METODOLOGIA NAUK BADAWCZYCH

DR IWONA JAZUKIEWICZ

Temat: Metodologia jako nauka o nauce.

Etapy badawcze:

1. Cel- jego świadomość/ to czego szuka badacz.

Badanie empiryczne
Diagnostyczne (opisowe) Cel: opis zastanego zjawiska lub/i stwierdzenie występowania faktu, np. częstotliwość występowania zjawiska, poziomu struktury.
Etapy
1. sformułowanie problemu badawczego
2. wyłonienie i zdefiniowanie zmiennej globalnej
3. wyłonienie i zdefiniowanie zmiennych: zależnej i niezależnej
4. dobór wskaźników do każdej zmiennej;
5. wybór metod, technik i narzędzi badawczych;
6. organizacja badania (ustalenie populacji, dobór próby badawczej, określenie miejsca i czasu badania);
7. zgromadzenie materiału badawczego;
8. analiza ilościowa otrzymanych wyników;
9. analiza jakościowa oraz wyciągnięcie wniosków.

Typ badania Typ problemu badawczego (pytanie stawia sobie sam badacz)

1. Diagnostyczne <-> diagnostyczne

2. Weryfikacyjne <-> weryfikacyjne

Problem diagnostyczny jest pytaniem o to jakie jest zjawisko, zakres, poziom, stopień nasilenia, częstotliwość.

Problem weryfikacyjny jest pytaniem o związki, zależności pomiędzy zjawiskami.

Problem badawczy jest jednym z typów badania.

Problem badawczy jest zawsze pytaniem, ale nie każde pytanie jest problemem badawczym.

PYTANIE
BADAWCZE Stawiane jest sobie samemu i wyraża obiektywną niewiedzę
PYT. ROZSTRZYGNIĘCIA Rozpoczynają się partykuła „CZY”, po której następuje zdanie oznajmiające. Możliwe są dwie odpowiedzi „TAK” lub „NIE”.

Temat: Hipoteza.

Hipothesis- przypuszczenia. Jest to przypuszczalna, domniemana odpowiedź, zakładany skutek. Po przeprowadzonym badaniu hipoteza przekształca się w twierdzenie. Przypuszczalna odpowiedź na pytanie zawarte w problemie badawczym.

Cechy hipotezy:

1. Konkretność- prawidłowo sformułowana hipoteza zakłada związek pomiędzy dwiema zmiennymi (badanymi zjawiskami)- oznacza, że mają one ze sobą coś wspólnego. Badacz zakłada kierunek i siłę tego związku.

• Założyć kierunek związku tzn. przyjąć wpływ, którą zmiennej na którą zostanie sprawdzona;

• W jednym badaniu może być jeden kierunek;

• Założyć siłę związku tzn. przyjąć jaką zmianę w wartości jednej zmiennej powoduje zmiana wartości drugiej zmiennej. Nie zakłada się siły słowem;

• Związek jest dodatni jeśli wraz ze wzrostem wartości jednej zmiennej rosną także wartości drugiej;

• Związek jest ujemny jeśli wraz ze wzrostem wartości jednej zmiennej maleją wartości drugiej.

1. Jasno sformułowana- tzn, że pojęcia powinny być możliwe do zoperacjonalizowania;

2. Musi być sprawdzalna- można ją zweryfikowane za pomocą dostępnych metod;

3. Musi być wysoce prawdopodobna;

4. Hipoteza ma być przypuszczalną hipotezą adekwatną do problemu badawczego, najprostszą, jednoznawczą, najlepiej z pominięciem przeczeń;

5. Ma być zdaniem oznajmiającym, zakładającym przypuszczalny związek między zmiennymi, nie może być natomiast wypowiedzią oceniającą, postulującą ani pytającą.

Przykład:

Cel- sprawdzenie zależności pomiędzy statusem materialnym a dzietnością w rodzinie.

1. Główny problem- jaka jest zależność pomiędzy statusem materialnym a dzietnością w rodzinie ?

2. Hipoteza- zakłada się, że im wyższy status materialny tym niższa dzietność w rodzinie. (związek ujemny).

Temat: Zmienne w badaniu.

1. Zmienna (np. poziom agresji, częstotliwość);

2. Podział zmiennych ze względu na kierunek wpływu;

3. Operacjonalizacja zmiennych.

Ad. 1 Zmienna jest to wielkość, która w badaniu przybiera różne wartości.

Ad. 2 Podział zmiennych wg kierunku wpływu.

Badanie weryfikacyjne- zmienna zależna i niezależna;

Badanie diagnostyczne- zmienna globalna.

Ćwiczenie- zakłada się, że im wyższy poziom nauczania w polskich szkołach, tym niższy poziom bezrobocia i niższy stopień agresji w dorosłym życiu uczniów tych szkół.

Zmienna niezależna- poziom nauczania;

Zmienna zależna- poziom bezrobocia, stopień agresji.

Ad. 3 Operacjonalizacja to nadanie pojęciu empirycznego sensu, czyli takie wyjaśnienie, z którego wynika co i jak będzie badane. Każda zmienna musi być zoperacjonalizowana.

Ćwiczenie zmiennej- nasilenie agresji rodziców wobec dzieci.

Definicja badawcza zmiennej- Dla celów badawczych przyjęto, że nasilenie agresji rodzica wobec dziecka jest tym większe im wyższa jest częstotliwość, przejawianie zachowań agresywnych przez rodziców w relacji z dzieckiem, im bardziej są one zróżnicowane oraz dłużej trwające w czasie. Nasilenie agresji zostaje określone na podstawie wypowiedzi dziecka.

W badaniu diagnostycznym z definicji badawczej zmiennej globalnej wynikają liczba i treść problemów szczegółowych.

W badaniu weryfikacyjnym liczba i treść problemów wynikają z hipotezy.