Pytanie nr 16: Przedstaw charakterystykę dynamiki ruchu społecznego.
Ruch społeczny powstaje wtedy, gdy pewna grupa ludzi (zbiorowość) próbuje wprowadzić porządek w pewnej dziedzinie życia społecznego. Ruchy społeczne odnoszą wtedy sukcesy, bądź porażki aż w pewnym momencie zanikają. Według socjologa Neila Smelsera muszą zaistnieć po sobie cztery warunki aby ruch społeczny mógł powstać.
Sprzyjający kontekst strukturalny - są to pewne tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie, które są na stałe zapisane w kulturze danej grupy społecznej.
Pojawienie się strukturalnego napięcia - napięcie powstaje, gdy w społeczeństwie pojawiają się sprzeczności interesów, poszczególne grupy społeczne dążą do osiągnięcia innych celów.
Pojawienie się uogólnionego przekonania - sprzeczność zaistniała w społeczeństwie powoduje iż dane grupy społeczne podejmują wspólne działania aby rozwiązać konflikt. Rozwiązanie konfliktu jest możliwe tylko wtedy, gdy społeczeństwo ma świadomość zbiorową motywującą do podjęcia wspólnych działań w obrębie powstałego problemu.
Zdarzenie inicjujące - jest to zdarzenie, które wstrząsa grupą ludzi i pod wpływem którego wyzwala się ruch społeczny- pewna zbiorowość podejmuje działania zgodnie ze swoimi przekonaniami.
W momencie wystąpienie ruchu społecznego przechodzi on pewną karierę. Karierę ruchu społecznego wyznaczają następujące etapy:
rekrutacja członków
model wulkaniczny ruchu społecznego- ruch powstaje w sposób spontaniczny na skutek nagromadzenia się niezadowolenia grup społecznych.
model mobilizacji zasobów- pod wpływem manipulacji bierne do tej pory masy społeczne podejmują działania związane z ruchem społecznym.
Ludzie przystępujący do ruchu są motywowani poprzez świadomość osiągnięcia własnych korzyści. Pewna grupa ludzi przystępuje do ruchu społecznego ze względu na zgodność z własnymi przekonaniami (rekrutacja pierwotna), bądź ze względu na towarzystwo i chęć zaspokojenia własnych potrzeb (rekrutacja wtórna).
Rozpoczęcie działalności - pojawienie się postaci centralnej - jest to etap wyłonienia przywódcy z tłumu, który wypowiada się w imieniu ogółu oraz podejmuje decyzje za zbiorowość.
Krystalizowanie się pewnych ideologii, powstanie organizacji: powstanie pewnego systemu norm i zasad przestrzeganych przez ruch społeczny. Na tym etapie pojawiają się pewne szczeble władzy oraz reguły postępowania.
Koniec ruchu społecznego:
zwycięstwo - osiągnięcie zamierzonych celów
klęska - rozpad ruchu społecznego pod wpływem niezadowolenia członków tego ruchu.
Pytanie nr 17: Scharakteryzuj główne teorie ruchów społecznych. Przedstaw własną opinię o słuszności tych teorii.
Wyróżniamy następujące teorie ruchów społecznych:
teoria upośledzenia
teoria społeczeństwa masowego
teoria mobilizacji zasobów
Teoria upośledzenia - zgodnie z tą teorią ruch społeczny powstaje w momencie, gdy przeważająca liczba ludzi czuje się nieszczęśliwa, gdyż uważa iż jest pozbawiona rzeczy niezbędnych do osiągnięcia szczęścia i poczucia dobrobytu. Ludzie oczekują polepszenia swojej sytuacji życiowej co stanowi przyczynę powstania ruchu społecznego.
Teoria społeczeństwa masowego - zgodnie z tą teorią pewna grupa społeczna izoluje się od innych stwarzając poczucie bezsilności. Poprzez ruch społeczny izolowane społeczeństwo kompensuje poczucie bezsilności.
Teoria mobilizacji zasobów - zgodnie z tą teorią ruch społeczny powstaje tylko wtedy, gdy posiada odpowiednie środki do podtrzymania jego istnienia. Większość środków pochodzi z zewnątrz ruchu.
Uważam, iż teoria upośledzeń jest teorią najbardziej słuszną z wyżej opisanych. Ludzie działający zgodnie z tą teorią podejmują działanie w momencie gdy nie osiągają satysfakcji z dotychczasowego stanu rzeczy. Nie warunkują swojego działania w zależności od czynników pochodzących z zewnątrz ruchu społecznego oraz nie przyjmują biernej postawy wobec reszty społeczeństwa poprzez izolację. Uważam, iż teoria upośledzeń pomaga ludziom w dążeniu do osiągania osobistych celów, rozwijania i poszerzania światopoglądu oraz twórczego działania mającego wpływ na poprawienie aktualnego stanu rzeczy. Pozostałe teorie są bardziej statyczne- działania jednostek uwarunkowane są czynnikami zewnętrznymi co prawdopodobnie rzutuje na trwałość ruchu społecznego, a tym samym na osiąganie założonych idei.
Pytanie nr 18: Jak można zaradzić nierównościom w zakresie opieki zdrowotnej? Zagadnienia nierówności w sferze zdrowia.
Aby zapobiegać nierównościom w zakresie opieki zdrowotnej należy zwrócić uwagę na scalanie społeczeństwa oraz jego wsparcie w aspekcie upowszechniania zdrowia. Jednostki oraz grupy społeczne, które są ze sobą zintegrowane lepiej znoszą stres, rzadziej popadają w depresję która może prowadzić do popełniania samobójstw. W społeczeństwach, w których dochody rozkładają się w sposób równomierny można również zaobserwować wysoki współczynnik zdrowia. W takich warunkach ludzie nie rywalizują ze sobą, czują się równi, co sprzyja dobremu samopoczuciu oraz utrzymywaniu wysokiego poziomu zdrowia. Zróżnicowanie klasowe społeczeństwa również ma negatywny wpływ na stan zdrowia. Ludzie z klasy robotniczej częściej są narażeni na negatywny wpływ stresu, utratę pracy, problemy materialne. W konsekwencji osoby te często popadają w różnego rodzaju nałogi tj. palenie papierosów, co jest czynnikiem mającym wpływ na krótszą żywotność tych osób. Bardzo ważnym czynnikiem jest również bariera językowa, która ma wpływ na nierówności zdrowotne. Opieka zdrowotna powinna być upowszechniona, udostępniona dla wszystkich ludzi. Należy edukować społeczeństwo w jaki sposób polepszać stan własnego zdrowia np. poprzez unikanie używek, prowadzenie odpowiedniego trybu życia, ruch, właściwe odżywianie. Pozyskiwanie nakładów finansowych na nowoczesną aparaturę, szkolenia kadry, zakup odpowiedniego sprzętu medycznego, wyposażenie oddziałów medycznych. Prowadzenie profilaktyki dla szerokiego kręgu pacjentów oraz specjalnej kampanii na rzecz pacjentów reklamującej właściwe postępowanie zdrowotne. W celu zrównoważenia bariery językowej można organizować specjalne doszkalające kursy dla kadry pracującej w służbie zdrowia. Równie ważna jest działalność badawcza w danej dziedzinie - dostęp do przeprowadzania badań dla wszystkich pacjentów.