TEMAT: Przebieg I wojny światowej.

• zaczyna się atakiem Austrowęgier na Serbię

• Rosja, Francja, Anglia, Niemcy, Austrowęgry

• państw Ententy było znacznie więcej

• 4 państwa centrum - Niemcy (najlepsza armia, 4mln żołnierzy na 67 milionów mieszkańców), Austrowęgry (słaba armia wielonarodowościowa), Turcja, Bułgaria - 120 mln ludności

• 24 państwa Ententy - 238 mln ludności - większy potencjał militarny, główne państwa: Rosja, Francja (armia podobna do niemieckiej ale tylko 40 mln ludzi), Anglia (na początku konfliktu brak żołnierzy), Włochy, USA, Serbia, Rumunia, Grecja, Japonia, Belgia

• przed wojną - przygotowania do działań zbrojnych

• Francja - ścisła współpraca z Rosją, szybka ofensywa - wyzwolenie Alzacji i Lotaryngii - nie udało się

• plany niemiecki - gen. Alfred von Schliffen - wojna błyskawiczna;

• operacja kanny- plan oskrzydlenia armii Francuskiej

• plany francuskie- Bonud- najpierw defensywa a potem wściekła ofensywa; Joffre- zmiana planów, natychmiastowe natarcie

• szybkie pokonanie wroga, Niemcy otoczone z 2 stron państwami wrogimi - uważał, że Rosja jest państwem o niewielkich możliwościach szybkiej mobilizacji

• w tym czasie pokonanie Francji i dopiero uderzenie na Rosję

• 7/8 sił niemieckich na froncie zach. - plan przewidywał zaatakowanie Francji przez Holandię, Belgię, Luksemburg od pn., wyjście na tyły Paryża, odcięcie Paryża od zaplecza - zdobycie miasta

• modyfikacja - rezygnacja z ataku przez Holandię

• gen. von Moltke - atak na Paryż na przedpolach, a nie od zaplecza - nieudane rozwiązanie

• 03.08.1904 - Niemcy wypowiedziały wojnę Francji

• 02.08.1904 - atak Niemiec na Belgię

• przy wypowiedzeniu wojny byli już przy granicach

• wkraczają do Francji, po 2 miesiącach - pn-wsch Francja opanowana aż do zakończenia wojny

• Rosja - sprawna mobilizacja - zaatakowali Prusy wsch.

• bitwa pod Tannenbergiem (Grunwald) - Niemcy wygrywają - gen. von Hindenburg, Ludendorf - zmusiła Niemców do podziału sił. Dochodzi do rozbicia armii Samsonowa

• nie powiodło się w Prusach wsch., udało się na pd. - zajmują większą część Galicji (kosztem Austrii) i Bukowinę, osłabili nacisk Niemców na Francję

• atak na Paryż we wrześniu - bitwa nad rzeką Marną - klęska, gen. Józef Joffre powstrzymuje atak Niemców- dymisja Moltke na jego miejscu Falkenhayn

• nieudana próba zdobycia Paryża - fiasko wojny błyskawicznej

• przyczyna niepowodzenia - sytuacja na wschodzie

• 3 fronty walk: wschodni, zachodni, bałkański

• Anglia - blokada morska Niemiec, skuteczne blokowanie wybrzeży

• utrata kontaktu z koloniami

• odebranie posiadłości przez Japonię na Dalekim Wschodzie

• braki w zaopatrzeniu

• 1915 - zmiany planów Niemiec - skupienie sił na wsch. - chcieli rozerwać wrogi pierścień

• Niemcy i Austrowęgry - atak na Rosję - udany - zajmują królestwo polskie, Wołyń, Litwę, Austrowęgry odzyskują Galicję

• cel nie osiągnięty - Rosja traci terytoria, ale nie kapitulowała

• 1915 - do wojny po stronie Ententy przyłączają się Włochy, przed wojną należą do centrum

• obiecano Włochom znaczne nabytki terytorialne - pd. Tyrol, Triest, Dalmację, Albanię, kolonie niemieckie w Afryce

• powstaje 4 front - włoski - niewiele się tu działa- bitwy nad Isonzo

• Bułgaria - po stronie centrum - klęska Serbii - teren okupowany przez Austrowęgry i Bułgarię, zdobycie przez centrum Czarnogóry

• 1915 - Niemcy prowadzą nieograniczoną wojnę podwodną - atak na statki wroga bez zapowiedzi

• zatopiono angielską Lucitanię - 1200 pasażerów, 120 Amerykanów - burzenie także z Stanach Zjednoczonych

• nieograniczona wojna podwodna nie daje rezultatów

• 1915- alianci lądują w Grecji w Salonikach- zgoda premiera Venizelosa. Korpus zostaje w salonikach w oczekiwaniu na dogodną sytuację

• 1915 - Brytyjczycy - próba rozerwania pierścienia blokady wokół Rosji - państwo słabo rozwinięte gospodarczo - pogłębiała trudności

• Churchill - plan pokonania Turcji

• wojska brytyjskie, austriackie, nowozelandzkie ląduję koło Gallipoli - totalna klęska, wielkie straty żołnierzy

• 1916 - Ententa ustala między sobą działania

• Niemcy położone centralnie przerzucały wojska ze wsch. na zach. i odwrotnie - plany równoczesnego ataku

• na wsch. ofensywa Brusiłowa - zajęcie Bukowiny, uniemożliwiła przerzut wojsk państwom centralnym

• na zach. 2 największe bitwy -

• pod Verdun (z Francją)- plan Falkenhayna wykrwawienie się Francuzów i doprowadzenie do utraty odwodów. Niemcom nie udaje się osiągnąć tego celu. Dymisja Falkenhayna- dowodzenie przejmują Ludendorf i Hindenburg

• nad Sommą (z Francją i Anglią) - zginęło 1,5 mln żołnierzy (Anglicy użyli czołgów)

• świetny przykład na to czym była I wojna światowa - wojna pozycyjna - okopy, bunkry, bitwy o wieś, o wzgórze, 1 km terenu

• Joffre traci władzę, dowództwo przejmuje Nivelle. Rozpoczyna się ofensywa Francuska w wyniku której Francuzi odniosą potężne, niepotrzebne straty. Dymisja Nivella, szefem sztabu Petain.

• próba Niemiec - rozerwanie blokady morskiej

• bitwa jutlandzka na M. Północnym - cel - rozerwanie blokady brytyjskiej - Anglia straciła więcej okrętów, ale Niemcy nie osiągnęli celu

• ofensywa Rumuńska- atak na Austro- Węgry (Siedmiogród) w zamian 50 tys. Rosjan do Rumunii do obrony przed Bułgarią. Niemcy Autro-Węgry i Bułgaria wspólne uderzenie na Rumunie. Przejęcie złoży rumuńskiej ropy naftowej.

• 1917 - Niemcy ponownie ogłaszają totalną wojnę podwodną, każdy statek nawet państwa centralnego na wodach państw wrogich Niemcom - zatopiony bez ostrzeżenia i ratowania rozbitków

• prywatni armatorzy zatrzymują statki w portach - traci USA - tony towarów, sprzętu, broni na nabrzeżach - sprzedaż Entencie zaopatrzenia

• Niemcy popełniają błąd - ambasador w Meksyku - polecenie skłonienia przystąpienia do centrum i atak na USA - dowiaduje się USA

• kwiecień - USA wypowiada wojnę Niemcom - łamią izolację

• klęska dla Niemców - olbrzymi potencjał gospodarczy i militarny USA

• wybuch rewolucji w Rosji - mniej żołnierzy na wsch. froncie

• 1918 - koniec wojny

• 3.03.1918 - pokój Niemiec z Bolszewikami w Brześciu (delegat Radziecki- najpierw Joffe a potem Trocki)

• uderzenie pięścią w stół- mowa przedstawiciela Niemiec Hoffmana- Niemcy mają większe prawo do dyktowania warunku pokoju ponieważ to ich wojsko znajduje się w
  Rosji a nie na odwrót

• pokój w Bukareszcie- Rumunia niezdolna do samotnej wojny. Rumunia zwraca Bułgarii Dobrudzę; Austro- Węgrom pas graniczny Karpatów; dla Niemiec najwyższe uprzywilejowanie gospodarcze i wyłączność na eksploatację złóż ropy naftowej

• Granica Rosji- od zatoki Ryskiej, wzdłuż Dźwiny, Niemna. Rosja wycofuje wojska z Ukrainy.

• Rosja wyeliminowana z wojny

• kolejna ofensywa - klęska - druga bitwa nad Marną, Niemcy nie są w stanie zgromadzić sił - ofensywa Ententy nad Sommą

Wojna na dalekim wschodzie:

• Japonia żąda oddania jej lub Chinom Kiaczao- wypowiada wojne Niemcom

• Japonia zajmuje Niemieckie posiadłości w Chinach

• „21 żądań”- traktat na mocy którego Mandżuria południowa i Horan w Jap. strefę wpływów

Socjaliści a wojna:

• Jaures wzywa do strajków generalnych w państwach zagrożonych wojną

• Bruksela- nadzwyczajne posiedzenia biura II międzynarodówki- „bezsilność”- A. Bałabanowa

• W parlamentach socjaliści głosowali za wojną

• Karol Kautuski (teoretyk II międzynarodówki)- socjaldemokraci mają prawo do walki w obronie własnego kraju

• Lenin- wykorzystać wojnę do rewolucji, przyczyną wojny jest imperializm, klasa robotnicza powinna działać na rzecz pokoju, walka pomiędzy narodami trzeba przeciwstawić walkę klas

• Konferencja w Zimmerwald- uzgodnienie akcji socjalistów przeciwko wojnie- teza o imperialistycznym charakterze wojny, manifest domagał się natychmiastowego pokoju bez aneksji i odszkodowań

• Niemcy proszą o rozejm, kapitulacja Niemiec - 11.11.1918 w Compiegne pod Paryżem

• Niemcy rezygnuję z kolonii, wojska niemieckie muszę opuścić tereny kupowane we Francji, Belgii, Luksemburgu - wycofanie się za Ren, pozostawienie wojsk na wsch. - przeciwko komunizmowi

• nowoczesny ciężki sprzęt wojenny - oddany Entencie

• I wojna światowa - rewolucja w technikach zabijania

• nowe rodzaje broni - łodzie podwodne,

• czołgi - I Brytyjczycy (nad Sommą)

• samoloty - I stosowane do celi wywiadowczych, ręcznie spuszczane bomby, potem masowa produkcja

• broń chemiczna - gazy trujące - Niemcy - po raz pierwszy użyte pod Bolimową potem pod Ypres, puszczanie jej z wiatrem

• granat, broń maszynowa

• straty - zginęło 9 mln ludzi, pod broń zmobilizowano 70 mln żołnierzy

---