Uwarunkowania zachowań przedsiębiorczych na podstawie życiorysu Henry'ego Forda 1. ŻYCIORYS HENRY' EGO FORDA
Henry Ford urodził się 30 czerwca 1863 roku w pobliżu Dearborn w rolniczym wówczas stanie Michigan. Był synem ubogiego imigranta irlandzkiego. Wychowywał się na farmie. Nigdy nie uczęszczał do szkoły średniej. Kiedy ukończył szkołę podstawową , jego ojciec zdecydował , że z chłopca będzie większy pożytek na farmie niż w szkołach wyższego szczebla. Dlatego też Ford już od najmłodszych lat ciężko pracował.W wolne chwile spędzał w małym warsztacie, gdzie bawił się, jak to sam określił „narzędziami”.
W wieku dwunastu lat stało się coś, co przesądziło o dalszym życiu Forda. Podczas podróży do miasta zobaczył on na drodze lokomobilę.
W pięć lat później został pomocnikiem maszynisty w Drydock Eengine Works i po trzech latach został maszynistą. Dzięki czytaniu wszelkich czasopism naukowych zdobył gruntowne wykształcenie, chociaż ukończył tylko kilka klas.
Po pewnym czasie porzucił pracę w firmie Wstinghouse i powrócił do rodzinnego domu. Nie poświęcił się jednak pracy na roli, lecz nadal w każdej wolnej chwili zajmował się wynalazkami.
Kiedy otrzymał ofertę pracy , jako inżynier mechanik w Detroit ,
bez wahania ją przyjął i po raz drugi porzucił dom rodzinny.
W wynajętym domku w Detroit, urządził sobie pracownię, gdzie po powrocie z pracy zajmował się silnikiem napędzanym benzyną. Mając dwadzieścia dziewięć lat, stworzył swój pierwszy silnik.
4 czerwca 1896 roku o drugiej w nocy Szalony Henry ( tak nazywali Henry'ego Forda sąsiedzi) wybił wielką dziurę w ścianie szopy i wyjechał skonstruowanym przez siebie samochodem. Pracując nadal w Detroit Edison Company , zaproponowano mu znaczącą podwyżkę i awans .Nie zastanawiając się długo Henry zrezygnował z tego wszystkiego i w 1899 roku porzucił Edison Company.
Nie mając pieniędzy, postanowił przekonać do swojej idei kilku przedsiębiorców.Po długich próbach udało mu się.I w ten oto sposób powstało Detroit Automobile Company. Ford objął stanowisko głównego konstruktora. Przez kilka lat firma wytwarzała samochody bardzo zbliżone do pierwszego samochodu wykonanego przez Forda. Nigdy nie sprzedano ich jednak więcej niż sześć czy pięć w ciągu roku. Zaczął się rodzić konflikt interesów, gdyż Ford chciał produkować samochody dla każdego natomiast jego sponsorzy na zamówienie osiągając przy tym maksymalny zysk.
W marcu 1902 roku Ford złożył wymówienie i zaczął tworzyć własne przedsiębiorstwo. W dużej mierze ułatwiły mu to wyścigi samochodowe, które stały się doskonałą okazją do zademonstrowania światu zalet swojego silnika. Zaprojektował, więc w 1903 roku dwa sportowe pojazdy, które znacząco wygrały wyścig. Ten sukces zachęcił go do zainwestowania wszystkich swoich pieniędzy i stworzenia Ford Motor Company. Wynajął pomieszczenie na warsztat i wraz z kilkoma pracownikami rozpoczął produkcję. Firma w niewielkim stopniu przypominała nowoczesne przedsiębiorstwo. Ford przystąpił do projektowania Modelu A, lżejszego, szybszego i co najważniejsze tańszego. Tylko w pierwszym roku firma sprzedała 1708 pojazdów, co upewniło Forda o dużym zapotrzebowaniu na tanie samochody.Firma przeżywała rozkwit, a samochody zdobyły sobie opinię solidnych i niezawodnych.
W drugim roku działalności firma wypuściła na rynek trzy nowe modele B,C i F. Aby sprostać potrzebom rozwijającego się przedsiębiorstwa, wybudowano fabrykę. To przyczyniło się do zwiększenia produkcji samochodów. Po pięciu latach zatrudnionych w Ford Motor Company było już 1908 osób i produkowano 6181 pojazdów rocznie.
Podczas pewnego wyścigu obserwowanego przez Forda zdarzył się wypadek, rozbił się francuski samochód. Po zakończeniu imprezy Ford pozbierał kawałki wraka,gdyż auto to wydawało mu się dużo szybsze od innych. Okazało się, że dźwignie zaworów były dużo lżejsze i bardziej wytrzymałe od innych. Dokładna analiza chemiczna pozwoliła określić, co to jest za stop. Ford musiał ściągnąć z Anglii kogoś, kto potrafiłby uruchomić produkcję na większą skalę.
Ford chciał zbudować i wypuścić na rynek samochód zaprojektowany specjalnie do codziennego użytku - przydatny w interesach, dla celów zawodowych i rodzinnych. Maszynę, która wzbudziłaby zachwyt mężczyzn, kobiet i dzieci, a to dzięki małym wymiarom, prostocie, bezpieczeństwu, pełnej wygodzie jazdy i umiarkowanej cenie umożliwiającej nabycie go tysiącom ludzi,których do tej pory nie było stać na kupno samochodu. Wcześniejsze modele nie spełniały tak surowych wymagań. Dlatego też Ford rozpoczął prace nad konstrukcją nowego modelu. W 1908 roku opuścił biuro konstrukcyjne nowy wóz,który miał na zawsze zmienić obraz Ameryki. Wiosną 1909 roku Henry Ford ogłosił radzie dyrektorów, że od tej chwili będzie wytwarzany w fabryce tylko jeden typ samochodów - Model T. W pierwszym roku sprzedano 10 tyś. sztuk tych samochodów.
Rewolucji dokonał Ford otwierając nową fabrykę Highland Park w 1910 roku. Początkowo produkcja była zorganizowana od góry do dołu .Montaż rozpoczynał się na czwartym piętrze i kończył się na drugim gdzie samochody zjeżdżały po rampie. Produkcja rosła, co roku dwukrotnie. Dzięki masowości spadła cena samochodu. Kosztował on już mniej niż przeciętna roczna płaca w USA. Lekceważąc stereotypowe poglądy, Ford wciąż zmniejszał marże, by zwiększać sprzedaż. Dochody Forda wzrosły z 3 mln dolarów w 1909 roku do 25 mln w 1914 roku. Rósł też jego udział w rynku samochodowym (do 48% w 1914 roku).
Kolejnym przełomem okazała się ruchoma linia montażowa. Która powstała na bazie przenośników wykorzystywanych w rzeźniach ,tylko Ford odwrócił kolejność. W 1914 roku 13 tyś . pracowników Forda zmontowało 260720 samochodów. Dla porównania w innych fabrykach potrzeba było 66350 robotników, aby wykonać 286770 aut. Tempo pracy było tak niebywałe,a Model T stał się takim sukcesem, że Ford zaczął otwierać fabryki na całym świecie.
Połączenie ruchomej taśmy montażowej, specjalizacji robotników oraz wykorzystanie części zamiennych pozwoliło osiągnąć Fordowi zamierzony cel.
Krytycy zarzucali Fordowi, że zamienił wykwalifikowanych pracowników w bezmyślne automaty. Coś chyba było nie tak, gdyż fluktuacja pracowników sięgnęła zenitu. Firma potrzebowała średnio 913 osób, na 100,których chciał zatrzymać. Ford znalazł sposób.5 stycznia 1914 roku ogłosił : 5 dolarów dniówki (wcześniej było 3) za ośmiogodzinny dzień pracy ( wcześniej o godzinę dłuższy). To sprawiło, że zyski podwoiły się.
Sukces uderzył Fordowi do głowy. Nie przyjmował do wiadomości,że większą popularnością cieszy się Chevrolet General Motors (bardziej elastyczny i łatwiejszy w prowadzeniu). Dopiero w 1927 roku, po czterech latach utraty rynku na rzecz Chevroleta , Ford zdecydował o wstrzymaniu produkcji Modelu T. Po zdobyciu bogactwa Ford zaczął się udzielać w różnych akcjach politycznych. Energiczne wysiłki na rzecz pokoju, podejmowane przez niego na początku I wojny światowej, trafiły w próżnię. W latach dwudziestych zaangażował się w kampanię antysemicką, co tylko zaszkodziło jego dobremu imieniu; na koniec publicznie odwołał swoje oskarżenia. W latach trzydziestych zaciekle zwalczał wprowadzenie związków zawodowych do swoich zakładów, co wzbudziło niechęć pracowników i nie przyniosło firmie żadnych korzyści.
Umierając w 1947 roku Henry Ford był miliarderem.Zakłady Forda nigdy nie przestały się rozwijać. Do 1960 roku stały się drugą, co do wielkości firmą na świecie. A nowe metody produkcji przemysłowej przyczyniły się do wzrostu produkcji, poprawy poziomu życia robotników najpierw w kraju a potem na całym świecie.
2. PRZEDSIĘBIORCA, PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I UWARUNKOWANIA ZACHOWAŃ PRZEDSIĘBIORCZYCH.
Można teraz po przeczytaniu tego życiorysu zadać sobie pytanie czy Ford był przedsiębiorcą? A jeżeli tak to, co warunkowało takie a nie inne zachowania przedsiębiorcze?
Nie ma jednoznacznej definicji przedsiębiorcy. Według ujęcia atrybutowego przedsiębiorca to osoba posiadająca taki zespół cech(tj.: dynamizm, zapał,zaradność, spryt, zdolność do ryzyka), który sprawia, że człowiek jest zdolny do podejmowania ryzyka, działania.Natomiast w ujęciu czynnościowym, jest to osoba, która organizuje przedsięwzięcia rynkowe i kieruje ich realizacją, podejmuje ryzyko w nadziei na sukces.Na podstawie tego możemy wyróżnić kilka ujęć przedsiębiorcy:
1 Przedsiębiorca jako osoba podejmująca ryzyko.
Czyli osoba nie bojąca się porażki w przedsięwzięciu, mająca na uwadze możliwość lepszego od zakładanego przebiegu zjawiska.
2 Przedsiębiorca jako inwestor (kapitalista).
Osoba dostarczająca kapitał na konkretne przedsięwzięcie.Dbająca o to, aby w konkretnym czasie angażować lub odbierać swój kapitał.
3 Przedsiębiorca jako organizator czynności produkcji.
Łączy on różne zasoby ( finansowe,rzeczowe, ludzkie, informacyjne) w zespoły wytwórcze i tworzy nowe ich kombinacje.
4 Przedsiębiorca jako menadżer.
Jest on praktycznym realizatorem określonych celów i idei.
5 Przedsiębiorca jako innowator.
Osoba, która w poszukiwaniu nadzwyczajnego zysku wprowadza innowacje.
6 Przedsiębiorca jako pracodawca.
7 Przedsiębiorca jako rozjemca.
8 Przedsiębiorca jako właściciel.
Według mnie Ford należał do piątego typu przedsiębiorcy tzn. był innowatorem, w swojej działalności. Wprowadził rewolucyjne metody produkcji przemysłowej, jako pierwszy w historii uruchomił taśmową produkcję aut na dużą skalę. To spowodowało wzrost wydajności pracy.Poprzez podniesienie robotnikom płacy minimalnej w swojej fabryce sprawił,że niedługo potem zaczęto stosować tę wyższą tabelę płac w całym kraju. Skończył się okres ubóstwa robotników przemysłowych. Obecnie zalicza się ich do klasy średniej. Można powiedzieć,że Ford był pionierem wielu rozwiązań na skalę światową.
Proces przedsiębiorczości będący pozytywnym przejawem działalności ludzkiej, wymaga jednak pewnego sekwencyjnego procesu działań ukierunkowanych w danych warunkach i przy danym ryzyku na wykorzystanie nowatorskiego pomysłu w celu generowania korzyści na rynku. Do działań tych należą:
Nowatorski z punktu widzenia twórcy lub twórców innowacyjny pomysł, poprzedzony zazwyczaj obserwacjami, przemyśleniami, wnioskowaniem a zakończony identyfikacją.
Faza motywacji- pełni funkcję takiego sterowania czynnościami, aby doprowadziły one do zamierzonego efektu( użytecznego i możliwego do osiągnięcia).
Zapewnienie środków realizacji, umożliwiających zmaterializowanie pomysłu. Przybiera ono postać działalności zorganizowanej.
Faza realizacji - obejmująca wszelkie działania związane bezpośrednio z realizacją pomysłu. Mamy tutaj do czynienia z produktem np. myślą, technologią, organizacją.
Uzyskany produkt znajduje się na rynku i jest przedmiotem transakcji kupna - sprzedaży. Osiągnięcie tego efektu rynkowego oznacza dla przedsiębiorcy uzyskanie korzyści lub straty.
Jednakże te działania przedsiębiorcze są uwarunkowane zarówno przez wewnętrzne jak i zewnętrzne czynniki.
1. Uwarunkowania wewnętrzne - to ogół czynników podmiotowych m.in.:
Wiedza
Sprawność intelektualna
Poziom ogólnego i zawodowego wykształcenia
Motywacja
Poziom aspiracji
Cechy osobowości
Światopogląd
Realizowany system wartości
2. Uwarunkowania zewnętrzne - ogół czynników przedmiotowych wpływających na inicjowanie, treść, przebieg i efekty przedsiębiorczości.
Czynniki natury politycznej( związane z przyjętą ideologią sprawowania władzy lub z instytucjami publicznymi)
Czynniki natury prawnej( związane z systemem modyfikacji,wymiarem sprawiedliwości, społeczną i instytucjonalną formą kontroli)
Czynniki natury ekonomicznej( związane z preferowaną formą własności, stabilnością systemów bankowych, podatkowych, finansowych)
Czynniki natury kulturowej( związane historycznie ukształtowanymi wzorcami współżycia społecznego)
Czynniki natury społecznej( związane z typem struktury społecznej, z charakterem i rozwojem instrumentów natury kontroli społecznej)
Czynniki natury psychicznej( np. postawy względem ryzyka)
Czynniki natury komunikacyjnej(związane są z rolą środków masowego przekazu w upowszechnianiu lub negowaniu zachowań przedsiębiorczych)
3. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE ZACHOWAŃ PRZEDSIĘBIORCZYCH
HENRY`EGO FORDA
Henry Ford nigdy nie uczęszczał do szkoły średniej, nie posiadał, więc gruntownego wykształcenia, w jakimkolwiek kierunku. Jednakże poprzez czytanie czasopism naukowych z interesującej go dziedziny, jaką była mechanika, sam zdobył potrzebną mu wiedzę i wykształcenie.
Myśl o tym, że kiedyś w jego pracowni powstanie pojazd zdolny poruszać się o własnych siłach sprawiła, że pracował usilnie, w każdej możliwej chwili, nad wcieleniem jej w życie.
Aspiracją dla niego było właśnie stworzenie samochodu napędzanego benzyną, lekkiego, bezpiecznego, wygodnego a w szczególności taniego. Chociaż wielu ludziom wydawało się to wówczas nierealne on postanowił tego dokonać i przełamać ten sceptycyzm społeczny.
Jedną z cech osobowości, która pomogła mu odnieść sukces była na pewno cierpliwość. Przecież aż siedemnaście lat wyrzeczeń upłynęło od momentu spotkania na drodze z maszyną parową do momentu, kiedy ukończył prace nad pierwszym silnikiem spalinowym. Głównie ta jego wytrwałość sprawiła, że nie poddał się i z uporem dążył do urzeczywistnienia swoich marzeń.
Pracowitość jest następną cechą osobowości Forda, która pomogła mu w osiągnięciu sukcesu. Będąc jeszcze małym chłopcem, każdą wolną chwilę, kiedy nie musiał pomagać ojcu na farmie, spędzał w warsztacie a nie tak jak inni, w jego wieku chłopcy, uganiając się po polach. Również zdobycie posady maszynisty kosztowało go aż trzy lata niewdzięcznej pracy, chociaż praktykę zakończył w przeciągu niecałego roku. Po powrocie do domu nadal pracował nad realizacją swoich marzeń, uważając, że najlepszym źródłem wiadomości może być tylko własna praca. Kiedy po raz drugi opuścił dom , zaczął pracować w fabryce, a po pracy długie godziny spędzał w urządzonej przez siebie pracowni.
Kiedy skonstruował pierwszy silnik , a następnie pierwszy samochód można by powiedzieć ,że Ford osiągnął już to co chciał. Tak jednak nie było. To nie było wystarczającym sukcesem dla niego od tego momentu uparcie zaczyna dążyć do stworzenia samochodu dla mas. Uparte dążenie do osiągnięcia tego sprawiło, że odniósł Ford sukces na skalę światową i stał się miliarderem.
Ford był człowiekiem zdolnym do ryzyka, czego dowiódł wiele razy. Najbardziej chyba w momencie, kiedy zaproponowano mu awans i podwyżkę. To zapewniłoby mu dostatnią egzystencję bez żadnych niebezpieczeństw. Wiele ludzi zdecydowałoby się na to, zatracając swoje marzenia, plany, fantazje. On jednak wyrzekł się łatwego życia, porzucił pracę, wolał spróbować działać na własną rękę i zrealizować swoje marzenia bez względu na wszystko.
Nie bał się podejmowania trudnych decyzji, co ułatwiło mu osiągniecie tego, co chciał.
Pasjonowała go przyszłość a nie oglądał się w wstecz.
Chęć stworzenia własnego przedsiębiorstwa m.in., dlatego aby nie pracować dla kogoś i aby nie słuchać czyichś poleceń.
Mimo tego, że pierwsze modele nie odniosły dużego sukcesu to Ford nie poddał się, pracował nadal nad realizacją swoich pragnień, przez co jest sławny do dziś.
4. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE ZACHOWAŃ PRZEDSIĘBIORCZYCH HENRY`EGO FORDA
Do zdobycia wiedzy przyczyniła się w znacznym stopniu posada maszynisty, w Drydock Engine Works. Dzięki niej ugruntowała się jego pasja i ujawnił się geniusz. Nauczył się wtedy doskonale mechaniki. To między innymi pozwoliło mu na realizację jego planów.
Pojawienie się na drodze samobieżnego pojazdu sprawiło, że mały wówczas Ford wiedział już, co chce osiągnąć i do czego będzie dążył.
Porzucenie pracy i przekonanie kilku przedsiębiorców do swego pomysłu pozwoliło Fordowi na założenie Detroit Automobile Company, będącego początkiem wielkiej kariery.
Wygranie wyścigu w Grosse Point w stanie Michigan pozwoliło na założenie spółki Ford Motor Company.
Wybudowanie nowej fabryki przyczyniło się do wzrostu liczby produkowanych samochodów.
Chłonność rynku. Do tej pory produkowane samochody były drogie, ciężkie i powolne. Samochód Forda był ich przeciwieństwem i co najważniejsze stać było go kupić wielu ludziom, gdyż cena produkowanego modelu T wynosiła mniej niż przeciętna roczna płaca amerykanów, dzięki masowości produkcji( z 825 dolarów w 1908 roku cena spadła na 290 dolarów w 1926 roku).
Wprowadzenie do przedsiębiorstwa szeregu udoskonaleń: zamiennych części, podziału pracy, taśmy produkcyjnej, pozwoliło na zwiększenie wydajności poszczególnych pracowników a co za tym idzie skrócenie czasu montażu, wzrostu produkcji całego przedsiębiorstwa i obniżenia ceny jednostkowej samochodu.
5. UZASADNIENIE WYBORU PRZEDSIĘBIORCY
Główną przyczyną było przeczytanie artykułu w gazecie „Businessmen Magazine”, w którym Henry Ford został wybrany najwybitniejszym menedżerem XX- ego wieku. To wzbudziło we mnie zainteresowanie jego życiem i czynnikami, dzięki którym odniósł tak wielki sukces. Zdobył on pierwsze miejsce, dlatego że chociaż wielu ludzi przed nim produkowało auta to jednak on zaczął robić to na skalę przemysłową, a nie w sposób rzemieślniczy.
Po drugie bardzo fascynują mnie ludzie, którzy odnieśli sukces na tak wielką skalę, a szczególnie tacy, którzy nie wymyślili czegoś nowego, lecz potrafili wykorzystać rzeczy już istniejące po pewnym udoskonaleniu ich, połączeniu ich w całość i umiejętnym zastosowaniu, dzięki czemu odnieśli sukces.
Ford jest człowiekiem godnym uwagi również, dlatego że przyczynił się do rozwoju nie tylko Ameryki, lecz całego świata.
Miał on również pośredni udział w rozwoju polskiej motoryzacji. Stało się tak za przyczyną samochodu Warszawa, który był radziecką Pobiedą. Ta z kolei była produkowana na licencji Forda.
Literatura:
„Businessman Magazine”
„ 100 postaci, które miały największy wpływ na dzieje ludzkości” Hart Michael
„Miliarderzy” Charles-Albert Poissant i Christian Godefroy