Elementy prawa
Wykład 1
Moodle – ELEMENTY
Radosław Dyki – radca prawny
Zagadnienia ogólne:
Klasyfikacja aktów prawnych – prawo krajowe i zagraniczne
Cechy aktu prawnego
- ogłaszanie
- obowiązywanie
- zmiana
- budowa
3 działy prawa
4.Wykładania prawa
Źródła prawa – podsumowanie:
Prawo powszechnie obowiązujące
1.Prawo Unii Europejskiej:
- Konstytucja
- Umowy międzynarodowe
- Ustawy
- Pozostałe umowy międzynarodowe
- rozporządzenia / prawo miejscowe
2.Prawo resortowe ( wiąże tylko organy administracji – muszą mieć uregulowane swoje działania )
-Zarządzenia ,regulaminy, okólniki, instrukcje
-Międzyrządowe umowy międzynarodowe
3.Klasyfikacja aktów prawnych – prawo krajowe
- Konstytucja – określa jakie mamy organy w państwie ( parlament , rząd, sądy), co do nich należy, określa źródła ( ustawy, prawo miejscowe itp. )
- Ustawy - są uchwalane przez polski Sejm, Sejm nie potrzebuje szczególnego upoważnienia do uchwalenia ustaw i może nimi regulować dowolną kwestię. Muszą być zgodne z konstytucją i umowami międzynarodowymi.
- Rozporządzenia - wydawane są przez ściśle wskazane w konstytucji organy władzy wykonawczej (prezydenta, radę ministrów, premiera , poszczególnych ministrów, krajową radę radiofonii i telewizji ).
1) Prawo miejscowe – stanowione przez:
ORGANY samorządu terytorialnego ( rady gmin , rady powiatów, sejmiki wojewódzkie )
Terenowe organy administracji rządowej ( wojewodów )
- Obowiązuje wyłączenie na terenie jednostki podziału terytorialnego, na której zostało ustanowione.
- Dotyczy mniej istotnych zagadnień, takich jak: wysokość podatków lokalnych, zasady spożywania alkoholu, plany zagospodarowania przestrzennego.
Prawo wewnętrzne obowiązujące:
Jest to tzw: prawo resortowe – są to akty skierowane do wewnątrz administracji, regulujące stosunki w poszczególnych urzędach, instytucjach czy organizacjach.
PRAWO ZAGRANICZNE : ( UMOWY MIĘDZYNARODOWE, PRAWO UNI EUROPEJSKIEJ )
1.Umowy międzynarodowe
- ratyfikowane – ratyfikacje dokonuje prezydent RP, jeżeli ratyfikacja następuje na podstawie zgody wyrażonej przez sejm w formie ustawy wówczas umowa ma pierwszeństwo w stosowaniu przed ustawami, o ile jej postanowienia nie dzadzą się z nimi pogodzić,
- Jeśli umowa międzynarodowa została ratyfikowana bez uzyskiwania zgody sejmu wówczas w hierarchii źródeł prawa lokuje się pod ustawami
- stanowią prawo powszechnie obowiązujące.
2.Umowy międzynarodowe
- Zatwierdzane – zatwierdzenia dokonuje Rada Ministrów
3.Prawa Unii Europejskiej
- Prawo pierwotne – traktaty założycielskie, akcesyjne, zmieniające <- są to umowy międzynarodowe
- prawo pochodne ( wtórne ) są to akty tworzone przez organy Unii Europejskiej
Prawo Pierwotne:
Traktat Paryski 1951 ( obowiązywał do 2002 ) – traktat ustanawiający europejską wspólnotę węgla i stali.
Traktaty Rzymskie z 1957r.
- traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą
Traktat Ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii atomowej,
1.Prawo Unii Europejskiej
Wiążące
- rozporządzenia – zbliżone są do polskich ustaw, pełnią rolę ujednolicenia przepisy prawa w krajach wspólnotowych UE, mają charakter wiążący, mają zasięg ogólny ( adresatami są państwa, jak i jednostki ) oraz abstrakcyjny . Nie jest wymagana transpozycja zawartego w rozporządzeniach prawa do krajowych porządków prawnych ani inne dodatkowe działanie legislacyjne.
-dyrektywy - adresatami dyrektywy mogą być wyłącznie państwa członkowskie UE, wymagana jest transpozycja ( dostosowanie ) do prawa krajowego , wiążą wyłącznie co do rezultatu, państwo członkowskie ma swobodę wyboru formy i środków implementacji danej dyrektywy,
Transpozycja – następuje poprzez przyjęcie przez odpowiednie organy prawodawcze danego państwa odpowiedniego aktu prawnego, powszechnie obowiązującego ( ustawa ).
-dyrektywa - brak implementacji ( opóźnienie ) lub nieprawidłowa implementacja powoduje negatywne konsekwencje dla państwa – postępowanie przed organami unii i ets.
SOFT LAW
- zalecenia i opinie -
ZASADY: Zasada pierwszeństwa stosowania prawa wspólnotowego . – w te zasady związane sądy jak i organy administracji publicznej.
Zasada bezpośredniego obowiązywania – norma prawa wspólnotowego stają się automatycznie częścią porządku prawnego w państwach członkowskich od dnia wejścia ich w życie,
Zasa bezpośredniego skutku – prawo wspólnotowe jest stosowane bezpośrednio w każdym z krajów członkowskich. Prawo wspólnotowe ma bezpośrednią skuteczność na instytucje , podmioty prawa i obywateli.
Zasada interpretacji prawa krajowego w zgodzie z prawem wspólnotowym – jest zwana także zasadą pośredniego skutku prawa wspólnotowego
Np.: doniosłość zasady neutralności podatku VAT!
Przedmiot regulacji prawo UE
- unia celna, swobodny przepływ towarów , rolnictwo, rybołówstwo, ochrona konkurencji, pomoc publiczna, podatki, środowisko, ochrona konsumentów, przemysł, rynek wewnętrzny, swobodny przepływ pracowników, kapitału, usług , fundusze pomocne.
-