Budowa i funkcja układu oddechowego

Budowa

1. Górne drogi oddechowe składają się z nosa, zatok, gardła, krtani, tchawicy i nagłośni.

2. Dolne drogi oddechowe składają się z oskrzeli, oskrzelików i płuc

Funkcja

Główną funkcją układu oddechowego jest dostarczanie tlenu do krwi tętniczej i usuwanie dwutlenku węgla z krwi żylnej, w procesie nazywanym wymianą gazową.

1.Prawidłowa wymiana gazowa zależy od trzech procesów.

a. Wentylacja jest przemieszczaniem się gazów z atmosfery do płuc i z

płuc do atmosfery. Jest to możliwe dzięki mechanicznej czynności wdychania i wydychania.

b.Dyfuzja to przemieszczanie się inhalowanych gazów w pęcherzykach

przez błonę pęcherzykowo-włośniczkową.

c.Perfuzja to przemieszczanie się utlenowanej krwi z płuc do tkanek.

2.Kontrola wymiany gazowej obejmuje procesy neurologiczne i chemiczne.

a.Układ nerwowy. Trzy ośrodki nerwowe umiejscowione w moście, rdzeniu przedłużonym i rdzeniu kręgowym koordynują rytm oddechowy

i regulują głębokość oddychania.

b.Procesy chemiczne odpowiadają za kilka funkcji życiowych, takich jak:

- Regulacja wentylacji pęcherzykowej poprzez utrzymywanie prawi¬dłowego ciśnienia parcjalnego gazów.

- Zabezpieczanie przed hiperkapnią (zbyt dużym ciśnieniem parcjal¬nym CO2 we krwi) i hipoksją (zmniejszonym utlenowaniem tkanek spowodowanym obniżonym ciśnieniem parcjalnym tlenu w tętni¬cach). Zwiększone ciśnienie parcjalne C02 w tętnicach (PaCO2) sty¬muluje wentylację i odwrotnie, spadek PaCO2 hamuje wentylację.

- Ułatwienie zabezpieczenia ciągłości oddychania (przez obwodowe chemoreceptory) w warunkach hipoksji.

3.Różnice w oddychaniu. Prawidłowe oddychanie, ciśnienie parcjalne O2

i CO2 oraz chemoreceptory są takie same u dzieci i u dorosłych. Dzieci jednak reagują w inny sposób na zaburzenia oddychania, największe różnice

to:

a.zła tolerancja niedrożności nosa, w szczególności w przypadku niemowląt, oddychających wyłącznie nosem do końca 4. miesiąca życia;

b.zwiększona podatność na infekcje ucha w związku z krótszą, szerszą

i bardziej horyzontalnie położoną trąbką Eustachiusza;

Rozwój układu oddechowego.

Rozwój płodowy

Częstość oddychania:Nie oddycha

Budowa i funkcja:

- około 4.tyg życia płodowego pojawia się rowok

krtaniowo-tchawiczy, z którego rozwijają się krtań i tchawica

- Rozwój drzewo oskrzelowego zaczyna się między 5. i 16. tygodniem od zapłodnienia. Od 6. do 12. tygodnia dochodzi do wrastania naczyń do oskrzeli i oskrzelików

- W 24tygodniu płuca zaczynają produkować surfaktant (kompleks białkowo-fosfolipidowy, który przyczynia się do zmniejszenia napięcia

powierzchniowego w pęcherzykach, co zabezpiecza je przed zapadnięciem podczas oddychania)

- Przydatnym miernikiem dojrzałości płuc jest pomiar stężenia w płynie owodnlowym dwóch substancji redukujących napięcie powierzchniowe pęcherzyków – lecytyny i sfingomieliny, stosunek lecytyny do sfingomieliny 2:1 lub wyższy świadczy o dojrzałości płuc płodu

- Wykazanie obecności fosfatydyloglicerolu w płynie owodniowym również potwierdza dojrzałość płuc płodu

Niemowlę (0-1rok)

Częstość oddychania: 30-35

Budowa i funkcja:

- W momencie urodzenia płuca zawierają wodę, jest ona zastępowana przez powietrze w momencie pierwszego oddechu dziecka - Układ oddechowy jest mały i delikatny, nie posiada skutecznych zabezpieczeń przed infekcjami. Wzajemna bliskość anatomiczna struktur sprzyja rozprzestrzenianiu się infekcji. Powierzchnia wymiany gazowej jest ograniczona

Małe dziecko/ przedszkolak (1-6 lat)

Częstość oddychania: 20-30

Budowa i funkcja: Objętość płuc rośnie, a podatność na zakażenia układu oddechowego spada

Dziecko w wieku szkolnym (6-12 lat)

Częstość oddychania: 18-21

Budowa i funkcja: Układ oddechowy osiąga dojrzałość dorosłego. Częstość oddychania zmniejsza się o objętość wymiany gazowej rośnie z każdym oddechem. Pojemność płuc zaczyna być proporcjonalna do rozmiarów ciała

Młodzież (12-21 lat)

Częstość oddychania: 16-20

Budowa i funkcja:

-Może dojść do nieadekwatnego utlenowania, ze względu na wolniejszy wzrost układu oddechowego w stosunku do reszty ciała. Mężczyźni mają większą pojemność życiową w związku z większymi rozmiarami klatki piersiowej, dojrzałość płuc osiągają oni później niż kobiety, które ostateczną pojemność płuc osiągają w wieku 17 lub 18 lat

c.poważniejsze objawy ze strony układu oddechowego ze względu na

mniejszą średnicę dróg oddechowych;

d.ogóluoustrojowe objawy związane z infekcjami w obrębie układu oddechowego, takie jak gorączka, wymioty i biegunka.

PRZEGLĄD POSTĘPOWANIA PIELĘGNIARSKIEGO

Układ oddechowy

Badanie

1. Wywiad chorobowy

a. Ustal charakter objawów, w tym czas ich wystąpienia, długość trwania, umiejscowienie i okoliczności ustępowania. Główne objawy chorobo¬we mogą obejmować:

-duszność;

-trudności w oddychaniu;

-ból w klatce piersiowej;

-problemy ze ssaniem i karmieniem niemowlęcia;

-niedrożność przewodów nosowych, wydzielinę z nosa i kichanie;

-kaszel. ,

b.Ustal czynniki ryzyka okresu płodowego, indywidualne i rodzinne dla schorzeń układu oddechowego.

-Czynniki ryzyka okresu płodowego obejmują infekcje matki podczas ciąży, palenie papierosów podczas ciąży, uzależnienie matki od mari¬huany, kokainy lub heroiny.

-Indywidualne czynniki ryzyka obejmują: wywiad okołoporodowy dotyczący zachłyśnięcia smółką, wentylacji mechanicznej po uro¬dzeniu lub wcześniactwa; wywiad dotyczący przebytych chorób układu oddechowego; liczbę przeziębień w ciągu roku; wywiad do¬tyczący przewlekłych chorób, takich jak wady serca, astma, mukowiscydoza lub zakażenie wirusem nabytego zaburzenia odporności oraz zespól nabytych zaburzeń odporności; narażenie na dym tyto¬niowy (bierne palenie) lub inne środowiskowe czynniki drażniące.

-Rodzinne czynniki ryzyka to rodzinny wywiad dotyczący alergii, astmy, gruźlicy lub mukowiscydozy.

2.Badanie fizykalne

a.Objawy życiowe

-Kontroluj temperaturę ciała pod kątem hipo- i hipertermii, co może świadczyć o infekcji.

-Kontroluj częstość oddychania, głębokość i jakość oddechów. Wy¬dłużona faza wdechowa może sugerować niedrożność górnych dróg oddechowych, a wydłużona faza wdechowa - zaburzenia obstrukcyjne, takie jak astma.

b.Obserwacja

-Obserwuj dziecko pod kątem jego przytomności, zmian w stanie świadomości, poziomu aktywności i cech zmęczenia. Strach i niepokój są wczesnymi oznakami zaburzeń oddechowych. Obserwuj pozycję ciała, jaką dziecko przyjmuje i pojawianie się objawów odwodnienia.

- Obserwuj obecność i charakter kaszlu (np. produktywny czy suchy i jego typ (chrapliwy, ochrypły, napadowy, ostry).

-Obserwuj zmiany koloru skóry, w szczególności pojawienie się sinicy.

- Obserwuj wysiłek oddechowy, zwracając uwagę na duszność, stridor (świst krtaniowy), chrząkanie, unoszenie się skrzydełek nosa oraz ruch przestrzeni międzyżebrowych, wcięcia jarzmowego (nadmostkowego) i dołka podmostkowego.

-Obserwuj dziecko pod kątem poszerzenia wymiarów klatki piersiowej (średnicy przednio-tylnej), co może świadczyć o uwięzieniu powietrza w pęcherzykach płucnych („pułapka powietrzna")

c.Opukiwanie. Opukuj klatkę piersiową zwracając uwagę na stłumienia.Stłumienie świadczy o obecności płynu lub nieprawidłowej masy w miejscu, gdzie powinno być powietrze.

d.Osłuchiwanie

- Oceń jakość szmerów oddechowych.

- Oceń obecność dodatkowych szmerów oddechowych (np. trzeszczeń, rzężeń i świstów).

3.Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne

a.Badanie radiologiczne klatki piersiowej pozostaje nadal najlepszą techniką obrazowania nieprawidłowości struktur płucnych, śródpiersiowych, i mięśniowo-szkieletowych klatki piersiowej.

b.Pulsoksymetria służy do pomiaru saturacji (utlenowania) tętniczej hemoglobiny.

c.W badaniu funkcji płuc (np. spirometria, pletyzmografia i gazometria)mierzy się funkcję płuc, objętość płuc i wymianę gazową. Stosuje się je

w celu identyfikacji, charakteru i oceny zaawansowania choroby płuc,nie identyfikuje jednak przyczyny zaburzeń.

d.Pomiary przepływu szczytowego (peak flow) służą do mierzenia maksymalnej prędkości przepływu podczas wymuszonego wydechu. Dziecko jest pouczane, aby szybko i silnie wydmuchało powietrze do urządzenia pomiarowego po wcześniejszym nabraniu dużej jego ilości do

płuc (całkowita pojemność płuc).

e.Elektrokardiogramy i echokardiogramy służą do oceny wtórnych zmian w sercu.

f.Posiewy plwociny, posiewy z błon śluzowych gardła lub nosa identyfikują patogeny.

g.Płukanki nosa są stosowane również w celu identyfikacji drobnoustroju.

h.Gazometria tętnicza polega na pobraniu krwi w celu uzyskania infor¬macji na temat utlenowania krwi i równowagi kwasowo-zasadowej.

i.Bronchografia to badanie radiologiczne płuc po wprowadzeniu do oskrzeli kontrastu.

j. Tomografia komputerowa jest sekwencyjnym badaniem radiologicz¬nym pokazującym warstwowy obraz klatki piersiowej. Stosowana jest w celu wykrycia guzów i może wykazać obecność infekcji, takich jak gruźlica.

k. W rezonansie magnetycznym wykorzystuje się fale magnetyczne w celu wykrycia nieprawidłowości tkanki miękkiej klatki piersiowej.

Diagnozy pielęgniarskie

1. Nieefektywny oddech.

2. Nieefektywne oczyszczanie dróg oddechowych

3. Ostry lub przewlekły ból.

4. Ryzyko infekcji.

5.Ryzyko niestabilnej temperatury ciała.

6.Ryzyko odwodnienia

7.Niezbilansowane odżywianie: mniejsze niż zapotrzebowanie organizmu

8.Strach.

9.Lęk.

10.Niewystarczająca wiedza.

11.Ryzyko opóźnionego rozwoju.

12.Nietolerancja wysiłku

Planowanie i wyznaczanie celów postępowania

1.Dziecko oddycha w sposób optymalny.

2.Dziecko nie ma objawów wtórnej infekcji.

3.Dziecko otrzymuje odpowiednią ilość płynów i pokarmów.

4.Dziecko i jego rodzina przeżywają minimalny strach i lęk.

5.Rozwój dziecka nie odbiega od normy z powodu choroby.

Metody osiągania celów postępowania

1. Zapewnienie prawidłowego utlenowania i prawidłowego sposobu oddychania.

a.Podaj lek rozkurczający oskrzela (bronchodylatacyjny), lek przeciwzapalny, mukolityk (lek rozrzedzający wydzielinę) i lek wykrztuśny.

b.Podnieś zagłówek łóżka dziecka lub pozwól mu na przyjęcie najbardziej

komfortowej pozycji.

c.Podaj tlen, jeśli jest potrzebny.

d.Stosuj zabiegi fizjoterapeutyczne dopasowane do poziomu tolerancji

dziecka, co może być monitorowane za pomocą pulsoksymetru. Fizjoterapia klatki piersiowej składa się z trzech zabiegów: drenażu ułożeniowego, oklepywania i wibracji - stosowanych w celu ułatwienia oczyszczenia dróg oddechowych z wydzieliny.

e.Okresowo zmieniaj pozycję dziecka z boku na bok i z pleców na brzuch,aby poprawić drenaż oskrzeli oraz ułatwić rozprężanie i wentylację wszystkich pól płucnych.

f.w razie potrzeby wykonaj spirometrię i odessij wydzielinę

g. jeśli ból przeszkadza w uruchamianiu prawidłowego odruchu kaszlowego stosuj odpowiednie sposoby walki z bólem

h.zachęcaj dziecko do odkrztuszania

i. zapewnij odpoczynek przez zaplanowanie czynności pielęgnacyjnych w taki sposób aby nie kolidowały z okresami odpoczynku dziecka i wprowadzaj zabawy w granicach jego tolerancji.

2. Zapobiegaj wtórnym infekcjom.

a.Stosuj zabiegi antyseptyczne i izolację w koniecznych przypadkach.

b.Podaj antybiotyk .

c.Ogranicz kontakty dziecka z zarażonymi osobami.

3.Zapewnij odpowiednią ilość przyjmowanych płynów i pokarmów.

a.Prowadź bilans płynów.

b.Zapewnij prawidłowe nawodnienie przez zachęcanie dziecka do picia,

przez podawanie płynów lub też kontrolę płynów podawanych dożylnie.

c.Umożliw dziecku spożywanie tolerowanych lub zalecanych pokarmów;

włączaj suplementy żywieniowe, jeśli zachodzi taka potrzeba. Podawaj

odpowiednie pokarmy w miłej atmosferze.

4.Ograniczaj do minimum strach i lęk.

a.Zapewnij spokój. Postępuj spokojnie i uspokajaj dziecko.

b.Wytłumacz na czym polegają zabiegi i do czego służy sprzęt, poproś ro-

dziców, aby uczestniczyli w opiece nad dzieckiem.

c.Wprowadzaj różnorodne aktywności i zachęcaj do werbalizacji.

d.Prowadź edukację terapeutyczną, aby zmniejszyć ryzyko zaburzeń od-

dychania, co przyczyni się również do zmniejszenia uczucia strachu

i lęku.

5. Wspieraj prawidłowy wzrost i rozwój.

a.Ostre choroby układu oddechowego budzą lęk zarówno u dziecka, jak i rodziców i z tego względu wymagają skutecznej interwencji pielęgniarki w trakcie napadu.

b.Przewlekłe choroby układu oddechowego u dzieci związane są zwykle

z epizodami ostrej duszności (w wywiadach) i przewlekłym stresem.

c.Rozwojowe potrzeby dziecka są najlepiej zaspokajane przez prowadze-

nie optymalnej aktywności życiowej i ćwiczeń.

Ocena wyników postępowania

1.Dziecko otrzymuje odpowiednie zaopatrzenie w tlen i oddycha prawidłowo.

2.Nie dochodzi do wtórnych infekcji.

3.Nawodnienie i odżywienie dziecka są optymalne.

4.Dziecko mówi o swoich obawach i może sobie z nimi radzić w zdrowy sposób.

5.Dziecko może nadal rosnąć i rozwijać się bez względu na stres związany z chorobą układu oddechowego.

Zakażenia górnych dróg oddechowych

Definicja

1.Do zakażeń górnych dróg oddechowych należą zakażenia noso gardła, zapalenia gardła i zapalenia migdałków.

a.Zapalenie nosogardła, nazywane również przeziębieniem, jest infekcja,wirusowa nosa i gardła.

b.Pharyngitis jest infekcją (wirusową lub bakteryjna) i stanem zapalnym gardła.

c.Toiisillitis jest infekcją (wirusową lub bakteryjną) i stanem zapalnym migdałków.

2.Zapalenie nosogardła jest najczęstszą chorobą wśród zakażeń górnych oddechowych okresu niemowlęcego i dziecięcego. Zapalenie gardła jest

nietypowe dla dzieci poniżej 1. roku życia, szczyt zachorowań przypada na wiek 4-7 lat. Zapadalność na zapalenie migdałków osiąga szczyt w wieku

szkolnym.

Etiologia

1.Zapalenie nosogardła jest wywołane przez wirus. Najczęściej są to wirusyz grupy rynowirusów, wirusów Coxsackie, wirusa syncytium nabłonka oddechowego, wirusa paragrypy i grypy. i -

2.Zapalenie gardła i migdałków może mieć podłoże wirusowe lub bakteryjne. Najczęstszym patogenem bakteryjnym są paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A, które mogą prowadzić do powstania powikłań, takich jak gorączka reumatyczna czy ostre zapalenie nerek.Patofizjologia

Patogeny rozpoczynają proces zapalny w komórkach nabłonka i warstwach blony śluzowej nosogardła i jamy ustnej.

Ocena wyników badania

1. Objawy kliniczne

a. Zapalenie nosogardła

-Niedrożność nosa.

-Wodnista wydzielina z nosa.

-Niewielkiego stopnia gorączka.

-Utrudnione oddychanie wtórne do obrzęków i wydzieliny.

-Powiększone węzły chłonne szyi.

-Niewydolność oddechowa (u małych niemowląt, ponieważ oddychają wyłącznie nosem).

-Objawy wtórne takie jak wymioty i biegunka.

b.Zapalenie gardła

-Wirusowe zapalenie gardła charakteryzują objawy o niewielkim nasileniu.

*Objawy obejmują bolesność gardła, gorączkę i ogólne osłabienie.

*Badanie fizykalne wykazuje zaczerwienienie gardła i łuków podniebiennych oraz miejscowe powiększenie węzłów chłonnych.

-Bakteryjne zapalenie gardła objawia się w różny sposób:

*Objawy obejmują bardzo nasilony ból gardła, wysoką gorączkę i senność.

*W badaniu fizykalnym stwierdza się czerwone gardło, migdałki podniebienne są powiększone i mocno zaczerwienione i mogą być pokryte białym nalotem, na podniebieniu mogą być widoczne wybroczyny.

*Dziecko wygląda na chore i może mieć trudności w połykaniu.

*Inne objawy to bóle głowy i ból brzucha.

c.Zapalenie migdałków

-Wirusowe zapalenie migdałków jest łagodnym schorzeniem charakteryzującym się powolnym narastaniem objawów, niskimi wartościami temperatury, niewielkim bólem głowy, bólem gardła, chrypką i kaszlem.

-Bakteryjne zapalenie migdałków jest schorzeniem o poważniejszym przebiegu, gwałtownym początku z wysoką gorączką, bólami głowy, ogólnymi bólami mięśni i wymiotami,

d.Bakteryjne i wirusowe zapalenie gardła i migdałków nic może być różnicowane na podstawie samego badania fizykalnego. W celu

potwierdzenia rozpoznania paciorkowcowego zapalenia należy wykonać posiew z wymazu z gardła.

2.Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne. Posiew z gardła może wykazać obecność paciorkowców.

Postępowanie pielęgniarskie

1.Oceń sposób oddychania.

2.Minimalizuj objawy.

a.Utrzymuj przewody nosowe drożne, używając kropli donosowych i aspiratora w zapaleniu nosogardła, w szczególności u niemowląt poniżej 4. miesiąca życia, które potrafią oddychać jedynie nosem.

b.Podawaj płyny i miękkie pokarmy.

c.Stosuj nawilżacz mgielny w celu utrzymania stałego nawilżenia błon

śluzowych.

3.Podawaj przepisane leki. 10-dniowy cykl antybiotykoterapii (zazwyczaj penicyliny, ale może być również erytromycyna jeśli dziecko jest Uczulone

na penicylinę) w zakażeniach bakteryjnych, aby zapobiec powikłaniom w postaci gorączki reumatycznej.

4.Prowadź edukację terapeutyczną.

5. Sprawuj przed- i pooperacyjną opiekę pielęgniarską jeśli zaplanowana jest operacja (np. usunięcie migdałków). Tonsillektomia (usunięcie migdałków) lub adenoidektomia (usunięcie trzeciego migdałka), bądź obie operacje mogą być wskazane w przypadku przewlekłego powiększenia migdałków, które utrudnia połykanie lub oddychanie, albo z powodu nawracających zakażeń paciorkowcowych, ropnia okołomigdałkowego czy zamigdałkowego.

Ostre zapalenie ucha środkowego

Opis

1.Ostre otitis media jest to stan zapalny ucha środkowego.

2.Jest jedną z najczęstszych chorób okresu wczesnodziecięcego, ze szczytem występowania w wieku pomiędzy 6 miesięcy a 2 lata. około 70% dzieci przeżyje przynajmniej jeden epizod zapaleniu ucha środkowego.

Etiologia

1. Zapalenie ucha środkowego jest wywoływane przez Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae lub Moraxella catarrhalis.

2.Czynnikami predysponującymi niemowlęta i dzieci do rozwoju zapalenia ucha środkowego są:

a. krótka, poziomo położona trąbka Eustachiusza;

b.nie w pełni rozwinięte chrzestne rusztowanie trąbki Eustachiusza, po¬wodujące przedwczesne jej otwarcie;

c.powiększona tkanka limfoidalna, powodująca zatykanie ujść trąbki Eu¬stachiusza;

d.niedojrzałość mechanizmów odpowiedzi humoralnej, które zwiększają ryzyko infekcji;

e.karmienie niemowląt butelką w pozycji leżącej na plecach, co sprzyja ściekaniu pokarmu do jamy gardłowej; niemowlęta karmione piersią rzadziej zapadają na ostre zapalenie ucha środkowego w porównaniu z niemowlętami karmionymi sztucznie

f.palenie bierne jest uważane za czynnik ryzyka ostrego zapalenia ucha.

Patofizjologia

1.Nieprawidłowości trąbki Eustachiusza umożliwiają wniknięcie bakterii do ucha środkowego i sprzyjają upośledzeniu prawidłowego drenażu.

2.Do prawdopodobnych komplikacji należą: utrata słuchu, zwapnienie bło¬ny bębenkowej (zbliznowacenie), pęknięcie błony bębenkowej, adhezyjne zapalenie ucha, przewlekłe ropiejące zapalenie ucha środkowego, zapalenie wyrostka sutkowatego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i perlak (cholesteatoma).

Ocena wyników badania

Objawy kliniczne

a. Niemowlęta zazwyczaj nie lokalizują zakażeń.

b.Zapalenie ucha środkowego jest powikłaniem infekcji górnych dróg odechowych i charakteryzuje się:

-bólem;

-gorączką;

-nadpobudliwością;

-utratą apetytu;

-niedrożnością nosa;

-kaszlem;

-wymiotami i biegunką.

c.Niemowlę wyraża ból przez płacz i drapanie lub ciągnięcie za chore ucho. Starsze dzieci potrafią opisywać ból ucha słowami.

d.Objawy w badaniu otoskopowym:

-nastrzyknięte lub zaczerwienione błony bębenkowe, uwypuklenie błony bębenkowej bez widocznych punktów orientacyjnych, w tym też brak refleksu świetlnego oraz ograniczenie ruchomości błony bębenkowej;

-ropny wyciek, w przypadku pęknięcia błony bębenkowej.

2. Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne

a.Badania bakteriologiczne z antybiogramem wydzieliny z ucha służa identyfikacji patogenu.

b.Badanie audiometryczne służy ustaleniu stopnia uszkodzenia słuchu jako następstwa nawracających stanów zapalnych.

Postępowanie pielęgniarskie

1.Zbadaj dziecko pod kątem gorączki i nasilenia bólu oraz oceń pod kątem możliwych powikłań.

2.Podawaj przepisane leki. Terapia antybiotykowa, najczęściej amoksycylina, pozostaje standardowym leczeniem farmakologicznym dla ostrego zapalenia ucha.

3.Zmniejszaj gorączkę przez podawanie leków przeciwgorączkowych we¬dług zaleceń oraz przez rozebranie dziecka ze zbyt ciepłego ubrania. Uważaj by nic dopuszczać do dreszczy.

4.Usuwaj ból przez stosowanie przepisanych leków przeciwbólowych, po¬dawaj płynne pokarmy zmniejszające konieczność żucia, stosuj miejscowe ciepłe okłady na zajęte ucho.

5. Jeśli dojdzie do pęknięcia błony bębenkowej, zapewnij drenaż przez ułoże¬nie dziecka na chorym uchu.

6.Zapobiegaj uszkodzeniom skóry przez utrzymywanie ucha zewnętrznego w czystości i suchości.

7.Organizuj pielęgnację przed- i pooperacyjną, jeśli to konieczne. W wy¬jątkowych przypadkach należy wykonać myringotomię (nacięcie tylno-dolnego kwadrantu błony bębenkowej), co może być konieczne w celu usu¬nięcia wydzieliny i zmniejszenia ciśnienia w uchu środkowym. Tympano-plastyka polegająca na operacyjnym założeniu rurek do ucha środkowego, mających na celu poprawę wentylacji trąbek słuchowych łub wyrównywa¬nie ciśnienia w uchu środkowym, prowadzi do wytworzenia dodatkowego,sztucznego kanału słuchowego, który wyrównuje ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej.

8.Prowadź edukację terapeutyczną.

a.Objaśnij dawkowanie leków, techniki ich podawania i możliwe dzia¬łania niepożądane.

b.Podkreśl konieczność podania całego cyklu antybiotykowego.

c.Staraj się wyeliminować lub potwierdzić objawy utraty słuchu i podkreśl wagę badania audiologicznego, jeśli są do niego wskazania. Omów środki zapobiegawcze, takie jak pionowa pozycja dziecka podczas jedzenia, delikatne wydmuchiwanie nosa przez dziecko, zabawa w gry związane z dmuchaniem oraz zachęcanie do żucia bezcukrowej gumy.

d.Podkreśl konieczność kontroli po zakończonym>lcczeniu antybiotykowym w celu oceny przetrwałej infekcji.

Ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli oraz spastyczny krup

Opis

Ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli (laryngotracheobronchitis - LTB) charakteryzuje się stanem zapalnym i bliznowaceniem okolic krtani i tcha¬wicy. Jest to najczęstsza forma krupu i przeważnie dotyczy dzieci w wieku poniżej 5 lat.

Ostre spastyczne zapalenie krtani (spastyczny krup) jest podobne w prze¬biegu do LTB, ale ma tendencje do występowania w nocy i nawracania przy infekcjach dróg oddechowych.

Etiologia

1.Ostre LTB jest zazwyczaj wywołane przez wirusa. Do częstych patogenów należą wirusy paragrypy, adenowirusy, wirus syncytium nabłonka oddechowego oraz wirusy grypy.

2.Spastyczny krup nie jest chorobą wirusową, ale istnieje wiele genetycznych, alergicznych i emocjonalnych czynników predysponujących do choroby.

Patofizjologia

1.Ostre LTB zazwyczaj jest poprzedzone infekcją górnych dróg oddecho¬wych, która przechodzi w zapalenie krtani a następnie schodzi na tchawicę a czasami na oskrzela.

a.Ruchoma krtań małego dziecka jest szczególnie podatna na skurcz który może prowadzić do całkowitego zamknięcia dróg oddechowych.

b.Masywny obrzęk dróg oddechowych może prowadzić do ich niedrożności i poważnego utrudnienia wentylacji.

2.Spastyczny krup. Patofizjologia jest podobna do ostrego LTB, przy czym nie ma tu przyczyny infekcyjnej.

Ocena wyników badania

Objawy kliniczne są nieco inne w przypadku ostrego LTB i spastycznego krupu

1.Ostre LTB:

a.stopniowe pojawianie się objawów infekcji górnych dróg oddechowych i

które prowadza: do niewydolności oddechowej;

b.chrypka;

c.świst wdechowy;

d.wciąganie międzyżebrzy;

e.ciężka niewydolność oddechowa;

f.niewielkiego stopnia gorączka (prawdopodobna);

g.niepokój i drażliwość;

h.bladość lub sinica;

i.świsty, trzeszczenia, furczenia i ogniska ściszonego szmeru oddechowego.

2.Spastyczny krup charakteryzują objawy podobne do ostrego LTB, ale dziecko nie ma gorączki, początek objawów jest nagły, a dziecko budzi się w nocy ze „szczekającym" kaszlem.

Postępowanie pielęgniarskie

1.Zbadaj drożność dróg oddechowych przez ocenę sposobu oddychania. Określ kolor skóry, wysiłek oddechowy, obecność cech zmęczenia i objawy życiowe.

2.Przygotuj zestaw reanimacyjny (wózek z przyrządami do tracheotomii i intubacji) w pobliżu łóżeczka dziecka.

3.Podawaj tlen i zwiększ nawilżanie powietrza w celu zmniejszenia niedotlenienia. Zazwyczaj uzyskuje się to przez zastosowanie namiotu tlenowego.

4.Zapewnij odpowiednią ilość płynów

5.Podawaj przepisane leki, do których można zaliczyć lek rozszerzający oskrzela (bronchodylatator) w aerozolu, taki jak epinefryna, lek przeciwzapalny, na przykład kortykosteroid lub obydwa.

6.Minimalizuj poczucie strachu.

7.Prowadź edukację terapeutyczną.

a.Poucz rodziców, aby w momencie, kiedy dziecko budzi się w nocy z napadem „szczekającego" kaszlu przenieśli je do łazienki i odkręcili kran

z ciepłą wodą w celu stworzenia pary.

b.Poleć rodzicom, aby zostali z dzieckiem w łazience, aby zapobiec przypadkowemu urazowi.

Zapalenie nagłośni

Opis

1.Zapalenie nagłośni jest ostrą, ciężką chorobą nagłośni.

2.Stan ten pojawia się najczęściej u dzieci w wieku 3-6 lat.

Etiologia

Wraz z upowszechnieniem stosowania szczepionki przeciwko Haemophilus influenzae (Hib), bakterię tę na pierwszym miejscu pod względem częstości wywoływania zapalenia nagłośni zastąpiły Pneumococci, Streptococci i Staphylococci. Wirus ECHO i wirus syncytium nabłonka oddechowego również mogą być przyczyną tej choroby.

Patofizjologia

1.W tkance miękkiej nagłośni rozpoczyna się proces zapalny, który może powodować groźne dla życia zwężenie dróg oddechowych.

2.Postępujące zwężenie prowadzi do niedotlenienia, wzrostu stężenia dwutlenku węgla i kwasicy, z następowym zwiotczeniem mięśni, utratą świadomości, a w przypadku całkowitej niedrożności dróg oddechowych, także do śmierci.

Ocena wyników badania

Objawy kliniczne

a.Nagły wzrost temperatury, senność i duszność.

b.Niepokój i strach.

c.Nadmierne wygięcie karku, ślinienie i bolesny obrzęk gardła, połączony z odmową przyjmowania płynów.

d.Świst wdechowy i chrypka.

e.Szybkie tętno.

f.Dziecko przyjmuje charakterystyczną pozycję podpartą, polegającą na tym, że siedzi pochylając się do przodu, z wysuniętym podbródkiem, otwartymi ustami i wysuniętym językiem.

g.Późne objawy niedotlenienia obejmują apatię, sinicę, bradykardię (zwolnienie czynności serca) i zwolnienie czynności oddechowej ze zmniejszeniem upowietrznienia.

h.Zaczerwienione gardło z cechami zapalenia, z wiśniowoczerwoną, obrzękniętą nagłośnią.

2. Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne

a.Zdjęcie radiologiczne szyi w pozycji bocznej pokazuje powiększenie nagłośni, co potwierdza diagnozę.

b.Morfologia krwi z rozmazem ręcznym wykazuje podwyższone wartości leukocytozy z przewagą granulocytów obojętnochłonnych.

c.Posiew krwi może przyczynić się do identyfikacji bakterii.

Postępowanie pielęgniarskie

1.Kontroluj stan dróg oddechowych, aby zapewnić ich stalą drożność. Jeśli dziecko wykazuje objawy zapalenia nagłośni, dopilnuj aby było zbadane przez specjalistę oraz upewnij się, że sprzęt do intubacji jest przygotowany do użycia. Pielęgniarka nie powinna próbować zbadać gardła dziecka w takim stanie, ani próbować pobrać materiału do posie­wu.

2. Przygotuj do hospitalizacji ze wskazań życiowych. Po potwierdzeniu diagnozy, w celu zapewnienia drożności dróg oddechowych zazwyczaj przeprowadzana jest intubacja lub tracheotomia. Obrzęk zmniejsza się w ciągu 24 godzin, a dziecko zwykle jest rozintubowywane w ciągu trzech dni.

3.Po rozintubowaniu dziecka, kontroluj drożność dróg oddechowych i w razie potrzeby udrażniaj stosując odsysanie i terapię tlenem, według zaleceń. 4.Podawaj zapisane lekarstwa, do których mogą należeć antybiotyki oraz leki przeciwzapalne takie jak steroidy.

5.Minimalizuj objawy lęku i niepokoju. Pomagaj dziecku przyjąć najbardziej komfortową pozycję przed intubacją, podawaj leki uspokajające podczas intubacji, według zaleceń.

6.Zalecaj przyjmowanie złożonej szczepionki Hib od 2. miesiąca życia, gdyż zakażenie H. influenzae jest najczęstszą przyczyną zapalenia nagłośni.

Aspiracja ciała obcego

Opis

1.Aspiracja ciała obcego polega na utknięciu ciała obcego w obrębie górnych dróg oddechowych. Może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej obserwowana jest między 1. a 3. rokiem życia.

2.Ciężkość stanu zależy od lokalizacji i stopnia zwężenia dróg oddechowych oraz rodzaju aspirowanego przedmiotu. Przedmioty takie jak orzeszek lub ziarno kukurydzy nie tylko powiększają swoją objętość w wilgotnym środo­wisku, ale również mają tłustą powierzchnię, co zwiększa ryzyko tłuszczo­wego zapalenia płuc.

3.Do często aspirowanych przedmiotów, poza orzeszkami i prażoną kuku­rydzą, należą kawałki parówki, cukierki, winogrona, ciasteczka, kawałki marchewki, masła orzechowego, lateksowe balony, monety, kulki, paznok­cie i małe elementy zabawek.

4.Zwężenie najczęściej występuje w prawym oskrzelu, ponieważ jest ono krót­sze i odchodzi pod mniejszym kątem od tchawicy niż lewe.

Etiologia

1.Niemowlęta i dzieci w wieku poniżej 4 lat najczęściej wkładają do ust małe przedmioty.

2.U starszych dzieci może dojść do aspiracji, kiedy śmieją się podczas jedze­nia lub biorą udział w ryzykownych zabawach. Jest to szczególnie częste w przypadku młodzieży, wśród której zdarzają się przypadki zatrucia

Patofizjologia

1.Większość ciał obcych umiejscawia się w oskrzelu głównym lub płatowym tchawica jest kolejnym pod względem częstości miejscem zwężenia. Miejsce zwężenia zależy od wielkości, wagi i ukształtowania przedmiotu.

2.Wyróżnia się następujące typy obturacji:

a.Zwężenie dróg oddechowych pierwszego stopnia występuje, kiedy powietrze może ominąć przeszkodę zarówno podczas wdechu, jak i wydechu

b.Zwężenie drugiego stopnia polega na tym, że powietrze jest w stanie ominąć przeszkodę jedynie w jednym kierunku, podczas wdechu. Z każdym wdechem zwiększa się ilość powietrza w płucach, które nie może wydostać się z nich podczas wydechu, prowadząc do powstania odmy.

c.Całkowite zwężenie powstaje, gdy powietrze nie może przemieszczać się w obie strony z powodu obecności ciała obcego. Dystalnie do zwężenia powietrze jest absorbowane, prowadząc do powstania niedodmy.

Ocena wyników badania

1. Objawy kliniczne

a.Do pierwszych objawów aspiracji należy dławienie się i krztuszenie.

b.Dodatkowe objawy zależą od miejsca i stopnia zwężenia.

-Zwężenie krtaniowo-tchawicze powoduje duszność, chrypkę, kaszel i stridor. W przypadkach pogarszania się pojawia się również sinica.

-Zwężenie w oskrzelach prowadzi do powstania duszności, napadowe­go kaszlu, charczenia i asymetrii szmerów oddechowych.

c.Objawy wtórne mogą wystąpić w wyniku przewlekłego zwężenia, obejmują objawy wtórnej infekcji (np. tłuszczowe zapalenie płuc).

d.Jeśli przedmiot nie zostanie usunięty, dziecko może stracić przytomność i umrzeć na skutek uduszenia.

2. Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne

a.Badanie radiologiczne klatki piersiowej uwidacznia przedmioty nieprzepuszczalne dla promieni rentgenowskich.

b.Bronchoskopia wykazuje przedmioty zaklinowane w tchawicy i krtani;fluoroskopia może wykazać przedmioty, które utknęły w oskrzelach.

Postępowanie pielęgniarskie

1.Badanie objawów w celu ustalenia umiejscowienia i stopnia zwężenia.

2.Wykonuj zabiegi ratownicze w przypadku dzieci, które się krztuszą.

a.Gwałtowne, silne uciśnięcie nadbrzusza (manewr Heimlicha) w przypadku dzieci powyżej 1. roku życia.

b.Uderzenie między łopatki i uciśnięcie klatki piersiowej w przypadku dzieci poniżej 1. roku życia.

3.Opiekuj się dzieckiem przed i po zabiegu bronchoskopii, która pozwala nie tylko na umiejscowienie przedmiotu powodującego zwężenie, ale również na usunięcie go.

4. Zalecaj zapobieganie aspiracji przez informowanie rodziców, aby:

a.uniemożliwiali małym dzieciom dostęp do drobnych przedmiotów;

b.używali nierozciągliwych balonów plastikowych zamiast lateksowych;

c.nie stosowali przylepianych plastrów u małych dzieci;

d.rozsmarowywali masło orzechowe na chlebie, a nie pozwalali dziecku wyjadać go ze stoika, gdyż może zatkać drogi oddechowe i przylgnąć do błon śluzowych;

e.dawaj przykład własnym zachowaniem, nie trzymaj szpilek czy wykałaczek w ustach.

Zapalenie oskrzelików

Opis

1.Zapalenie oskrzelików jest chorobą wirusową dolnych dróg oddechowych, którą charakteryzuje stan zapalny oskrzelików i produkcja śluzu. Zazwy­czaj występuje w wyniku infekcji górnych dróg oddechowych.

2.Rzadko występuje u dzieci powyżej 2. roku życia, zazwyczaj ma miejsce między 2. a 12. miesiącem życia, ze szczytem występowania w wieku 6 mie­sięcy w okresie zimowym.

Etiologia

Wirus RSV jest odpowiedzialny za ponad połowę przypadków zapalenia os­krzelików. Wirus syncytium oddechowego (RSB) należy do grupy paramiksowirusów, zawierających pojedynczą nić kwasu rybonukleinowego. Grupa ta dzieli się na dwie główne podgrupy - A, która jest bardziej wirulentna i bar­dziej powszechna i B. Inne patogeny wirusowe należą do grupy adenowirusów oraz wirusów paragrypy.

Patofizjologia

1.Stan zapalny błony śluzowej oskrzelików i obecność śluzu stanowią o stop­niu zwężenia oskrzelików. Proces ten może doprowadzić do powstania pułapki powietrznej i nadmiernego upowietrznienia płuc. Przy uszkodze­niu wystarczająco dużej ilości pęcherzyków dochodzi do hiperkapni, hipoksemii i kwasicy oddechowej.

2.Ściany oskrzeli i oskrzelików są objęte procesem zapalnym z infiltracją ko­mórek zapalnych.

Zazwyczaj dochodzi również do okołooskrzelikowego zapalenia płuc.

Ocena wyników badania

1.Objawy kliniczne

a.Wczesne objawy to drażliwość, katar, zapalenie gardła, kaszel, kichanie, świsty, rozsiane rzężenia i trzeszczenia oraz okresowa gorączka.

b.Wraz z progresją choroby dochodzi do nasilenia kaszlu i kichania, poczucia braku powietrza, przyspieszenia oddychania, wciągania miedzyżebrzy oraz sinicy. ,

c.W ciężkich przypadkach choćby dochodzi do przyspieszenia oddychania ponad 70/min, apatii, epizodów bezdechu, zaburzenia wymiany gazowe i znaczącego ściszenia szmerów oddechowych.

2.Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne

a.Popłuczyny z nosa mogą ułatwić wykrycie wirusa RSV w teście immunoenzymatycznym.

b.Badania radiologiczne klatki piersiowej wykazują nadmierne upowietrznienie i ogniska zagęszczeń.

Postępowanie pielęgniarskie

1.Badanie objawów niewydolności oddechowej. Kontroluj szybkość oddy­chania, charakter szmerów oddechowych i obecność dodatkowych szme­rów oddechowych (w szczególności świstów). Kontroluj kolor skóry.

2.Zastosuj izolację pacjenta aby ograniczyć rozprzestrzenianie się infekcji.

3.Podawaj zalecone leki, takie jak leki rozszerzające oskrzela i leki przeciwwirusowe.

4.Zapewnij prawidłowe natlenienie i prawidłowy schemat oddychania. Zapewnij wysoką wilgotność tlenu, według zaleceń.

5.Zapewnij odpowiednią podaż płynów. Dziecko może potrzebować do­żylnego podawania płynów jeśli przyspieszone oddychanie zwiększa ryzy­ko aspiracji.

6.Prowadź edukację terapeutyczną.

Zapalenie płuc

Opis

1.Zapalenie płuc jest ostrym stanem zapalnym śródmiąższowej tkanki płuc (np. oskrzelików, przewodów i gron pęcherzyków oraz pęcherzyków), co utrudnia wymianę gazową.

2.Zapalenie płuc jest klasyfikowane pod względem czynnika wywołującego, ale również według lokalizacji i stopnia zajęcia płuc.

a.Płatowe zapalenie płuc obejmuje duże segmenty jednego lub kilku płatów.

b.Odoskrzelowe zapalenie płuc rozpoczyna się w końcowych oskrzelikach i obejmuje sąsiadujące zraziki płucne.

c.Śródmiąższowe zapalenie płuc odnosi się do zajęcia ścian pęcherzyków oraz tkanki okołooskrzelowej i śródmiąższowej.

3. Zapalenie płuc występuje z częstością 2-4 dzieci na 100 i jest najczęściej ob­serwowane w okresie późnej zimy i wczesnej wiosny.

Etiologia

1.Zapalenie płuc rozwija się najczęściej w przebiegu zakażenia bakteryjnego, wirusowego, mikoplazmatycznego lub aspiracji ciała obcego.

2.Głównym patogenem wywołującym zapalenie płuc u dzieci poniżej 3. mie­siąca życia jest Streptococcus pneumoniae, paciorkowce grupy A, Staphylococ­cus, pałeczki Gram-ujemne, pałeczki jelitowe oraz Chlamydia. U dzieci w wieku pomiędzy 3 miesiące a 5 lat, typowymi patogenami wywołującymi bakteryjne zapalenie płuc są S. pneumoniae i Staphylococcus.

3.Wirusowe zapalenia płuc są bardziej powszechne niż bakteryjne. Najczę­stszą przyczyną wirusowego zapalenia płuc u niemowląt jest wirus syncy­tium oddechowego. U starszych dzieci częściej patogenami są adenowirus, wirus grypy i paragrypy.

4.Zakażenie Mycoplasma pneumoniae daje objawy podobne do wirusowego za­palenia płuc, z tym tylko wyjątkiem, że organizmy Mycoplasma są nieco więk­sze niż wirusy. Zapalenie płuc wywołane przez Mycoplasma występuje częś­ciej u dzieci powyżej 5 lat.

Patofizjologia

1.Zapalenie płuc rozpoczyna się zazwyczaj infekcją górnych dróg oddecho­wych. Progresja choroby prowadzi do objęcia procesem zapalnym także tkanki śródmiąższowej płuc.

2.Bakteryjne zapalenie płuc zazwyczaj powoduje zajęcie płacików płucnych a czasami prowadzi do konsolidacji; wirusowe zapalenie płuc występuje zwy­kłe w postaci zapalenia tkanki śródmiąższowej.

Ocena wyników badania

1. Objawy kliniczne

a. Częste objawy bakteryjnego zapalenia płuc obejmują:

-wysoką gorączkę;

-objawy ze strony dróg oddechowych, w tym kaszel (od suchego do produktywnego z odkrztuszaniem dużej ilości białawej plwociny), przyspieszenie czynności oddechowej, rzężenia, trzeszczenia, stłu­mienie odgłosu opukowego, ból w klatce piersiowej, wciąganie prze­strzeni międzyżebrowych, ruszanie skrzydełkami nosa i bladość lub sinicę (w zależności od ciężkości objawów);

-drażliwość, nadpobudliwość lub senność;

-nudności, wymioty, utratę apetytu, biegunkę i ból brzucha;

-objawy oponowe (podrażnienie opon mózgowo-rdzeniowych):

b.Częste objawy wirusowego zapalenia płuc obejmują,:

-zróżnicowanie od niewielkiego stopnia gorączki, niewielkiego kaszlu i osłabienia do wysokiej gorączki, ciężkiego kaszlu i wyniszczenia

-nieproduktywny lub produktywny kaszel z obecnością białawej plwociny;

-rzężenia lub trzeszczenia

c.Częste objawy mikopIazmatycznego zapalenia płuc obejmują:

-gwałtowny lub podstępny początek;

-gorączkę, dreszcze, osłabienie, bóle głowy, utratę apetytu i bóle mięś­niowe;

-świszczący kaszel, katar i ból gardła;

-kaszel zmienia się od nieproduktywnego do produktywnego z surowiczo-śluzową plwociną, która w późniejszych stadiach staje się ślu­zowo-ropna lub zabarwiona krwią.

2. Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne

a.Badanie radiologiczne klatki piersiowej może wykazać rozsiane lub ogniskowe nacieki, zagęszczenia lub rozsiany naciek, bądź ogniskowe zagęszczenia, w zależności od rodzaju zapalenia płuc.

b.Morfologia krwi może wykazać podwyższone wartości leukocytozy.

c.Posiew krwi, barwienie metodą Grama oraz posiew plwociny mogą przyczynić się do identyfikacji patogenu.

d.Dodatni odczyn ASO (antystreptolizynowy) jest diagnostyczny dla każenia paciorkowcowego.

Postępowanie pielęgniarskie

1.Oceń zaburzenia oddychania kontrolując objawy życiowe i stan układu oddechowego.

2.Podawaj zalecone leki

a.Antybiotyki są wskazane w leczeniu bakteryjnego zapalenia płuc. W przypadku zakażenia paciorkowcami lub pneumokokami stosuje się penicylinę G; w przypadku zakażenia gronkowcowego zazwyczaj podaje się penicylinę niepodatną na działanie penicylinazy (metycylinę).

b.W leczeniu infekcji wirusowych nie stosuje się antybiotyków, zaleca się je jednak w celu zmniejszenia ryzyka wtórnych nadkażeń bakteryjnych.

3. Zapewnij prawidłowe natlenienie i prawidłowy sposób oddychania.

4.Zalecaj szczepionkę przeciw pneumokokom dzieciom powyżej 2. roku życia, które znajdują się w grupie ryzyka (patrz rozdz. 10).

5.Prowadź edukację terapeutyczną (patrz Edukacja terapeutyczna 11.1).

Astma

Opis

Astma jest przewlekłą, odwracalną chorobą prowadzącą do zwężenia dróg oddechowych, charakteryzującą się świstami. Jest wywołana przez skurcz światła oskrzeli lub obrzęk śluzówki oskrzeli powstały w wyniku ekspozycji na różne czynniki stymulujące.Astma jest najczęstszą przewlekłą chorobą dzieciństwa. Większość dzieci pierwsze objawy prezentuje do 5. roku życia.

Etiologia

1.Zazwyczaj astma wynika z nadmiernej ekspozycji tchawicy i oskrzeli na substancje drażniące. Alergia wpływa zarówno na przewlekłość, jak i cięż­kość przebiegu astmy, a atopia lub predyspozycja genetyczna bądź też roz­wój zależnej od immunoglobuliny E odpowiedzi na powszechne alergeny wziewne jest najsilniejszym czynnikiem predysponującym do rozwoju ast­my.

2.Powszechne związki drażniące

a.Ekspozycja na alergeny (u osób uczulonych). Do powszechnych alergenów należą:

-roztocza;

-pleśń;

-sierść zwierząt.

b.Infekcje wirusowe

c.Czynniki drażniące, do których należą:

-zanieczyszczenie powietrza;

-dym tytoniowy;

-perfumy;

-detergenty.

d.Szczególne pokarmy (a w szczególności konserwanty).

e.Szybkie zmiany temperatury środowiska.

f.Ćwiczenia.

g.Stres psychologiczny.

Patofizjologia

1. Atak astmatyczny może wystąpić spontanicznie lub w wyniku reakcji na czynnik wywołujący. W obu przypadkach przebiega w następujący sposób:

a. W fazie początkowej dochodzi do uwolnienia mediatorów zapalenia z oskrzelowyclt komórek zapalnych, komórek nabłonkowych i makro-fagów, z następową aktywacją komórek zapalnych.

b.dochodzi do zaburzenia autonomicznej kontroli napięcia i przepuszczalność nabłonka dróg oddechowych, które skutkuje nadmierną odpowiedzią mięśniówki gładkiej, prowadzącą do powstania objawów klinicznych (np. świstów, duszności).

2. Do objawów klinicznych choroby należą trzy elementy:

a.skurcz oskrzeli

b.stan zapalny i obrzęk błony śluzowej

c. produkcja gęstego śluzu, który powoduje powstanie zwiększonego oporu w drogach oddechowych, przedwczesnego zamknięcia się dróg oddechowych i zaburzeń wymiany gazowej.

3. nieleczona astma może prowadzić do wystąpienia wymagającego hospitalizacji stanu astmatycznego- ostrego, ciężkiego, przedłużonego ataku astmy, nieodpowiadającego na typowe leczenie.

Ocena wyników badania

1.Objawy kliniczne:

-przyspieszona czynność oddechowa.

-świsty (które nasilają się z czasem).

-kaszel (produktywny).

-wykorzystywanie dodatkowych mięśni oddechowych.

-zaostrzony szmer oddechowy

-zmęczenie

-wilgotna skóra

-lęk i niepokój

-duszność

2. Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne. Spirometria wykazuje:

a.zmniejszoną objętość wydechową;

b.zmniejszony szczytowy przepływ wydechowy;

c.zmniejszoną pojemność życiową płuc;

d.zmniejszoną pojemność wdechową.

Postępowanie pielęgniarskie

1. Zbadaj stan dróg oddechowych przez wnikliwą obserwację sposobu oddy­chania/pacjenta i ocenę objawów życiowych.

2. Podawaj zalecane leki, takie jak leki rozszerzające oskrzela, leki przeciw­zapalne i antybiotyki.

3.Zapewnij odpowiednie natlenienie i prawidłowy sposób oddychania.

4.Wytłumacz potencjalne wskazania do terapii odczulającej.

5.Pomóż dziecku w radzeniu sobie z obniżoną samooceną przez zachęcanie go do wyrażania słowami swoich uczuć i problemów. Słuchaj w sposób ak­tywny, co mówi dziecko, skup się na jego sile i pomóż mu uświadomić sobie pozytywne i negatywne aspekty jego sytuacji.

6.Omów konieczność okresowego badania PEF w celu oceny skuteczności i dalszego prowadzenia leczenia oraz monitorowania przebiegu choroby.

7.Prowadź edukację terapeutyczną. Pomagaj dziecku i rodzinie nazywać ob­jawy i oznaki ostrego ataku oraz podejmowania prawidłowych sposobów leczenia.

8.Skieruj rodzinę do odpowiednich instytucji społecznych po wsparcie.