FITOTERAPIA CHORÓB UKŁADU POKARMOWEGO
Do chorób układu pokarmowego zalicza się:
-schorzenia jamy ustnej, przełyku, żołądka, dwunastnicy, jelit
-choroby wątroby, dróg żółciowych i trzustki
Często występują tez nerwice przewodu pokarmowego- zespół jelita drażliwego, choroba Crohna i inne.
Przewlekłe choroby żołądka i jelit są wywoływane przez przewlekły, zanikowy nieżyt żołądka i jelit.
Ostry nieżyt żołądka wynika z błędów żywieniowych- nadużywanie alkoholu lub infekcji wirusowych. Objawy to mdłości, ból i brak apetytu.
W fitoterapii tych schorzeń stosuje się zioła pobudzające czynność żołądka i wydzielanie soków trawiennych, zioła przeciwzapalne i przeciwrzodowe.
Surowce goryczkowe
Stosuje się aby pobudzić trawienie i apetyt, są to surowce gorzkie- Amara. Ich ocena wg FP VI polega na oznaczeniu wskaźnika goryczy metodą chininową. Wskaźnik goryczy to wartość największego rozcieńczenia wyciągu z surowca, który wykazuje jeszcze smak gorzki. Najbardziej gorzka jest amarogentyna z goryczki żółtej WG 1:60000000.
Wyróżniamy surowce szczero gorzkie, aromatyczno-gorzkie, garbnikowo- gorzkie i śluzowo- gorzkie. Mechanizm działania surowców gorzkich jest związany z pobudzeniem wydzielniczego odruchu warunkowego- po podaniu doustnym związki gorzkie pobudzają receptory smakowe na grzbiecie języka, podrażnienie nerwu językowo- gardłowego, potem błędnego zwiększa wydzielanie śliny i soku żołądkowego.
Wskazaniem do ich podania jest niedokwaśny nieżyt błony śluzowej żołądka, brak łaknienia, nerwicowe dolegliwości, niestrawność, nudności, wzdęcia. Podaje się je ok. 15 min przed posiłkiem.
Surowce aromatyczno- gorzkie to często przyprawy i wykazują szerokie działanie farmakologiczne- przeciwskurczowe, żółciopędne i żółciotwórcze, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwnerwicowe, wzmacniające. Pomagają w lepszym przyswajaniu pokarmów, we wzdęciach, uczuciu pełności, bólu brzucha, odbijaniem się pokarmu. Dobrze działają przeciwnerwicowo, w początkowych stanach anoreksji.
Surowce szczero gorzkie Amara pura
-korzeń goryczki żółtej
-liść bobrka trójlistkowego
-ziele tysiącznika
-ziele drapacza lekarskiego
-korzeń cykorii
-korzeń mniszka lekarskiego
2. Surowce aromatyczno- gorzkie- Amarum aromaticum
-ziele piołunu
-korzeń arcydzięgla
-ziele bylicy boże drzewko
-ziele bylicy pospolitej
-ziele krwawnika
-liść mięty
-owoc pomarańczy gorzkiej
-pieprz
-imbir, kurkuma, kardamon, gałka muszkatołowa, goździki, cynamon
3. Surowce garbnikowo- gorzkie Amara adstringentia
-kora chinowa
-drewno kwasji
-kora kondurago
4. Surowce śluzowe- gorzkie Amara mucialginosa
-porost islandzki
SUROWCE WIATROPĘDNE
Do najczęstszych przyczyn wzdęć należą: zaburzenia trawienne żołądka i jelit, chroniczne zapalenie jelit, miażdżyca naczyń trzewnych, nadmierne trawienie na skutek upośledzonego wchłaniania i zalegania pokarmu, zaburzenia funkcji dróg żółciowych, alergie pokarmowe.
W leczeniu objawów wzdęć stosuje się ziołowe surowce olejkowe, ich mechanizm działania wiatropędnego polega na drażnieniu przez olejki miejscowo śluzówki żołądka , co pobudza nerw błędny, a to prowadzi do wzrostu napięcia żołądka i jego skurczów- w efekcie- opróżnienie żołądka- odbijanie się- z nagromadzonych gazów wskutek nadmiernej fermentacji, połykania zbyt dużych ilość powietrza podczas jedzenia- niemowlęta. Ponadto olejki powodują wzrost wydzielania soku żołądkowego i szybszy pasaż pokarmu.
Olejkowe surowce wiatropędne:
-owoc anyżu i olejek
-owoc kopru włoskiego i olejek
-owoc kminku i olejek
-owoc kolendry i olejek
FITOTERAPIA STANÓW ZAPALNYCH BŁONY SLUZOWEJ ŻOŁĄDKA, DWUNASTNICY I JELIT
W stanach zapalnych leczenia ziołami, przy zachowaniu diety, daje bardzo dobre efekty.
Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka- występuje często. Wynika z błędów żywieniowych, zatrucia pokarmowego, nadużywania alkoholu, infekcji. Objawy to: mdłości, bóle w nadbrzuszu, wymioty, brak apetytu. Przynoszą ulgę kwiat rumianku, mięta pieprzowa, melisa lekarska, szałwia lekarska.
Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka- mogą towarzyszyć objawy dyspeptyczne, zapalenie zanikowe może prowadzić do raka- konieczność biopsji. Leczenia ziołami takimi jak przy nieżycie ostrym ponadto stosuje się surowce spazmolityczne i żółciopędne- kocanki piaskowe, mniszek lekarski, drapacz lekarski, owoc kminku, liść mięty.
Działanie spazmolityczne w obrębie przewodu pokarmowego wykazują alkaloidy tropanowe- atropina, hioscyjamina- Scopolan, Scopolan Comp.
Fitoterapia choroby wrzodowej żołądka
Przyczyny:
-agresywność pepsyny w soku żołądkowym
-przekrwienie błony śluzowej żołądka i jelit zwiększa możliwość uszkodzenia tkanek przez enzymy proteolityczne, co sprzyja infekcji najczęściej Helicobacter pylori
W leczeniu konieczna jest dieta, unikanie kawy, alkoholu , nikotyny, leków wrzodotwórczych
Surowce ziołowe stosowane w leczeniu
-atropina i wyciągi z Liścia pokrzyku
-korzeń lukrecji
-śluzowe środki osłaniające: nasiona lnu, nasiona kozieradki, nasiona babki jajowatej, korzeń prawoślazu, kwiat malwy czarnej, porost islandzki
-propolis
-ziele krwawnika, korzeń kozłka, liść melisy, kwiat lawendy
FITOTERAPIA ZABURZEŃ CZYNNOŚCIOWYCH ŻOŁĄDKA I JELIT
Zespół nadwrażliwego jelita
-zaburzenia w motoryce jelit
-nadreaktywność mięśni gładkich
Przyczyny:
-nadwrażliwość trzewna
-zaburzenia perystaltyki jelit
-czynniki psychiczne
-nietolerancja niektórych pokarmów- kawy, produktów mlecznych, jaj, kukurydzy, pomidorów, cytrusów, kapusty.
Objawy:
-refluks żołądkowo- przełykowy
-zaburzenia funkcji pęcherzyka żółciowego
-zaparcia, biegunki
-bóle , nudności , wzdęcia
W leczeniu stosuje się dietę, leki farmakologiczne
Surowce ziołowe
-ubiorek gorzki
-kwiat rumianku
-owoc kminku
-owoc ostropestu
-liść melisy
-korzeń lukrecji gładkiej
- kwas boswelinowy z kadzidłowca indyjskiego- choroba Crohna
Fitoterapia biegunek
Przyczyny biegunek:
-zakażenia bakteryjne, wirusowe, parazytologiczne
-zatrucia pokarmowe
-alergie pokarmowe
Przewlekłe biegunki- ponad 2 tygodnie
-przy przewlekłym zapaleniu trzustki
-stany po resekcji żołądka i jelit
-owrzodzenie jelit
-zaburzenia działania laktazy
Leczenie biegunek
-podawać dużo płynów
-leki przeciwbiegunkowe- leki ziołowe o działaniu przeciwbakteryjnym i ściągającym:
-kłącze pięciornika
-kłącze rdestu wężownika
-kora dębu
-liść jeżyny fałdowanej
-liść maliny
-liść szałwii
-ziele bodziszka
-czosnek
-podawanie środków adsorpcyjnych
Fitoterapia zaparć
Zaparcia- przewlekłe zmniejszenie się częstości wypróżnień z wydłużeniem czasu zalegania mas kałowych w jelicie grubym oraz trudności w wydaleniu stolca. Częściej dotyczy kobiet i po 60 roku życia. Objawy: uczucie pełności w żołądku, nudności, brak uczucia parcia.
Przyczyny: zła dieta uboga w błonnik, mało ruchu , stres, nadwrażliwe jelito grube, pewne leki- preparaty żelaza, antagoniści wapnia, moczopędne i inne.
Leczenie:
-zmiana trybu życia- ruch, ćwiczenia mięśni brzucha, masaże
-zmiana diety- należy przyjmować dużo płynów, błonnik, świeże owoce, suszone owoce- śliwki, morele, daktyle, rodzynki, warzywa
Fitoterapia zaparć:
-surowce śluzowe: nasiona babki jajowatej, łupina nasienna babki jajowatej, nasienie babki płesznik, nasiona lnu
-surowce antrachinonowe: alona, korzeń rzewienia, kora kruszyny, kora szakłaku amerykańskiego, liść senesu
FITOTERAPIA CHORÓB WĄTROBY I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
Wątroba to bardzo ważny narząd, spełnia bardzo wiele funkcji.
Proces niewydolności wątroby może być zespołem ostrym lub przewlekłym.
Ostra niewydolność- przebiega z ciężkimi zaburzeniami czynnościowymi spowodowanymi przez martwicę znacznej liczby hepatocytów, często ze śpiączką wątrobową
Przewlekła niewydolność- to efekt procesów zapalnych lub zwyrodnieniowych obejmujących grupę komórek lub całą wątrobę.
Przyczyny
-zakażenie wirusem typu A, B, C, D, E- droga pokarmową- A i E Lub pozajelitową - B, C, D
-nadużywanie alkoholu
-substancje toksyczne i zanieczyszczenia- rozpuszczalniki, metale ciężkie- ołów, gazy przemysłowe
-hepatotoksyczne rośliny- muchomory
-leki, środki spożywcze
-robaczyce- schistosomatozy
-mechanizmy autoimmunologiczne
Leczenie:
-unikanie substancji toksycznych
-zaprzestanie picia alkoholu
-dieta
-leki hepatoprotectiva
Fitoterapia chorób wątroby:
-owoc ostropestu plamistego
-liść i korzeń karczocha zwyczajnego
Fitoterapia zaburzeń czynnościowych dróg żółciowych
Należą do nich: ostre lub przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego, kamica żółciowa, dyskineza pęcherzyka żółciowego. To ostatnie jest bardzo częstym schorzeniem i powoduje zwolniony lub utrudniony odpływ żółci co powoduje zaburzenia trawienia. Może to prowadzić do uszkodzenia miąższu wątroby.
W leczeniu stosuje się surowce cholagoga et choleretica- żółciopędnie i żółciotwórcze:
-kłącze kurkumy- kłącze ostryżu długiego
-kwiatostan kocaneki piaskowej
-liść boldo
-korzeń rzodkwi czarnej świeży- Radix Raphani nigri recens
-liść mięty
-korzeń cykorii
-korzeń mniszka lekarskiego