I) Elektrody wskaźnikowe
Elektroda wodorowa. Blaszka platynowa, pokryta czernią platynową, omywana gazowym wodorem, zanurzona do roztworu zawierającego jony H+ o aktywności równej jedności. Elektroda srebrowa. Przygotowuje się ją zatapiając koniec drutu srebrnego w rurce szklanej. Przed użyciem należy ją dokładnie oczyścić, np. zanurzając w roztw. kw. azotowego. Może być używana do miareczkowań, w których stosuje się roztwory azotanu srebrowego. E. chlorosrebrowa. Przygotowuje się elektrolitycznie pokrywając elektr. Srebr. Warstewką AgCl. E. Wyprowadzjące. Rolę elektrod wskaźnikowych spełniają elektrody wyprowadzające, to jest el. Obojętne w stos. Do roztw., a służące tylko jako przewodnik prądu. W tym celu stosuje się elektrody z metali szlachetnych, przeważnie: el. Platynową lub złotą, lub grafitową.
II) El. Jonoselektywne (el. Membranowe). Istotnym ich elementem jest membrana stała lub ciekła. W zależności od stanu skupienia fazy, tworzącej membranę, el. Można podzielić na:
a) jonosel. El. Ze stałymi membranami, b) jon. E. Z ciekłymi membr. c) el. Czułe na gazy
Elektroda szklana do oznaczania pH. Działanie jej polega na powstawaniu potencjału na granicy zetknięcia się bardzo cienkiej membrany szklanej z roztw. Zaw. Jony H+. Powstawanie potencjału membr. wyjaśnia się na podst. teorii granicy faz, tzn. wykorzyst. teorię wymieniaczy jonowych. Szkło ma trójwymiarowy szkielet krzemianowy, składający się z at. krzemu i tlenu. W szkiel. tym znajduja się dosyć ruchliwe kationy metali alkalicznych. E. szklana przed użyciem musi być zanurzona w wodzie. Podczas tej operacji cząsteczki wody wnikają do membr. i wytw. warstwę uwodnioną o grub. 20-100 nm. Powstanie tej warstwy jest warunkiem sprawnego funkcjonowania el. szklanej.
Główne błedy w pomiarach pH a) Zmienność potencjału asymetrii. Tworzy się on wskutek niewielkich różnic w ukształtowaniu pow. zewnętrznej i wewn. membrany szklanej. b) Błąd kwasowy i zasadowy. W roztworach silnie kwaśnych, gdy pH<1 potencjał el. ma wart. dodatnie, mniejsze od prawidłowych, a pH uzyskiwane w pom. opartych na założeniu prostoliniowej charakt. el. jest zbyt wysokie - wyst. błąd kwasowy. c) Błąd sodowy Wraz ze wzrostem pH uzyskuje się wart. mniejsze od prawidłowych Gdy pH zwiększa się, błąd sodowy rośnie dla tego samego stężenia soli sodowych. Podwyższona temp. powoduje zakrzywienie prostol. charakt.
Elektromotoryczna sprawność el. szklanej. Zmiana wart. pH odpowiada zmianie potencjału elektrody określonej współcz. k w równ. E = E' - kpH , w którym E' oznacza pot. elektr. szkl. przy pH = 0, k=RT/F. Zmiana wart. pH roztw. o jednostkę powinna odpowiadać zmianie pot. el. o wart. 0'1984 T, co w temp. 20C daje zmianę teoretycznie równą 58,1 mV. Czułość el. na zmianę pH może być mniejsza. Stos. rzeczyw. zmiany pot. do zmiany przewidyw. teoret. jest mniejszy od jedności i jest miarą sprawności elektromotor. elektrody. pHX = pH1 + (pH2 - pH1) E1 - EX/ E1- E2
1) Elektrody jonos. ze stałymi membr. Ich centra aktywne zdolne do reakcji wymiany jonowej są unieruchomione. Wyst. 2 odmiany membran: homogeniczna (zbudowana z monokryształów lub polikryształów trudnorozpuszcz. związków)i heterogeniczna (elektroaktywny materiał jonowymienny) a) E. halogenkowe. Membrany z halogenków srebra (AgCl, AgBr, AgI) b) E. siarczkowe. Membr. z monokryształu Ag2S
2) Elektrody jonos. z ciekłymi membr. Membr. tworzy subst. elektrodowa czynna, rozpuszczona w rozpuszczalniku organicznym, nie mieszającym się z wodą a) E. wapniowa. Membr. składa się z soli diestru kw. fosforowego o ogólnym wzorze (RO)2 - P(O)OH, rozpuszcz. w alkoh. decylowym. b) E. azotanowa. Zawiera jako subst. el. czynną roztwór dodatnio naładowanego kompleksu o-fenantroliny z kationem Ni2+
3) E. czułe na gazy. Mogą być stos. do oznaczania: amoniaku, dwutl. siarki, dwutl. węgla, tl azotu.Wykorzyst. sie tutaj różne konstrukcje: el. z membr. stałą i ciekłą.