Porównaj tradycyjny i współczesny międzynarodowy podział pracy
Etapy:
I – tradycyjny – XVIII i XIXw.
II – przemysłowy – 2ga połowa XXw.
III – informacyjno technologiczny (współczesny) – XX i XXIw.
Tradycyjny – intensywniejsze pozyskiwanie nowych zasobów, dynamiczny rozwój handlu, powolne zastępowanie człowieka pracą maszyny. Dwubiegunowy podział: centrum gospodarcze (Anglia, Francja< Belgia, Holandia, Hiszpania) i kraje zależne politycznie.
- dominujący towarowy charakter wymiany międzynarodowej
- odkrycia naukowe
- rola państwa w finansowaniu badań naukowych
- produkcja przemysłowa miała charakter bardziej pracochłonny niż kapitałochłonny
produkcja jednostkowa, małoseryjna
- specjalizacja między gałeziowa
Tabelka etapów pracy:
Tradycyjny | Przemysłowy | Informatyczny (Współczesny) | |
---|---|---|---|
|
Do 2 wojny światowej -podboje kolonialne -rewolucja przemysłowa - emigracje z europy do kolonii |
Po 2 wojnie światowej | Lata 90 XX w oraz XXI w |
|
Centrum i peryferia tzw. Dwubiegunowy układ świata, USA to 90% handlu całego świata | Trójbiegunowy układ świata | Trójbiegunowy układ świata i Duzy wzrost roli krajów szybko rozwijających się |
|
Mono produkcja, praco i materiałochłonna, mono eksport i występowanie jednorodności | Produkcja masowa, wieloseryjność, dywersyfikacja produkcji, oszczędność materiałów i surowców | Wzrost zawartości postępu technologicznego, większa oszczędność pracy, kapitałochłonność |
|
Międzygałęziowa, duża ilość | Wewnątrz gałęziowa, między asortymentowa (w ramach jednej gałęzi np. mechanika) | Wewnątrz gałęziowa i wewnątrz asortymentowa np. my produkujemy koła i inni silniki do samoch., nie tylko w towarach ale także w informatyczna. |
|
Towary, nie wielki przepływ kapitału | Towarowe, kapitałowe, technologiczne, usługowe | Większa rola powiązań technologicznych, to samo, Rozwój Internetu |
|
Wyroby gotowe | Wyroby gotowe, podzespoły, części komponentu | Przeniesienie do Internetu, duży udział handlu o zawartości usług techno. |
|
Finansowanie prywatne, niewielka rola państwa, charakter przypadkowy | Badania celowe, wzrost roli państwa | Zwiększenie współpracy |
|
Brak org. Międzynarodowej, państwo, przedsięb. Krajowe | Korporacje, ugrupowania integracyjne, pojawienie się org. Międzynarodowych WTO i wzrost obrotów handlowych, komponenty i części składowe | Kontynuacja działalności czyli Oraz modernizacja ich |
|
Mała i powolna | Wzrost mobilności (ruchy migracyjne), duża mobliność kapitału | Rola Internetu bardzo duża, wzrost mobilności usług |
Tendencje w światowym handlu oraz jak się ma do nich Polska
Tendencje w światowych obrotach usługowych oraz jak ma się do nich Polska.
Podejście mikroekonomiczne czyli skupienie się na celach:
- zaspokajają potrzeby
- są nie materialne
- zwiększają wartość (człowiek, towarów)
Podejście makroekonomiczne czyli sektor Nr III ( wszystko co nie jest w rolnictwie sekt. I i przemyśle sek. II).
Usługi to użyteczny produkt niematerialny który jest wytworzony w wyniku pracy ludzkiej w celu zaspokojenia potrzeb.
Serwicyzacja to rosnący udział usług w:
- tworzeniu PKB
- zatrudnieniu
- nakładach inwestycyjnych
- konsumpcji
- równoważeniu rynku pracy
- wymianie międzynarodowej
Tendencja wzrostowa czyli dlugoterminowa przyczynami jej są:
Transformacje gospodarcze
Postęp tech.
Rozwój transportu,
Rozwój bankowości, finansów
Infrastruktura
Znoszenie ograniczeń dewizowych
Liberalizacja przepływów towarowych
Procesy integracyjne
Działanie korporacji (inwestycje, skala światowa)
Ujęcie w wolumenie czy w cenach stałych (brak inflacji). Występuje wyższa dynamika wartości eksportu od dynamiki wolumenu eksportu oraz specjalizacja produkcji. Handel liczony jest w bilionach. Rośnie udział krajów rozwijających się. Polska ma 8,8% eksportu światowego. Handluje się głównie wyrobami przetworzonymi maszynami i środkami transportu. W Polsce występuje tendencja stała ujemna.
Trzeba znaleść krótkoterminową tendencje w książce
Trzeba do pisać coś o Polsce wiecej
Definicja handlu usługi wg WTO
Transfer trans graniczny np. telekomunikacja, poczta czyli usługi przekraczają granicę państw
Konsumpcja za granicą czyli przemieszczanie usługobiorcy
Przemieszczanie usługodawcy po za granice państwa
Przemieszczanie się usługobiorcy i usługodawcy np. usługi muzyczne w formie festiwali, loty czarterowe, usługi opieki nad dziećmi
Specyfika handlu usługami kształtują się następująco:
Usług się nie transportuje
Jednorazowy sposób korzystania
Nie można ich magazynować
Nie można ich odsprzedawać
Na usługi nie ma cła
Niski stopień umiędzynarodowienia (internacjonalizacja)
Nierozdzielność usługodawcy do usługi
Eksport usług jest bardziej efektywne niż transport towarów
Obrót usługami nie podlega regulacji taryfowej
Główne tendencje i klasyfikacja usług w wymianie międzynarodowej
Ujęcie I
Wąskie (transport, podróże, pozostałe np. budowlane)
Szerokie (transport, podróże, pozostałe, dochody z czynników produkcji pracy i kapitału, usługi rządowe np. wynajęcie poligonu.
Ujęcie II
Czynnikowe – dochody z czynników produkcji czyli praca i kapitał
Nieczynnikowe – usługi w wąskim ujęciu (usługi tradycyjne)
Tendencje:
W 2009 zanotowano spadek o 13 % w eksporcie i 12 % w imporcie. Przyczynami wzrostu znaczenia usług w handlu światowym a jednocześnie w gospodarce św. Jest:
Wzrost zamożności
Specjalizacja
Wzrost wymiany międzynarodowej
Globalizacja (tendencje, wzorce)
Wzrost produkcji
Więcej wolnego czasu
Wzrost konkurencji ( wzrost wartości towarów)
Wydłużenie czasu życia
Zainteresowanie inwestycjami w człowieka
Postęp techniczny (teleinformatyka)
Struktura rodzajowa wygląda w ten sposób że dominują pozostałe usługi, dlatego że są to usługi finansowe, telekomunikacyjne, budowlane. Kraję wysokorozwinięte są głównymi eksporterami usług. Głównymi eksporterami podczas światowego kryzysu w 2009 były Chiny – osiągnęły wartość ok. 300mld $. Kolejno za nimi plasowały się Niemcy i Japonia. Eksport PL szacowany jest na 136mld$. Największą część polskiego eksportu stanowią maszyny i urządzenia transportowe – samochody, towary przemysłowe, produkty chemiczne.
Polska w imporcie światowym: w 2009 Polska plasowała się na 23. miejscu. Import szacowany na 149mld$. Importowane były przedw wszystkim maszyny i urządzenia transportowe, towary przemyslowe, paliwa mineralne – gaz ziemny. Najwiekszymi partnerami pl w tej dziedzinie są :Niemcy, rosja i chiny.
Motywy tworzenia ZIB
Obniżenie kosztów produkcji, efekt skali poprzez poszukiwanie tanich źródeł surowców
Opatentowanie technologii co jest skutkiem zwiększenia przewagi konkurencyjnej
Obejście barier celnych
Zdobycie rynków zbytu
Dostęp do tańszych czynników produkcji poprzez poszukiwanie tanich źródel surowców
Dywersyfikacja na działalność pod wzg geograficznym i rodzajowym
Możliwość manipulowania cenami transferowanymi 9ceny wew dostaw korporacji0
Wykorzystywanie różnic w systemie podatkowym – poszukiwanie taniej sily roboczej, zmniejszenie ryzyka walutowego
Dostęp do kapitału i technologii
Zbliżenie do konsumenta i konkurencji
resource seeking investments - poszukiwanie tanich źródeł surowców
market seeking investments - chłonny rynek wewnętrzny
efficiency seeking investment - poszukiwanie taniej siły roboczej (niższe płace), zmniejszenie ryzyka walutowego, ulgi podatkowe w kraju inwestowania
strategic assets seeking investmnts - długofalowe zwiększenie przewagi konkurencyjnej, poszukiwanie dalszych rynków zbytu (korzyści skali, obniżenie kosztów transportu oraz pominięcie problemu małego rynku własnego), chęć ominięcia przeszkód w handlu (np. polityki handlowej państwa, ceł), intensyfikacja prac badawczo-rozwojowych i działalności proinnowacyjnej
Skutki ZIB dla gospodarki importującej kapitał
Pozytywne
Nowe technologie
Zwiększenie możliwości kapitałowej – nie ma potrzeby wypłacania zasiłków
Wzrost zatrudnienia –tworzenie nowych miejsc pracy
Wpływy z podatków
Większe inwestycje
Wpływ na bilans płatniczy ( w krótkim i długim okresie)
Normalizacja sytuacji rynkowej
zwiększenie możliwości eksportowych (poprawa bilansu handlowego)
aktywizowanie miejscowych firm (również w wyniku nawiązywania z nimi współpracy)
podnoszenie poziomu kadry kierowniczej
korzyści w zakresie organizacji i zarządzania - wynikają one m.in. z posiadania przez firmy ponadnarodowe większych umiejętności w zakresie doboru, szkolenia i motywowania pracowników, szerszego rozumienia celu firmy, jakim jest maksymalizacja zysku oraz z kładzenia większego nacisku na marketing i zwiększenie sprzedaży
Negatywne
Oddziaływanie sytuacji politycznej
wzrost importu – pogorszenie bilansu handlowego
napływ niewielkiej ilości i nieodpowiedniego rodzaju zasobów i majątku (powstawanie nowoczesnych enklaw obok tradycyjnych sektorów)
pracownicy są zatrudniani po najniższych stawkach, może występowac mobing
Zagrożenie dla krajowych przedsiębiorstw ( trzeba napisać jakiś przykład)
Uzależnienie gospodarki od zagranicznego kapitału ( globalna działalność przedsiębiorstwa niezgodna z interesem fili)
nadmierna eksploatacja zasobów - nieprzestrzeganie przepisów o ochronie środowiska
ograniczenie produkcji do płytkiego przerobu (o małej wartości dodanej(z jednoczesnym zastępowaniem lokalnych dostawców importem)
przerzucenie brudnych gałęzi przemysłu czyli wyjaśnić
Skutki ZIB dla krajów eksportującego kapitał
Odpływ kapitału (-)
Dochody z kapitału (rentowanie zysku)
Wpływ na zatrudnienie +/- podać przykład żeby się nie przyjebał że książkowo
Przypływy kapitału (+) wyjaśnić
Najważniejsze tendencje w ZIB
Spadek na świecie:
Podstawową dotychczas formacją inwestycji zagranicznych w świecie były fuzje i przejęcia (M&As w 2007 r stanowiły aż 53% wszystkich ZIB). Korporacje transnarodowe to przedsiębiorstwa posiadające filie za granicą. Działają (filie) pod kontrolą, są własnością i realizują strategię globalną (działania matki).
Wskaźnik TNI to stopień umiędzynarodowienia, przy jego tworzeniu bierze się 3 elementy
Zatrudnienie zagraniczne w całości
Kapitały --||--
Sprzedaż --||--
Dominującą formą ZIB w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo są fuzje i przejęcia.
Od początku 2008 roku wartość transgranicznych fuzji i przejęć znacznie się zmniejszyła, pod względem liczby przejęć. spadek był relatywnie niewielki. W latach 2007-2008 największymi
odbiorcami ZIB na świecie były Stany Zjednoczone, Francja, Chiny, Wielka Brytania i Rosja Wśród największych inwestorów należy wymienić USA, Niemcy, Francję, Wielką Brytanię i Japonię.
Skutki migracji dla kraju emigracji (kraj źródłowy)
Zaletą emigracji jest przede wszystkim zmniejszenie bezrobocia a co za tym idzie:
zmniejszenie wydatków budżetowych gdzie władzom wtedy łatwiej łagodzić konflikty i napięcia społeczne wywołane brakiem znalezienia zatrudnienia
budują korzystny wizerunek swojej ojczyzny
wzrost wynagrodzeń które eliminują główną przyczynę wyjazdów na stałe.
Nie wracający emigranci utrzymują kontakty z krajem po przez rozwijanie współpracy handlowej, inwestycyjnej oraz naukowej za granicą. Duże skupiska emigrantów tworzą rynki etniczne które pomagają łatwiej rozpocząć eksport towarów przedsiębiorstwom z kraju ich pochodzenia. Zaletą emigracji jest także transfer zarobków do kraju pochodzenia, w 2006 r. wartość przekazów wynosiła 276 mld USD. Wzrost wpływa korzystnie na poprawę bilansu płatniczego, w krajach rozwijających się przekaz emigrantów jest drugi zaraz po wpływach z eksportu zewnętrznym źródłem finansowania.
Zaletą napływających pieniędzy od emigrantów :
podnoszą poziom życia,
przyczyniają się do wzrostu konsumpcji,
wydawane na dobra krajowe,
finansują inwestycje.
Wadą jest:
rosnąca wartość pieniądza krajowego, która utrudnia rozwój eksportu i zaostrza konkurencje importu,
presja płacowa dla przedsiębiorców
utrata wykwalifikowanej siły roboczej dla krajów które szybko się rozwijają ( pielęgniarki, lekarze, naukowcy, technicy) nazywane jest to „drenażem mózgów”
malejąca baza podatkowa oznacza to ze wpływy do budżetu są mniejsze od potencjalnych co zmniejsza pokrycie wydatków publicznych.
Wyjazdy do innych krajów są nieuchronne, ale nie zawsze są korzystne dla gospodarki krajowej np. powoduje to rozpad rodzin, euro sieroctwo, powodują także deficyt pracowników po przez horyzont przedsiębiorców, zdarza się że budują niekorzystny wizerunek swojej ojczyzny po przez kradzieże i nie umiejętność dostosowania się do nowej społeczności, nie korzystnie zmienia się struktura demograficzna. Emigranci są także i cennym źródłem wiedzy, kapitału i kontaktów zagranicznych. !!!!!!!!
Skutki migracji dla kraju imigracji. ( kraj docelowy)
Pozytywy (+)
Większe dochody do budżetu
Wzrost podaży siły roboczej
Kreacje dodatkowego popytu na towary i usługi
Oszczędności w szkoleniu i kształceniu po przez przypływ wykwalifikowanej kadry
Wzrost dyscypliny pracy i wymagań ze strony pracodawcy
Bardziej efektywne wykorzystanie pracowników krajowych
Korekcja równowagi na rynku pracy
Wzrost konsumpcji żywności
Poznanie nowych kultur – tzw wielokulturowość
Negatywne (-)
Konieczność poniesienia kosztów na naukę języka, edukacja
Obniżka płac realnych
Zwiększenie wydatków w bilansie płatniczym
Zwiększenie popytu na towary zagraniczne co powoduje wzrost importu
Możliwość wystąpienia niepokojów społecznych
Wzrost przestępczości
Duża część strumienia ludzi potrzebuje zasiłków i różnych innych świadczeń