"Quo vadis" powstała w okresie panujących powszechnie nastrojów dekadenckich. Przedstawiając życie pierwszych chrześcijan, ich religijne uniesienie i oddanie dla wiary Henryk Sienkiewicz pragnął zwrócić uwagę na znaczenie tradycyjnych wartości, które powinny przynieść społeczeństwu końca XIX wieku odnowę duchową i obyczajową. Wątek prześladowania chrześcijan miał w odniesieniu do sytuacji Polski pod zaborami wymowę patriotyczną. We wspomnianym liście Henryk Sienkiewicz określił ją jako ideę zwycięstwa ducha nad siłą materialną. Powieść "Quo vadis" powstała w okresie od początku 1895 roku do lutego 1896. Ukazywała się wówczas w odcinkach w "Gazecie Polskiej" oraz krakowskim i poznańskim dzienniku.

Powieść Henryka Sienkiewicza "Quo vadis" opowiada dzieje miłości patrycjusza Marka Winicjusza i ligijskiej zakładniczki, wychowywanej w domu obywateli rzymskich w wierze chrześcijańskiej. Dziewczyna odrzuca początkowo to uczucie, gdyż nie jest ono zgodne z jej przekonaniami religijnymi. Przyzwyczajony do osiągania swych celów Winicjusz pragnie za wszelką cenę zdobyć Ligię, czyniąc ją swoją nałożnicą. Podczas drogi do domu Marka dziewczyna ucieka, w czym pomaga jej oddany sługa Ursus. Znajduje schronienie wśród współwyznawców. Patrycjusz wszczyna poszukiwania i przy pomocy oszusta, liczącego na łatwy zarobek Chilona, odnajduje kryjówkę Ligii i zamierza ją porwać. Jego plany udaremnia siłacz Ursus. Poturbowany Winicjusz trafia pod opiekę chrześcijan. Gdy poznaje ich religię, zaczyna rozumieć postępowanie Ligii i uświadamia sobie, iż to wiara, którą ona wyznaje, czyni ją tak wyjątkową. Zgłębiając nauki Chrystusa, ulega stopniowej przemianie wewnętrznej i sam staje się głęboko wierzącym chrześcijaninem. Ta metamorfoza zapewnia mu wzajemność ukochanej.



Dramaturgii tej miłości dodają wydarzenia rozgrywające się w ówczesnym Rzymie. Przekonany o swoim nadzwyczajnym talencie cesarz Neron rozkazuje podpalić miasto, by widok pożogi dostarczył mu inspiracji do ukończenia poematu. Obawiając się konsekwencji swojego czynu, oskarża o niego chrześcijan i rozpoczyna ich prześladowanie. Wśród ofiar jest również Ligia. Zrozpaczony Marek stara się uzyskać dla niej ułaskawienie. Udaje się to dopiero na arenie amfiteatru, gdy Ursus ratuje swoją panią, pokonując potężnego tura.

Główne wydarzenia powieści "Quo vadis" zostały ukazane na tle niezwykle plastycznego obrazu kultury antycznej i chylącego się upadkowi starożytnego Rzymu.