5. Rozwój ocen moralnych.
Mały człowiek według J. Piageta o rozwoju moralności wie w następujących fazach:
0-2 faza anomii
Dzieci w tym czasie nie odczuwają obowiązku przestrzegania jakichkolwiek reguł oczywiście łącznie z postępowaniem moralnym. Może im się wtedy nawet wydawać, iż nie obowiązują żadne reguły, czyli mogą się stale zachowywać według własnego „widzi mi się”. W tym czasie, jest ono amoralne, czyli pozbawione możliwości rozumienia i oceny jakichkolwiek reguł.
Drugie stadium nosi nazwę realizmu moralnego /egocentryzmu/ i przypada na 2-7 rok dziecka.
W stadium tym dzieci jakiekolwiek reguły, a więc także moralne traktują jako obowiązujące w sposób bezwzględny. Reguły w stadium realizmu moralnego mają charakter heteronomiczny. Nie ma od nich odwołania, przyjmowane są bez zastanowienia się nad ich słusznością nawet wtedy, gdy nie są przez dzieci rozumiane. W stadium tym dobry moralnie, w przekonaniu dzieci, jest każdy czyn, który wynika z posłuszeństwa wobec dorosłych. To właśnie posłuszeństwo jest podstawowym kryterium etycznym weryfikującym, czy jakiś czyn jest dobry. Dzieci skłonne są oceniać postępowanie jako dobre lub złe w kategorii następstw fizycznych. Wymownym tego przejawem jest żywione przez dzieci poczucie tzw. odpowiedzialności obiektywnej, czyli skłonności do oceniania różnych sytuacji natury moralnej przede wszystkim z uwagi na ich obiektywne (fizyczne) konsekwencje.
Trzecie stadium nazwane fazą relatywizmu moralnego, obejmuje dzieci w wieku około 7-11 lat. W tym stadium nabierają one stopniowo przekonania o tym, że reguły moralne są umowami zawartymi przez ludzi, celem przychodzenia im z pomocą i służenia sobie nawzajem. Odtąd przestrzeganie reguł nie uważa się za zwykłe podporządkowanie się nakazom dorosłych, czy jakimkolwiek przepisom narzucanym z zewnątrz, lecz traktuje się je jako rezultat autonomicznej decyzji podjętej w wyniku współdziałania z innymi. W stadium tym dzieci starają się wpłynąć na zmiany obowiązujących ich reguł, o ile oczywiście zachodzi taka potrzeba. Ponadto w moralnej ocenie jakiegoś czynu kierują się one nie tylko konsekwencjami obiektywnymi, jakie czyn ten za sobą pociąga (szczególnie w wymiarze materialnym) ile coraz częściej motywami (intencjami), jakie przyświecają sprawy danego czynu. W fazie relatywizmu moralnego mamy do czynienia z pierwszymi przejawami autonomii moralnej.
Ostatnim stadium według J. Piageta jest okres autonomii. Rozpoczyna się ona około 12 roku życia. W tym stadium dzieci stają się bardziej krytyczne wobec reguł narzuconych im przez dorosłych. Reguł tych nie przestrzegają już jedynie po to, aby narażać się na ponoszenie sankcji. Zdają sobie sprawę, że w kwestiach moralnych mogą istnieć różne opinie czy stanowiska zasługujące na uwagę.