Karolina Widera POPR III

Pytanie 1. Omów walory dobrej diagnozy

1) dążenie do realizowania diagnozy pełnej

2) oceniający charakter diagnozy – zestawienie wszystkich rodzajów ocen które mogą mieć związek z zebranymi danymi

3) realizowanie diagnozy w wymiarze pozytywnym

4) dążenie do autodiagnozy osób, systemów, środowisk

5) łączenie poznania pośredniego z bezpośrednim

6) realizowanie diagnozy środowiskowej

7) zasada odpowiedzialności etycznej

Pytanie 2. Co to jest metoda diagnozy.

Metoda diagnozy obejmuje zespół wszelkich racjonalnie uzasadnionych sposobów postępowania diagnostycznego, którego celem jest opis wycinka rzeczywistości, będącego przedmiotem zainteresowania diagnosty, stąd obejmuje ono szereg czynności, a więc : zaplanowanie całości przebiegu procesu diagnozy, dobór i konstruowanie technik diagnostycznych, ich zastosowanie, wybór sposobu analizy i opisu badanej rzeczywistości, rozumowanie diagnostyczne ( analiza, synteza, wnioskowanie), weryfikację uzyskanego obrazu diagnostycznego oraz prognozowanie jego rozwoju, projektowanie interwencyjne, a także kompleksową ocenę wyników postępowania praktycznego.

Pytanie 3. Co to jest technika diagnostyczna.

Technikę diagnostyczną stanowią konkretne czynności praktyczne badacza i innych ludzi, określone dokładnymi dyrektywami, co wiąże się z ustaleniem celu diagnozy, operacjonalizacją problemu i doborem wskaźników. Odnoszą się one do sposobu zbierania materiału diagnostycznego i jego oceny, zaś służą zebraniu optymalnie obiektywnych i sprawdzalnych danych – informacji niezbędnych do rozwiązania określonego zadania, czyli problemu diagnostycznego.

Pytanie 3. Scharakteryzuj podstawowe techniki diagnostyczne.

- Rozmowa i wywiad

Wywiad jest sposobem gromadzenia danych przez bezpośredni kontakt z określonymi osobami, które mogą udzielić informacji na temat interesujących badacza zagadnień. Wywiad jest rozmową badającego z respondentem prowadzoną wg określonych dyspozycji z zachowaniem pewnych reguł jej poprawności. Służy do zbierania danych empirycznych głównie o charakterze jakościowym takich jak: fakty, wydarzenia, sądy badanych ich opinie, postawy, wyobrażenia, uczucia. Wywiad traktuje się jako bardziej formalną metodę ( technikę) uzyskiwania informacji, zaś rozmowę jako metodę bardziej swobodną i indywidualną.

Typy wywiadu:

- jawny – respondent wie, że jest przedmiotem badania , świadomością przedmiotu badania, celu badania i roli badającego, respondent świadomie wyraża zgodę

- ukryty – nie wie że jest przedmiotem badania, nie wyraża zgody, nie zna celu i roli badającego

- nieformalny – respondent wie, że prowadzony jest wywiad, wyraża zgodę, ale nie zna jego celu

- formalny – respondent zna prawdziwy cel prowadzenia wywiadu

- swobodny – rozmowa w której sekwencja pytań jest zmienna stawia się głównie pytanie otwarte uzyskując dane jakościowe indywidualne

- skategoryzowany – sekwencja pytań jest stała stosuje się pytania zamknięte

- indywidualny – przeprowadzony z jedną osobą w celu diagnozy praktycznej, decyzyjnej, poznawczej

- zbiorowy – większa liczba osób, wywiad może być przeprowadzony ustnie lub pisemnie

- zwykły – niednorazowy przeprowadzony dla opisu badanego stanu rzeczy często w celach poznawczych

- panelowy – przeprowadzony w co najmniej 2 sesjach lub w 2 grupach stosowany dla uchwycenia różnic wpływu upływu czasu lub wydarzeń

- psychologiczny – klasyczny, indywidualny, związany z badaniem cech jednostkowych postaw jej zachowania czy zaburzeń w funkcji jednostki

- środowiskowy – służący poznaniu charakteru i zależności pomiędzy indywidualnym funkcji jednostki a wpływem środowiska

- ustny – inf. Zdobywane w komunikacji werbalnej

- pisemny – inf. Przekazywane są w formie pisemnej

- Ankieta – gromadzenie danych polegające na samodzielnym wypełnianiu przez respondentów odpowiednich, specjalnych kwestionariuszy oraz na pisemnym udzielaniu odpowiedzi. Ankieta służy do badań masowych, pozwalając w krótkim czasie przebadać dużą liczbę osób, ankieta jest anonimowa.

Typy ankiet:

- ankieta środowiskowa – np. wśród wychowanków określonej placówki opiekuńczej, uczniów danej klasy.

- ankieta pocztowa – wysyłana przez pocztę na adres poszczególnych osób wybranych do badań

- ankieta jawna – respondent wskazywany jest imiennie

- ankieta anonimowa – związana jest z brakiem możliwości identyfikacji osobowej respondenta, czyli nie jest ona podpisywana imiennie.

Obserwacja – jest czynnością badawczą polegającą na gromadzeniu danych drogą postrzeżeń

Typy obserwacji:

- bezpośrednia- analiza faktów obserwowanych przez badającego

- pośrednia – analiza faktów, spostrzeżeń dokonanych przez kogoś innego

- kontrolowana – prowadzona w oparciu o uprzednio przygotowane narzędzie, systematyzujące zbiór danych

- niekontrolowana, swobodna – bez użycia narzędzie systematyzujących

- jawna – badani są poinformowani o roli obserwatora, wiedzą, że są podmiotem obserwacji, ale nie znają jej celu i przedmiotu

- ukryta – badani nie mają świadomości, iż są podmiotem obserwacji, stąd też nie znają jej celu i przedmiotu

- naturalna – obserwacja zjawisk w naturalnym ich przebiegu, naturalnie występujących, obserwator jest osobą z zewnątrz

- uczestnicząca – badający jest uczestnikiem obserwowanych zdarzeń, najczęściej pełni rolę normalnego członka badanej grupy

- potoczna – występująca w życiu codziennym, niezaplanowana, bez postawienia świadomie celu

- naukowa – spełniająca wszelkie wymogi; celowość, planowość, obiektywność itd.

Analiza dokumentów i wytworów – określana jako technika służąca do gromadzenia wstępnych opisowych oraz ilościowych danych, rzadko jednak występuje w roli samodzielnego instrumentu poznania.

Analiza dokumentów ma dosyć szerokie zastosowanie, wykorzystuje się ją w następujących celach:

1. Pozyskiwanie informacji o faktach ( jak naprawdę wyglądały pewne zdarzenia, sytuacje, procesy, zachowania)

2. Uzyskanie informacji o sposobie postrzegania pewnego wycinka rzeczywistości przez autora dokumentu.

3. Poszukiwanie głębiej ukrytych treści psychospołecznych co wiąże się z traktowaniem wytworu ( dokumentu) jako projekcyjnej manifestacji osobowości autora.

4. Ustalanie cech osobowościowych autora, nadawcy, jego systemu wartości, intencji, motywów, pragnień a także cech instrumentalnych ( staranność, dokładność, sprawności, umiejętności i zdolności), o czym wnioskujemy głównie z cech formalnych dokumentu.

5. Wnioskowanie o założonych przez nadawcę cechach odbiorców i przypuszczalnych reakcjach odbiorców, co wykorzystuje się np. w tworzeniu reklam, które same w sobie stanowią materiał analityczny pozwalających zidentyfikować, jakie cechy odbiorcy zakładają twórcy reklamy.

6. Wnioskowanie o cechach systemu społeczno – kulturowego, w którym dany dokument powstał ( np. o poglądach i uznawanym systemie aksjonormatywnym grupy społecznej, z której wywodzi się autor).

7. Wnioskowanie o zachowaniach i cechach osobowych innych ludzi ( np. zeszyt ucznia może być źródłem informacji o sposobie wykonywania przez nauczyciela swej roli).

Pomiar – pomiar w diagnozowaniu pedagogicznym jest sposobem ujmowania zjawisk i procesów wychowawczych w postaci kategorii ilościowych, by sprawniej i dokładniej je poznawać, a jednocześnie dokładniej kontrolować ich przebieg oraz występujące między nimi zależności. Celem pomiaru w diagnostyce pedagogicznej jest więc uzyskanie ścisłej wiedzy, o badanej rzeczywistości, tj. elementach środowiska wychowawczego, ich wpływie na rozwój jednostki, sytuacjach wychowawczych, cechach wychowanków, ich umiejętnościach oraz efektach wychowawczych.

W literaturze przedmiotu wyróżnia się różne rodzaje pomiaru wg kryterium sposobu jego dokonywania:

a) podstawowy – ilość mierzonej cechy przedmiotu określa się przez proste i bezpośrednie porównanie z przedmiotem, który posiada pewną typową ilość tej własności ( długość, ciężar, masa)

b) pochodny – pomiar, który wymaga posługiwania się logicznymi lub matematycznymi prawami dotyczącymi miar podstawowych.

c) umowny – pomiar opierających się na przypuszczalnych związkach między obserwacjami a mierzonymi cechami ( testy, kwestionariusze)

Kwestionariusz – należy do podstawowych i najczęściej stosowanych narzędzi badawczych. Kwestionariusz bywa nazywany formularzem ankietowym. W tym ujęciu ankieta oznacza to samo co kwestionariusz.