Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Czynniki ograniczające rozmieszczenie organizmów

IV. Prawo minimum Liebiga - jedno z podstawowych praw ekologii klasycznej, mówiące, że czynnik, którego jest najmniej (jest w minimum) działa ograniczająco na organizm, bądź całą populację. Justus von Liebig prowadził swoje badania w drugiej połowie XIX w. na roślinach, u których zauważył, że wystarczy niedobór jednego tylko ze składników pożywki, na której były hodowane, aby ograniczyć wzrost rośliny. Potem udowodniono, że prawo minimum odnosi się także do innych organizmów żywych i ma zastosowanie ogólnoprzyrodnicze. Rozwinięciem tego prawa jest zasada tolerancji ekologicznej Shelforda.

Zasada Shelforda - koncepcja mówiąca, że zarówno niedobór, jak i nadmiar różnych czynników wpływa na organizm limitująco. Prawo to określa możliwość rozwoju populacji. Możliwość bytowania organizmów określają dwie wartości, tzw. ekstrema działającego czynnika: minimum i maksimum. Zakres między minimum a maksimum nazywamy zakresem tolerancji. Wyróżniamy podział ze względu na tolerancyjność: eurybionty - organizmy charakteryzujące się dużą tolerancją względem danego czynnika środowiska stenobionty - charakteryzujące się mniejszą tolerancją. Temperatura - ważnym czynnikiem ekologicznym jest temperatura, która warunkuje procesy życiowe organizmów, a także ich rozmieszczenie przestrzenne. Granice tolerancji organizmów na temperaturę są bardzo wąskie. Niekorzystny jest zarówno niedobór, jak i nadmiar ciepła. Temperatura zbyt niska lub zbyt wysoka zakłóca procesy asymilacji, oddychania i transpiracji u roślin. Mniej groźne są temperatury niższe niż zbyt wysokie. Górne granice termiczne związane są u zwierząt z temperaturą ścinania się białka. Wyższe rośliny są bardzo wrażliwe na różnice temperatur. Niektóre stadia spoczynkowe roślin i zwierząt mogą jednak, przez pewien czas, znosić bardzo niskie temperatury, a niektóre bakterie lub glony mogą żyć w bardzo wysokich temperaturach, nawet do +.

Reguła Bergmana - jedno z praw w ekologii. W myśl reguły Bergmana osobniki tego samego gatunku żyjące w niższych temperaturach osiągają większe rozmiary ciała, niż osobniki żyjące w temperaturach wyższych. Mają one wówczas mniejszy stosunek powierzchni ciała do masy, co pozwala im na mniejszą utratę ciepła.

Reguła Allena, sformułowana w 1877 roku przez Joela Allena mówi, że peryferyjne części ciała zwierząt stałocieplnych (np. uszy) są na ogół mniejsze u gatunków (lub ras) zamieszkujących strefy o klimacie chłodnym niż u pokrewnych im gatunków (lub ras) w strefach gorących. Różnice te mają charakter adaptatywny (cechy adaptatywne), ponieważ im krótsze są części wystające, tym mniej są narażone na utratę ciepła. Ludy tubylcze strefy tropikalnej odznaczają się na ogół smukłą budową ciała i długimi kończynami, zaś u ludów strefy podbiegunowej przeważa budowa ciała krępa, o stosunkowo krótkich kończynach (Inuici).

Sen zimowy (hibernacja) - okresowe spowolnienie procesów życiowych o charakterze przystosowawczym, zwiększające tolerancję organizmów wobec niesprzyjających warunków środowiskowych. Odpowiednikiem hibernacji latem jest estywacja (sen letni).

Estywacja, sen letni – diapauza letnia, występujące u niektórych zwierząt w lecie spowolnienie procesów życiowych o charakterze przystosowawczym, zwiększające tolerancję organizmów wobec niesprzyjających warunków środowiskowych. W stanie estywacji następuje zanik aktywności i obniżenie metabolizmu ułatwiające zwierzętom przetrwanie okresu niedoboru wody lub pokarmu. Do zwierząt zapadających w sen letni należy większość gatunków pustynnych i stepowych oraz wiele gatunków zasiedlających regiony klimatu tropikalnego.

Torpor - jest to stan kontrolowanego obniżenia temperatury ciała, przez zwierzęta stałocieplne. Wraz z obniżeniem temperatury ciała, spowalniana jest praca serca, oraz większość innych czynności fizjologicznych. Mianem torporu określa się zazwyczaj krótkotrwałe okresy obniżenia temperatury ciała, trwające od kilku godzin do kilku dni.

Wilgotność szczególnie w środowisku lądowym ogranicza rozmieszczanie się organizmów, są też takie organizmy, które radzą sobie w środowisku wilgotnym. Zwierzęta żyjące w tym środowisku przebywają w miejscach zacienionych, często prowadzą nocny tryb życia, oddychają przez skórę, skrzelami, płucami lub tchawkami, a powierzchnia ich ciała jest niedostatecznie zabezpieczona przed parowaniem. Rośliny żyjące w takim środowisku charakteryzują się najczęściej słabym rozwodem korzeni, dużą ilością liści pierzastych, mają słabo rozwinięte tkanki przewodzące i wzmacniając, mają dużą ilość aparatów szparkowych.

Znaczenie wody Woda jest niezbędna wszelkim organizmom żyjącym na naszej planecie. Gdyby nie było wody nie byłoby życia. Dla pewnej grupy zwierząt jest ona środowiskiem życia. Jest ona również podstawowym elementem wszystkich żywych komórek. Jest konieczna we wszelkich procesach przemiany materii. Ludzkie ciało posiada od 58% do 65% wody, ryby posiadają w przybliżeniu 80%, natomiast rośliny lądowe mają od 50% do 75% , rośliny wodne mogą posiadać do 98%!!!W ciągu dnia zdrowy, normalny, dorosły człowiek musi wypić 2,5L płynów. Wodę do organizmu dostarczamy w jedzeniu czy różnego rodzaju napojach, natomiast wydalany jest w formie moczu oraz potu, pewna ilość natomiast wykorzystywana jest w procesach przemiany materii. Gdy będziemy spożywać za małą ilość wody spowoduje odwodnienie organizmu i zaburzenie procesów życiowych: krążenia krwi, wydalania, trawienia czy oddychania. Może także przyczynić się do śmierci.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Zasady racjonalnej eksploatacji i ograniczanie liczebności szko
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Biomy świata, krainy biogeograficzne
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Populacja i jej?chy charakterystyczne
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,OCHRONA PRZYRODY W UNII EUROPEJSKIEJ
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Przeciwdziałanie zagrożeniom na poziomie populacji i gatunkux
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,BIORÓŻNORODNOŚĆ
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,PRZYRODA POLSKI
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,OBSZAROWA OCHRONA PRZYRODY W POLSCE
Czynniki ograniczajace rozmieszczenie organizmow
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Struktura i funkcjonowanie ekosystemu
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Natura 00 w Polsce
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Zakres i podstawowe zasady ekologii Metodologia?dań ekologiczn
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,OCHRONA ORGAZNIMÓW W POLSCE
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Genetyka populacji
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Różnorodność biologiczna jako przedmiot ochrony przyrodyx
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM DLA BIORÓŻNORODNOŚCI
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,ZAGROŻENIA RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Dynamika ekosystemów
Jadczak, ekologia i ochrona przyrody,Biomy świata, krainy biogeograficzne

więcej podobnych podstron