27/03/2010

► Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu (rozdział XXXVI k.k. art. 296 -302 k.k.);

► Przestępstwa z ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz przeciwdziałaniu finansowania terroryzmu;

Art. 296. § 1. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową,

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• § 2. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, (typ kwalifikowany);

• podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

• § 3. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 2 wyrządza szkodę majątkową w wielkich rozmiarach, (t. zasadniczy/ typ kwalifikowany);

• podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

• § 4. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 3 działa nieumyślnie,

• podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. (klauzula nieumyślności);

• § 5. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie naprawił w całości wyrządzoną szkodę.

• przedmiot ochrony - zasady uczciwego obrotu gospodarczego w warunkach gospodarki wolnorynkowej;

• tj.: -indywidualne interesy majątkowe oraz działalność gospodarczą podmiotów uczestniczących w obrocie gospodarczym;

• - ponadindywidualne interesy gospodarcze społeczeństwa;

• - małżonków wzajemnie względem siebie, jeżeli z ustawy przysługuje im prawo zarządu majątkiem współmałżonka (art. 36 k.r.o.); rodziców względem małoletnich dzieci (art. 92 i 95 k.r.o.); opiekuna (art. 152 i 155 k.r.o.);

• - kuratora spadku (art. 67 § 2 k.p.c.); zarządcę w toku egzekucji z nieruchomości (art. 935 k.p.c.);

• - wspólnika w spółce jawnej, chyba że na mocy umowy spółki został on wyłączony od prowadzenia spraw spółki (art. 39 i 40 k.s.h.); likwidatora spółki jawnej (art. 78 k.s.h.); komplementariusza w spółce komandytowej (art. 39 w zw. z art. 103 k.s.h.); członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 208 k.s.h.); członka rady nadzorczej w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w odniesieniu do spraw, które w kodeksie spółek handlowych lub w umowie spółki określone zostały jako czynności wymagające uzyskania zezwolenia rady nadzorczej (art. 220 k.s.h.); likwidatora w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 280 i 283 k.s.h.); członka zarządu w spółce akcyjnej (art. 371 i 372 k.s.h.); członka rady nadzorczej w spółce akcyjnej w odniesieniu do spraw, które w kodeksie spółek handlowych albo w statucie spółki zaliczone zostały do czynności wymagających uzyskania zezwolenia rady nadzorczej (art. 384 k.s.h.); likwidatora spółki akcyjnej (art. 466 i 469 k.s.h.);

• - wspólnika w spółce cywilnej (869 k.c.);

• - dyrektora przedsiębiorstwa państwowego (art. 32 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych);

• - syndyka masy upadłościowej w postępowaniu upadłościowym (art. 173);

• - zarządcę w postępowaniu upadłościowym (art. 182 i 184);

• - zastępcę syndyka w postępowaniu upadłościowym (art. 159);

• - zastępcę zarządcy w postępowaniu upadłościowym (art. 159);

• - nadzorcę sądowego w postępowaniu układowym (art. 180);

• - członka zarządu fundacji (art. 10 ustawy o fundacjach);

• - członka zarządu spółdzielni (art. 48 prawa spółdzielczego); kierownika spółdzielni (art. 53 prawa spółdzielczego); likwidatora spółdzielni (art. 119 i 122 prawa spółdzielczego);

• - członka zarządu stowarzyszenia;

• - wykonawcę testamentu, chyba że w testamencie zawarte są postanowienia odmienne (art. 988 k.c.).

Do osób, których obowiązek zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą wynika z decyzji właściwego organu, zaliczyć należy w szczególności:

• - doradcę tymczasowego (art. 548 i 549 § 2 k.p.c.),

• - kuratora dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej,

• - kuratora dla dziecka poczętego,

• - kuratora dla nieobecnego,

• - kuratora dla osoby ułomnej,

• - kuratora osoby prawnej,

• - funkcjonariuszy wszelkich instytucji prawa publicznego oraz osoby wykonujące czynności zlecone w zakresie zarządu państwowego, a także osoby, które nie są funkcjonariuszami publicznymi, lecz pełnią funkcje w państwowych jednostkach organizacyjnych albo gospodarują mieniem.

• przez "zajmowanie się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą" rozumieć należy wszelkie zachowania polegające na: "rozstrzyganiu w tych sprawach, współdziałaniu w nich lub wpływaniu na rozstrzygnięcia, a więc na rozporządzaniu mieniem, dokonywaniu czynności prawnych, dotyczących mienia lub spraw majątkowych, wreszcie, na udzielaniu rady, jeśli jest się do tego z jakiegokolwiek tytułu zobowiązanym (por. L. Peiper, Komentarz do kodeksu karnego..., wyd. II, s. 580; O. Górniok, Prawo karne gospodarcze..., s. 110).

• WA 53/07, wyrok SN 2007.12.18 OSNwSK 2007/1/2893

• "Zajmowanie się", jako równoważne z synonimicznymi pojęciami "prowadzi" lub "rządzi", charakteryzuje się samodzielnością działania podmiotu, stąd nie mieści się w pojęciu "zajmowania się" wypełnianie czynności ściśle wykonawczych (służbowych), ani też, wypełnianie ściśle oznaczonych i precyzyjnych poleceń lub też wykorzystanie obowiązków jedynie w zakresie dbałości o to, aby stan mienia powierzonego nie uległ pogorszeniu. W literaturze podkreśla się, że "zajmowanie się" nie jest wykonywaniem jakichkolwiek czynności związanych ze sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą, lecz jedynie takich, które związane są z kompetencjami władczymi. Stąd też do kręgu podmiotów przestępstwa określonego w art. 296 § 1 k.k. nie mogą zostać zaliczone osoby wykonujące ściśle określone czynności w sposób niesamodzielny, jako wykonawcy cudzych poleceń.

• II AKa 65/06,wyrok s.apel. 2006.06.06 w Łodzi,Prok.i Pr.-wkł. 2007/7-8/40...

• Komentatorzy prawa karnego zgodnie uważają, że przez zajmowanie się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą, w rozumieniu art. 296 § 1 k.k., należy rozumieć wszelkie zachowania polegające na: rozstrzyganiu w tych sprawach, współdziałaniu w nich lub wpływaniu na rozstrzygnięcia (np. rozporządzanie mieniem, dokonywanie czynności prawnych udzielanie rady). Nie mieści się natomiast w tym pojęciu wypełnianie czynności ściśle wykonawczych ani też wypełnianie ściśle oznaczonych i precyzyjnych poleceń. (...)

• Podzielając powyższe poglądy, stwierdzić należy, że w realiach dowodowych niniejszej sprawy przyjęcie, że oskarżony jako makler zajmował się sprawami majątkowymi lub prowadził działalność gospodarczą pokrzywdzonego, jest co najmniej wątpliwe.

• "przestępstwo określone w art. 296 § 1 k.k. w odróżnieniu od przestępstwa z art. 206 k.k. z 1969 r. jest przestępstwem materialnym. Do jego znamion należy skutek w postaci wyrządzenia mocodawcy znacznej szkody majątkowej. Między skutkiem w postaci wyrządzenia znacznej szkody majątkowej a zachowaniem się sprawcy, polegającym na nadużyciu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków, zachodzić musi szczególna więź. Oznacza to, że w odniesieniu do zachowań polegających na bezskutkowym nadużyciu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązku, przyjęte w kodeksie karnym z 1997 r. rozwiązania prowadzą do częściowej dekryminalizacji" (wyrok SN z 2 sierpnia 2000 r., V KKN 557/99, LEX nr 50997 oraz Prok. i Pr. 2000, nr 9, poz. 9).

• Przestępstwo określone w art. 296 § 1 jest przestępstwem materialnym. Do jego znamion należy skutek w postaci wyrządzenia mocodawcy znacznej szkody majątkowej (por. wyrok SN z 8 lutego 2000 r., V KKN 557/99, Prok. i Pr. 2000, nr 9, poz. 9; LEX nr 50997; wyrok SN z 5 maja 2004 r., II KK 244/03, Orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach karnych, rocznik 2004, poz. 827).

• Warunkiem przypisania sprawcy odpowiedzialności za przestępstwo nadużycia zaufania jest wykazanie, że swoim zachowaniem, polegającym na nadużyciu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązku, doprowadził do wyrządzenia znacznej szkody majątkowej (por. wyrok SN z 3 lutego 2005 r., III KK 339/04, Prok. i Pr. 2005, nr 6, poz. 2).

§ 13. Funkcjonariuszem publicznym jest:

• 1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

• 2) poseł, senator, radny,

• 2a) (56) poseł do Parlamentu Europejskiego,

• 3) (57) sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,

• 4) osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,

• 5) osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,

• 6) osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,

• 7) funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,

• 8) osoba pełniąca czynną służbę wojskową.

§ 19. Osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.

Art. 231. § 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego,

• podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

• § 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej,

• podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

• § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie i wyrządza istotną szkodę,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

• § 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli czyn wyczerpuje znamiona czynu zabronionego określonego w art. 228.

IV KK 11/09, wyrok SN 2009.06.02, LEX nr 512109

• Podstawowe kryterium rozgraniczające przestępstwo nadużycia zaufania, o którym mowa w art. 296 § 1-4 k.k., od przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, penalizowanego w art. 231 § 1-3 k.k. wynika z naruszenia kompetencji przez funkcjonariusza publicznego w innej sferze działalności instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego. W zależności od różnych sfer ich działalności, funkcjonariusz publiczny występuje też w różnych rolach. Jeżeli więc przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków przez niego nastąpiło w sferze imperium funkcji władczych przysługujących tym instytucjom, wówczas dopuszcza się on przestępstwa tzw. nadużycia władzy i podstawą penalizacji są wyłącznie przepisy art. 231 k.k. Natomiast, gdy funkcjonariusz publiczny zajmuje się z mocy ustawy czy decyzji odpowiedniego organu sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego w sferze uprawianej przez nie działalności gospodarczej jako podmiotów gospodarczych, wyrządzenie szkody majątkowej na skutek nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków, stanowi przestępstwo tzw. nadużycia zaufania w obrocie gospodarczym z art. 296 k.k.

V KK 82/09, wyrok SN 2009.07.07, LEX nr 512075

• 1. Pogląd, jakoby funkcjonariusz publiczny przekraczający uprawnienia lub niedopełniający obowiązków w sferze majątkowej instytucji publicznej, odpowiada karnie tylko na podstawie art. 296 k.k., jest niezasadny.

• 2. Warunkiem zaliczenia konkretnej osoby do kręgu podmiotów przestępstwa nadużycia zaufania w obrocie gospodarczym jest zatem ustalenie, że do jej obowiązków należy nie tylko dbałość o stan powierzonego mienia ale także przysparzanie mienia w procesie gospodarowania.

Przykłady 296 k.k.

• WA 45/08, wyrok SN 2009.01.13, Biul.PK 2009/3/101;

• Oskarżony zawierając umowę o najem lokalu powinien dążyć do zabezpieczenia interesów majątkowych uczelni. Oskarżony z obowiązku tego nie wywiązał się. Zawarł umowę, której postanowienia, zwłaszcza w zakresie braku możliwości wcześniejszego rozwiązania tej umowy przez uczelnię, obowiązku wpłacenia kaucji gwarancyjnej i jej oprocentowania, określenia corocznej podwyżki czynszu, były niekorzystne dla uczelni. W płaszczyźnie tych elementów dominującą rolę odgrywał brak klauzuli o możliwość wypowiedzenia tej umowy przez uczelnię. To, że wynajmujący miał również wyłączoną możliwość rozwiązania tej umowy w sytuacji wywiązywania się przez uczelnię ze swoich obowiązków, nie mogło stanowić o zachowaniu równouprawnienia stron, gdyż w rzeczywistości interesy wynajmującego, polegające na odpłatnym wynajmowaniu pomieszczeń biurowych, były w pełni zabezpieczone. Przy takiej konstrukcji umowy najmu najemca nie miał możliwości wcześniejszego jej rozwiązania, nawet gdy nie wykorzystywał tych pomieszczeń na skutek niepowodzenia przedsięwzięcia gospodarczego, co miało miejsce w tej sprawie. Możliwość zaistnienia takich zjawisk gospodarczych, zwłaszcza w okresie 5 lat trwania umowy najmu, oskarżony mógł przewidzieć, mając na uwadze negatywne doświadczenia z wcześniej zawartą umowy leasingu kserokopiarki oraz uwzględniając przedstawiane mu przez radcę prawnego zastrzeżenia co do najbardziej niekorzystnego postanowienia tej umowy.

II AKz 228/09, postanow. s.apel. w Lublinie, 2009.04.22, LEX nr 508301;

• Zarzucane oskarżonemu niedopełnienie obowiązków rozpatrywać należy przy uwzględnieniu posiadanej przez niego wiedzy i doświadczenia oraz obiektywnie istniejących okoliczności faktycznych, nie zaś wiadomości specjalnych, jakie posiada biegły. W przeciwnym razie każda decyzja gospodarcza osoby uprawnionej i zobowiązanej do jej podjęcia wymagałaby uprzedniego skorzystania przez nią z pomocy biegłego stosownej specjalności, dla ewentualnego uchylenia się od odpowiedzialności grożącej z mocy przepisów art. 296 k.k.

Art. 296a § 1 k.k. Kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostając z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, żąda lub przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, w zamian za nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia, (t.pd. przekupstwo bierne);

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• § 2. Tej samej karze podlega, kto w wypadkach określonych w § 1 udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej. (t.pd. przekupstwo czynne);

• § 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

• § 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 wyrządza znaczną szkodę majątkową,

• podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. (t.k. oszustwa biernego)

• § 5. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 2 albo w § 3 w związku z § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

• * wprowadzony nowelą z 13.06.2003r.;

• * uzupełnienie zakresu kryminalizacji art. 228 i 229 k.k.;

• * realizacja obowiązku wynikającego z:

• a) konwencji dotyczącej zwalczania korupcji wśród funkcjonariuszy Wspólnot Europejskich lub funkcjonariuszy państw członkowskich Unii Europejskiej, sporządzoną na podstawie art. K. 3 ust. 2 pkt C traktatu o Unii Europejskiej;

• b) konwencji o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z 26 lipca 1995 r., ustanowioną na podstawie art. K. 3 traktatu o Unii Europejskiej;

• c) uchwały Rady Europy z 6 grudnia 1994 r. dotyczącą ochrony interesów finansowych Wspólnoty;

• d) dyrektywy wspólnego działania nr 98/742/42/JHA z 22 grudnia 1998 r. przyjętą przez Radę Unii Europejskiej na podstawie art. K. 3 traktatu o Unii Europejskiej w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym.

• Jednostka organizacyjna to podmiot (jednostka) o wyodrębnionym majątku, mająca zorganizowaną strukturę wewnętrzną ujętą w ramy organizacyjne oraz określone zasady prowadzenia spraw tej jednostki i reprezentowania jej na zewnątrz.

• nie jest konieczne posiadanie przez ten podmiot osobowości prawnej lub też przy braku osobowości prawnej zdolności prawnej nadanej przez ustawę.

• a) zachowaniu mogącym wyrządzić szkodę jednostce organizacyjnej,

• b) czynie nieuczciwej konkurencji,

• c) niedopuszczalnej czynności preferencyjnej na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia.

• podstawa łagodniejszego wymiaru kary, a nadzwyczajne złagodzenie art. 60 k.k.;

• Ustawodawca określa w tym wypadku w sposób sztywny, analogicznie do procesu typizacji, nową górną i dolną granicę przewidzianej za dany typ czynu zabronionego kary, częstokroć wprowadzając do ustawowego zagrożenia kary alternatywne, nieprzewidziane w typie, do którego zrelacjonowany jest wypadek mniejszej wagi.

• ze względu na sposób ujęcia przesłanek decydujących o możliwości przyjęcia wypadku mniejszej wagi, które nie mają charakteru wprowadzenia do opisu typu czynu zabronionego nowych/dodatkowych elementów znamion, nie występujących w typie, do którego zrelacjonowany jest wypadek mniejszej wagi, prowadzących do zmniejszenia zawartości bezprawia zachowania charakteryzującego się tymi dodatkowymi znamionami, wypadek mniejszej wagi nie może być uznany za typ zmodyfikowany (uprzywilejowany).

• Określenie tej szczególnej podstawy łagodniejszego wymiaru kary przejęte zostało z kodeksu karnego z 1969 r. Kodeks z 1997 r. podobnie jak kodeks z 1969 r. nie zawiera ustawowej definicji ani jakichkolwiek innych objaśnień dotyczących sformułowania "wypadek mniejszej wagi".

• Wypadek mniejszej wagi w najogólniejszym ujęciu to sytuacja, w której okoliczności popełnienia przestępstwa, zwłaszcza zaś przedmiotowo-podmiotowe znamiona czynu, charakteryzują się przewagą elementów łagodzących, które sprawiają, że ten czyn nie przybiera zwyczajnej postaci, lecz zasługuje na znacznie łagodniejsze potraktowanie. Okoliczności te wskazują, że popełniony czyn zabroniony nie jest na tyle niebezpieczny dla społeczeństwa oraz porządku prawnego, aby stosować w stosunku do jego sprawcy zwykłe zasady odpowiedzialności przewidziane za zrealizowany przez niego typ przestępny (por. orzeczenie SN z 7 lutego 1935 r., Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego. Orzeczenia Izby Karnej 1935, nr 388, poz. 35; orzeczenie SN z 26 marca 1935 r., Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego. Orzeczenia Izby Karnej 1935, poz. 472; zob. też J. Makarewicz, Kodeks karny z komentarzem, s. 446 i n.).

• O uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi decyduje ocena jego społecznej szkodliwości, jako zmniejszonej do stopnia uzasadniającego wymierzenie kary według skali zagrożenia ustawowego przewidzianego w przepisie wyodrębniającym wypadek mniejszej wagi (wyrok SN z 13 czerwca 2002 r., V KKN 544/00, OSNKW 2002, nr 9-10, poz. 73). Uznanie zachowania za wypadek mniejszej wagi nie może być uzależnione od osobowości sprawcy, jego opinii, poprzedniej karalności, zachowania się przed i po popełnieniu przestępstwa, a także od nagminności czynów tego rodzaju i innych okoliczności mających wpływ na wymiar kary, jednakże leżących poza czynem (por. wyrok SN z 9 października 1996 r., V KKN 79/96, OSNKW 1997, nr 3-4, poz. 27).

296 a § 5. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 2 albo w § 3 w związku z § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

• 60 § 3 k.k. Sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet może warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia.

• II KK 335/07; wyrok SN z dnia 2008.04.25; LEX nr 424905

• 1. Termin "ujawni" z art. 60 § 3 k.k. oznacza przekazanie przez sprawcę organowi powołanemu do ścigania przestępstw określonych treścią przepisu art. 60 § 3 k.k. wiadomości dotychczas temu organowi nieznanych lub takich, które - według wiedzy sprawcy - są temu organowi nieznane.

• Nie ulega wątpliwości, że warunkiem koniecznym zastosowania obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary, przewidzianego w art. 60 § 3 k.k., jest ujawnienie przez sprawcę, wobec organu powołanego do ścigania przestępstw, informacji dotyczących osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotnych okoliczności jego popełnienia. Już od początku obowiązywania tego przepisu pojawiła się - tak w judykaturze, jak i w literaturze - kontrowersja co do tego, czy ów wymóg "ujawnienia informacji" ma być rozumiany w ten sposób, że muszą to być informacje dotychczas organom ścigania nieznane, całkiem ("obiektywnie") dla nich nowe, czy też wystarczą takie, które według ("subiektywnego") przekonania i wiedzy informującego są dotychczas tym organom nieznane.

• Za tym pierwszym stanowiskiem w literaturze opowiadali się (między innymi) w komentarzach do Kodeksu karnego: A. Marek (Kodeks karny. Komentarz. Część ogólna, Warszawa 1999, s. 181) oraz J. Wojciechowski (Kodeks karny. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 1997, s. 130). Natomiast jego przeciwnikami byli: K. Daszkiewicz (glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 25 lutego 1999 r., KZP 38/98, OSP 1999, z. 7-8), J. Kulesza (glosa do tej samej uchwały, OSP 1999, z. 10), Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek (Kodeks karny. Komentarz, Tom II, Gdańsk 1999, s. 130), M. Surkont (Szczególne podstawy i sposób łagodzenia kary z art. 60 § 4-5 i art. 61 k.k., Prz. Sąd. 1999, z. 11-12, s. 53), Z. Ćwiąkalski (w: G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Szewczyk, W. Wróbel, A. Zoll, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze 2004, s. 925), P. Hofmański, L. Paprzycki (w: Kodeks karny. Komentarz pod redakcją O. Górniok, Warszawa 2006, s. 200-201).

• Także w orzecznictwie początkowo prezentowano w tym względzie znacznie rozbieżne poglądy. I tak w uchwale z dnia 25 lutego 1999 r. ( I KZP 34/98, OSNKW nr 3-4, poz. 12) przyjęto, że ujawnienie dotyczy także okoliczności znanych uprzednio organowi powołanemu do ścigania przestępstw. Przeciwne stanowisko wyrażono w wyroku Sądu Najwyższego z 27 maja 2002 r. ( V KKN 188/00, OSNKW 2002, nr 11-12, poz. 113), w którym przyjęto, że "pojęcie «ujawni» oznacza wymaganie przekazania organowi ścigania wiadomości nieznanych dotychczas temu organowi". Jeszcze inny pogląd wyrażono w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2003 r. ( II KK 113/02, OSNKW 2003, nr 5-6, poz. 52), w którym stwierdzono, że owo zawarte w art. 60 § 3 k.k. pojęcie "ujawnienia" oznacza przekazanie tylko takich wiadomości, które według wiedzy informującego nie były znane dotychczas organowi powołanemu do ścigania przestępstw. To zapatrywanie zostało potwierdzone uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2004 r. (I KZP 24/2004, OSNKW 2004, nr 10, poz. 92), w której stwierdzono, że ów termin "ujawni" oznacza przekazanie przez sprawcę organowi powołanemu do ścigania przestępstw określonych treścią przepisu art. 60 § 3 k.k. wiadomości dotychczas temu organowi nieznanych lub takich, które - według wiedzy sprawcy - są temu organowi nieznane.

• Uchwała ta zdaje się, że przecięła owe spory interpretacyjne dotyczące pojęcia "ujawni" użytego w art. 60 § 3 k.k. Pozwala o tym wnioskować orzecznictwo Sądu Najwyższego z okresu następującego po jej wydaniu, w którym to podzielono wyrażone w niej zapatrywanie prawne (por. postanowienia Sądu Najwyższego z: dnia 2 sierpnia 2005 r., IV KK 97/2005, OSNwSK 2005/1/1472 i dnia 18 sierpnia 2005 r., III KK 226/2005, OSNwSK 2005/1/1536, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2006 r., OSNwSK 2006/1/1287).

Art. 296b § 1. Kto, organizując profesjonalne zawody sportowe lub w nich uczestnicząc, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę w zamian za nieuczciwe zachowanie, mogące mieć wpływ na wynik tych zawodów, (korupcja bierna);

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• § 2. Tej samej karze podlega, kto w wypadkach określonych w § 1 udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej.(korupcja czynna);

• § 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

• § 4. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 2 albo w § 3 w związku z § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

• !szerzej: R.A. Stefański, Przestępstwo korupcji w sporcie profesjonalnym (art. 296b), Prok. i Pr. 2004, nr 2, s. 60 i n.; R. Zawłocki (w:) Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, s. 1050 i n.; A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, s. 603; O. Górniok (w:) O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, s. 437

• - prawidłowość obrotu gospodarczego oraz zasady uczciwego obrotu w warunkach gospodarki rynkowej (por. R.A. Stefański, Przestępstwo korupcji w sporcie profesjonalnym..., s. 61; R. Zawłocki (w:) Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, s. 1053; B. Mik, wprowadzenie (do:) Nowela antykorupcyjna..., s. 176 i n.; O. Górniok (w:) O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, s. 437 i n.);

• - "uczciwość zawodów sportowych, które powinny odbywać się zgodnie z zasadą fair play, przy przestrzeganiu regulujących daną dziedzinę sportu przepisów prawa i reguł rywalizacji sportowej" (A. Marek, Kodeks karny. Komentarz , s. 603).

• Ustawa z 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym (Dz. U. Nr 155, poz. 1298) uchyliła przepisy art. 3 ust. 4 i 5 ustawy z 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej oraz przepisy rozdziału 5 i 6 tej ustawy, zastępując uchylone regulacje kompleksową regulacją, której przedmiotem jest sport kwalifikowany.

• W rozumieniu tej ustawy sportem kwalifikowanym jest "forma aktywności człowieka związana z uczestnictwem we współzawodnictwie sportowym, organizowanym lub prowadzonym w określonej dyscyplinie sportu przez polski związek sportowy lub podmioty działające z jego upoważnienia" (art. 3 ust. 3 ustawy o sporcie kwalifikowanym).

• Przyznając co do zasady polskim związkom sportowym kompetencje do organizacji i prowadzenia współzawodnictwa sportowego, ustawa wymaga powołania przez związek sportowy spółki kapitałowej prawa handlowego do zarządzania sprawami związku, dotyczącymi gospodarczego wykorzystania dóbr materialnych i niematerialnych przysługujących związkowi (art. 13 ust. 1 ustawy).

• sport profesjonalny - sport amatorski

• *zawody profesjonalne odnoszą się wyłącznie do tych przypadków współzawodnictwa, w których uczestniczą zawodnicy lub kluby sportowe zajmujący się daną dyscypliną sportu zawodowo, uprawiający tę dyscyplinę jak zawód.

• *organizowanie profesjonalnych zawodów sportowych oznacza wszelkiego rodzaju czynności zmierzające do ustalenia terminów, miejsc i sposobu współzawodnictwa sportowego, przygotowanie odpowiednich warunków, w których możliwe jest przeprowadzenie współzawodnictwa w danej dyscyplinie sportu, zapewnienie bezpieczeństwa i porządku w trakcie zawodów, zagwarantowanie uczestnikom zawodów warunków niezbędnych dla wzięcia udziału we współzawodnictwie, poinformowanie uczestników o terminie i miejscu zawodów, zamieszczenie informacji o zawodach w odpowiedni sposób umożliwiający dostęp do tej informacji osób zainteresowanych, w tym w szczególności kibiców, zapewnienie środków finansowych na organizację i przeprowadzenie zawodów itp.

• *podmiotami organizującymi zawody sportowe w sporcie kwalifikowanym są: polskie związki sportowe, spółki kapitałowe zajmujące się zarządzaniem sprawami związku sportowego, osoby prawne lub osoby fizyczne będące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

• art. 296 b - osoba faktycznie organizująca; (przest. ind. właściwe);

Pojęcie "uczestniczenie" występuje w ustawie z 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym w art. 4 ust. 1, zgodnie z którym "uczestnikami współzawodnictwa sportowego mogą być kluby sportowe, zawodnicy zrzeszeni w klubach sportowych lub zawodnicy niezrzeszeni". Przepis ten zakreśla krąg uczestników zawodów sportowych, zawężając go do podmiotów biorących bezpośrednio udział we współzawodnictwie sportowym.

Art. 297 § 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia,

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• § 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z elektronicznego instrumentu płatniczego.

• § 3. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, określonych w § 1, zrezygnował z dotacji lub zamówienia publicznego albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego.

• dokument - § 14. (58) Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.

• podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument;

• albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia,

297 § 3

• III KK 20/09, wyrok SN 2009.07.01, LEX nr 515553

• W wypadku zaspokojenia roszczenia pokrzywdzonego za pośrednictwem osoby trzeciej wymagane jest ustalenie, że nastąpiło to z inicjatywy sprawcy. Warunku "dobrowolności", o którym mowa w art. 297 § 3 k.k., nie spełnia więc oczekiwanie, że kredyt i tak zostanie spłacony.

II AKa 254/08 wyrok s.apel. w Gdańsku 2008.12.03, POSAG 2009/1/120

• W sytuacji, gdy sprawca ubiegający się o kredyt użył fałszywego dokumentu, wcześniej przez siebie podrobionego lub przerobionego czyn sprawcy należy zakwalifikować z art. 270 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Art. 298. § 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje* zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania,

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• § 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.

• *nie pozoruje!

• Umowa ubezpieczeniowa uregulowana została w sposób zasadniczy w przepisie art. 805 k.c. oraz w przepisie art. 292 § 1 kodeksu morskiego. Zgodnie z treścią umowy ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeniowy zobowiązuje się wypłacić określone świadczenie pieniężne w razie wystąpienia opisanego w umowie zdarzenia, nazywanego wypadkiem. Na ubezpieczającym ciąży natomiast obowiązek uiszczania składki ubezpieczeniowej na rzecz ubezpieczyciela.

• Zdarzenie, o którym mowa w art. 298 § 1, jest odpowiednikiem terminu "wypadek", użytego w art. 805 § 1 k.c. Przez wypadek ubezpieczeniowy rozumie się zdarzenie losowe, przyszłe i niepewne pod względem samego wystąpienia zdarzenia, jak też jego skutków. Niepewność odnosi się jedynie do okresu objętego ubezpieczeniem. Nie może być uznane za wypadek losowy zdarzenie, które w chwili zawarcia umowy ubezpieczenia już zaszło lub jeżeli w chwili jej zawarcia odpadła przyczyna jego zajścia. Umowa ubezpieczenia jest bezskuteczna w stosunku do przypadków pozbawionych cech niepewności. Pewne zdarzenia mogą być z góry wyłączone z zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela z mocy samej umowy lub ogólnych warunków ubezpieczenia.

Art. 299. § 1. (122) Kto środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, przyjmuje, przekazuje lub wywozi za granicę, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku,

• podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 299. § 2. (123) Karze określonej w § 1 podlega, kto będąc pracownikiem lub działając w imieniu lub na rzecz banku, instytucji finansowej lub kredytowej lub innego podmiotu, na którym na podstawie przepisów prawa ciąży obowiązek rejestracji transakcji i osób dokonujących transakcji, przyjmuje, wbrew przepisom, środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, dokonuje ich transferu lub konwersji, lub przyjmuje je w innych okolicznościach wzbudzających uzasadnione podejrzenie, że stanowią one przedmiot czynu określonego w § 1, lub świadczy inne usługi mające ukryć ich przestępne pochodzenie lub usługi w zabezpieczeniu przed zajęciem.

• § 3. (124) (uchylony).

• § 4. (125) (uchylony).

• § 5. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, działając w porozumieniu z innymi osobami,

• podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

• § 6. Karze określonej w § 5 podlega sprawca, jeżeli dopuszczając się czynu określonego w § 1 lub 2, osiąga znaczną korzyść majątkową.

• § 7. (126) W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2, sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio albo pośrednio z przestępstwa, a także korzyści z tego przestępstwa lub ich równowartość, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy. Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli przedmiot, korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.

• § 8. (127) Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1 lub 2, kto dobrowolnie ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz okoliczności jego popełnienia, jeżeli zapobiegło to popełnieniu innego przestępstwa; jeżeli sprawca czynił starania zmierzające do ujawnienia tych informacji i okoliczności, sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary

Przestępstwo z art. 299 § 1 może zostać zrealizowane przez:

• - przyjmowanie,

• - przekazywanie za granicę,

• - wywożenie za granicę,

• - pomaganie do przenoszenia własności lub posiadania,

• - podejmowanie innych czynności mogących udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie przestępnego pochodzenia, miejsca umieszczenia, wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku wartości majątkowych, o których mowa w tym przepisie.

• Przedmiotem karalnych czynności wykonawczych na gruncie art. 299 § 1 są środki płatnicze, papiery wartościowe lub inne wartości dewizowe, prawa majątkowe oraz mienie ruchome lub nieruchome, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego przez samego sprawcę lub przez inne osoby. Przedmiotem przestępstwa może być praktycznie każdy składnik majątkowy.

II AKa 417/09, wyrok s.apel. w Katowicach, 2009.07.15, KZS 2009/9/70

Sąd Okręgowy nie ma racji twierdząc, iż o konieczności umorzenia procesu odnośnie czynu z art. 299 § 1 i 5 k.k. przesądza fakt, iż mające być przedmiotem tego czynu wartości majątkowe nie zostały uzyskane w wyniku czynu zabronionego, a więc - jak się należy domyślać - bezpośrednio wskutek takiego czynu. Przepis art. 299 § 1 k.k. wymaga, aby wartości majątkowe pochodziły z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego. Czynem takim może być również zarzucone oskarżonemu odrębnie tak zwane przestępstwo oszustwa podatkowego z art. 56 k.k.s., czy też zwykłego oszustwa z art. 286 § 1 k.k. Nie jest przy tym istotne, czy dane wartości majątkowe pochodzą bezpośrednio, czy tylko pośrednio z owego "pierwotnego" czynu zabronionego.

II AKz 417/09, post. s.apel. 2009.07.15 w Katowicach, LEX nr 519615

Przepis art. 299 § 1 k.k. nie wymaga, aby przedmiotem tak zwanego przestępstwa prania pieniędzy były wartości majątkowe uzyskane za pomocą czynu zabronionego. W tym miejscu art. 299 § 1 k.k. zdecydowanie różni się od tak zwanego przestępstwa paserstwa, bo nie ogranicza swej regulacji tylko do wartości majątkowych uzyskanych za pomocą czynu zabronionego. Zakres przedmiotowy art. 299 § 1 k.k. jest zdecydowanie szerszy i obejmuje wartości majątkowe, które co najmniej w sposób pośredni są związane z czynem zabronionym. Ustawodawca wymaga, aby wartości majątkowe pochodziły z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego. Chodzi więc o zbadanie, czy sprawca "pierwotnego" czynu zabronionego posiadałby określone wartości majątkowe, gdyby nie popełnił tego czynu. Korzyścią w rozumieniu art. 299 § 1 k.k. jest przy tym zarówno zwiększenie aktywów, jak i zmniejszenie pasywów.

Obecnie regulacje dotyczące przyjmowania w gotówce pieniędzy i wartości dewizowych zawiera ustawa z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1505 ze zm.).

Dz.U.09.166.1317 (Dz. U. z dnia 7 października 2009 r.)

USTAWA z dnia 25 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw)

Niniejszą ustawą wdraża się dyrektywę 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (Dz. Urz. UE L 309/15 z 25.11.2005).

Ustawa określa:

• zasady oraz tryb przeciwdziałania praniu pieniędzy,

• przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu,

• stosowania szczególnych środków ograniczających przeciwko osobom, grupom i podmiotom oraz obowiązki podmiotów uczestniczących w obrocie finansowym w zakresie gromadzenia i przekazywania informacji.

Art. 3. 1. (23) Organami administracji rządowej właściwymi w sprawach przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, zwanymi dalej "organami informacji finansowej", są:

• 1) minister właściwy do spraw instytucji finansowych, jako naczelny organ informacji finansowej;

• 2) Generalny Inspektor Informacji Finansowej, zwany dalej "Generalnym Inspektorem".

Art. 8. 1. (32) Instytucja obowiązana przeprowadzająca transakcję, której równowartość przekracza 15.000 euro, ma obowiązek zarejestrować taką transakcję również w przypadku, gdy jest ona przeprowadzana za pomocą więcej niż jednej operacji, których okoliczności wskazują, że są one ze sobą powiązane i zostały podzielone na operacje o mniejszej wartości z zamiarem uniknięcia obowiązku rejestracji.

• Art. 8 1a. (33) W przypadku podmiotu prowadzącego kasyno gry w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540) obowiązek, o którym mowa w ust. 1, dotyczy zakupu lub sprzedaży żetonów o wartości stanowiącej co najmniej równowartość 1.000 euro.

• [...]

• Art. 8 1e. (37) Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy:

• 1) przelewu z rachunku na rachunek lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej samej instytucji obowiązanej;

• 2) przelewu na rachunek z rachunku lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej samej instytucji obowiązanej;

• 3) przelewów przychodzących, z wyjątkiem przelewów przychodzących z zagranicy;

• 4) transakcji związanych z gospodarką własną instytucji obowiązanych;

• 5) transakcji zawieranych na rynku międzybankowym;

• 6) przypadków określonych w art. 9d ust. 1;

• 7) banków zrzeszających banki spółdzielcze, o ile transakcja została zarejestrowana w zrzeszonym banku spółdzielczym;

• 8) transakcji tymczasowego przewłaszczenia na zabezpieczenie wartości majątkowych, wykonanej na czas trwania umowy przewłaszczenia z instytucją obowiązaną.

• 3. (39) Instytucja obowiązana przeprowadzająca transakcję, której okoliczności wskazują, że może ona mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, ma obowiązek zarejestrować taką transakcję, bez względu na jej wartość i charakter.

3b. (41) Instytucje obowiązane będące adwokatami, radcami prawnymi oraz prawnikami zagranicznymi obowiązek, o którym mowa w ust. 3, wykonują, jeżeli uczestniczą w transakcjach w związku ze świadczeniem klientowi pomocy w planowaniu lub przeprowadzaniu transakcji dotyczących:

• 1) kupna i sprzedaży nieruchomości lub przedsiębiorstw;

• 2) zarządzania pieniędzmi, papierami wartościowymi lub innymi wartościami majątkowymi;

• 3) otwierania rachunków lub zarządzania nimi;

• 4) organizacji wpłat i dopłat na kapitał zakładowy i akcyjny, organizacji wkładu do tworzenia lub prowadzenia działalności spółek lub zarządzania nimi;

• 5) tworzenia, działalności przedsiębiorców w innej formie organizacyjnej, a także zarządzania nimi.

4. (42) Rejestr transakcji, o których mowa w ust. 1 i 3, jest przechowywany przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym transakcje zostały zarejestrowane. W przypadku likwidacji, połączenia, podziału oraz przekształcenia instytucji obowiązanej, do przechowywania rejestrów i dokumentacji stosuje się odpowiednio przepisy art. 76 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, Nr 157, poz. 1241 i Nr 165, poz. 1316).

4a. (43) Informacje o transakcjach przeprowadzanych przez instytucje obowiązane oraz dokumenty dotyczące transakcji są przechowywane przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym dokonano ostatniego zapisu związanego z transakcją. [...]

5. (45) Obowiązek rejestracji transakcji, o których mowa w ust. 1, nie dotyczy przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, instytucji pieniądza elektronicznego, oddziałów zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego, agentów rozliczeniowych, adwokatów, radców prawnych i prawników zagranicznych oraz biegłych rewidentów i doradców podatkowych.

Art. 8b. (47) 1. Instytucje obowiązane stosują wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego. Zakres stosowania jest określany na podstawie oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, zwanej dalej "oceną ryzyka", dokonanej w wyniku analizy, z uwzględnieniem w szczególności rodzaju klienta, stosunków gospodarczych, produktów lub transakcji.

• 2. Środki bezpieczeństwa finansowego nie są stosowane przez:

• 1) Narodowy Bank Polski;

• 2) operatora publicznego, o którym mowa w art. 2 pkt 1 lit. m, przy świadczeniu usług przekazów pieniężnych.

• 3. Środki bezpieczeństwa finansowego, o których mowa w ust. 1, polegają na:

• 1) identyfikacji klienta i weryfikacji jego tożsamości na podstawie dokumentów lub informacji publicznie dostępnych;

• 2) podejmowaniu czynności, z zachowaniem należytej staranności, w celu identyfikacji beneficjenta rzeczywistego i stosowaniu uzależnionych od oceny ryzyka odpowiednich środków weryfikacji jego tożsamości w celu uzyskania przez instytucję obowiązaną danych dotyczących tożsamości beneficjenta rzeczywistego, w tym ustalaniu struktury własności i zależności klienta;

• 3) uzyskiwaniu informacji dotyczących celu i zamierzonego przez klienta charakteru stosunków gospodarczych;

• 4) bieżącym monitorowaniu stosunków gospodarczych z klientem, w tym badaniu przeprowadzanych transakcji w celu zapewnienia, że przeprowadzane transakcje są zgodne z wiedzą instytucji obowiązanej o kliencie i profilu jego działalności oraz z ryzykiem, a także, w miarę możliwości, badaniu źródła pochodzenia wartości majątkowych oraz bieżącym aktualizowaniu posiadanych dokumentów i informacji.

• 4. Środki bezpieczeństwa finansowego są stosowane w szczególności:

• 1) przy zawieraniu umowy z klientem;

• 2) przy przeprowadzaniu transakcji z klientem, z którym instytucja obowiązana nie zawarła uprzednio umowy, której równowartość przekracza 15.000 euro, bez względu na to czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja czy kilka operacji, których okoliczności wskazują, że są one ze sobą powiązane;

• 3) gdy istnieje podejrzenie prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu bez względu na wartość transakcji, formę organizacyjną oraz rodzaj klienta;

• 4) gdy zachodzi wątpliwość czy otrzymane wcześniej dane, o których mowa w art. 9 są prawdziwe lub pełne. [...]

Art. 16. (85) 1. (86) Instytucja obowiązana, która otrzymała dyspozycję lub zlecenie przeprowadzenia transakcji, mająca przeprowadzić transakcję lub posiadająca informacje o zamiarze przeprowadzenia transakcji, co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że może ona mieć związek z popełnieniem przestępstwa, o którym mowa w art. 165a lub art. 299 Kodeksu karnego, ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić na piśmie Generalnego Inspektora, przekazując wszystkie posiadane dane określone w art. 12 ust. 1 oraz art. 12a wraz ze wskazaniem przesłanek przemawiających za wstrzymaniem transakcji lub blokadą rachunku, oraz wskazać przewidywany termin jej realizacji. Przepisu art. 11 ust. 4 nie stosuje się.

• 1a. W przypadku gdy instytucja dokonująca zawiadomienia zgodnie z ust. 1 nie jest instytucją mającą przeprowadzić transakcję, zawiadomienie zawiera również wskazanie instytucji, która ma przeprowadzić transakcję.

• 2. (87) Po otrzymaniu zawiadomienia Generalny Inspektor dokonuje niezwłocznego potwierdzenia jego przyjęcia, w formie pisemnej, podając datę i godzinę przyjęcia zawiadomienia.

• 3. (88) Zawiadomienie i potwierdzenie, o których mowa w ust. 1 i 2, może zostać przekazane również przy użyciu informatycznych nośników danych.

• 4. (89) Do czasu otrzymania żądania, o którym mowa w art. 18 ust. 1, nie dłużej niż 24 godziny, od momentu potwierdzenia przyjęcia zawiadomienia, o którym mowa w art. 16 ust. 2, instytucja obowiązana nie wykonuje transakcji, której dotyczy zawiadomienie.

Art. 20d. 1. Instytucja obowiązana dokonuje zamrożenia wartości majątkowych, z zachowaniem należytej staranności, z wyłączeniem rzeczy ruchomych i nieruchomości, na podstawie:

• 1) prawa Unii Europejskiej wprowadzającego szczególne środki ograniczające przeciwko niektórym osobom, grupom lub podmiotom oraz

• 2) przepisów wydanych na podstawie ust. 4.

• 2. Instytucja obowiązana, dokonując zamrożenia, przekazuje wszystkie posiadane dane związane z zamrożeniem wartości majątkowych Generalnemu Inspektorowi, w formie elektronicznej lub papierowej.

Art. 35. 1. (133)Kto, działając w imieniu lub interesie instytucji obowiązanej, wbrew przepisom ustawy, nie dopełnia obowiązku:

• 1) rejestracji transakcji, przekazania Generalnemu Inspektorowi dokumentów dotyczących tej transakcji lub przechowywania przez wymagany okres rejestru tych transakcji lub dokumentów dotyczących tej transakcji,

• 2) zachowania środków bezpieczeństwa finansowego, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 10a ust. 1, lub przechowywania informacji uzyskanych w związku ze stosowaniem środków bezpieczeństwa finansowego,

• 3) zawiadomienia Generalnego Inspektora o transakcji, o której mowa w art. 16 ust. 1,

• 4) wstrzymania transakcji lub blokady rachunku,

• 5) wprowadzenia wewnętrznej procedury, o której mowa w art. 10a ust. 1,

• 6) wyznaczenia osoby odpowiedzialnej zgodnie z art. 10b ust. 1,

• podlega karze pozbawienia wolności do lat 3,

• 2. (134) Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom ustawy ujawnia osobom nieuprawnionym, posiadaczom rachunku lub osobom, których transakcja dotyczy informacje zgromadzone zgodnie z upoważnieniem ustawy lub wykorzystuje te informacje w inny sposób niezgodny z przepisami ustawy.

• 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie.

Art. 36. Kto, działając w imieniu lub interesie instytucji obowiązanej, wbrew przepisom ustawy:

• 1) odmawia przekazania Generalnemu Inspektorowi informacji lub dokumentów,

• 2) przekazuje Generalnemu Inspektorowi nieprawdziwe lub zataja prawdziwe dane dotyczące transakcji, rachunków lub osób,

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 37. Kto dopuszcza się czynu określonego w art. 35 ust. 1 lub 2 lub w art. 36 wyrządzając znaczną szkodę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 37a. 1. Kto udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie czynności kontrolnych, o których mowa w rozdziale 6, podlega grzywnie.

Art. 300 - 302 k.k. - przestępstwa przeciwko wierzycielom;

(podstawa to przepisy k.c. oraz ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze;)

Art. 300. § 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku,

• podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. (niezaspokojenie int. wierzyciela);

• § 2. Kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem,(egzek. niezaspokojenie int. wierzyciela);

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• § 3. Jeżeli czyn określony w § 1 wyrządził szkodę wielu wierzycielom, sprawca

• podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

• § 4. Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

ochrona wierzyciela art. 127 i nast. pr. upadłościowe i naprawcze;

• Art. 127. 1. Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej.

• 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do ugody sądowej, uznania powództwa i zrzeczenia się roszczenia.

• 3. Bezskuteczne są również zabezpieczenie i zapłata długu niewymagalnego, dokonane przez upadłego w terminie dwóch miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jednak ten, kto otrzymał zapłatę lub zabezpieczenie, może w drodze powództwa lub zarzutu żądać uznania tych czynności za skuteczne, jeżeli w czasie ich dokonania nie wiedział o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości.

• 4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do zabezpieczeń ustanowionych przed dniem ogłoszenia upadłości w związku z terminowymi operacjami finansowymi lub sprzedażą papierów wartościowych ze zobowiązaniem do ich odkupu, o których mowa w art. 85 ust. 1.

oraz 527 i nast. kodeksu cywilnego;

• Art. 527. § 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

• § 2. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

• § 3. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

• § 4. (204) Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

ochrona k.p.c. - wyjawienie majątku, art. 913 i nast k.p.c.

Art. 913. § 1.  Jeżeli zajęty w egzekucji majątek dłużnika nie rokuje zaspokojenia egzekwowanych należności lub jeżeli wierzyciel wykaże, że na skutek prowadzonej egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swej należności, może on żądać zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku z wymienieniem rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych oraz do złożenia przyrzeczenia według roty: "Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożony przeze mnie wykaz majątku jest prawdziwy i zupełny.".

• § 2. Wierzyciel może żądać wyjawienia majątku także przed wszczęciem egzekucji, jeżeli uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy.

Art. 916. Jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawi się do sądu w celu złożenia wykazu lub przyrzeczenia albo stawiwszy się wykazu nie złoży lub odmówi odpowiedzi na zadane mu pytanie albo odmówi złożenia przyrzeczenia, sąd może skazać go na grzywnę lub nakazać przymusowe doprowadzenie oraz może zastosować areszt nieprzekraczający miesiąca, z uwzględnieniem art. 276 § 2. O skutkach tych dłużnik powinien być pouczony w wezwaniu na posiedzenie.

Art. 21. pr. upadł. i napr. 1. Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

• 2. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami.

• 3. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1.

Art. 10 pr. upadł. i napr. Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.

• Art. 11. pr. upadł. i napr. 1. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań.

• 2. Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.

Art. 373 pr. upadł. i napr. 1. Sąd (upadłościowy - dop. wł. R.P.)może orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu osoby, która ze swej winy:

• 1) będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości albo

• 2) po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy, albo

• 3) po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo

• 4) jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.

• 2. Przy orzekaniu zakazu, o którym mowa w ust. 1, sąd bierze pod uwagę stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli.

• 3. Sąd może orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu osoby, wobec której:

• 1) już co najmniej raz ogłoszono upadłość, z umorzeniem jej długów po zakończeniu postępowania upadłościowego;

• 2) ogłoszono upadłość nie dawniej niż pięć lat przed ponownym ogłoszeniem upadłości.

Przepisy karne w ustawie prawo upadłościowe i naprawcze;

Art. 522. 1. Kto będąc dłużnikiem albo osobą uprawnioną do reprezentowania dłużnika, który jest osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, podaje we wniosku o ogłoszeniu upadłości albo w oświadczeniu o wszczęciu postępowania naprawczego nieprawdziwe dane

• - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• 2. Tej samej karze podlega, kto będąc dłużnikiem lub osobą uprawnioną do reprezentowania dłużnika, który jest osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości albo w postępowaniu naprawczym podaje sądowi nieprawdziwe informacje co do stanu majątku dłużnika.

Art. 523. 1. Kto będąc upadłym albo osobą uprawnioną do reprezentowania upadłego, który jest osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, nie wydaje syndykowi całego majątku wchodzącego do masy upadłości, ksiąg rachunkowych lub innych dokumentów dotyczących jego majątku

• - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• 2. Tej samej karze podlega, kto będąc upadłym albo osobą uprawnioną do reprezentowania upadłego, który jest osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, nie udziela syndykowi lub sędziemu-komisarzowi informacji dotyczących majątku upadłego.

USTAWA z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (31.03.2009r.);

• Tytuł V. Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej

Art. 4911. Przepisy niniejszego tytułu stosuje się wobec osób fizycznych, do których nie mają zastosowania przepisy działu II tytułu I części pierwszej.

Art. 4912. 1. W sprawach objętych przepisami niniej­szego tytułu postępowanie upadłościowe prowadzi się według stosowanych odpo­wiednio przepisów o postępowaniu upadłościowym obejmują­cym likwidację majątku upadłego, z tym że nie stosuje się przepisów art. 20, art. 21, art. 28 ust. 1, art. 32 ust. 1, art. 44 - 50, art. 53, art. 55 - 56 i art. 307 ust. 1.

• 2. Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik.

• 3. Obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości dokonuje się przez ogłoszenie w budynku sądowym oraz zamieszczenie w co najmniej jednym dzienniku o zasięgu krajowym.

• 4. Sąd niezwłocznie zwraca się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla dłużnika o udzielenie informacji, czy dłużnik w ciągu ostatnich pięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości zgłaszał fakt doko­nania czynności prawnych podlegających opodatkowaniu, oraz zasięga informacji w Krajowym Rejestrze Sądowym, czy dłużnik jest wspólnikiem spółek handlowych.

• 5. Sędzia-komisarz może zezwolić, żeby likwidację masy upadłości prowadził upadły pod nadzorem syndyka.

• 6. Do zobowiązań upadłego powstałych po prawomocnym ustaleniu planu spłaty nie stosuje się art. 146 ust. 4.

Art. 4913. 1. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli niewypłacalność dłużnika nie powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności, w szczególności w przypadku gdy dłużnik zaciągnął zobowiązanie będąc niewypłacalnym, albo do rozwiązania stosunku pracy dłużnika doszło z przyczyn leżących po stronie pracownika lub za jego zgodą.

• 2. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w stosunku do dłużnika w okresie dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości:

• 1) prowadzono postępowanie upadłościo­we lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań albo w którym zawarto układ, lub

• 2) prowadzono postępowanie upadłościo­we, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępo­wania zobowiązań swych nie wykonał, lub

• 3) prowadzono postępowanie upadłościo­we według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli, lub

• 4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Art. 4914. Jeżeli upadły nie wskaże i nie wyda syndykowi całego majątku albo niezbędnych dokumentów lub w inny sposób nie wykonuje ciążących na nim obowiązków, sąd umarza postępowanie.

Art. 4915. Wątpliwości co do tego, które z przedmiotów należących do upadłego wchodzą w skład masy upadłości, rozstrzyga sędzia-komisarz na wniosek syndyka lub upadłego. Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie.

Art. 4916. 1. Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego za okres dwunastu miesięcy.

• 2. Kwotę, o której mowa w ust. 1, na wniosek syndyka, określa sędzia-komisarz, biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym liczbę osób pozostających z upadłym we wspólnym gospodarstwie domowym. Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie.

• 3. Sędzia - komisarz może przyznać upadłemu zaliczkę na poczet kwoty, o której mowa w ust. 1.

• Art. 4917. 1. Po sporządzeniu ostatecznego planu podziału, nie wcześniej jednak niż po opuszczeniu przez upadłego domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego, o którym mowa w art. 4916 ust. 1, sąd wydaje postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli upadłego, określającego w jakim zakresie i w jakim czasie, nie dłuższym niż pięć lat, upadły jest obowiązany spłacać należności niezaspokojone na podstawie planu podziału oraz jaka część zobowiązań upadłego, po wykonaniu planu spłaty wierzycieli, zostanie umorzona. W planie spłaty wierzycieli uwzględnia się wszystkie zobowiązania upadłego powstałe do dnia jego ustalenia.

• 2. O ustaleniu planu spłaty wierzycieli upadłego sąd orzeka na wniosek upadłego, po przeprowadzeniu rozprawy, o której terminie zawiadamia wszystkich wierzycieli.

• 3. Sąd nie jest związany wnioskiem upadłego co do treści planu spłaty wierzycieli i może ustalić warunki spłaty bardziej korzystne dla wierzycieli, jeżeli zażąda tego wierzyciel. Przepis art. 370 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

• 4. Na postanowienie sądu w przedmiocie ustalenia planu spłaty wierzycieli przysługuje zażalenie.

• 5. Ustalenie planu spłaty wierzycieli nie narusza praw wierzyciela wobec poręczyciela upadłego oraz współdłużnika upadłego ani praw wynikających z hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego oraz hipoteki morskiej, jeśli były one ustanowione na mieniu osoby trzeciej.

• Art. 4918. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli powołanie syndyka wygasa z mocy prawa.

• w odrębnych przepisach. Do sprawozdania upadły dołącza kopię rocznego zeznania podatkowego.

Art. 4919. 1. W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych przekraczających granice zwykłego zarządu.

• 2. W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły może zaciągać zobowiązania niezbędne dla utrzymania swojego i osób, w stosunku do których ciąży na nim ustawowy obowiązek dostarczania środków utrzymania, z wyjątkiem jednak zakupów na raty lub zakupów z odroczoną płatnością.

• 3. Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy, w którym wykazuje osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego

Art. 49110. 1. Jeżeli upadły z powodu przemijającej przeszkody nie może wywiązać się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli, sąd na jego wniosek, po wysłuchaniu wierzycieli, może zmienić plan spłaty wierzycieli w ten sposób, że przedłuży termin spłaty lub zmieni wysokość poszczególnych płatności. Na postano­wienie sądu przysługuje zażalenie. Łączny okres, o który można przedłużyć termin spłaty wierzytelności, nie może przekroczyć dwóch lat.

• 2. W razie istotnej poprawy sytuacji majątkowej upadłego w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli, wynikającej z innych przyczyn niż zwiększenie się wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez upadłego działalności zarobkowej, każdy z wierzycieli może wystąpić z wnioskiem o zmianę planu spłaty wierzycieli przez podwyższenie kwot przypadających wierzycielom. O zmianie planu spłaty wierzycieli orzeka sąd po przeprowadzeniu rozprawy, o której zawiadamia się upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

• Art. 49111. 1. W razie niewykonywania przez upadłego obowiązków ustalonych w planie spłaty wierzycieli sąd na wniosek wierzyciela, po przeprowadzeniu rozprawy, o której zawiadamia się upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty, uchyla plan spłaty wierzycieli oraz umarza postępowanie upadłościowe. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

• 2. Przepis ust. 1 stosuje się także wtedy, gdy upadły w sprawozdaniu z wykonania planu spłaty wierzycieli zataił swoje przychody lub w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli dokonywał czynności przekraczających granice zwykłego zarządu, lub gdy okaże się, że upadły ukrywał majątek bądź czynność prawna upadłego została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

• Art. 49112. 1. Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o umorzeniu niezaspokojonych zobowiązań upadłego objętych planem spłaty oraz o zakończeniu postępowania upadłościowego.

• 2. Umarzając zobowiązania upadłego sąd wymienia wierzyciela, tytuł i sumę zobowiązania, podlegającego umorzeniu.

• 3. Umorzenie zobowiązań nie dotyczy zobowiązań upadłego, obejmujących świadczenia okresowe, których tytuł prawny nie wygasł, oraz zobowiązań powstałych po ogłoszeniu upadłości.

• 4. O umorzeniu niezaspokojonych zobowiązań upadłego oraz o zakończeniu postępowania upadłościowego sąd orzeka na wniosek upadłego, po przeprowadzeniu rozprawy, o której terminie zawiadamia wszystkich wierzycieli objętych planem spłaty wierzycieli. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.”

tzw. pozorne (?) bankructwo;

• Art. 301. § 1. Kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku,

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• § 2. Tej samej karze podlega, kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności.

• § 3. Kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli w sposób lekkomyślny doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku, zaciąganie zobowiązań lub zawieranie transakcji oczywiście sprzecznych z zasadami gospodarowania,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

tzw. dowolne zaspokajanie wierzycieli;

• Art. 302. § 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, czym działa na szkodę pozostałych,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

• § 2. Kto wierzycielowi udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej za działanie na szkodę innych wierzycieli w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości,

• podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

• § 3. Tej samej karze podlega wierzyciel, który w związku z określonym w § 2 postępowaniem przyjmuje korzyść za działanie na szkodę innych wierzycieli albo takiej korzyści żąda.

• kolejność

• art. 342 pr. upadłościowego i napr.

• art. 1025 k.p.c.;

• art. 496 k.s.h. (przy łączeniu);

Art. 342. pr.up. i napr. 1. Wierzytelności i należności podlegające zaspokojeniu z funduszów masy upadłości dzieli się na następujące kategorie:

• 1) kategoria pierwsza - koszty postępowania upadłościowego, należności z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe pracowników, należności ze stosunku pracy, należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego za ostatnie dwa lata, renty należne za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, ciążące na upadłym zobowiązania alimentacyjne, należności powstałe wskutek czynności syndyka albo zarządcy, należności z zawartych przez upadłego przed ogłoszeniem upadłości umów wzajemnych, których wykonania żądał syndyk albo zarządca, należności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia masy upadłości oraz należności, które powstały z czynności upadłego dokonanych za zgodą nadzorcy sądowego;

• 2) kategoria druga - podatki, inne daniny publiczne oraz niepodlegające zaspokojeniu w kategorii pierwszej należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne należne za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości wraz z należnymi od nich odsetkami i kosztami egzekucji;

• 3) kategoria trzecia - inne wierzytelności, jeżeli nie podlegają zaspokojeniu w kategorii czwartej, wraz z odsetkami za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości, z odszkodowaniem umownym, kosztami procesu i egzekucji;

• 4) kategoria czwarta - odsetki, które nie należą do wyższych kategorii w kolejności, w jakiej podlega zaspokojeniu kapitał, a także sądowe i administracyjne kary grzywny oraz należności z tytułu darowizn i zapisów.

• 2. Wierzytelność nabyta w drodze przelewu lub indosu po ogłoszeniu upadłości, podlega zaspokojeniu w kategorii trzeciej, jeżeli nie podlega zaspokojeniu w kategorii czwartej. Nie dotyczy to wierzytelności powstałej wskutek czynności syndyka albo zarządcy albo czynności upadłego podjętych za zgodą nadzorcy sądowego.

• 3. Przepisy dotyczące zaspokojenia należności ze stosunku pracy stosuje się odpowiednio do roszczeń Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych o zwrot z masy upadłości świadczeń wypłaconych przez Fundusz pracownikom upadłego.

• 4. Do wierzytelności zasądzonych orzeczeniem sądu albo objętych ostateczną decyzją administracyjną, które zostały wydane przeciwko upadłemu po ogłoszeniu upadłości, jeżeli należności te podlegają zaspokojeniu z funduszów masy upadłości, stosuje się odpowiednio przepis art. 343 ust. 1.

Art. 1025 k.p.c. § 1. (891) Z kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokaja się w następującej kolejności:

• 1) koszty egzekucyjne,

• 2) należności alimentacyjne,

• 3) należności za pracę za okres 3 miesięcy do wysokości najniższego wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach oraz renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci i koszty zwykłego pogrzebu dłużnika,

• 4) (892) należności wynikające z wierzytelności zabezpieczonych hipoteką morską,

• 5) należności zabezpieczone hipotecznie lub zastawem rejestrowym albo zabezpieczone przez wpisanie do innego rejestru,

• 6) należności za pracę niezaspokojone w kolejności trzeciej,

• 7) należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 i Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062, z 2000 r. Nr 94, poz. 1037, Nr 116, poz. 1216, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1315 oraz z 2001 r. Nr 16, poz. 166, Nr 39, poz. 459, Nr 42, poz. 475 i Nr 110, poz. 1189), o ile nie zostały zaspokojone w kolejności piątej,

• 8) należności zabezpieczone prawem zastawu lub które korzystały z ustawowego pierwszeństwa niewymienionego w kolejnościach wcześniejszych,

• 9) należności wierzycieli, którzy prowadzili egzekucję,

• 10) inne należności.

• § 2. Po zaspokojeniu wszystkich należności ulegają zaspokojeniu kary pieniężne oraz grzywny sądowe i administracyjne.

• § 3. (893) W równym stopniu z należnością ulegają zaspokojeniu odsetki i koszty postępowania. Jednakże z pierwszeństwa równego z należnościami czwartej, piątej i ósmej kategorii korzystają odsetki tylko za ostatnie dwa lata przed przysądzeniem własności, a koszty postępowania w wysokości nie przekraczającej dziesiątej części kapitału. Pozostałe odsetki i koszty zaspokaja się w kategorii dziesiątej. To samo dotyczy świadczeń należnych dożywotnikowi.

• § 4. (894) Jeżeli przedmiotem egzekucji jest własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wierzytelność spółdzielni mieszkaniowej z tytułu nie wniesionego wkładu budowlanego związana z tym prawem ulega zaspokojeniu przed należnością zabezpieczoną na tym prawie hipotecznie.

Art. 496 k.s.h. § 1. W okresie odrębnego zarządzania majątkami spółek wierzycielom każdej spółki służy pierwszeństwo zaspokojenia z majątku swojej pierwotnej dłużniczki przed wierzycielami pozostałych łączących się spółek.

• § 2. Wierzyciele łączącej się spółki, którzy zgłosili swoje roszczenia w terminie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu i uprawdopodobnili, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez połączenie, mogą żądać zabezpieczenia swoich roszczeń.

---