Efekt popytowy inwestycji polega na tym, że inwestycje powodują wzrost popytu na dobra inwestycyjne i konsumpcyjne z chwilą rozpoczęcia inwestycji. 
Efekt podażowy inwestycji polega na tym, że inwestycje przyczyniają się do powiększenia możliwości kreowania podaży dóbr poprzez rozbudowę zdolności wytwórczych gospodarki.

Produkcja: Zdolności wytwórcze gospodarki zależą od wielkości produkcji, a przede wszystkim od wielkości posiadanych zasobów i od możliwości (efektywności) ich wykorzystania.

W gospodarce wyróżniamy produkcję:

–                      faktyczną

–                      potencjalną

Faktyczna- oznacza produkcję rzeczywiście wytworzoną w gospodarce rynkowej, w której produkty i usługi są wytwarzane przez przedsiębiorstwa nastawione na osiągnięcie jak największego zysku, a wielkość produkcji jest wyznaczona przez rozmiary popytu

Potencjalna- jest to produkcja, która może być wykorzystana w gospodarce przy pełnym wykorzystaniu istniejących czynników wytwórczych, czyli produkcja maksymalna.

Dochód Narodowy- jest to Produkt Krajowy Brutto pomniejszony o amortyzację, czyli o poniesione koszty wytworzenia.

Produkt Narodowy- amortyzacja odzwierciedla wartość zużycia się zasobów kapitałów w danym okresie.

Przyczyny inflacji upatruje się w dwóch rodzajach zdarzeń gospodarczych:

1. Niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych, który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży (AS). Inflację taką nazywamy inflacją kosztową. Inflacja kosztowa pojawia się w gospodarce w wyniku wzrostu kosztów produkcji spowodowanego wzrostem cen, np. energii lub płac. Poziom cen pchany jest wtedy przez rosnące koszty.

2. Wzrost zagregowanego popytu (AD) w gospodarce nazywamy inflacją popytową. Inflacja popytowa pojawia się w gospodarce w wyniku wzrostu zagregowanego popytu. Poziom cen ciągnięty jest przez zwiększony popyt nabywców.

PKB (produkt krajowy brutto) – jest to wartość wszystkich dóbr i usług wyprodukowanych w geograficznych granicach kraju w danym czasie, np. w ciągu roku. Oznacza dochody obywateli tego kraju i cudzoziemców zatrudniających swoje czynniki właśnie w tym kraju. Syntetyczna miara produkcji w skali całej gosp. oznaczająca łączna wartość pieniężna wytworzonych w ciągu roku kalendarzowego.

PKB nie jest doskonała, dokładna miara z kilku powodów:

Nie bierze pod uwagę efektów produkcji domowej, która wpływa na dobrobyt i standard życiowy ludzi, przez produkcje domowa rozumiemy dobra i usługi wytwarzania w domu, które śluza zaspokajaniu potrzeb członków gosp. domowego.

Nie uwzględnia efektów działalności w szarej strefie, gosp. które na dobrobyt faktycznie wpływają(nielegalna produkcja).

Nie uwzględnia efektów zewnętrznych działalności gosp., które wpływają na stopę życiowa mieszkańców.

PNB (produkt narodowy brutto) – jest to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych wyprodukowanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wytwórczych oraz dochodów z czynników (pracy i kapitału) zatrudnionych za granicą w danym okresie, np. w ciągu roku. Miara produkcji, która jest rezultatem działalności podmiotów jakiegoś narodu państwa działających zarówno w danym kraju jak i za granica.

Konsekwencje inflacji:

Ograniczenie dochodów stałych, którego próbą rozwiązania jest indeks ja. Indeksja polega na powiązaniu wysokości emerytur, rent, płac z indeksem cenowym będącym miernikiem inflacji.

Wpływ na sytuację pożyczkobiorców i pożyczkodawców. Inflacja zachęca do brania pożyczek, ale zniechęca do ich udzielania. Korzystne staje się zaciąganie pożyczek, gdyż zwraca się mniejszą wartość niż pożycza.

Zniechęcenie do oszczędzania. Inflacja zniechęca do oszczędzania, gdyż oszczędności nie są przed nią chronione. Okazuje się, więc, że inflacja ogranicza inwestycje i prowadzi do wolniejszego wzrostu gospodarczego.

Bezrobotny – to człowiek, który chce pracować i aktywnie szuka pracy, ale nie może otrzymać zatrudnienia przy istniejących stawkach cenowych.

Siła robocza – jest to grupa występująca na podażowej stronie rynku pracy, a tworzą ją ci, którzy znaleźli zatrudnienie, oraz ci, którzy aktywnie poszukują pracy. Do siły roboczej zaliczamy ludzi pracujących jak i bezrobotnych.

Stopa bezrobocia – jest miarą bezrobocia. Oblicza się ją, jako stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludzi stanowiących siłę roboczą i wyraża się ją w procentach.

Naturalna stopa bezrobocia występuje w gospodarce, w której osiągnięto pełne zatrudnienie, czyli istnieje w niej tylko bezrobocie frykcyjne. O pełnym zatrudnieniu w gospodarkach rynkowych mówimy wtedy, gdy naturalna stopa bezrobocia mieści się w granicach od 4-6%.

Bezrobocie strukturalne – powstaje na skutek zmian struktury przemysłowej gospodarki prowadzącej do utraty pracy przez ludzi, posiadających zawody, wykorzystywane w zanikających gałęziach przemysłu.

Bezrobocie frykcyjne – przy wysokim zagregowanym popycie w gospodarce istnieje jakaś grupa bezrobotnych (są to ludzie zmieniający pracę, wchodzący dopiero na rynek pracy, np. absolwenci szkół, lub na ten teren powracający, np. matki po urlopach wychowawczych). Ten rodzaj bezrobocia nasilają się problemy ze zdobyciem informacji o dostępnych miejscach pracy, czy o kursach zawodowych. W niektórych zawodach kobietom jest trudniej znaleźć pracę, co również jest przyczyną zwiększenia czasu trwania bezrobocia frykcyjnego. Innym czynnikiem jest brak mobilności, czyli niemożności lub niechęci zmiany miejsca zamieszkania w celu uzyskania pracy, powodowany przede wszystkim problemami mieszkaniowymi, a także względami rodzinnymi.

Bank centralny (BC) – decyduje o wielkości podaży pieniądza w gospodarce, oddziałując na wielkość produkcji, zatrudnienia i inflacji. W Polsce rolę banku centralnego pełni NBP.

Funkcje banku centralnego:

1. Emitowanie banknotów, – czyli BC jest tzw. bankiem emisyjnym, który reguluje ilość pieniądza w obiegu rynkowym.

2. Pełnienie roli banku banków, – ponieważ prowadzi rachunki innych banków i udziela im pożyczek.

3. Obsługuje skarb państwa – prowadzi rachunki rządowe i przeprowadza w imieniu rządu operacje finansowe w kraju i za granicą, udziela rządowi pożyczek.

4. Rola centrum walutowego kraju – decyduje o zapasach złota i walut zagranicznych, przeprowadza operacje interwencyjne w obronie kursu waluty krajowej.

5. Wykonywanie pewnych czynności administracyjnych – np. kontrola banków.

Polityka otwartego rynku polega na dokonywaniu zakupów bądź sprzedaży papierów wartościowych przez BC zwłaszcza obligacji państwowych i bonów skarbowych. Operacje zakupów papierów przez BC powodują: wzrost dochodów do dyspozycji w rękach tych, którzy sprzedali papiery; wzrost popytu na towary w gosp; wzrost produkcji i zatrudnienia. Operacje sprzedaży papierów powodują: zmniejszenie dochodów do dyspozycji wśród podmiotów, które papiery kupiły; zmniejszenie popytu na towary; następuje osłabienie wzrostu cen, ale ograniczenie też produkcji i zatrudnienia.

Funkcje banku komercyjnego:

Przyjmowanie wkładów pieniężnych: stopy procentowe od wkładów; każdy bank oddzielnie ustala stopy; stopy procentowe od wkładów pomniejszają dochody banku komercyjnego.

Udzielanie pożyczek i kredytów: różnica miedzy pożyczka a kredytem, iż kredyt ma ściśle określone przeznaczenie natomiast pożyczka nie ma.

Świadczą usługi finansowe podmiotom w szczególności dokonują rozliczę finansowych transakcji zawieranych miedzy podmiotami: podmioty dokonują sprzedaży i zakupu banki zajmują się finansowymi transakcjami; banki pobierają prowizje.

Kryteria wpływające na wybór kierunku lokaty kapitałowej:

Wysokość stopy przychodzi od lokaty; wysokość stopnia ryzyka.

Polityka podnoszenia stopy rezerw obowiązkowej przez BC powoduje zmniejszenie rozmiarów kredytów i pożyczek udzielonych przez banki komercyjne, osłabienie wzrostu cen oraz ograniczenie produkcji i zatrudnienia.

Polityka stopy procentowej polega na podnoszeniu bądź obniżaniu stóp procentowych BC. W polskiej praktyce bankowej stopy procentowej BC noszą nazwy tj stopa lombardowa, kredytu refinansowego.

Te stopy określają odsetki pobierane przez BC od banków komercyjnych gdy banki komercyjne pożyczają pieniądze w BC. Dla banków komercyjnych odsetki te powiększają koszty działalności banku dlatego też prądy BC podnosi swoje stopy procentowe to po niedługim czasie banki komercyjne podnoszą swoje własne stopy procentowe od wkładów i pożyczek. Gdy natomiast BC obniży własne stopy procentowe to po niedługim czasie banki komercyjne robią to samo.

Gdy BC obniża swoje stopy procentowe to wywołuje to następujące komercyjne: banki komercyjne obniżają swoje stopy proc.; niższe stopy proc zniechęcają do lokowania pieniędzy w bankach, a zachęcają do lokowania w inwestycjach; niższe stopy proc zachęcają do pożyczek i kredytów; rośnie popyt konsumpcyjny i inwestycyjny w gosp co stymuluje produkcję i zatrudnienie.

Rodzaje podatków:

Przychodowe (rolny i leśny, np. podatek gruntowy) – opierają się na cechach świadczących o osiąganych dochodach (np. ilości i jakości gruntu), więc wyznaczane są nie na podstawie rzeczywistych dochodów! Przy jego naliczaniu nie uwzględnia się kosztów poniesionych na uzyskanie przychodów, a jedynie przez domniemanie przyjmuje się, że dochód został otrzymany.

Dochodowe (od osób fizycznych i prawnych oraz wzrostu wynagrodzeń) – naliczane są od nadwyżki przychodów nad poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów.

Majątkowe (od nieruchomości, środków transportu, spadków i darowizn, obrotu majątkiem) – naliczane od posiadanego majątku, są bardzo zróżnicowane i mają za zadanie uzupełniać podatki dochodowe.

Od wydatków konsumpcyjnych (VAT, akcyzowy, od gier) – naliczane w momencie płacenia za kupowane dobro lub usługę. Ich ciężar ponosi konsument, zaś podatnikiem jest sprzedawca.

Determinanty produkcji. Badanie determinantów produkcji jest ważna gdyż od poziomu produkcji w gosp. zależy poziom stopy życiowej ludności zaś od tempa wzrostu produkcji zależy tempo wzrostu stopy życiowej ludności.

Poziom produkcji w gosp. decyduje o liczbie miejsc pracy w gosp. zaś tempo wzrostu produkcji decyduje o tempie wzrostu miejsc pracy.

Kurs walutowy cena jednej jednostki pieniężnej waluty krajowej wyrażona w jednostkach pieniężnych waluty zagranicznej. Rodzaje: sztywny- wysokość kursu ustala się na pewnym niezmiennym poziomie przez dłuższy okres czasu; płynny- wysokość kursu ustala się swobodnie na rynku pod wpływem sił rynkowych. W systemie kursu płynnego zmiany kursu są bardzo częste, codzienne.

Czynniki podaży dolara w Polsce: eksport; napływ kapitałów zagranicznych; turyści zagraniczni; cena niska-podaż niska; cena wyższa-podaż wyższa.

Idea mnożnika

Jeśli jakkolwiek składnik popytu wzrośnie o pewna wielkość to w gosp. nastąpi zwielokrotniony przyrost produkcji. Tak samo ze zmniejszeniem. Mnożnik to liczba większa od1 która określa ile razy zmiana produkcji jest większa od początkowej zmiany jakiegoś składnika popytu.

^Y=_^C*m_c

mechanizm: rośnie popyt na dobra inwestycyjne; rośnie produkcja ich; rośnie dochód powstały przy tej produkcji; ludzie wydaja pieniądze z dochodu na zakup towarów; rośnie popyt na towary konsumpcyjne; rośnie produkcja ich; dochody wzrastają; rośnie popyt konsumpcyjny.

Aby mnożnik mógł działać to w gosp. musza działać rezerwy niewykorzystanych czynników produkcji. Wzrost popytu powoduje wzrost produkcji. Gdyby tak nie było to powoduje wzrost ceny.

Polityka pieniężna banku centralnego jest realizowana poprzez system bankowy. BC oddziałuje na gosp. za pośrednictwem systemu bankowego. System ten obejmuje siec różnorodnych banków komercyjnych oraz BC.

Kreacja pieniądza bankowego polega na tym ze banki komercyjne udzielając pożyczek i kredytów na łączna sumę kilkakrotnie przewyższającą wniesiony wkład pieniężny do jakiegoś banku. Suma udzielonych kredytów i pożyczek banku jest wyższa od wielkości wkładu. Współcześnie BC ustala wysokość rezerwy obowiązkowej, stopę rezerwy obowiązkowej –jaka cześć wkładu musi mieć bank.

Stopa rezerwy obowiązkowej, czyli jaki procent wkładu musi trzymać bank w gotowce. Banki komercyjne SA zobowiązane do przestrzegania tego przepisu.

Rozmiary kreacji pieniądza bankowego:

-od wielkości wniesionego wkładu pierwotnego; - od wysokości stopy rezerw obowiązkowych.

Im mniejsza stopa rezerw obow. Tym rozmiary kreacji pien większe. WSP.kr.p = 1/ stopa rez.

BC wykorzystuje swoje instrumenty w celu prowadzenia polityki restrykcyjnej bądź ekspansywnej.

Restrykcyjna: polega na takich zmianach instrumentów ze w rezultacie łączny popyt na towary maleje. Osłabianie gosp. oznacza podnoszenie stop rezerw Obwo, stop procent, sprzedaż papierów wart podmiotom gosp., działanie na rzecz wzrostu kursu waluty krajowej, zmniejszenie emisji pien.

Ekspansywna: łączny popyt na towary w gosp. rośnie. Ożywienie gosp. obniżanie stop rezerw obow, stop proc BC, działaniem na rzecz zmniejszania kursy waluty krajowej, zwieszenie emisji pien.

Deprecjacja spadek kursu waluty krajowej. Gdy kurs waluty spada to eksport rośnie, import spada, produkcja rośnie, zatrudnienie rośnie, bezrobocie rośnie. Po deprecjacji produkty eksportowane staja się tańsze. Import mniejszy- deprecjacja powoduje ze towary eksportowane z polski staja się za granica tańsze w rezultacie, czego popyt z zagranicy na te towary rośnie, dzięki czemu polski eksport wzrasta. Depr. Sprawia ze towary importowane do polski staja się w Polsce droższe, co powoduje ze Polacy kupują mniej towarów importowanych i dlatego import maleje. Der przyspiesza wzrost cen w kraju natomiast apr osłabia wzrost cen w kraju.

Aprecjacja wzrost kursu waluty krajowej. Gdy kurs rośnie to eksport spada, import rośnie, produkcja spada, zatrudnienie spada, bezrobocie wzrasta.

Y-C+I+G+E_x- I_mp (E-I = kurs walutowy; Y zatrudnienie)

Podatek liniowy nie zmienia różnic miedzy dochodami. Funkcja stymulacyjna do wzmożenia aktywności. Stopa opodatkowania dochodów jest jednakowa dla wsyzstkich poziomów dochodów.

Popytowa teoria inflacji: Keynes. Przyczyna inflacji jest wzrost popytu na towary, jaki występuje w przypadku pełnego wykorzystania zdolności wytwórczej gosp., Gdy popyt na towary rośnie w warunkach niepełnego wykorzystania zdolności wytwórczych, to wówczas następuje wzrost produkcji bez wzrostu cen. Natomiast, jeśli zdolności wytwórcze gosp. SA w pełni wykorzystane i dochodzi do wzrostu popytu na towary to produkcja nie może wzrosnąć, bo nie ma rezerw i musza rosnąc ceny. Aby ograniczyć inflacje należy ograniczyć popyt na towary za pomocą restrykcyjnej polityki pien.

Krzywa Philipsa: Analiza związku miedzy stopa bezrobocia, a stopa inflacji. Krzywa ta pokazuje pewna zależność miedzy inflacja i bezrobociem. Wysokie bezrobocie=niska inflacja; niskie bezrobocie=wysoka inflacja.

Potwierdzała ona popytowa teorie inflacji. Teoria staginflacji jest sprzeczna z tym zjawiskiem.