Temat: RÓŻNE RODZAJE PRACY

1. POJĘCIE STAWKI PŁAC

STAWKA PŁAC- cena pracy określona tak jak każda inna cena przez popyt i podaż.
Popyt na pracę jest funkcją nachyloną w dół zależną od ceny produktów filnalnych i wydajności pracowników.

Pracownicy otrzymują zróżnicowane płace.

Zróżnicowanie to odzwierciedlenie takie jak: wykształcenie, doświadczenie zawodowe, wrodzone zdolności, wydajności pracy, płeć i przynależność do związków zawodowych.

Podaż pracy jest funkcją nachyloną w górę, zależną od tego jaką wartość ma dla pracownika zatrudnienie w konkretnej gałęzi czy rynku, w zestawieniu z innymi możliwościami.

WPŁYW RÓŻNIC PODAŻY I POPYTU NA STAWKĘ PŁAC

Z rysunku wynika, że na konkurencyjnym rynku pracy wyższy popyt na pracę D₂ wywoła wyższe stawki płac.

WPŁYW RÓŻNIC PODAŻY I POYTU NA STAWKĘ PŁAC

Z rysunku wynika, że na konkurencyjnym rynku pracy większa podaż pracy S₂ wywoła niższe stawki płac.

2. CZYNNIKI RÓŻNICOWANIA PŁAC

Wyróżnia się następujące czynniki różnic płacowych:

1. wykształcenie i kwalifikacje zawodowe

2. cechy osobiste pracownika

3. staż pracy

4. miejsce i rodzaj pracy

I. WYKSZTAŁCENIE I KWALIFIKACJE ZAWODOWE

Pracownicy o wyższym poziomie wykształcenia i wyższych kwalifikacjach zarabiają więcej.

Wszyscy absolwenci wyższych uczelni mogą liczyć na wyższe zarobki w porównaniu z pracownikami, którzy nie mają wyższego wykształcenia.

II. CECHY OSOBISTE PRACOWNIKA

Cechy osobiste pracownika mogą wpływać na wysokość zarobków.

Mniejszości narodowe (imigranci) zarabiają zazwyczaj mniej niż tubylcy.

Dzieje się tak nawet po uwzględnieniu różnic wynikających z poziomy doświadczenia i nabytych kwalifikacji zawodowych.


III. STAŻ PRACY

Płace rosną wraz ze stażem pracy, choć ich przyrost w miarę przyrostu przepracowanych lat stopniowo się zmniejsza.

Doświadczenie zawodowe mierzone latami pracy jest ważnym czynnikiem różnicowania płac.

IV. MIEJSCE I RODZIAJ PRACY

Z uwagi na miejsce pracy zwykle wynagrodzenia w centrach zurbanizowanych są wyższe aniżeli w innych częściach kraju.

Z uwagi na rodzaj pracy wyróżnia się:

- pracę prostą

- pracę złożoną

PRACA GODZIWA- określenie płaca godziwa jest stosowane w Europejskiej Karcie Społecznej. Jest to dokument Rady Europy uchwalony 18 października 1961 roku.

Płaca godziwa ma gwarantować i urzeczywistniać prawa człowieka i podstawowe wolności obywatelskie.

Chodzi o podjęcie działań w celu polepszenia poziomu życia zarówno ludności miejskiej jak i wiejskiej- głosi dokument.

3. INWESTYCJE W KAPITAŁ LUDZKI

KAPITAŁ LUDZKI oznacza nabyte kwalifikacje oraz możliwości produkcyjne pracowników.

Zazwyczaj za kapitał uważa się fabrykę i wyposażenie. Kapitałem jest np. hala produkcyjna wraz ze znajdującymi się w niej maszynami.

DOBRO KAPITAŁOWE definiuje się jako coś wytworzonego bądź przygotowanego w celu wykorzystania w celu produkcji czegoś innego.
W tym sensie w skład dóbr kapitałowych wchodzi wykształcenie bądź kwalifikacje danej osoby, mogące znaleźć zastosowanie w procesie produkcji.

Zdobywając kwalifikacje zawodowe pracownik podobnie jak przedsiębiorca podejmuje ryzyko, że uzyskane umiejętności okażą się przeżytkiem zanim będą w pełni wykorzystane.

INWESTYCJA W KAPITAŁ LUDZKI- praca kwalifikowana jest stosunkowo rzadkim czynnikiem produkcji, ponieważ tworzenie kapitału ludzkiego jest procesem kosztownym.

Kształcenie ponadobowiązkowe pociąga za sobą nie tylko koszty bezpośrednie, lecz także koszt alternatywny w postaci zarobków utraconych na skutek nie podjęcia pracy wcześniej.

Decyzja o dokonaniu inwestycji w kapitał ludzki wymaga porównania obecnych kosztów ze zaktualizowaną wartością dodatkowych, przyszłych dochodów lub innych przyszłych korzyści.

4. DYSKRYMINACJA NA RYNKU PRACY I JEJ PRZEJAWY

DYSKRYMINACJA- to odmienne traktowanie różnych osób o identycznych cechach.

Przez dyskryminację rozumie się pozbawienie różnych praw społecznych, ekonomicznych, politycznych pewnych grup lub całych większych zbiorowości danego społeczeństwa.

Nieprawidłowe traktowanie dotyczy następujących problemów:

1. stref zatrudnienia

2. stref bezrobocia

3. stref dochodów pieniężnych

4. miejsc zajmowanych w hierarchii stanowisk
   

TRZY MODELE DYSKRYMINACJI EKONOMICZNEJ:

1. dyskryminacja przez pracodawców
   - występuje wtedy, gdy pracodawca płaci kobietom mniej za taką samą pracę jaką wykonują mężczyźni

2. dyskryminacja przez pracowników
   - występuje wtedy, gdy mężczyźni nie chcą współpracować z kobietami w danym miejscu pracy ponieważ taką sytuację uważają za coś poniżającego

3. dyskryminacja przez klientów
   - występuje wtedy, gdy klienci w pewnych sytuacjach wolą być obsługiwani przez mężczyzn a w innych przez kobiety. Postawa tych klientów jest uzależniona od rodzaju wykonywanej usługi.
   

DYSKRYMINACJA EKONOMICZNA ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ- jest to sytuacja, w których kobiety posiadające identyczne bądź bardzo zbliżone kwalifikacje i doświadczenia zawodowe są traktowane odmiennie.

Relacja pomiędzy przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem kobiet w Polsce i przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem mężczyzn w latach 1995-2004 przedstawia poniższy wykres.

Z powyższego wykresu wynika, że przeciętne wynagrodzenie kobiet jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia mężczyzn w całym badanym okesie.

W 1995 roku średnio kobiety zarabiały 76,3 % tego co mężczyźni.

W 2004 roku średnio kobiety zarabiały 83,5 % tego co mężczyźni.

5. ZAGADNIENIE PŁACY MINIMALNEJ

PŁACA MINIMALNA- płaca, której najniższy poziom został ustalony przez państwo i nie może być obniżony przez pracodawców.

W wielu krajach obowiązują ustawowe płace minimalne. Wprowadza się je w trosce o dochody pracowników, zwłaszcza tych, którzy mają niskie kwalifikacje i są względnie słabi na rynku pracy.

Płace minimalne są ustalane, gdyż politycy czyją przemożną potrzebę „zrobienia czegoś” dla pracowników mało zarabiających.

Inicjatorem wprowadzenia płacy minimalnej są związki zawodowe.

PŁACA MINIMALNA

Dwie podstawowe metody ustalania płac minimalnych:

- ustalenia legislacyjne

- ustalenia w układach zbiorowych płacy

Metody te przedstawia poniższa tabela:

W styczniu 1981 roku w USA paca minimalna wynosiła 3,35 $/h, pozostając na tym poziomie do 1989 roku.

Chociaż ustawy określające płacę minimalną są bardzo ważne, to w niektórych kręgach społecznych są odbierane niechętnie.

6. ANALIZA RELACJI PŁAC W WYBRANYCH KRAJACH UNI EUROPEJSKIEJ I USA

Analiza systemów płac stosowanych współcześnie w krajach UE i USA, oraz innych państwach gospodarczo rozwiniętych wykazuje, że firmy dążą do sprawiedliwego opłacania pracy, motywowania do osiągania dobrych wyników, obserwowania potrzeb i zainteresowań pracowników. Chcą wynagrodzić zaangażowanie i włożoną pracę.

---