Rozdziały I II

ROZDZIAŁ I

Przed-socjologiczna wiedza o społeczeństwie:

  1. Wiedza potoczna – zbiór przypadkowych i osobistych spostrzeżeń, próba generalizowania rzeczywistości do naszego punktu widzenia niespójna i fragmentaryczna, pochopna, apodyktyczna, skłonność do moralizatorstwa i ocen

  2. Wrażliwość artystyczna – dominującym tematem sztuki jest los człowieka, jednak ma ona charakter zbliżony bardziej do wiedzy potocznej, niż socjologii naukowej

  3. Refleksja filozoficzna (filozofia społeczna) – jej celem jest poznanie prawdy o świecie, w odróżnieniu od powyższych uprawiana przez zawodowych myślicieli, precyzyjnie formułuje i uzasadnia sądy, ma charakter spójnego SYSTEMU, normatywny, wartościujący punkt widzenia

Socjologia naukowa:

Wizje „naukowości” socjologii

  1. Pozytywistyczna – August Comte, czerpanie z astronomii, fizyki, chemii, biologii, jako przynoszących przezwyciężenie wcześniejszych „teologicznych” i „metafizycznych” sposobów myślenia

Naturalizm – pogląd o jedności natury świata przyrodniczego i społecznego

Antynaturalizm – pogląd, według którego społeczeństwo jest fundamentalnie odmienne od przyrody, bo w świecie ludzkim występują rzeczy niespotykane w przyrodzie – kultura

  1. Antypozytywistyczny, humanistyczny model uprawiania socjologii– wyrosły z antynaturalizmu; Max Weber

„Symetria wyjaśniania i przewidywania” – typowy dla modelu pozytywistycznego pogląd, że dysponując eksplanacyjną teorią naukową możemy formułować niezawodne przewidywania przyszłych zjawisk społecznych kwestionowana przez wielu socjologów ze względu na unikalne kombinacje praw rządzących światem

Siedem punktów widzenia, czym jest społeczeństwo:

  1. Demograficzny: społeczeństwo – rodzaj rzeczywistości, która manifestuje się w najrozmaitszy sposób w zbiorowościach najrozmaitszej skali; odmianami społeczeństwa mogą być społeczeństwo państwowe lub narodowe, zbiorowości mniejsze od państwa – rodzina i krewni, krąg przyjaciół, warstwa społeczna, partia polityczna itp., czy większe od państwa – cywilizacja, korporacja transnarodowa, Kościół, federacja, społeczeństwo globalne

  2. Grupowy: aby móc mówić o społeczeństwie, między ludźmi muszą występować jakieś powiązania, zależności, relacje analogia do organizmu ludzkiego – społeczeństwo to nie prosta suma ludzi, a zintegrowany i funkcjonujący organizm społeczny

  3. Systemowy: system społeczny – np. szpital, powiązany zespół pozycji (statusów), takich jak ordynator, lekarze, pielęgniarki, rehabilitanci, gdzie wszyscy wykonują jakieś przypisane do ich pozycji i wzajemnie uzupełniające się role

  4. Strukturalny: wyodrębnienie samej sieci relacji, powiązań międzyludzkich z całości systemu, ponieważ można szukać prawidłowości powiązań i relacji niezależnie od tego, kogo one wiążą, jakie osoby i jakie pozycje i niezależnie od tego, w jakich zbiorowościach się przejawiają pojęcie „struktury”, koncepcja „geometrii społecznej” Georga Simmla

  5. Aktywistyczny (interakcjonistyczny): działania ludzkie jako podstawowe tworzywo, z którego powstają wszelkie zjawiska i całości społeczne społeczeństwo jako złożony konglomerat ludzkich działań i ich konsekwencji (Max Weber)

  6. Kulturalistyczny: w każdym ludzkim działaniu zawarty jest pewien sens, znaczenie, które ma charakter „faktu społecznego” narzucanego ludziom z zewnątrz jako coś obowiązującego i wiążącego przez środowisko, w którym się urodzili i wychowali, np. jemy nożem i widelcem, a nie pałeczkami, bo nie urodziliśmy się w Chinach (Max Weber, Emile Durkheim)

  7. Zdarzeniowy (polowy): wszystko, co istnieje w społeczeństwie to zdarzenia społeczne – płynne, nieustannie zmienne konfiguracje kulturowo ukształtowanych działań ludzkich odniesionych do działań innych ludzi („stawanie się” społeczeństwa)

Dominujące obecnie sposoby pojmowania społeczeństwa: „przestrzeń międzyludzka” – socjologia nie skupia uwagi po prostu na ludziach, ale na tym wszystkim, co zachodzi, dzieje się pomiędzy ludźmi i wynika z faktu, że żyjemy zawsze w otoczeniu innych; „życie społeczne” – przestrzeń międzyludzka nie jest zastygła, statyczna, lecz nieustannie zmienia się, „żyje” dzięki podejmowanym przez ludzi działaniom

Socjologia to nauka o ludziach działających w „przestrzeni międzyludzkiej”, którzy podtrzymują „życie społeczne”, a utrwalone, często niezamierzone efekty swoich działań pozostawiają jako ramy strukturalne i kulturowe kolejnych działań następującym po sobie pokoleniom.

Każdy z nas posiada zestaw kontekstów społecznych (wyróżnialnych ze względu na cel, specyfikę działań, swoisty stylów postępowania itp. dziedzin aktywności życiowej ludzi, w których toczy się życie społeczne), w których uczestniczy, np. rodzinny, edukacyjny, zawodowy, religijny, rekreacyjny itp.; tworzą one dla każdego unikalną konfigurację, każdy ma ich prywatną hierarchię ważności.

Na socjologiczną wyobraźnię składa się:

  1. Dostrzeganie, że wszelkie fenomeny społeczne są efektem zamierzonym lub niezamierzonym, natychmiastowym lub skumulowanym, bezpośrednim lub pośrednim, jakichś działań, decyzji, wyborów podjętych przez jednostki lub zbiorowości;

  2. Świadomość głębokich, ukrytych zasobów lub barier strukturalnych i kulturowych, które wyznaczają szansę działań podmiotowych;

  3. Rozpoznanie we wszystkich fenomenach społecznych skumulowanego dziedzictwa przeszłości, czy inaczej tradycji społecznej i kulturowej, która w różny sposób wpływa na działania współczesnych;

  4. Postrzeganie życia społecznego, w tym wszelkich pozornie trwałych instytucji, organizacji, reżimów politycznych czy gospodarczych, w ich ciągłej zmienności, nieustannym procesie stawania się;

  5. Akceptacja dla różnorodności form, w jakich przejawiać się może życie społeczne

Socjologiczna wyobraźnia to zdolność wiązania wszystkiego, co dzieje się w społeczeństwie, z warunkami strukturalnymi, kulturalnymi i historycznymi oraz z działaniami podejmowanymi w tych warunkach przez podmioty indywidualne i zbiorowe, które w efekcie kształtują świat społeczny w całej jego złożoności i różnorodności.

ROZDZIAŁ II

Społeczeństwo opiera się na aktywności jednostek, które wchodzą w jego skład. Wszystko, co istnieje w społeczeństwie jest albo przejawem, albo wynikiem aktywności ludzkiej.

Przejawy aktywności ludzkiej:

  1. Ruch – gesty, przemieszczanie się, ale także procesy fizjologiczne, jak oddychanie, mrużenie oczu; ZACHOWANIE to wszystkie formy aktywności fizycznej, zewnętrznie obserwowalnej i sprowadzalnej do ruchu BEHAWIORYZM chciał zatrzymać się tylko na tym poziomie, zredukować życie społeczne tylko do elementarnych zachowań ludzkich. W rzeczywistości te same lub podobne ruchy mogą oznaczać zupełnie różne rzeczy, jak np. machnięcie ręką pozdrowienie lub groźbę, albo różne ruchy wyrażać to samo, np. radość możemy wyrazić uśmiechając się lub też tańcząc

  2. Zachowanie wyposażone w sens, znaczenie to DZIAŁANIE – znaczenie nie zawiera się samo przez siebie w żadnym zachowaniu, ale musi być mu nadane. Znaczenie nadane może być przez

Działania skierowane mogą być ku innym ludziom – wtedy są to CZYNNOŚCI SPOŁECZNE. W zależności od ich znaczenia wyróżnić można:

Inni mogą być adresatami bezpośrednimi, kiedy są zidentyfikowani jako konkretne osoby, w najprostszym przypadku są współobecni w tym samym miejscu; bardziej pośrednie czynności zewnętrzne mają miejsce wtedy, gdy adresaci nie są współobecni z nadawcami w tej samej przestrzeni.

DZIAŁANIA SPOŁECZNE (Max Weber) – takie, w których uwzględnia się aktualne lub potencjalne reakcje innych i według tego kształtuje przebieg własnego; w działaniach tego typu druga jednostka pojawia się wyraźniej niż w czynnościach społecznych, już nie tylko jako bierny adresat, ale jako reagujący, przynajmniej potencjalnie, partner

Kluczowa dla udanego działania społecznego jest trafna identyfikacja partnera, ku któremu zwracamy działanie i który winien spełnić nasze oczekiwania, np. gdy zgubimy się w obcym mieście szukamy kogoś, kto wygląda na tubylca; aby ją ułatwić, są często stosowane wyraźne oznaki zewnętrzne, np. mundur policyjny, lub subtelniejsze, np. uśmiech żeby skłonić kogoś do interakcji

Rodzaje działań społecznych:

  1. Działania racjonalne – racjonalność instrumentalna/kalkulacyjna - działania poprzedzone pełną rozwagą, podejmowane z premedytacją; optymalizacja działania dążąca do maksymalizacji zysków i minimalizacji strat; najlepszą sytuacją jest, gdy mamy gwarancję, że partner też działa racjonalnie, np. w ekonomii, jednak w kręgu rodzinnym czy przyjacielskim zimna, handlowa kalkulacja jest potępiana; racjonalność autoteliczna – działania ludzi, dla których cel, do którego zmierzają znaczy subiektywnie tak wiele, stanowi taką wartość, że gotowi są zgodzić się na największe wyrzeczenia, zapłacić każdą cenę aby tylko go osiągnąć

  2. Działania odruchowe, spontaniczne

  3. Działanie tradycjonalne/rutynowe – działania spowodowane tym, że tak się zawsze czyniło albo że tak czynią wszyscy w naszej zbiorowości; niemal automatyczne naśladownictwo działań odwiecznych lub powszechnych; takie działania zwalniają nas od każdorazowego podejmowania decyzji, dokonywania wyborów, przeprowadzania rozważań; działania takie czasami pozbawione są jakichkolwiek celów lub na przestrzeni lat zmieniają swoją funkcję, należą tu „przeżytki kulturowe”; częstość działań tradycjonalnych w różnych zbiorowościach jest nierówna ze względu na:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kurs html rozdział II
mikroekonomia rozdział II (3 str), Ekonomia
Rozdział II[1]
konstytucyjne ksiazka2005 rozdzial II[1], Prawo konstytucyjne
Rozdział II
Rozdzial II Nessie
opr umk 041029b, Rozdział II
Rozdzial II Brytyjska szkola analityczna. Zaoczni.
Rozdział II Rzymskie?finicje prawa, systematyzacje prawa i pojęcia prawne
ROZDZIAŁ II
Łobocki Rozdział II
ćw. 3 M. Mlicki - rozdział II, Politologia, III rok, II sem, Socjotechnika
Rozdział II, cz 1
In Your Dreams, Rozdział II Niemiłosiernie?łszując
Artykuły, 18. WYCHOWAWCZA WARTOŚĆ OFIARY W NAUCZANIU, Doktorat RozdziaĆ II [doktorat]
04. Rozdzial 2, Rozdzial II
historia powszechna, 6 kodyfikacje prawo prywatne, Rozdział II

więcej podobnych podstron