu więziennego, formy postępowania ze skazanymi. Nakazują uniformizację ubioru, szczegółowe- osobne przepisy dotyczące rodzaju mienia prywatnego, dla wszystkich jednakowy sposób zaspokajania podstawowych potrzeb podstawowych. Jest to sprzeczne z pragnieniem każdego człowieka tzn. z pragnieniem bycia kimś niepowtarzalnym i indywidualnym. Budzi to niepokój , poczucie zagrożenia, a także gwałtowne reakcje , których celem jest w istocie zwrócenie uwagi innych na siebie i swoją odrębność.

PROCES DEGRADACJI - człowiek pozbawiony wolności staje się często przedmiotem manipulacji , ze strony administracji oraz silniejszych więźniów. Na proces ten składają się sytuacje poniżania, upokarzania i znieważania godności własnej.

PROCES DEPERSONALIZACJI – wiąże się ściśle ze zjawiskiem naznaczenia, uniformizacji i degradacji. Sprzyjają emu takie konsekwencje izolacji jak zawieszenie na przyszłość planów osobistych, pozbawienie możliwości podejmowania dobrowolnej decyzji i brak potrzeby planowania działań codziennych, które formułuje ściśle administracja zakładu. Depersonalizacji oznacza mniej lub bardziej trwale zmiany w osobowości więźniów, które dotyczą głównie obrazu samego siebie. System społeczny istniejący w zakładzie skłania do radykalnej zmiany oceny samego siebie w nowej sytuacji.

W przebiegu wykonywania kary pozbawienia wolności wyodrębnia się zwykle

trzy następujące po sobie fazy lub okresy:

Wg L. Rabinowicza:

1. Okres – przygnębienie, rozpacz i wstrząs po uwięzieniu

2. Okres – smutek, nuda, egzaltacja i tęsknota za ludźmi na wolności

3. Okres (zazwyczaj najdłuższy) – duchowa cisza, bezwład, znieruchomienie, poddanie się nudzie i monotonii oraz silne, tępe cierpienie.