Warsztaty dramowe dla nauczycieli
Temat: Drama metodą wspomagającą pracę nauczyciela
Dzień I
Ćwiczenia integracyjne.
Cel: integracja grupy
a) „Maskotka” – uczestnicy siedzą w kręgu, prowadzący, trzymając pluszową maskotkę, przedstawia się i mówi kilka słów o sobie, następnie przekazuje pluszaka wybranej osobie i ta przedstawia się w podobny sposób.
Uwaga- wprowadzenie umownego sygnału rozpoczęcia i zakończenia ćwiczenia.
Cel: wzajemne poznanie się.
b) „Rozmowa w parach”- losowy podział na pary, w których uczestnicy w rozmowie zdobywają jak najwięcej informacji o sobie. Prezentowanie zdobytych informacji.
Cel: Przełamanie nieśmiałości.
c) „Rozmowa plecami” – losowy podział na pary, wyznaczenie w parach „1” i „2”. Uczestnicy stają do siebie tyłem dotykając się plecami, „1” przekazuje określone emocje za pomocą ruchu pleców, a „2” odgaduje je. Zmiana ról.
Cel: Uwrażliwienie na dotyk, przełamanie nieśmiałości, zgłębianie zaufania, uczenie otwartości.
d) „Ślepiec” – uczestnicy w parach, jeden jest przewodnikiem , drugi „ślepcem”. Przewodnik prowadzi „ślepca” za pomocą głosu (zmiana ról) i przy pomocy dotyku: głowa- do przodu, prawe ramię-w prawo, lewe ramię-w lewo(zmiana ról), plecy-do tyłu, dwa ramiona-stop.
Ćwiczenia i zabawy dramowe.
Cel: Poznanie techniki wejścia w rolę, ćwiczenia w mówieniu, słuchaniu, bogaceniu słownictwa, rozwijaniu wyobraźni, przełamywaniu nieśmiałości.
„Słowa” – (wchodzenie w rolę) wyjaśnienie techniki. Uczestnicy losują hasła i prezentują je za pomocą omówionej wcześniej techniki.
Cel: doskonalenie techniki wejścia w rolę.
b) „Rozmowa w parach” – Uczestnicy dobrani losowo w pary losują role, przygotowują rozmowę w rolach i prezentują dialog grupie, pozostali odgadują „kto ze sobą rozmawia”.
Cel: kształcenie umiejętności wyrażania emocji i przekonywania.
„Tak – Nie” – uczestnicy stają naprzeciw siebie w dwóch rzędach, ich zadaniem jest przekonać się wzajemnie za pomocą słowa „tak” lub „nie”.
Cel: umiejętność wyrażania emocji.
„Wąż” – nauka wierszyka, zabawa w „węża”- podział uczestników na 5 grup, każda z grup otrzymuje na karteczce nazwę emocji, z jaką ma przedstawić wiersz. Prezentacja.
Cel: rozwijanie wyobraźni, uwrażliwienie na dźwięki, kształtowanie umiejętności przedstawiania pory roku za pomocą dźwięków.
„Pory roku” – podział na 4 grupy, losowanie jednej pory roku, przygotowanie w grupach dźwiękowe opowiadanie o danej porze roku, wykorzystując instrumenty perkusyjne. Prezentacja.
Cel: integracja grupy, pobudzenie wyobraźni, doskonalenie umiejętności współpracy w grupie.
f) „Obrazek” – podział na 5 grup, każda grupa dostaje arkusz szarego papieru z narysowanymi dwoma liniami, zadaniem grup jest stworzenie wspólnego rysunku. Następnie grupa przygotowuje instrumentalną wersję obrazka. Prezentacja.
Ćwiczenia dramowe.
Cel: umiejętność rozróżniania, kiedy krzyk przeszkadza, a kiedy pomaga?
„ Chór krzykaczy” – uczestnicy ustawiają się w zwartej grupie, na sygnał (podniesienie ręki) zaczynają krzyczeć, na kolejny sygnał następuje cisza. Powtarzamy 3 razy. Dyskusja, kiedy krzyk pomaga, a kiedy szkodzi.
Cel: kształcenie umiejętności wyrażania emocji, przełamywanie bariery nieśmiałości.
Wierszyk
„Wlazła myszka do słoika i to koniec jest wierszyka”.
Cała grupa jednocześnie prezentuje wierszyk w podanych konwencjach: złość, dyskrecja, smutek, szyderstwo, wściekłość, znudzenie, panika, zdziwienie, pękając ze śmiechu.
Cel: wyzwalanie i wyrażanie emocji.
„Kartony emocji” – na środku Sali rozłożone są 3 kartony, czerwony-złość, żółty-radość, niebieski-smutek. Uczestnicy chodzą po sali omijając kartony, zagospodarowując przestrzeń, na hasło koloru stają na danym kartonie lub w pobliżu i wyrażają emocje, którego symbolem jest ten kolor.
Cel: doskonalenie umiejętności wyrażania emocji, ćwiczenia w prawidłowym oddychaniu.
„Zaczarowane krzesła” – 3 krzesła z napisami: strach, radość, zdziwienie. Uczestnicy siadają na wybrane krzesło wyrażając daną emocję, wskazane jest aby każdy usiadł na wszystkich krzesłach w dowolnej kolejności.
Cel: poznanie i doskonalenie technik dramowych, rozbudzanie kreatywnego myślenia, autoekspresja, przełamanie bariery nieśmiałości, współdziałanie w grupie, integracja zespołu.
e) „Stopklatka” – wyjaśnienie techniki.
Uczestnicy stoją w kręgu plecami do środka, na sygnał odwracają się i prezentują zapowiedzianą wcześniej emocję: gniew, przerażenie, niedowierzanie, zadowolenie, lekceważenie, euforia.
Podział na dwie grupy. Pierwsza grupa za pomocą stopklatki prezentuje: szacunek, pycha, litość, druga grupa: duma, nienawiść, skrucha. Po każdej prezentacji obserwatorzy ustawiają się za osobą, która najtrafniej wg nich przedstawiła daną emocję. Osoba, za którą stanęło najwięcej osób, zostaje, a reszta przygląda się jej.
Cel;
f) „Rzeźba” – wyjaśnienie techniki, uczestnicy w parach, jedna osoba jest rzeźbiarzem , a druga tworzywem.
Rzeźbiarze rzeźbią tancerkę za pomocą dotyku, prezentacja. Zmiana ról.
Rzeźbiarze rzeźbią sportowca za pomocą słów. Prezentacja. Zmiana ról.
Zabawa w parach, jedna z osób zamyka oczy, druga przybiera wymyśloną przez siebie pozę, osoba z zamkniętymi oczami, dotykiem rozpoznaje, w jakiej pozie jest partner i przyjmuje taką samą. Porównanie. Zmiana ról.(30min)
g) „Pomnik” – wyjaśnienie techniki. Podział na 4 grupy, każda losuje jedno hasło: szczęśliwa rodzina, rodzina osierocona(bez jednego z rodziców), rodzina wielopokoleniowa i rodzina rozbita. Każda z grup przygotowuje pomnik danego hasła. Prezentacja jednoczesna. Następnie prezentacja po kolei z pogłębieniem; prowadzący podchodzi do wybranych osób, ożywiając je dotykiem, zadaje pytania:
1. Kim jesteś, jaką rolę pełnisz w tej rodzinie?
2. Co teraz czujesz?
3. Na czym polega twój problem?
h) „Scenka improwizowana z sytuacją wyjściową” – uczestnicy pracują w tych samych grupach, zadaniem grup jest przygotowanie scenki improwizowanej do otrzymanych sytuacji wyjściowych.
szczęśliwa rodzina – narodziny dziecka
rodzina osierocona – śmierć matki
rodzina wielopokoleniowa – 50-lecie pożycia małżeńskiego
rodzina rozbita – odejście ojca
Prezentacja kolejnych grup.
„Pięć poziomów świadomości” – wyjaśnienie techniki. Uczestnicy w tych samych grupach zastanawiają się i wybierają moment kulminacyjny swojej scenki. Podczas kolejnych prezentacji uczestnicy zatrzymują scenkę w stopklatce w punkcie kulminacyjnym. Prowadzący podchodzi do wybranych osób i zadaje im pytania z zakresu pięciu poziomów świadomości.
Uwaga! Czemu służą te pytania? Co pozwalają zróżnicować? Kiedy można je stosować?
Dzień II
1. Powitanie
Zabawa „Miejsce po mojej prawej stronie jest wolne” – rozpoczynający zabawę mówi: Miejsce po mojej prawej stronie jest wolne, zapraszam na nie osobę, która…(np. nosi okulary). Wszystkie osoby noszące okulary zajmują wolne miejsca, nie siadamy na swoim miejscu. Musi być o jedno krzesło więcej.
2. Ćwiczenia dramowe
„Płaszcz eksperta” – wyjaśnienie techniki.
Indywidualne czytanie opowiadania J. Twardowskiego pt. „O owocu i liściu stokrotnym”.
Podział na 8 grup, każda grupa wybiera spośród siebie osobę, która wystąpi w roli babci, następnie wymyśla sytuację, w której obecna jest babcia. Prezentacja w stopklatce.
Ta sama grupa i ta sama sytuacja, każdy uczestnik przygotowuje zdanie do babci, prezentacja scenek- nadajemy tytuły scenkom.
Grupa wymyśla powód wyjazdu babci. Zadaniem grup jest napisanie listu do babci w imieniu wnuka, w liście może być zawarta prośba o radę, skarga, życzenia, informacja o sobie, list staramy się napisać wierszem. Prezentacja listów.
„W płaszczu eksperta” – wszyscy jesteśmy pracownikami poradni pedagogicznej.
Dyrektor placówki przedstawia sytuację dziecka: chłopiec z III klasy nagle przestał mówić.
Powołanie grup ekspertów np. lekarze, psycholodzy, kuratorzy, terapeuci, pedagodzy itp.
Podział na grupy.
Psycholog z naszej poradni na spotkaniu z chłopcem, poprosił, aby chłopiec narysował, co się wydarzyło. Dziecko narysowało dwa rysunki.
Każda grupa ekspertów na podstawie analizy rysunków chłopca, przeprowadza diagnozę – dlaczego chłopiec przestał mówić oraz szuka rozwiązania problemu – kto i jak może pomóc dziecku.
Prezentacja wniosków wypracowanych przez ekspertów.
Powołanie osób zaproponowanych przez ekspertów – uczestnicy w rolach. Konfrontacja postaci – uczestnicy oglądają scenkę przez weneckie lustro.
3. Ćwiczenie relaksacyjne – zabawa przy muzyce.
Uczestnicy stojąc w kole w rytm muzyki wykonują kolejno dowolne ruchy kolorowymi szarfami, pozostali naśladują je.
4. Zabawy z wyrazami.
a) „Zabawa z przyimkiem” – Każdy z uczestników otrzymuje na kartoniku napisany przyimek, za pomocą dowolnej techniki (pantomima, zdanie z luką itp.) kolejno prezentują dany przyimek, reszta odgaduje, a pokazujący przypina go na tablicy.
Podział na 5 grup, każda grupa układa piosenkę , fraszkę, wierszyk, bajkę itp. z jak największą liczbą przyimków i zapisuje. Prezentacja i wywieszenie prac w widocznych miejscach.
b) „Wyścigi ortograficzne” – podział na 4 grupy, każda grupa wybiera 2 osoby: pomocnika i obserwatora. Prowadzący ustawia 4 krzesła w końcu sali. Na krzesłach zajmują miejsca pomocnicy ( ich zadaniem jest pokazywanie karteczek z wyrazami – rzeczowniki z „h” – podbiegającym do nich uczestnikom. Członkowie grup kolejno odczytują hasło, podbiegają do swojej grupy i nic nie mówiąc, rysują hasło na kartce. Grupa odgaduje i zapamiętuje hasło. Rolą obserwatorów jest dopilnowanie, aby grupa przeciwna przestrzegała zasad zabawy. Po upływie określonego czasu (np. 10 min) prowadzący zabiera grupom kartki, na których rysowały. Grupy w ciągu jednej minuty zapisują zapamiętane, odgadnięte wyrazy na arkuszach papieru. Wygrywa grupa, której udało się zapisać jak najwięcej odgadniętych wyrazów.
c) „Wyrazowy wąż” – uczestnicy siadają w kręgu, każdy losuje kartonik z wyrazem z „h”. Pierwsza osoba odczytuje wyraz i pokazuje go grupie. Następna osoba powtarza ten wyraz, dodaje swój i pokazuje go grupie. Nie można podpowiadać.
d) „Historyjka z wyrazami”
a) Każdy z uczestników kolejno układa zdanie ze swoim wyrazem, starając się, aby kolejne zdania stanowiły logiczną całość – w ten sposób powstaje opowiadanie.
b) Uczestnicy dzielą się na 5 grup, zadaniem każdej z nich jest ułożenie i napisanie opowiadania, z jak największą liczbą zapamiętanych wyrazów z „h”. Prezentacja.
5. Praca z tekstem poetycki z wykorzystaniem ćwiczeń z poziomu A Trójkąta Boltona.
a) Każdy rysuje buźkę odzwierciedlająca jego obecny nastrój – prezentacja.
b) Odpowiedź na pytanie jaki nastrój wywołuje w was dzisiejsza pogoda.
c) Przedstawienie planszy (4)z rysunkami pogody. Podział na 4 grupy, każda dostaje jedną planszę, którą prezentuje za pomocą gestów i dźwięków.
d) Określanie jaki jest deszcz, gromadzenie słownictwa.
e) Ułożenie obrazków w ciągu chronologicznym.
f) Interpretacja dźwiękowa obrazków – dyrygent i orkiestra. (Dokładamy instrumenty perkusyjne)
g) Zabawa dramowa – przedstawienie ruchem i dźwiękiem historii opowiadanej przez narratora. Uczestnicy podzieleni są na dwie grupy – jedna jest orkiestrą naśladującą odgłosy burzy , a druga występuje w rolach dzieci wracających ze szkoły do domu.
h) Przeczytanie wiersza „Burza” i wspólne ustalenie nastrojów poszczególnych obrazów poetyckich, przy każdym fragmencie rysujemy odpowiednie „buźki”.
i) Wspólna interpretacja wiersza – każdy w swoim tempie odczytuje głośno wiersz. Potem kilku chętnych indywidualnie.
6. Doskonalenie techniki wejścia w rolę – wywiad (gorące krzesło)
a) Uczestnicy losują karteczki z rolami, każdy przygotowuje się do wejścia w rolę wg wcześniej podanych punktów. Kolejno zajmują miejsce na „gorącym krześle” wchodząc w swoją rolę. Pozostałe osoby zadają pytania zamknięte nie będąc w rolach, tak, by dowiedzieć się kim jest osoba siedząca na „gorącym krześle”.
b) Prowadzący dzieli zadających pytania na kilka grup, np. młodzież, duchowni, dziennikarze, nauczyciele itp. Zadaniem uczestników jest zadawanie pytań otwartych osobie siedzącej na gorącym krześle będąc w określonej roli.