dr Krzysztof Zymonik

tel. służbowy [phone]

e-mail: krzysztof.zymonik @ pwr.wroc.pl

www.ioz.pwr.wroc.pl/Pracownicy/k_zymonik

Wydział Informatyki i Zarządzania

Instytut Organizacji i Zarządzania

Zakład Ekonomii i Prawa gospodarczego

Bud. B4, pok. 507

TEMATY DO KOLOKWIUM - 13.1.2011 i 20.1.2011

Wydział Mechaniczno-Energetyczny

Studia Stacjonarne

Wykład: Elementy Prawa

1. Hierarchia źródeł prawa w Polsce i ich krótka charakterystyka

• KONSTYTUCJA

• USTAWY

I RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE

• ROZPORZĄDZENIA

• AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

2. Pojęcie i budowa normy prawnej

• to najmniejszy stanowiący sensowną całość element prawa

• Hipoteza - założenie, przypuszczenie, określa warunki, w jakich przypisywany jest komuś obowiązek lub uprawnienie, wskazuje adresata normy i jego cechy (np. zawód, wiek, stan zdrowia) i okoliczności (zjawiska, wydarzenia, miejsce działania np. w miejscu pracy), np.:

Sprzedawca, który otrzymał cenę wyższą od ceny sztywnej (...)

• Dyspozycja - wskazuje sposób (treść) zachowania adresata, określa jego obowiązki lub uprawnienia, np.:

(...) obowiązany jest zwrócić kupującemu pobrana różnicę (...)

• Sankcja - określa konsekwencje prawne (dolegliwości, nieprzyjemności, kary) zachowania niezgodnego z obowiązkiem. Wyróżnia się sankcję karną (represyjną), egzekucyjną i nieważności (bezskuteczności), np.:

(...) podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.

3. Podstawowe różnice pomiędzy dyrektywą a rozporządzeniem unijnym

• Rozporządzenie ma zasięg ogólny, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.

• dyrektywa jest głównie adresowana do państwa członkowskiego, które ma obowiązek w przypisanym czasie w dyrektywie dokonać transpozycji norm zawartych w dyrektywie do prawa krajowego państwa członkowskiego.
  Dyrektywa nie nakłada żadnych obowiązków względem osób fizycznych i prawnych i nie wywołuje skutku bezpośredniego.

4. Gałęzie prawa - pojęcie i podstawowy podział

zbiór norm prawnych, regulujący daną dziedzinę życia

• PRAWO KONSTYTUCYJNE

• PRAWO CYWILNE

• PRAWO PRACY

• PRAWO ADMINISTRACYJNE

• PRAWO KARNE

• PRAWO RODZINNE

• PRAWO PROCESOWE

• PRAWO FINANSOWE

5. Organy upoważnione do wydawania w Polsce ustaw i rozporządzeń

• Sejm i senat (ustawa)

• Rozporządzenie

• Prezydent,

• Rada Ministrów,

• Prezes Rady Ministrów,

• Minister kierujący działem administracji rządowej,powołany w skład Rady Ministrów przewodniczący komitetu (art. 147 ust. 4 Konstytucji),

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

6. Podmioty posiadające w Polsce inicjatywę ustawodawczą (proszę wymienić)

• Rada ministrów

• grupa co najmniej 100 tys. obywateli

• grupa co najmniej 15 posłów

• Senat i Prezydent RP

Wyjątkiem inicjatywy ustawodawczej jest ustawa budżetowa - projekt ustawy budżetowej do Sejmu może zgłosić tylko Rada Ministrów.

7. Podstawowe zadania Sejmu i Senatu

• sejm : pełni władzę ustawodawczą, tworzy ustawę i stanowi prawo, pełni funkcję kontrolną nad rządem, może wyrazić votum nieufności wobec poszczególnych ministrów lub całego rządu.

• senat : zgłasza poprawy do ustaw, ma inicjatywę ustawodawczą, prawo publicznego wyrażania opinii w ważnych sprawach państwowych, bierze udział w obsadzeniu niektórych ważnych stanowisk w państwie

8. Organy Sejmu i Senatu oraz ich najważniejsze funkcje

• Marszałek Sejmu (Senatu)

• Wicemarszałkowie Sejmu (Senatu)

• Prezydium Sejmu (Senatu)

• Konwent Seniorów

• Komisje sejmowe (senackie)

• ustrojodawcza

• ustawodawcza

• kontrolna

• kreacyjna

9. Wymogi podmiotowe ubiegania się o mandat posła, senatora i prezydenta RP

• Poseł

1. OBYWATELSTWO POLSKIE

2. NIEKARALNOŚĆ

3. WIEK: 21 LAT

• Senator

• OBYWATELSTWO POLSKIE

• NIEKARALNOŚĆ

• WIEK: 30 LAT

• Prezydent RP

• OBYWATELSTWO POLSKIE

• NIEKARALNOŚĆ

• WIEK: 35 LAT

10. Funkcje Prezydenta RP

• Podpisuje ustawy uchwalone przez Sejm

• ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe

• mianuje i odwołuje ambasadorów i innych przedstawicieli Polski w innych państwach

• przyjmuje listy uwierzytelniające przedstawicieli innych państw i organizacji międzynarodowych

• jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych, mianuje szefa sztabu generalnego i dowódców poszczególnych rodzajów sił zbrojnych

• nadaje stopnie wojskowe (na wniosek ministra obrony narodowej)

• nadaje tytuły naukowe profesora oraz profesora sztuki

• nadaje obywatelstwo polskie

• nadaje ordery i odznaczenia państwowe

• stosuje prawo łaski

• wydaje rozporządzenia, postanowienia i zarządzenia

• ma prawo inicjatywy ustawodawczej

• desygnuje kandydata na Prezesa Rady Ministrów

• powołuje Prezesa Rady Ministrów

• powołuje członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

• ma prawo rozwiązania parlamentu w dwu określonych przez konstytucję sytuacjach

• wyznacza marszałków seniorów

• zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu i Senatu

• zarządza wybory do Sejmu i Senatu

• za zgodą senatu może rozpisać referendum

• powołuje sędziów

11. Podstawowe funkcje Rady Ministrów

• prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP

• kieruje administrację rządową

• zapewnia wykonanie ustaw

• chroni interesy Skarbu Państwa

• uchwala projekt budżetu państwa

• kieruje wykonaniem budżetu państwa

• zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa

• zawiera oraz rozwiązuje umowy międzynarodowe

12. Przyczyny dymisji Rady Ministrów

• Po nowych wyborach parlamentarnych, na pierwszym posiedzeniu nowego parlamentu

• W razie braku wotum zaufania Sejmu

• W przypadku wotum nieufności Sejmu

• Jeśli rezygnację złoży Prezes Rady Ministrów

13. Podstawowa struktura sądów powszechnych









14. Podstawowe elementy pozwu sądowego

• Nazwa sadu, który ma rozstrzygnąć spór

• Imię, nazwisko i adres powoda

• Nazwę i siedzibę albo imię, nazwisko i adres pozwanego

• Określenie wartości przedmiotu sporu

• Dokładne określenie roszczeń wobec pozwanego

• Dodatkowe wnioski (o rozpatrzenie sprawy pod nieobecność powoda, o wydanie nakazu zapłaty, o zwolnienie z kosztów sądowych, o przesłuchanie świadków itp.).

• Uzasadnienie pozwu

• Własnoręczny podpis

• Załączniki

15. Środki odwoławcze w postępowaniu przed sądami powszechnymi

• Zwyczajne (mające na celu uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia w toku instancji, czyli służące od orzeczeń nieprawomocny1ch)

1. Apelacje

2. Zażalenia

• Nadzwyczajne (służące obaleniu orzeczenia prawomocnego przez ponowne rozpoznanie zakończone0 już nim sprawy)

1. Skarga kasacyjna

2. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia

16. Podstawowa różnica pomiędzy adwokatami a radcami prawnymi

Podstawową różnicą między radcami prawnymi a adwokatami jest możliwość świadczenia pomocy prawnej w stosunku pracy i pełnienia funkcji obrońcy w procesie karnym. Radcowie mogą pozostawać w stosunku pracy (czego nie wolno adwokatom), natomiast nie mogą być obrońcami w sprawach karnych i w sprawach o przestępstwa skarbowe (do czego mają prawo adwokaci).

17. Podstawowe funkcje notariuszy

• Sporządzanie aktów notarialnych

• Poświadczanie własnoręczności podpisu

• Spisywanie protokołów

• Sporządzanie spisów, odpisów i wypisów dokumentów

• Przygotowanie projektów aktów, oświadczeń itp. dokumentów

• Sprawdzanie zgodności odpisu z oryginałem

18. Pojęcie obywatelstwa europejskiego i uprawnienia z tym związane

1. Prawo do swobodnego poruszania się i pobytu na obszarze państw członkowskich
2. Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach samorządowych i w wyborach do Parlamentu Europejskiego w państwie zamieszkania a nie obywatelstwa
3. Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego
4. Prawo skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
5. Ochrona dyplomatyczna i konsularna obywateli UE
6. Prawo nieskrępowanego dostępu do dokumentów Unii Europejskiej
7. Ubezpieczenia społeczne obywateli
8. Niepełnosprawny obywatel Unii Europejskiej
9. Inne prawa obywateli Unii Europejskiej.


Należeć do nich będą przede wszystkim regulacje zawarte w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Jest ona bowiem katalogiem podstawowych praw jednostki.

19. Państwa tworzące obecnie Unię Europejską (stan na 1.1.2011) - proszę wymienić

Austria

Belgia
Bułgaria
Cypr
Czechy
Dania

Estonia

Finlandia
Francja
Grecja
Hiszpania
Holandia
Irlandia

Litwa

Luksemburg
Łotwa
Malta
Niemcy

Polska

Portugalia
Rumunia
Słowacja
Słowenia
Szwecja
Węgry
WielkaBrytania
Włochy

20. Charakterystyka podmiotów prawa cywilnego - osoby fizyczne i osoby prawne (zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, nazwisko)

• Cechy osób fizycznych

• Imię i nazwisko

• Miejsce zamieszkania

• Płeć

• Uznanie za zmarłego

• PESEL, NIP

• Zdolność prawna

• Zdolność do czynności prawnych

• Obywatelstwo

• Cechy osób prawnych

• Nazwa (Firma)

• Siedziba, adres

• REGON, NIP

• Zdolność prawna

• Zdolność do czynności prawnych

• Numer wpisu do KRS (Krajowego Rejestru Sądowego)

21. Uznanie osoby fizycznej za zmarłą (podstawowe reguły z tym związane)

• Okres podstawowy - 10 lat

• Do uznania za zmarłego wystarczy upływ 5 lat, jeżeli w chwili uznania za zmarłego osoba zaginiona ukończyłaby 70 lat

• Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym osoba zaginiona ukończyłaby 23 lata,

• Jeżeli osoba zaginęła podczas katastrofy powietrznej lub morskiej albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, może zostać uznana za zmarłego po upływie 6 miesięcy od dnia katastrofy albo owego innego szczególnego zdarzenia; jeśli jednak katastrofy statku lub okrętu nie można stwierdzić (tzn. statek zaginął), termin ten zaczyna biec w rok po dniu, w którym miał dotrzeć do portu przeznaczenia, a jeśli nie miał portu przeznaczenia - w dwa lata po dniu, w którym była o nim ostatnia wiadomość.

22. Sposoby nabycia i utraty obywatelstwa polskiego

• Przez urodzenie

1. Prawo krwi

2. Prawo ziemi

• Przez nadanie

Zrzec się można na własny wniosek, za zgodą prezydenta RP, zrzeczenie rozciąga się także na dzieci

23. Pojęcie osoby prawnej i przedsiębiorcy

24. Podstawowe cechy osób prawnych

25. Pojęcie konsumenta

Jest to osoba fizyczna, która dokonuje czynnośći prawnej w celach nie związanych bezpośrednio z własną działalnością zawodową lub gospodarczą.

26. Podstawowe prawa konsumenta

• Prawo do informacji o produkcie.

• Prawo do bezpiecznego użytkowania produktu

• Prawo do odszkodowania

27. Pojęcie rękojmi, gwarancji producenckiej i gwarancji ustawowej

• Gwarancja ustawowa

• oznacza, że sprzedawca ponosi odpowiedzialność za zgodność towaru z tym do czego zobowiązał się w zawieranej umowie sprzedaży oraz ofercie technicznej i reklamie. Można więc powiedzieć, że sprzedany towar jest zgodny z umową jeśli przede wszystkim odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi lub posiada cechy okazanej kupującemu próbki lub wzoru.

• Rękojmia

• to odpowiedzialność, jaką ponosi sprzedawca wobec kupującego za wady fizyczne lub prawne sprzedanego przedmiotu. Powstaje ona z chwilą wydania sprzedanej rzeczy.

• Gwarancja producencka

• jest to oświadczenie producenta (rzadziej sprzedawcy) w formie pisemnej o dodatkowych uprawnieniach przysługujących podmiotom (konsumentom) nabywającym jego produkty.

• Udzielenie gwarancji komercyjnej nie może wiązać się z odrębną opłatą

• Gwarant sam decyduje czy udzieli konsumentom gwarancji na swój produkt.

28. Które podmioty mogą składać reklamację na podstawie rękojmi a które na podstawie gwarancji ustawowej (ustawy konsumenckiej) ?





29. Tryb reklamacyjny produktu bez dołączonej gwarancji producenckiej i tryb reklamacyjny z dołączoną gwarancją (czas reklamacji, uprawnienia konsumentów z tytułu reklamacji)













30. W jakich sytuacjach sprzedawca nie odpowiada za wadliwy towar?

31. Terminy reklamacji artykułów spożywczych

• rzeczy na wagę (3dni)

• produkt pakowany fabrycznie (czas do terminu ważności, 3 dni od otwarcia)

32. Znaczenie polubownych sądów konsumenckich w rozstrzyganiu sporów pomiędzy konsumentami a sprzedawcami

• 1. Postępowanie przed sądem konsumenckim jest szybkie, proste i tanie w porównaniu z postępowanie przed sądem powszechnym. Większość spraw jest załatwianych w ciągu 1-2 m-cy.

• 2. Wyrok sądu konsumenckiego i ugoda zawarta przed takim sądem ma taką samą moc

jak wyrok sądu powszechnego i ugoda zawarta przed takim sądem. Wyrok stałego polubownego sądu konsumenckiego może być poddany egzekucji

33. Reklamacje usług - ogólne zasady z kodeksu cywilnego

• Sporządzenie umowy

• - dokładne określenie kontrahenta

• - przedmiot umowy

• - cena

• - termin wykonania

• - dodatkowe postanowienia (kara umowna)

• Zaliczka albo zadatek

• Reklamacje

• - rezultatem produkt

• - wykonanie czynności

• Reklamacje wybranych usług

• - usługi telekomunikacyjne

• - usługi turystyczne

34. Różnice pomiędzy zadatkiem a zaliczką









35. Reklamacje usług turystycznych - sytuacje w których biuro podróży może podnieść cenę imprezy, obowiązkowe ubezpieczenia, które wykupić dla konsumenta organizator imprezy)

• Zmiana cen

• Przeszło 20 dni do wyjazdu

• Wzrost kosztów transportu

• Wzrost opłat urzędowych

• Wzrost podatków

• Wzrost opłat lotniskowych i innych związanych z usługą transportową

• Wzrost kursu walut

• Ubezpieczenie

• KL - koszty leczenie

• NNW

• BL - przetrzymana bagażu

36. Podstawowe uprawnienia konsumentów z tytułu umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa i umów internetowych

• Poza lokalem przedsiębiorstwa




• Umowa internetowa




37. Przedmioty, których nie można zwrócić bez podawania przyczyn przy sprzedaży internetowej

• prasy,

• nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na nośnikach programów komputerowych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania,

• przedmiotu, który ze względu na swoje właściwości ulega szybkiemu zepsuciu,

• rzeczy przygotowanych na indywidualne zamówienie konsumenta.

38. Znaczenie prawne przedawnienia roszczeń (pojęcie, przykładowe terminy - przedawnienie w umowach przewozu, przedawnienie mandatów policyjnych i przedawnienie w świadczeniach okresowych)

• Przedawnienie roszczeń polega na tym, że po upływie określonego prawem czasu dłużnik, poręczyciel lub gwarant mogą odmówić zapłaty. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani wydłużane w umowie. W polskim prawie generalną zasadą jest, iż termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej-wynosi trzy lata. Są to generalne zasady od których istnieją liczne wyjątki

• Przewóz : 1 rok

• Mandat : 3 lata

• Świadczenia okresowe : 3 lata

39. Pojęcie szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny

• śmierć,

• uszczerbek na zdrowiu,

• szkoda materialna o równowartości równej lub większej niż 500 EURO

40. Rodzaje rzeczy, które można uznać za produkty niebezpieczne

41. Podmioty, odpowiedzialne za szkodę spowodowaną produktem niebezpiecznym

• wytwórca produktu finalnego,

• wytwórca surowca, materiału i części składowej produktu,

• ten, kto umieszcza na produkcie swoją nazwę, znak towarowy lub inne oznaczenie odróżniające dany produkt od innych,

• importer,

• ten, kto w ramach swojej działalności gospodarczej zbywa produkt niebezpieczny.

42. Podmioty poszkodowane produktem niebezpiecznym

43. Terminy dochodzenia roszczeń z tytułu szkody spowodowanej produktem niebezpiecznym

• 3 lata - walka o odszkodowanie

• 10 lat odpowiedzialność producenta za produkt niebezpieczny

44. Pojęcie zakazanych klauzul umownych

45. Kto może być spadkodawcą i spadkobiercą w prawie spadkowym?

• SPADKODAWCY

- Osoby fizyczne

• SPADKOBIORCY

• Osoby fizyczne

• Osoby prawne

• Spadkobierca musi żyć lub istnieć w chwili otwarcia spadku

• Spadkobierca musi być godny dziedziczenia

• Spadkobierca musi przejąć spadek

46. Uznanie za niegodnego dziedziczenia

• przestępstwo umyślne przeciwko spadkodawcy

• podstęp lub groźba w nakłonieniu spadkodawcy do sporządzenia lub odwołania testamentu

• ukrycie, zniszczenie, przerobienie, podrobienie testamentu

47. Rola zachowku w prawie spadkowym

48. Sposoby przejęcia spadku

• Przejęcie bez ograniczeń

• Przejęcie z dobrodziejstwem inwentarza

• Odrzucenie spadku

49. Rodzaje testamentów

• ZWYKŁE

• holograficzne

• notarialne

• allograficzne

• SZCZEGÓLNE

• ustne

• wojskowe

• sporządzone podczas podróży

50. Ogólne zasady dziedziczenia ustawowego

• Spadkodawca nie sporządził testamentu

• Żadna z osób powołanych w testamencie nie może lub nie chce dziedziczyć

• Testament sporządzony przez spadkodawcę jest nieważny

• W testamencie rozporządzono tylko częścią majątku

51. Forma i elementy umowy o pracę

52. Krótka charakterystyka podstawowych umów o pracę

53. Główne sposoby rozwiązywania umów o pracę.

• Porozumienie stron

• Za wypowiedzeniem

• Bez wypowiedzenia

• Inne przyczyny (umowa okresowa)

54. Wymiar urlopów wypoczynkowych

• 20 dni roboczych - po roku pracy

• 26 dni roboczych - po 10 latach pracy

• Prawo do pierwszego urlopu:

• Po miesiącu pracy (wymiar proporcjonalny)

2

---